135. Tatry z pamięci: Wspomnienia Apoloniusza Rajwy. Część 2

Latem wapienne grzbiety Czerwonych Wierchów stają się czymś więcej niż tylko celem wycieczek – zamieniają się w tętniące życiem, naturalne laboratorium botaniki. To tutaj, na wysoko położonych zboczach, spotykamy się z dr Antonim Ziębą – botanikiem, pracownikiem Działu Badań Naukowych i Planowania Ochrony Przyrody w Tatrzańskim Parku Narodowym. W tym odcinku podcastu „Z Miłości do Gór” rozmawiamy o florze, której przeciętny turysta często nie zauważa – drobnych, niepozornych roślinach, które pełnią jednak ważną rolę. Potrafią powiedzieć nam najwięcej o kondycji górskiej przyrody, zmianach klimatu czy presji, jaką na Tatry wywiera intensywny ruch turystyczny. Dr Zięba opowiada także o swojej drodze do zawodu botanika – o dzieciństwie spędzonym na Podhalu, rodzinie leśników, wyprawach w teren z ojcem i bratem, które z czasem przerodziły się w pasję i misję zawodową. To opowieść o uważności, o nauce wędrowania z otwartymi oczami i o tym, jak wiele możemy dowiedzieć się o Tatrach, patrząc… pod nogi. Jeśli interesuje Cię przyroda Tatr, chcesz zrozumieć, jak prowadzi się badania w terenie i co naprawdę oznacza „chronić górską florę” – ten odcinek jest dla Ciebie. Zapraszamy! Scenariusz, nagrania, montaż: Bartek Solik Na zdjęciu: Antoni Zięba. Fot. Bartek Solik  

W dzisiejszym odcinku zaglądamy za kulisy pracy Zespołu ds. Zarządzania Danymi Przestrzennymi Tatrzańskiego Parku Narodowego. Bartek Solik rozmawia z Marcinem Bukowskim, który opowiada o tym, jak nowoczesne technologie – w szczególności drony, fotogrametria i teledetekcja – wspierają ochronę przyrody w Tatrach. Dowiemy się, jak powstają szczegółowe ortofotomapy, do czego służą zdjęcia multispektralne i jak precyzyjne pomiary pomagają ocenić skutki erozji, lawin czy rekultywacji roślinności. Usłyszymy również, z jakimi wyzwaniami wiąże się operowanie dronem w trudnym, górskim terenie – nie tylko ze względu na pogodę, ale także na obecność ludzi. To opowieść o tym, jak nowoczesna technologia staje się sprzymierzeńcem w ochronie jednego z najcenniejszych obszarów przyrodniczych w Polsce. Zapraszamy! Scenariusz, nagrania, montaż: Bartek Solik Na zdjęciu: obraz fragmentu TPN wykonany w zakresie kolorowej podczerwieni, wykorzystywany m.in. w monitoringu środowiskowym i badaniu kondycji roślinności. Źródło: https://tpn.obliview.com/

Zapraszamy do wysłuchania nowego odcinka podcastu „Z Miłości do Gór”, w którym Apoloniusz Rajwa kontynuuje swoje tatrzańskie wspomnienia w rozmowie z Bartkiem Solikiem.  W pierwszej części cofnęliśmy się do początków górskiej pasji Poldka, który wspominał m.in. swoje pierwsze próby wejścia na Giewont, kiedy miał zaledwie kilkanaście lat. Dzisiaj przenosimy się do lat 50., 60. i 70. XX wieku – do czasów, gdy Tatry bywały niemal puste, a wędrowanie po nich wymagało odwagi, intuicji i miłości do przygody. Poldek ze skrupulatnością i humorem, opowiada m.in. o swojej pamiętnej samotnej wyrypie przez Koszystą, Waksmundzki Wierch, Buczynowe Turnie i Skrajny Granat – gdy odwodniony, z chlebem i marmoladą w plecaku, marzył tylko o kubku mleka w pasterskim szałasie. Zapraszamy! Scenariusz, nagrania, montaż: Bartek Solik

Zapraszamy do wysłuchania nowego odcinka podcastu „Z Miłości do Gór”. W centrum Zakopanego, na ławce na Dolnej Równi Krupowej, Bartek Solik spotyka się z Apoloniuszem Rajwą - geografem, taternikiem, speleologiem, ratownikiem i przewodnikiem, który górom poświęcił całe swoje życie. Poldek, jak nazywają go przyjaciele, dzieli się pełnymi pasji i refleksji opowieściami z dziewięćdziesięciu jeden lat życia. Usłyszycie o pierwszych wyprawach na Giewont, akcjach ratunkowych, wzruszających wspomnieniach rodzinnych i niezwykłych zjawiskach, które tylko Tatry potrafią zafundować – jak w dniu, w którym… zniknął krzyż z Giewontu. To nie tylko podróż przez tatrzańskie szlaki, ale i przez historię, pamięć oraz wielką miłość do gór. Zapraszamy! Scenariusz, nagrania, montaż: Bartek Solik

Dziś wizyta w miejscu, które choć ukryte w centrum miasta, jest świadkiem najdrobniejszych kaprysów tatrzańskiej pogody. To Stacja Hydrologiczno-Meteorologiczna Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej w Zakopanem. Pod Giewontem obserwacje pogody prowadzone są nieprzerwanie od 1911 r. Pracownicy stacji rejestrują temperatury, opady czy prędkości wiatru, ale także przechowują historię Zakopanego i Tatr zapisaną w chmurach, śniegu i promieniach słońca. Bartek Solik rozmawia z Pawłem Parzuchowskim – kierownikiem zakopiańskiej stacji meteo, który dzieli się wiedzą i osobistymi doświadczeniami – z dyżurów na Śnieżce, z obserwacji zjawisk tak widowiskowych jak widmo Brockenu czy ognie św. Elma. Historia zakopiańskiej stacji to nie tylko dane liczbowe, ale także barwne postaci, przyjaźnie z artystami, a nawet ślady wielkiej polityki. Zapraszamy! Scenariusz, nagrania, montaż: Bartek Solik

W samym sercu Tatr Zachodnich leży miejsce, gdzie słońce nie zagląda przez cztery miesiące w roku. Litworowy Kocioł – mroźny zakątek pod Czerwonymi Wierchami, zapisał się w historii jako najzimniejsze miejsce w Polsce. To właśnie tu, 17 lutego 2025 r., zmierzono rekordowe –41,1°C. W tym odcinku wyruszamy do świata mrozowisk – unikalnych obszarów, w których naukowcy mierzą ekstremalne zjawiska klimatyczne i obserwują zjawiska o globalnym znaczeniu. Bartek Solik rozmawia z dr Bartoszem Czerneckim, klimatologiem i liderem projektu Mrozowiska, który od lat bada sekrety Litworowego Kotła. Zajrzymy za kulisy pracy badawczej, porozmawiamy o inwersjach temperatury, mikroklimacie górskim oraz o tym, jak polowanie na mróz pomaga lepiej zrozumieć zmiany klimatyczne – te lokalne i te ogólnoświatowe. Zapraszamy! Scenariusz, nagrania, montaż: Bartek Solik Na zdjęciu: Jeden z badaczy w rejonie Kotła Litworowego. Źródło: https://mrozowiska.pl/

W dzisiejszym odcinku Bartek Solik spotyka się z Witoldem Huculakiem – geografem, znawcą Tatr i pasjonatem malarstwa pejzażowego – by wspólnie odkryć, jak od XIX wieku aż po dziś dzień artyści próbują uchwycić majestat Tatr na płótnie. Dowiemy się, jak góry inspirowały mistrzów takich jak Głowacki, Wyczółkowski czy Malczewski, dlaczego Giewont i Morskie Oko były malowane setki razy i jak kolekcjonowanie obrazów może być wyrazem miłości do gór. Jeśli kochasz sztukę i Tatry albo po prostu dobre opowieści – ten odcinek jest dla Ciebie. Zapraszamy!  Scenariusz, nagrania, montaż: Bartek Solik Na zdjęciu: Jan Nepomucen Głowacki, Morskie Oko, olej, ok. 1837-1840 (?), Muzeum Narodowe w Kielcach. Materiały wykorzystane w audycji:  Jabłońska T., Sztuki piękne pod Tatrami, Zakopane 2015

Dolina Pięciu Stawów Polskich to jeden z najcenniejszych przyrodniczo obszarów w Tatrzańskim Parku Narodowym. To tu mają swoje ostoje kozice, rysie, niedźwiedzie i świstaki. Także tu stoi najwyżej w Polsce położone górskie schronisko. Gospodyniami tego miejsca są Marychna i Marta Krzeptowskie. Siostry kontynuują długą rodzinną tradycję goszczenia, karmienia i nocowania tatrzańskich turystów. W dzisiejszym odcinku Bartek Solik odwiedza z mikrofonem schronisko górskie PTTK w Dolinie Pięciu Stawów Polskich. Zapraszamy! Scenariusz, nagrania, montaż: Bartek Solik Na zdjęciu: schronisko PTTK w Dolinie Pięciu Stawów Polskich. Fot. Jan Wierzejski/instagram.com/piecstawow/ Materiały wykorzystane w audycji: Nyka J., Tatry Polskie. Przewodnik, Latchorzew 2015 Radwańska-Paryska Z., Paryski W.H., Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin 1995 Konieczniak J., Encyklopedia schronisk tatrzańskich, Kraków 2010

Od 80 lat rodzina Łapińskich prowadzi schronisko nad Morskim Okiem. Czesław Łapiński - taternik i ratownik tatrzański, został formalnie dzierżawcą schroniska 26 marca 1945 roku. Razem z żoną Wandą stworzyli nad Morskim Okiem przyjazną atmosferę wysoko cenioną przez turystów i taterników kilku pokoleń. W dzisiejszym odcinku Bartek Solik rozmawia z Marią Łapińską, obecną kierowniczką schroniska. Zapraszamy!  Scenariusz, nagrania, montaż: Bartek Solik Na zdjęciu: schronisko nad Morskim Okiem tuż po II wojnie światowej. Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe. Materiały wykorzystane w audycji:  Konieczniak J., Encyklopedia schronisk tatrzańskich, Kraków 2010 Radwańska-Paryska Z., Paryski W.H., Encyklopedia tatrzańska, Warszawa 1973  

Była to jedna z najtrudniejszych wypraw w historii Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego, a cała ekspedycja obfitowała w wiele dramatycznych momentów. Przetransportowanie sań z rannymi w wymagających zimowych warunkach było przedsięwzięciem ciężkim i niebezpiecznym. W dzisiejszym odcinku Bartek Solik przypomina głośną akcję, którą zimą 1944 roku przeprowadzili ratownicy TOPR'u. Gościem audycji jest Apoloniusz Rajwa. Zapraszamy! Scenariusz, nagrania, montaż: Bartek Solik Na zdjęciu: Szałas partyzantów na zboczach Salatynu. Żródło: Sygnały z gór. Z dziejów minionych sześćdziesięciu lat działalności Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego PTTK. Materiały wykorzystane w audycji:  Kapeniak J. (red.), Sygnały z gór. Z dziejów minionych sześćdziesięciu lat działalności Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego PTTK., Warszawa 1973