#64 - Owady kontra plastik

Czy wiesz, że każdy z nas może być czyimś genetycznym bliźniakiem? Jak to jest możliwe, że mimo braku pokrewieństwa możemy podzielić się szpikiem z kimś nawet z drugiej strony globu? Na czym polega cały mechanizm zgodności tkankowej i jakie choroby leczymy za pomocą procedury przeszczepu szpiku lub komórek macierzystych? Postanowiliśmy we współpracy z Fundacją DKMS nagrać dwa odcinki dotyczące zostania dawcą szpiku. W drugim epizodzie razem z Karoliną Kazimierską z Fundacji DKMS rozmawiamy o tym temacie bardziej od strony technicznej - jak to działa, jakie choroby leczymy i czemu póki co jest to najpewniejsza metoda w leczeniu pewnych schorzeń. Trwa okres świąteczno-noworoczny, za pasem rok 2025, więc może to dobra okazja, żeby jednym z Twoich noworocznych postanowień było zostanie potencjalnym dawcą szpiku? Ponieważ dzieląc się cząstką siebie, możesz uratować komuś życie! Pierwszy odcinek o zostaniu dawcą i przejściu całej procedury z perspektywy Marcina również dostępny!

W 2021 roku jeden z nas miał okazję zostać dawcą szpiku. Jeden telefon, krótka rozmowa, potem badanie i... no właśnie! Jak wygląda cała procedura? Od samego początku, czyli dołączenia do bazy potencjalnych dawców, do samego końca, czyli podzielenia się z kimś na świecie cząstką siebie? Postanowiliśmy we współpracy z Fundacją DKMS nagrać dwa odcinki dotyczące zostania dawcą szpiku. W pierwszym epizodzie razem z Marcinem Szczepkowskim z Fundacji DKMS rozmawiamy o tym jak wygląda cała procedura, dlaczego tak ważne jest dołączenie do bazy potencjalnych dawców, a także czym zajmuje się sama Fundacja. Trwa okres świąteczno-noworoczny, za pasem rok 2025, więc może to dobra okazja, żeby jednym z Twoich noworocznych postanowień było zostanie potencjalnym dawcą szpiku? Ponieważ dzieląc się cząstką siebie, możesz uratować komuś życie!

Do tej rozmowy zaprosiliśmy gościa zdecydowanie nietuzinkowego, którego chyba bez skromności można nazwać światowym celebrytą, który wdarł się na salony i z miejsca zaskarbił sobie wielu wielbicieli, ale jak to w takich sytuacjach bywa także wrogów. Przed Państwem… sztuczna inteligencja, a konkretnie ChatGPT-4o, który głosu udzielił nam za pomocą narzędzia polskich twórców - Eleven Labs.   Chcieliśmy ten ostatni odcinek zrobić trochę nieszablonowo, dlatego o AI i jego wpływie na nasze życie, przyszłości zarówno naszej jak i samych AI-ów zapytać poniekąd najbardziej zainteresowanego. Jak wyszło? Zobaczcie sami!   A nasz odcinek jak zawsze posłuchacie na dobrych platformach podcastowych - Spotify, YouTube czy naszej stronie internetowej!   Anchor: https://anchor.fm/faceci-w-kitlach Spotify: https://open.spotify.com/show/5Or9EKaBUvUSoQs0sBOsEU?si=a5985057d14b4a1b&nd=1&dlsi=c6c7cfae85ee4387 YouTube: https://www.youtube.com/channel/UCZZDekKwIo2xjNjejjwxqDQ Nasza strona: https://faceciwkitlach.pl/  #nauka #naukowypodcast #podcast #AI #sztucznainteligencja #technologia #rozmowa #przyszłość   Projekt “Faceci w Kitlach 2.0 – podcast popularnonaukowy” jest współfinansowany przez Ministerstwo Edukacji i Nauki w ramach konkursu “Społeczna Odpowiedzialność Nauki II”

Znowu trup. Ciemna noc, mrok i kłująca uszy cisza. Siedzę przy biurku i przy bladym świetle starej lampki staram się z rozrzuconych poszlak i skrawków rzeczywistości zrozumieć tę sprawę, połączyć fakty. Nagle ciszę rozrywa dźwięk telefonu. Podnoszę słuchawkę. To on. - Wiem, co się stało. Tajemnica tkwiła we krwi. Odkładam telefon. No tak. Znowu z kilku poszlak zrozumiał wszystko.   W najnowszym odcinku podcastu odkrywamy tajniki pracy techników kryminalistyki. Rozmawiamy o tym jak wyłapać każdy ślad, co możemy wyczytać ze śladów biologicznych i jak dokonać zbrodni doskonałej.   Rozwikłać zagadkę na miejscu zbrodni pomoże nam dr Waldemar Krawczyk, ekspert kryminalistyki.   A naszodcinek jak zawsze posłuchacie na dobrych platformach podcastowych - Spotify, YouTube czy naszej stronie internetowej!   Anchor: https://anchor.fm/faceci-w-kitlach Spotify: https://open.spotify.com/show/5Or9EKaBUvUSoQs0sBOsEU?si=a5985057d14b4a1b&nd=1&dlsi=c6c7cfae85ee4387 YouTube: https://www.youtube.com/channel/UCZZDekKwIo2xjNjejjwxqDQ Nasza strona: https://faceciwkitlach.pl/  #nauka #naukowypodcast #zbrodnia #morderstwo #kara #genetyka #dna #policja   Projekt “Faceci w Kitlach 2.0 – podcast popularnonaukowy” jest współfinansowany przez Ministerstwo Edukacji i Nauki w ramach konkursu “Społeczna Odpowiedzialność Nauki II”

Zauważyliście, że w filmach zabójczymi maszynami częściej są humanoidalne roboty niż pocieszne automaty w stylu WALL-E czy R2-D2? Jak się okazuje takie androidy wywołują w naszych mózgach niechęć i strach, ponieważ wyglądają jak ludzie, ale jednak… coś z nimi jest nie tak. Ich mimika, ruch, reakcje wywołują w nas zbyt duży dysonans. A co z samym głosem? Czy asystent głosowy, który zna nasze potrzeby, marzenia, sekrety może stanowić dla nas alternatywę relacji z człowiekiem? Choć w filmie ONA postać grana przez Joaquina Phoenixa weszła w relację z wirtualną asystentką to czy dziś przy rozwoju ChatGPT czy Siri jesteśmy w stanie taki scenariusz brać na poważnie?   W tym pędzącym pociągu pod banderą sztucznej inteligencji i świata wielkich technologii postanowiliśmy zatrzymać się na stacji "człowiek" i porozmawiać jak my w tym wszystkim się odnajdujemy.   Przewodnikiem wycieczki jest dr Konrad Maj, kierownik Centrum Innowacji Społecznych i Technologicznych HumanTech, Uniwersytet SWPS .   A nasz odcinek jak zawsze posłuchacie na dobrych platformach podcastowych - Spotify, YouTube czy naszej stronie internetowej!   Anchor: https://anchor.fm/faceci-w-kitlach Spotify: https://open.spotify.com/show/5Or9EKaBUvUSoQs0sBOsEU?si=a5985057d14b4a1b&nd=1&dlsi=c6c7cfae85ee4387 YouTube: https://www.youtube.com/channel/UCZZDekKwIo2xjNjejjwxqDQ Nasza strona: https://faceciwkitlach.pl/  #nauka #naukowypodcast #AI #sztucznainteligencja #inteligencja #rozum #mózg #robot #psychologia #neurobiologia #relacje #związek   Projekt “Faceci w Kitlach 2.0 – podcast popularnonaukowy” jest współfinansowany przez Ministerstwo Edukacji i Nauki w ramach konkursu “Społeczna Odpowiedzialność Nauki II”

Patrzysz na zegarek i widzisz godzinę - 12.37. Doskonale wiesz, że w Tokio ich zegary wskazują przyszłość przesuniętą o 9 godzin. Jednak czy na pewno? Czemu wielu z nas traktuje czas jako coś uniwersalnego, które niezmiennie niczym nurt rzeki płynie w przód? Prawa fizyki mówią, że skoro czas jest czwartym wymiarem to tak jak w przestrzeni możemy poruszać się w różnych kierunkach to nic nie stoi na przeszkodzie, aby czas płynął… wstecz!   Jak się okazuje czas nie jest czymś uniwersalnym i nawet bliźniaki mogą tak naprawdę być w różnym wieku przez zjawisko dylatacji czasu i różnych upodobań do… wysokości. W tym odcinku pozwólcie, że zabierzemy Wam trochę czasu, aby zabrać Was w podróż do Wielkich Pytań Fizyki i próby zrozumienia otaczającego nas świata!   O tym ciekawym zagadnieniu rozmawiamy z profesorem Jerzym Lewandowskim z Uniwersytetu Warszawskiego.   A nasz odcinek jak zawsze posłuchacie na dobrych platformach podcastowych - Spotify, YouTube czy naszej stronie internetowej!   Anchor: https://anchor.fm/faceci-w-kitlach Spotify: https://open.spotify.com/show/5Or9EKaBUvUSoQs0sBOsEU?si=a5985057d14b4a1b&nd=1&dlsi=c6c7cfae85ee4387 YouTube: https://www.youtube.com/channel/UCZZDekKwIo2xjNjejjwxqDQ Nasza strona: https://faceciwkitlach.pl/  #nauka #naukowypodcast #fizyka #czas #światło #energia #teoria #kosmos #przestrzeń   Projekt “Faceci w Kitlach 2.0 – podcast popularnonaukowy” jest współfinansowany przez Ministerstwo Edukacji i Nauki w ramach konkursu “Społeczna Odpowiedzialność Nauki II”

W Europie spożywamy średnio 64,8 kg mięsa rocznie, a globalnie 77% terenów rolniczych przeznaczonych jest na hodowlę zwierząt lub produkcję rolną przeznaczoną na wykarmienie ich. Mięsna dieta i wykarmienie ludzkości przekłada się na 30% emisji gazów cieplarnianych. Nasza dieta bezpośrednio przekłada się na zmianę klimatu, zanieczyszczenie powietrza i utratę bioróżnorodności. Te dane i nasz styl życia stawiają przed nami wyzwanie sprostania wykarmienia ludzkiej populacji. Jednym z rozwiązań, o których dużo się mówi jest mięso wyhodowane w laboratorium bez potrzeby hodowania i uśmiercania żywego zwierzęcia. Na czym polega takie mięso? Dlaczego może stanowić alternatywę dla "tradycyjnego" mięsa i czy rzeczywiście stanowi bardziej zieloną alternatywę dla naszej diety?    O tym ciekawym zagadnieniu rozmawiamy z Stanisławem Łoboziakiem, współzałożycielem LabFarm.   Z raportem, o którym wspominamy w rozmowie możecie zapoznać się na Klimatycznej Bazie Wiedzy - https://klimatycznabazawiedzy.org/raport/whats-cooking-an-assessment-of-potential-impacts-of-selected-novel-alternatives-to-conventional-animal-products/   A nasz odcinek jak zawsze posłuchacie na dobrych platformach podcastowych - Spotify, YouTube czy naszej stronie internetowej!   Anchor: https://anchor.fm/faceci-w-kitlach Spotify: https://open.spotify.com/show/5Or9EKaBUvUSoQs0sBOsEU?si=a5985057d14b4a1b&nd=1&dlsi=c6c7cfae85ee4387 YouTube: https://www.youtube.com/channel/UCZZDekKwIo2xjNjejjwxqDQ Nasza strona: https://faceciwkitlach.pl/  #nauka #naukowypodcast #mięso #wege #dieta #jedzenie #kuchnia #burger #kebab #lab   Projekt “Faceci w Kitlach 2.0 – podcast popularnonaukowy” jest współfinansowany przez Ministerstwo Edukacji i Nauki w ramach konkursu “Społeczna Odpowiedzialność Nauki II”

Czy wiedzieliście, że sposób rozprzestrzeniania się informacji i viralowych filmików z kotami można badać w ten sam sposób, co rozsiewanie zakaźnego wirusa? W dobie gdy informacji jest tak wiele, że jesteśmy nimi przesyceni i musimy je przesiewać powstało zagadnienie infodemii, czyli przesytu informacji. Problemem jest nie tylko ilość, ale i jakość, ponieważ do czynienia mamy zarówno z rzetelnym dziennikarstwem jak i farmami trolli, które rozsiewają dezinformację i fake newsy. Infodemia stanowi wyzwanie zarówno w kontekście wojen czy konfliktów, ale także zdrowia publicznego, dlatego badaniem tego tematu zajęło się WHO, aby zmierzyć się z wyzwaniem globalnej pandemii informacyjnej czy też nieładu informacyjnego.  O tym ciekawym zagadnieniu rozmawiamy z Mają Romanowską, menedżerką ds. Infodemii w World Health Organization.  A nasz odcinek jak zawsze posłuchacie na dobrych platformach podcastowych - Spotify, Google Podcasts, YouTube czy naszej stronie internetowej!  Anchor: https://anchor.fm/faceci-w-kitlach  Spotify: https://open.spotify.com/show/5Or9EKaBUvUSoQs0sBOsEU?si=a5985057d14b4a1b&nd=1&dlsi=c6c7cfae85ee4387  YouTube: https://www.youtube.com/channel/UCZZDekKwIo2xjNjejjwxqDQ  Nasza strona: https://faceciwkitlach.pl/    #nauka #naukowypodcast #wirus #zdrowie #chorobia #info #wojna #who #viral #science #konflikt    Projekt “Faceci w Kitlach 2.0 – podcast popularnonaukowy” jest współfinansowany przez Ministerstwo Edukacji i Nauki w ramach konkursu “Społeczna Odpowiedzialność Nauki II” 

20 tysięcy. Tyle szacunkowo co sekundę produkowanych jest butelek plastikowych. Materiał idealny, którego główna zaleta jest też jednocześnie ogromną wadą - wytrzymałość. Cytując pewną reklamę "Plastik jest na zawsze, a jest tańszy niż diamenty". Co więc możemy zrobić z rosnącym problemem plastikowych odpadów? Jak się okazuje możemy do tego zatrudnić grupę owadów, całkiem popularnych, łatwych w utrzymaniu, które mogą wykorzystać plastik jako źródło pokarmu! Jednak czy rzeczywiście może stanowić to sposób na rozwiązanie plastikowego problemu? Czy patrząc na ilość plastiku musielibyśmy zalać świat plastikożernymi owadami? O tym ciekawym rozwiązaniu palącego problemu rozmawiamy z Sandrą Kaźmierczak z Katedry Zoologii Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. A nasz odcinek jak zawsze posłuchacie na dobrych platformach podcastowych - Spotify, Google Podcasts, YouTube czy naszej stronie internetowej! Anchor: https://anchor.fm/faceci-w-kitlach Spotify: https://open.spotify.com/show/5Or9EKaBUvUSoQs0sBOsEU?si=a5985057d14b4a1b&nd=1&dlsi=c6c7cfae85ee4387 YouTube: www.youtube.com/channel/UCZZDekKwIo2xjNjejjwxqDQ Nasza strona: https://faceciwkitlach.pl/  #nauka #naukowypodcast #plastik #śmieci #butelka #woda #owad #odpady Projekt “Faceci w Kitlach 2.0 – podcast popularnonaukowy” jest współfinansowany przez Ministerstwo Edukacji i Nauki w ramach konkursu “Społeczna Odpowiedzialność Nauki II”

Stan zapalny. Słyszysz ten zwrot i od razu w głowie masz - gorączka, tydzień w łóżku, wirus, bakteria, antybiotyk. Ale co jeżeli stan zapalny może po cichu toczyć się w naszym ciele generując wiele konsekwencji, a winnymi są nie bakterie, a cywilizacja i nasz styl życia? Bo właśnie o tym jak stres, złe jedzenie może stawiać nasze ciało w gotowości do ciągłej walki i jak powinniśmy zapobiegać takiej sytuacji rozmawiamy z specjalistką w tej dziedzinie - dr Karoliną Karabin, biologiem medycznym i diagnostą laboratoryjnym. A nasz odcinek jak zawsze posłuchacie na dobrych platformach podcastowych - Spotify, Google Podcasts, YouTube czy naszej stronie internetowej! #nauka #naukowypodcast #choroba #wirus #bakteria #dieta #aktywność #gluten #otyłość #stanzapalny #gorączka