Kawa nie uzależnia? Profesor obala mity, które powtarza pół Polski. #119

Kawa przez lata miała złą reputację. Dziś badania pokazują coś odwrotnego: u większości osób 3–5 filiżanek dziennie to zakres, w którym mogą pojawiać się korzyści zdrowotne. W tym odcinku Monika Rachtan rozmawia z prof. Reginą Wierzejską o tym, ile kofeiny jest bezpieczne, kiedy kawa może szkodzić i dlaczego „kawa wypłukuje magnez” to mit. Porównujemy też Arabikę i Robustę, kawę rozpuszczalną i parzoną, a także wyjaśniamy, czemu espresso bywa mniej kofeinowe niż Americano. Jeśli chcesz pić kawę mądrzej – ten odcinek jest dla Ciebie.

Dlaczego tysiące osób wierzą szarlatanom bardziej niż lekarzom? Czemu konferencje z „ukrytymi terapiami” zapełniają sale, a wydarzenia z ekspertami medycznymi muszą udowadniać swoją wartość?W tym odcinku „Po pierwsze Pacjent” Monika Rachtan rozmawia z prof. Łukaszem Rypiczem z Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu o kulisach konferencji InfluenceMed, roli influencerów medycznych, hejcie na lekarzy oraz o tym, jak brak edukacji zdrowotnej w szkołach napędza dezinformację, otyłość u dzieci i nieufność wobec systemu. To rozmowa o zdrowiu publicznym, ale też o odpowiedzialności – twórców, mediów, nauczycieli i każdego z nas.

Krztusiec wrócił - i zrobił to głośniej, niż wielu chce przyznać. Ponad 32 tysiące zachorowań w 2024 roku pokazuje, że choroba uznawana za „zapomnianą” znów uderza, szczególnie w najmłodszych. W rozmowie z Moniką Rachtan prof. Agnieszka Szuster-Ciesielska wyjaśnia, dlaczego krztusiec przenosi się tak szybko, jak chorują dorośli i niemowlęta oraz dlaczego wybór między szczepionką pełnokomórkową a bezkomórkową ma konsekwencje na lata.To odcinek o odporności, odpowiedzialności i skutkach dezinformacji. O tym, jak jedna decyzja - zaszczepić czy nie - może chronić lub realnie zagrozić życiu dziecka.

Czy wydając więcej na profilaktykę, naprawdę wydamy mniej na leczenie? W tym odcinku „Po pierwsze Pacjent” Monika Rachtan rozmawia z prof. Arturem Mamcarzem i Igorem Grzesiakiem o tym, jak przekonać Polaków do badań przesiewowych, szczepień dorosłych i korzystania z programu „Moje Zdrowie” (od 20. roku życia). Mówimy o barierach (brak informacji, dezinformacja), o roli lekarzy POZ i organizacji pacjentów oraz o realnych kosztach zaniechań — od chorób przewlekłych po ciężkie powikłania. To praktyczna rozmowa: co działa, kogo angażować i jak mówić „językiem korzyści”, żeby profilaktyka stała się codziennym nawykiem.

Czy zwykły zakład ze znajomymi może zmienić całe życie? Paweł Kwaśny udowadnia, że tak. W wieku 31 lat został najmłodszym Polakiem, który przebiegł maratony na wszystkich kontynentach – od Aten, przez Rio, aż po Antarktydę. Teraz mierzy jeszcze wyżej – zdobywa szczyty Korony Ziemi.W rozmowie z Moniką Rachtan opowiada o swojej drodze, sile psychiki, błędach popełnianych po drodze i o tym, jak sport potrafi zmienić codzienność. To inspiracja dla każdego, kto marzy o wielkich rzeczach, ale wciąż szuka odwagi, by zrobić pierwszy krok.

Ponad milion Polaków rocznie słyszy diagnozę „rak”. Czy wraz z nią dostają dostęp do psychoonkologa – tak jak do chemioterapii czy operacji? W tym odcinku „Po pierwsze Pacjent” rozmawiam z Elą i dr Agatą z DCOPiH o tym, jak wygląda wsparcie psychiczne w onkologii: dlaczego nie jest jeszcze standardem w całej Polsce, jak pomaga pacjentom i… lekarzom, oraz kiedy inicjatywa Onkoprzyjaciel działa, a kiedy wymaga ostrożności. Pytamy też o koordynację leczenia i o to, co realnie zmieniłaby jedna, dobra decyzja systemowa.

Dlaczego w Polsce tak wielu pacjentów musi prosić o pomoc w internecie, zamiast otrzymać leczenie w ramach systemu zdrowia? W tym odcinku „Po pierwsze Pacjent” Monika Rachtan rozmawia z ekspertami o fenomenie zbiórek obywatelskich: jak działają fundacje i portale, ile naprawdę kosztuje obsługa wpłat, dlaczego pacjenci latami czekają na refundację leków i co dzieje się ze środkami po śmierci chorego.Goście debaty: prof. Paweł Łuków, Marta Bednarek (Fundacja Rak&Rol), Dobrosława Gogłoza (Pomagam.pl) i dr Mirosława Półgrabia.

99% Polaków ma problemy z dziąsłami – ale większość z nas o tym nie wie. Krwawienie przy szczotkowaniu, obrzęk, cofające się dziąsła czy ruszające się zęby to objawy, które bagatelizujemy. A to może prowadzić do poważnych chorób – od cukrzycy, przez zawały, aż po Alzheimera.W tym odcinku „Po pierwsze Pacjent” Monika Rachtan rozmawia z lek. stom. Natalią Stefanik o tym, czym naprawdę są choroby przyzębia, jak je rozpoznać, leczyć i jak dbać o zdrowie jamy ustnej w domu. To rozmowa, którą powinien usłyszeć każdy pacjent.

Lekarze coraz częściej wychodzą do pacjentów poza gabinetem – wprost do social mediów. Ola Marianowska, młoda lekarka i edukatorka medyczna, opowiada o tym, jak wygląda praca w internecie, jak reagują na nią starsi koledzy po fachu i dlaczego edukacja zdrowotna online jest dziś tak ważna. W rozmowie poruszamy też temat tabu wokół seksualności, braku rzetelnej edukacji w szkołach i tego, jak internet może stać się miejscem realnej zmiany świadomości zdrowotnej Polaków.

Dlaczego w Polsce tak trudno zapewnić dzieciom czyste powietrze, zdrową żywność i bezpieczne otoczenie? Monika Rachtan rozmawia z Kamilą Kadzidłowską z inicjatywy Rodzice dla Klimatu o tym, jak interesy inwestorów i brak odważnych decyzji władz wpływają na zdrowie najmłodszych.W odcinku usłyszysz o codziennych problemach rodziców, skutkach smogu, roli edukacji i inspiracjach z krajów, gdzie zdrowie dzieci jest priorytetem. To nie tylko diagnoza problemu – to także konkretne pomysły, co możemy zrobić tu i teraz.