Umyślnie #10 - Zrozumieć dopaminę

Tym razem solo przy mikrofonie. W tym odcinku opowiadam o dopaminie – neuroprzekaźniku, o którym mówi się dziś niemal jak o bogini motywacji, uwagi i „dobrego, ożywionego życia”. Nie jest to jednak tak łatwe jak mogłoby się wydawać, dopamina ma wiele twarzy i zdecydowanie warto ją zrozumieć. Ponieważ kiedy zaczynamy widzieć/czuć jak działa – jak współgra z serotoniną, kortyzolem, głodem i sytością, snem, ruchem, relacjami, naturą i co szczególnie ważne w obecnym świecie - z nadmiarem – możemy nie tylko ją lepiej poczuć, ale też się z nią zaprzyjaźnić. Zamiast gonić za jej wystrzałami, uczyć się niejako tańczyć z jej zmiennością. W zgodzie z biologią, rytmem dnia i tym, co nas karmi – a nie tylko bodźcuje.W tym odcinku opowiadam także o mechanizmach budowania uzależnienia, galimatiasie neuroprzekaźników i tym, jak przebudować sieci w mózgu by dalej czuć „życie w życiu” podczas procesu zdrowienia.To nie jest opowieść o tym, jak „podbić dopaminę”, ale jak ją oswoić, wyregulować jej wytwarzanie i może nieco bardziej zrozumieć zależności neurobiologii w swojej głowie. Wyszła mi z tego blisko dwugodzinna opowieść, którą możecie słuchać w całości lub w częściach – z miejscem na notatki, zatrzymanie i własne odkrycia.Serdecznie Was zapraszam do odsłuchu!Odcinek powstał we współpracy z Benefit Systems, twórcą platformy MultiLife (https://multi.life)  — narzędzia, które wspiera codzienny dobrostan, zdrowie i równowagę. MultiLife i MultiSport to nie tylko dostęp do aktywności fizycznej, ale także do wiedzy, programów i praktyk wspierających zdrowie psychiczne, regenerację i promujących medycynę stylu życia. Z marką Benefit Systems współpracuję już od dłuższego czasu — łączy nas wspólna misja edukacji prozdrowotnej, promowania świadomego stylu życia i pokazywania, jak poprzez małe codzienne decyzje możemy realnie wpływać na zdrowie mózgu, ciała i umysłu.

W tym odcinku „Umyślnie” przyglądamy się fascynującemu procesowi biologicznemu, ale także jednemu z najbardziej tajemniczych fenomenów ludzkiego doświadczenia. I zagadnieniu, o którym chyba dość często nie chcemy/boimy się rozmawiać. A chodzi o śmierć. Która jest przecież absolutną częścią naszego istnienia i myślę, że rozmawianie o niej może czynić nas teraz w trakcie istnienia - jeszcze bardziej żywymi i poruszonymi tym, co dzieje się podczas umierania z naszym ciałem, naszym mózgiem i świadomością/bytem.Choć wydaje się granicą, za którą nauka traci głos - no bo przecież znika ja mnie moje i samo istnienie ja biologicznego, współczesna neurobiologia zaczyna coraz śmielej przyglądać się temu, co dzieje się w mózgu w momencie umierania i podczas różnych zdarzeń okołośmiertnych. Nie po to, by odebrać temu doświadczeniu jego mistyczny i tak trudno opisywalny wymiar, lecz by zrozumieć, jak materia neuronalna potrafi stworzyć tak głębokie i często duchowe wizje z eksplozją neuroprzekaźników, tunelami światła i fascynującymi falami ostatnich wyładowań. W tym odcinku wspólnie z prof. Wojciechem Glacem (neurobiologiem i wykładowcą akademickim Uniwersytetu Gdańskiego,  popularyzatorem nauki) przyglądamy się śmierci z perspektywy neurobiologii – bez uciekania od duchowego wymiaru, ale z próbą zrozumienia, jak komórki nerwowe i zakamarki ludzkiej świadomości potrafią wygenerować tak głębokie, mistyczne doświadczenia.Rozmawiamy o:~ tym, dlaczego śmierć nie jest momentem, lecz procesem~ tym, czym jest śmierć kliniczna~ momencie, w którym definiujemy śmierć mózgu ~ zjawisku fali śmierci – ostatnim błysku neuronów~ neurochemii umierania i mechanizmach euforii w obliczu końca~ znanych z filmów, literatury i opowieści tunelu i świetle – jako efekcie neurofizjologicznym i symbolicznym,~ filmie pt. „moje życie”, który wyświetla nam się w momencie odchodzenia~ doświadczeniu „opuszczenia ciała” – czyli granicy między biologią a transcendencjąoraz o tym, dlaczego niektórzy twierdzą, że to, czego doświadczyli „po drugiej stronie”, było prawdziwsze niż życie.Zapraszam Was serdecznie do rozmowy, która dla mnie (jak zawsze gdy mam przyjemność rozmowy z prof. Glacem) była wielką ucztą naukowo-zajawkową i na pewno nie ostatnią w naszym duecie.

Medytacja to dziś jedno z najczęściej używanych słów w kontekście dobrostanu. Ale czy wiemy, czym naprawdę jest?W tym odcinku "Umyślnie" rozmawiamy o tym, czym medytacja jest, a czym nie jest. O granicy między praktyką duchową a psychologiczną. O tym, dlaczego nie każda medytacja jest dla każdego — i dlaczego nie można jej traktować jak terapii.Poruszamy trudne i często pomijane tematy:– duchowych obron i uduchowiania emocjonalnych problemów,– zjawiska spiritual bypassingu i inflacji ego,– różnicy między doświadczeniem duchowym a psychopatologicznym (depersonalizacja, dysocjacja, aspekty PTSD,– a także o tym, dlaczego wyjazd na przysłowiowe Bali na vipassanę, oddechowy retreat czy pobyt w aszramie nie rozwiąże Twoich traum.Rozmawiamy też o tym, jak wygląda neurobiologia doświadczeń duchowych — co dzieje się w mózgu medytującego umysłu, czym różni się stan kontemplacji od stanu dysocjacji, i dlaczego oddech jest jednym z najbezpieczniejszych punktów kontaktu z rzeczywistością.To dla mnie ważne i chciałabym podkreślić, że to odcinek o badaniu natury umysłu, a nie jego leczeniu. Tym razem goszczę niezwykle ważną dla mnie Osobę, Agatę Hae In, z która znamy się ze Szkoły Zen Kwan Um. Agata jest mgr filozofii, psychoterapeutką, nauczycielką buddyjska i praktyczką zen (od 25 lat praktykuje medytację zen i spędziła około 5 lat na intensywnych odosobnieniach medytacyjnych), która wspaniel i mądrze łączy perspektywę psychologii zachodniej z duchową tradycją Wschodu.W swojej pracy towarzyszy ludziom w procesach rozwoju, integrując wiedzę o emocjach, ciele i umyśle z głębokim rozumieniem natury świadomości. Uczy, że medytacja to nie technika do „naprawiania siebie”, ale sposób na spotkanie z tym, co w nas żywe — także z bólem, niepewnością i cieniem.Jej spojrzenie łączy psychologiczną precyzję z duchową mądrością – dlatego w tej rozmowie tak pięknie pokazuje, gdzie kończy się terapia, a zaczyna praktyka duchowa. I dlaczego prawdziwa medytacja nie jest ucieczką od cierpienia, tylko drogą ku autentycznemu poznaniu siebie.Partnerem i przyjacielem odcinka jest Benefit Systems - twórca programu MultiSport i platformy Multi.Life. Dzięki za zaufanie i wsparcie moich działań popularyzujących naukę oraz za Wasze szerzenie potrzebnej edukacji dotyczącej zdrowego/świadomego życia. 

Serdecznie zapraszam Was do tego nieco bardziej prywatno/życiowego odcinka. Czasem przychodzi taki moment, w którym chcemy coś zostawić/gruntownie zmienić— żeby odkryć zupełnie nowe, takie bardzo wyczekane choć wcale nie zawsze znaczy, że łatwiejsze i od razu przyjemniejsze.Tym razem w „Umyślnie”  opowiadamy z moim partnerem/przyjacielem Dominikiem o decyzji, która dojrzewała w nas od dłuższego czasu. W każdym z nas z osobna przez lata i dała wyraz realizacji w połączeniu wspólnych wizji. Zostawiliśmy Warszawę i Wrocław, rytm wielkich miast, tempo i dla mnie szczególnie - nadmiar bodźców dźwiękowych - na rzecz  działki pod lasem. Zamieszkaliśmy w Górach Sowich. W domu, który wymaga bardzo dużo pracy, cierpliwości i wielu wyrzeczeń, ale daje coś, czego w zasadzie nie umiem jeszcze nawet dosadnie opisać. Ale to takie uczucie, że tak bardzo czujesz swoje miejsce To rozmowa o odpuszczaniu nadmiaru (różnego rodzaju) i o świadomej redukcji tego, co nie służy. O tym, jak praca fizyczna, kontakt z naturą i sąsiadami, prostota codziennych czynności stają się rodzajem terapii dla przebodźcowanego umysłu i powrotem do odczuwania „życia w życiu”. Poruszamy także aspekt powrotu do analogowości, która kieruje rytm ciała i mózgu do naturalnych cykli — i o tym, jak neurobiologia potwierdza to, co intuicyjnie czujemy. Będzie tutaj także o cierpliwości i wyrzeczeniach, o byciu w procesie, o tym, jak zmiana miejsca potrafi zmienić sposób myślenia. I o tym, że każdy tak bardzo indywidualnie musi patrzeć na to, co rzeczywiście mu służy. Partnerem tego odcinka jest marka VOX (https://vox.pl), która bardzo wspiera nas w kilku ważnych dla remontu/tworzenia naszego miejsca procesach. Cieszę się z tej współpracy,  bo jak wiecie bardzo lubię wspominać i działać z polskimi rodzinnymi firmami, z zajawką, z tradycjami i dbałością. Zatem - dziękuję VOX za wsparcie tego odcinka i mojego domu!

Zapraszam Was do kolejnego odcinka podcastu „Umyślnie”. Tym razem mam wielką przyjemność porozmawiać z Asią Flis – psycholożką, terapeutką, edukatorką i autorką książek, m.in. szczególnie ważnych dla mnie -  „Po dorosłemu” oraz całkiem niedawno wydanej „Gry rodzinne”.Będzie więc o  stawianiu się dorosłym i generalnie pojęciu „dorosłości” – tej prawdziwej/tej mentalnej, a nie tylko tej pełnej rachunków i zobowiązań. Czym jest zdrowa dorosłość i czy oznacza to samo co dojrzałość? Jak połączyć sprawczość z akceptacją siebie i byciem w równowadze? I czy można być dorosłym, a jednocześnie nie zgubić dziecięcej radości życia?W drugiej części odcinka wchodzimy głębiej – w rodzinne układy, role i przekonania, które często niesiemy przez życie zupełnie nieświadomie. Jakie miejsce zajmujemy w systemie rodzinnym i jak ono wpływa na nasze relacje i zdrowie psychiczne? Czy wgrane w młodociany „system” przekonania i wartości zostają z nami już przez całe życie?Serdecznie zapraszam Was do odsłuchu. Dla mnie była to niezwykle wnosząca, przepełniona mądrością i łagodnością rozmowa - dzięki Asiu!Partnerem i przyjacielem odcinka jest Benefit Systems - twórca programu MultiSport i platformy Multi.Life. Dzięki za zaufanie i wsparcie moich działań popularyzujących naukę oraz za Wasze szerzenie potrzebnej edukacji dotyczącej zdrowego/świadomego życia. https://www.benefitsystems.pl/

Alkohol to najbardziej dostępna, a zarazem tak szkodliwa substancja psychoaktywna. Etanol totalnie zaburza działanie układu nerwowego, wpływa na nasz nastrój, motywację, percepcję rzeczywistości – a mimo to od wieków funkcjonuje jako społecznie akceptowany środek „na wszystko”. Na smutek. Na stres. Na samotność. Na wspólnotę.W tym odcinku podcastu „Umyślnie” rozmawiam z Robertem Rutkowskim – terapeutą uzależnień, autorem poruszającej i niezwykle ważnej książki AlkoIluzja, człowiekiem, który od lat towarzyszy osobom w procesie wychodzenia z nałogu.Zastanawiamy się, czym tak naprawdę jest ta tytułowa iluzja – iluzja więzi, ulgi, pewności siebie, wspólnoty – którą sprzedaje nam alkohol. Rozbieramy na czynniki pierwsze społeczne przyzwolenie na alkoholizację, mit czerwonego wina jako „zdrowego wyboru” i mechanizmy neurobiologiczne, które sprawiają, że uzależnienie nie jest kwestią słabej woli, tylko konkretnych zmian w mózgu.Pytam Roberta o to, jak długo trwa proces „odtrucia” – nie tylko z substancji, ale z całego stylu życia, myślenia i relacyjnego uwikłania. Rozmawiamy o dopaminowych głodach, neuroplastyczności i o tym, dlaczego psychoterapia – jak pisał Eric Kandel – jest interwencją biologiczną.Serdecznie zapraszam Was do odsłuchu ponieważ to odcinek nie tylko o alkoholu, ale o mechanizmach, które sprawiają, że uciekamy od siebie – i o tym, co się dzieje, kiedy w końcu decydujemy się wrócić.Partnerem tego odcinka jest NUMA - oliwa extra virgin, wysoce bioaktywna oliwa o zwiększonej zawartości polifenoli i związków aktywnych - www.numa.bio/drwojsiatKod rabatowy DRWOJSIAT daje rabat na jej zakup oraz darmową wysyłkę. Dziękuję NUMA za wsparcie moich działań edukatorskich i popularyzujących naukę!

Witajcie w kolejnym odcinku „Umyślnie”. Tym razem rozmowa o tym, dlaczego tak wiele osób latami czuje, że „coś jest inaczej” — że są zmęczone światem, że ciągle próbują dopasować się do schematów, które nie pasują, i że często obwiniają się za to poczucie „niedopasowania”.Mówimy o neuroatypowości, o spektrum autyzmu i ADHD z perspektywy dorosłych. I co ważne: nie z podejścia stereotypowych obrazków z podręczników i ludzkiego postrzegania, ale prawdziwego doświadczenia, które często wygląda zupełnie inaczej. Jakie strategie autoregulacji, codzienne praktyki, narzędzia psychoedukacyjne mogą tutaj pomóc? Jak budować naszą otwartość społeczną na inność?Moim gościem jest Marta Cieśla — psycholożka i psychoterapeutka, która z ogromną uważnością i mądrością pracuje z osobami neuroatypowymi i od lat edukuje w tym obszarze. Z Martą miałam ogromną przyjemność rozmawiać po raz 2 i ponownie - tak wiele się dowiedziałam, ułożyło się sporo klocków. Jestem przekonana, że u Was może być podobnie. Serdecznie zapraszam do odsłuchu. Partnerem dzisiejszego odcinka jest Bookbeat (https://www.bookbeat.com/pl/registration) – platforma, która oferuje ogromny wybór audiobooków i e-booków. Mam dla Was kod zniżkowy, ktory brzmi: WOJSIAT dający 60 dni okresu próbnego (w tym jest 40 godz. słuchania/czytania) dla nowych użytkowników. To być może ostatnia tak dobra oferta w tym roku, dlatego ciesze się, że mogę się nią z Wami podzielić - kod działa do 14 września 2025.Z radością polecam Wam kilka książek, które w Bookbeat są dostępne - „Nie wierz we wszystko co myślisz” - Joseph Nguyen, „Ukochane równanie profesora” - Yoko Obawa, „Człowiek i jego symbole” - Carl Gustav Jung, „1984”, - George Orwell,  „Czarna owca medycyny” - niewypowiedziana historia psychiatrii - Jeffrey Lieberman, „My ludzie w centrum autyzmu” - Ola Pflumio, „Autentyczna w spektrum” - Ewa Furgał.  A Wam Boobeat dziękuję za wsparcie mojego podcastu i popularyzację wiedzy.edukacyjnych i popularyzujących naukę. Także – czytamy, słuchamy i szanujemy książki!

Psychodeliki już od kilku lat na dobre wracają do przestrzeni naukowej i terapeutycznej. Coraz częściej mówi się o ich potencjale w leczeniu depresji lekoopornej, PTSD, uzależnień. Ale za tym entuzjazmem idzie też sporo nieporozumień, uproszczeń i – niestety – ryzyk. Nauka stale raczy nas niezwykle obiecującymi danymi, ale wciąż w tej materii tak wiele pozostaje pod znakiem zapytania, szczególnie gdy mówimy o oddziaływaniu tych związków na ludzką psychikę, a nie tylko modele komórkowe. Przyjęcie substancji to jedno, ale tak ważny protokół terapeutyczny ma miejsce wraz z odpowiednim zaopiekowaniem ludzkiego umysłu. I dzisiaj właśnie o tym. W tym odcinku goszczę dr Kubę Grenia, by opowiedzieć o psychodelikach nie jako o magicznym narzędziu, ale jako o wymagającym, wieloaspektowym procesie, który – jeśli ma być bezpieczny i skuteczny – musi być osadzony w odpowiednim kontekście psychoterapeutycznym.Skupimy się na roli integracji psychodelicznej – czyli na tym, co dzieje się po doświadczeniu. Czym ona właściwie jest? Kto może ją prowadzić? I dlaczego bez niej psychodeliczne przeżycie może zostawić człowieka bardziej zagubionym niż przedtem?Kuba jest naukowcem (stypendystą Fulbrighta University of New Mexico, USA), psychologiem klinicznym, psychoterapeutą uzależnień, także specjalizującym się w obszarze terapii wspomaganej psychodelikami. W swej szerokozakrojonej działalności opowiada/edukuje o aktualnym statusie terapii wspomaganej psychodelikami w Polsce i na świecie, a także o jej możliwym zastosowaniu w leczeniu uzależnień. Prowadzi sesje integracji psychodelicznej, w tym przy ketaminoterapii w KeyClinic, a także psychoterapię uzależnień i redukcję szkód.  Serdecznie zapraszam Was do odsłuchu tej bardzo edukującej i merytoryką wypełnionej rozmowy.A partnerem tego odcinka jest Coffee Desk (www.coffeedesk.pl) - sklep online, ale i kawiarnie, w których lubię popijać kawkę i zaopatrywać się w kawowe ziarna i herbaty! Dzięki wielkie za wsparcie moich działań edukacyjnych, a dla Was Drodzy w związku z tym miłym partnerstwem - mam kod rabatowy JOANNA dający 10% zniżki na wszystkie kawy, herbaty i matche w asortymencie! Kłaniam się nisko i dziękuje!

W najnowszym, bonusowym odcinku podcastu Umyślnie dzielę się kilkoma refleksjami z książki Stephena Levine'a "Gdybyś miał rok z życia. Eksperyment na świadomości. " – poruszającej i nieoczywistej opowieści o tym, co naprawdę ważne, gdy zaczynamy patrzeć na życie z innej perspektywy. Przede wszystkim zapraszam do wspólnej praktyki – medytacji miękkiego brzucha, zaczerpniętej z tej książki. To prosta, głęboka technika, która pomaga uspokoić układ nerwowy, odpuścić napięcia i wrócić do siebie – do ciała, do oddechu, do tu i teraz.Partnerem odcinka jest Benefit Systems, z którym działam nieprzerwanie już od dłuższego czasu. Tym razem, w myśl naszych wspólnych aktywności - z radością zapraszam Was na konferencję Wellbeing Summit, która odbędzie się 2 października. Będę tam prelegentką i poprowadzę panel dyskusyjny z wyjątkowymi gośćmi – m.in. Wojciechem Eichelbergerem, Mateuszem Kusznierewiczem, dr Anną Jeznach i dr Ryszardem Kulikiem. Wśród prelegentów znajdą się także prof. Andrzej Dragan, dr Asia Gutral i dr Andrzej Silczuk.https://www.wellbeingsummit.pl/https://www.benefitsystems.pl/Zajrzyjcie, posłuchajcie, pobądźcie – umyślnie.

W pierwszym, solowym odcinku „Umyślnie” dzielę się z Wami tym, co ostatnio najmocniej ze mną rezonuje. Opowiadam o moim podejściu do codziennych rutyn i rytmów — tych biologicznych, emocjonalnych i życiowych. Będzie o rytmie okołodobowym i o tym, jak go reguluję. Będzie o mojej relacji z ruchem, aktywnością fizyczną (musiało pojawić się słówko o kreatynie), ale też z… nudą, odpuszczaniem i nicnierobieniem.Zastanawiam się nad tym, dlaczego właśnie teraz warto pielęgnować minimalizm i opowiadam jak wygląda to obecnie w moim życiu — nie tylko w przestrzeni, ale i w umyśle. Zatrzymujemy się nad tym, co w tym temacie mówi neuronauka. Odcinek okraszony polecajkami kilku naprawdę dobrych książek, a także działalnością/edukacją Osób w internecie, które w moim odczuciu zdecydowanie warto poznać. Odcinek okraszony polecajkami kilku naprawdę dobrych książek, a także działalnością/edukacją Osób w internecie, które w moim odczuciu zdecydowanie warto poznać! W odcinku wspominam o działaniach, twórczości: @smuyoga @paulainscotland_yoga @yogahome.pl @joannaflispsycholozka @natalia_tober @suplementujemy @orina.krajewska @juliuszstrachota @jakubzulczyk ⠀Recenzowane książki: „Dlaczego umieramy?” – Venki Ramakrishnan @pwnwydawnictwo „Gry rodzinne” – Asia Flis @wydawnictwoznakpl „Zostawić stare za sobą” – Orina Krajewska @wydawnictwo_wab „Walden, czyli życie w lesie” – Henry David Thoreau @dom_wydawniczy_rebis „Alko-Iluzja” – Robert Rutkowski @newhomers.pl „Moc dyskomfortu” - Michael Easter @wydawnictwo_sensus „Umysł w stanie niedosytu” - Michael Easter @wydawnictwo_sensus „Relaks amerykański” - Juliusz Strachota @newhomers.pl „Dlaczego buddyzm jest prawdziwy” - Robert Wright @wydawnictwo_sensus „Dialogi o wierze” - Martin Scorsese, Antonio SpadaroPartnerem i Przyjacielem odcinka jest Benefit Systems - twórca programu MultiSport i platformy Multi.Life. Dzięki za zaufanie i wsparcie moich działań edukacyjnych. https://www.benefitsystems.pl/Dobrego odsłuchu!