LIII: o kryzysie bankowym 1793

O tematach rozmaitych garść uwag końcowych. Bibliografia:1. A. Bocheński, "Dzieje głupoty w Polsce. Pamflety dziejopisarskie", Warszawa 1947;2. S. Cat-Mackiewicz, "Stanisław August", Kraków 2009 (rozdział 10: "Rejtan i Poniatowski");3. R. Dmowski, "Myśli nowoczesnego Polaka", cbnm.pl4. W. Jurasz, "Wojny (chyba) nie będzie" - wywiad M. Sutowskiego w krytykapolityczna.pl, 2016;5. J. Kitowicz, "Pamiętniki czyli Historia polska", Warszawa 1971 (rozdział: "O gatunku politycznym Polaków");6. T. Korzon, "Zamknięcie dziejów wewnętrznych Polski za Stanisława Augusta", Lwów 1899;7. U. Kosińska, "Jak Polska utraciła w XVIII w. suwerenność i jak zmarnowano szanse jej odzyskania" - wykład z cyklu "Czy mogła się uratować? Rzeczpospolita w XVIII wieku", Warszawa 2017, youtube.com;8. W. Modzelewski, "Modzelewski: Partia pruska", konserwatyzm.pl, 2020;9. M. Piątkowski, "Europejski lider wzrostu. Polska droga od ekonomicznych peryferii do gospodarki sukcesu", Warszawa 2019 (rozdziały 1-2);10. Platon, "Obrona Sokratesa"; wikisource11. E. Rostworowski, "Ostatni król Rzeczypospolitej. Geneza i upadek Konstytucji 3 maja", Warszawa 1966 (rozdział 3.1., "Zbyt silny koń");12. M.H. Serejski, "Europa a rozbiory Polski", Kraków 1969;13. W. Smoleński, "Stanowisko Waleryana Kalinki w historiografii Polskiéj", Warszawa 1887;14. W. Smoleński, "Szkoły historyczne w Polsce. (Główne kierunki poglądów na przeszłość)", Warszawa 1898;15. J. Sowa, "Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesnością", Kraków 2011 (rozdziały 2-5).16. Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15 kwietnia 2021 r. w sprawie uczczenia 230. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja i Zaręczenia Wzajemnego Obojga Narodów

O tym, co w sumie mogłoby pójść inaczej.Bibliografia:1. B. Chmielowski, "Nowe Ateny albo Akademia wszelkiej scjencji pełna, na różne tytuły jak na classes podzielona, mądrym dla memoryału, idiotom dla nauki, politykom dla praktyki, melancholikom dla rozrywki erygowana [...]", (rozdział 29: "O Polskim królestwie"), dostęp: https://literat.ug.edu.pl/ateny/index.htm;2. A. Chwalba, "Co by było, gdyby nie doszło do rozbiorów w 1772, 1792, 1795" [w:] "Gdyby... Całkiem inna historia Polski", Warszawa 2008;3. A. Chwalba, W. Harpula, "Zwrotnice dziejów. Alternatywne historie Polski", Kraków 2019 (rozdział 7: "Nie ma Konstytucji 3 maja. Nie ma rozbiorów");4. A.J. Czartoryski, "Żywot Juliana Ursyna Niemcewicza", Poznań 1860 (rozdział 4: "Błędy polityczne Sejmu Wielkiego [...]");5. M. Heller, "Historia Imperium Rosyjskiego", Warszawa 2000 (rozdziały 7.3-8.1; 9.4-9.5);6. W. Kalinka, "Sejm czteroletni", Lwów 1881 (rozdziały: 2.2.42; 2.4.70, 3.1.84, 4.1.118-119);7. R. Krasowski, "O demokracji w Polsce", Warszawa 2019 (rozdział 6.2.: "Czy znamy prawdziwe plany premiera?");8. M. Woźnicki, "Reformy ceł i podatków w Rzeczypospolitej w latach 1764–1766", Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Nr 69/2014;9. K. Zbyszewski, "Zgoda będzie zgubą", Wiadomości, 25.05.1952, dostęp: http://retropress.pl/wiadomosci/zgoda-bedzie-zguba/;10. [wikiquote]: "Otto von Bismarck"

O "Finis Poloniae".Bibliografia (bez podziału na części):1. M. Brandys, "Generał Arbuz", Warszawa 1988 (rozdział 1, "Od autorytetu do autorytetu");2. W. Kępka-Mariański, "Insurekcja Warszawska 1794", Warszawa 2012;3. A. Zahorski, "Powstanie kościuszkowskie 1794" [w:] "Trzy powstania narodowe", Warszawa 1994;4. R.H. Lord, "Drugi rozbiór Polski", Warszawa 1984 (dodatek, "Trzeci rozbiór Polski");5. J. Łojek, "Wokół sporów i polemik", Lublin 1991 (rozdział 6, "Cienie w portrecie bohatera");6. W. Mikuła, "Maciejowice 1794", Warszawa 1991;7. J. Skowronek, "Książę Józef Poniatowski", Wrocław 1984 (rozdział 4, "Honor żołnierski, brabanckie zapusty i narodowa insurekcja");8. A. Storozynski, "Kościuszko. Książę chłopów", Warszawa 2011 (rozdziały 12-13);9. S. Szenic, "Większy niż król ten książę", Warszawa 1976 (rozdziały 31-33);10. B. Szyndler, "Racławice 1794", Warszawa 2009;11. K. Zbyszewski, "Niemcewicz od przodu i tyłu", Warszawa 1999 (rozdziały 72-90);12. Z. Zielińska, "Ostatnie lata Pierwszej Rzeczypospolitej, Warszawa 1986 (rozdział 5, "O wolność, całość, niepodległość");13. wiki: "Batavian Republic", "Battle of Fleurs (1794)", "Battle of Mouscron", "Battle of Tourcoing", "Campaigns of 1794 in the French Revolutionary Wars", "Campaigns of 1795 in the French Revolutionary Wars", "Flandres campaign", "Insurekcja kościuszkowska", "Peace of Basel", "War of the First Coalition".

O tym, jak się przyjął uniwersał połaniecki, o bitwie pod Szczekocinami i o déjà vu Fryderyka Wilhelma II. Bibliografia (bez podziału na części):1. M. Brandys, "Generał Arbuz", Warszawa 1988 (rozdział 1, "Od autorytetu do autorytetu");2. W. Kępka-Mariański, "Insurekcja Warszawska 1794", Warszawa 2012;3. A. Zahorski, "Powstanie kościuszkowskie 1794" [w:] "Trzy powstania narodowe", Warszawa 1994;4. R.H. Lord, "Drugi rozbiór Polski", Warszawa 1984 (dodatek, "Trzeci rozbiór Polski");5. J. Łojek, "Wokół sporów i polemik", Lublin 1991 (rozdział 6, "Cienie w portrecie bohatera");6. W. Mikuła, "Maciejowice 1794", Warszawa 1991;7. J. Skowronek, "Książę Józef Poniatowski", Wrocław 1984 (rozdział 4, "Honor żołnierski, brabanckie zapusty i narodowa insurekcja");8. A. Storozynski, "Kościuszko. Książę chłopów", Warszawa 2011 (rozdziały 12-13);9. S. Szenic, "Większy niż król ten książę", Warszawa 1976 (rozdziały 31-33);10. B. Szyndler, "Racławice 1794", Warszawa 2009;11. K. Zbyszewski, "Niemcewicz od przodu i tyłu", Warszawa 1999 (rozdziały 72-90);12. Z. Zielińska, "Ostatnie lata Pierwszej Rzeczypospolitej, Warszawa 1986 (rozdział 5, "O wolność, całość, niepodległość");13. wiki: "Batavian Republic", "Battle of Fleurs (1794)", "Battle of Mouscron", "Battle of Tourcoing", "Campaigns of 1794 in the French Revolutionary Wars", "Campaigns of 1795 in the French Revolutionary Wars", "Flandres campaign", "Insurekcja kościuszkowska", "Peace of Basel", "War of the First Coalition".

O tym, czy Kościuszko wywołał powstanie kościuszkowskie i jak się w ogóle zapatrywał na taki koncept, o bitwie pod Racławicami i o dwóch insurekcjach w dwóch stolicach. Bibliografia (bez podziału na części):1. M. Brandys, "Generał Arbuz", Warszawa 1988 (rozdział 1, "Od autorytetu do autorytetu");2. W. Kępka-Mariański, "Insurekcja Warszawska 1794", Warszawa 2012;3. A. Zahorski, "Powstanie kościuszkowskie 1794" [w:] "Trzy powstania narodowe", Warszawa 1994;4. R.H. Lord, "Drugi rozbiór Polski", Warszawa 1984 (dodatek, "Trzeci rozbiór Polski");5. J. Łojek, "Wokół sporów i polemik", Lublin 1991 (rozdział 6, "Cienie w portrecie bohatera");6. W. Mikuła, "Maciejowice 1794", Warszawa 1991;7. J. Skowronek, "Książę Józef Poniatowski", Wrocław 1984 (rozdział 4, "Honor żołnierski, brabanckie zapusty i narodowa insurekcja");8. A. Storozynski, "Kościuszko. Książę chłopów", Warszawa 2011 (rozdziały 12-13);9. S. Szenic, "Większy niż król ten książę", Warszawa 1976 (rozdziały 31-33);10. B. Szyndler, "Racławice 1794", Warszawa 2009;11. K. Zbyszewski, "Niemcewicz od przodu i tyłu", Warszawa 1999 (rozdziały 72-90);12. Z. Zielińska, "Ostatnie lata Pierwszej Rzeczypospolitej, Warszawa 1986 (rozdział 5, "O wolność, całość, niepodległość");13. wiki: "Batavian Republic", "Battle of Fleurs (1794)", "Battle of Mouscron", "Battle of Tourcoing", "Campaigns of 1794 in the French Revolutionary Wars", "Campaigns of 1795 in the French Revolutionary Wars", "Flandres campaign", "Insurekcja kościuszkowska", "Peace of Basel", "War of the First Coalition".

O tym, jak skonfederowany naród zjechał się dopełniać rozbiorowych formalności i jak się od tychże formalności wszelkimi sposobami próbował wykręcać.Bibliografia:1. Ł. Kądziela, "Między zdradą a służbą Rzeczypospolitej. Fryderyk Moszyński w latach 1792-1793", Warszawa 1993 (rozdziały 1-3);2. Ł. Kądziela, "Od konstytucji do insurekcji. Studia nad dziejami Rzeczypospolitej w latach 1791-1794", Warszawa 2011 (rozdział 3: "Targowica i Grodno");3. R.H. Lord, "Drugi rozbiór Polski", Warszawa 1984 (rozdział 20: "Sejm grodzieński i dopełnienie drugiego rozbioru Polski");4. J.J. Sieviers, "Jak doprowadziłem do drugiego rozbioru Polski", Warszawa 1992;5. Z. Zielińska, "Geneza i treść aktu abdykacji Stanisława Augusta", "Studia Źródłoznawcze. Commentationes" 51/2013;6. "Sejm w Grodnie zatwierdził drugi rozbiór Polski", polskieradio.pl.

O tym, jak Piotr Tepper nie dostał w Berlinie kredytu.Bibliografia:1. M. Bąk, "Upadek banków warszawskich w 1793 roku", "Mówią Wieki" 11/2019;2. T. Fleming, "Wall Street’s First Collapse", "American Heritage", 6/2008;3. R. G. Hawtrey, "The Collapse of the French Assignats", "The Economic Journal" 28/1918;4. Ł. Kądziela, "Między zdradą a służbą Rzeczypospolitej. Fryderyk Moszyński w latach 1792–1793", Warszawa 1993 (rozdziały: 2.5., 3.4, 3.13);5. W. Kornatowski, "Kryzys bankowy w Polsce 1793 roku. Upadłość Teppera, Szulca, Kabryta, Prota Potockiego, Łyszkiewicza i Heyzlera", Warszawa 1937 (rozdziały 2 i 3);6. R. Kowalczyk, "Tsunami finansowe XVIII wieku: Francja, Holandia, Prusy, Rzeczpospolita", "Україна та Польща: минуле, сьогодення, перспективи", 1/2012;7. A. Jezierski, "Historia gospodarcza Polski", (rozdział 3.5.3.: "Kredyt");8. W. Morawski, "Od Piotra Skargi do Andrzeja Kapostasa", „Mówią Wieki”, 12/2013;9. wiki: "Assignat" [en]; "Jiaochao" [en]; "Kryzys bankowy w Polsce w 1793" [pl]; "Panic of 1792" [en]; "Panika roku 1792" [pl].

O ostatnim wielkim przedsięwzięciu Gustawa III oraz o niemniej wielkich projektach paryskiej żyrondy i polskich emigrantów.Bibliografia:1. Z. Anusik, M. Karkocha, "Zamach na życie króla Szwecji Gustawa III w świetle polskojęzycznej prasy warszawskiej z 1792 roku", Przegląd Nauk Historycznych 2/2019;2. W. Kępka-Mariański, "Insurekcja Warszawska 1794", Warszawa 2012 (rozdział 1: "Rzeczpospolita i jej stolica po klęsce w wojnie 1792 r.";3. R. H. Lord, "Drugi rozbiór Polski", Warszawa 1984 (rozdział 19: "Stosunek Anglii i Francji do rozbioru Polski");4. A. Storozynski, "Kościuszko. Książę Chłopów", Warszawa 2011 (rozdział 11: "Arystokraci zdrajcy");5. B. Szyndler, "Racławice 1794", Warszawa 2009 (rozdziały 4 i 5);6. wiki [en]: "Battle of Neerwinden (1793)"; "Campaigns of 1792 in the French Revolutionary Wars"; "Campaigns of 1793 in the French Revolutionary Wars"; "Charles François Dumouriez"; "Flanders campaign"; "French expedition to Sardinia"; "Gustav III"; "Timeline of the French Revolution"; "War of the First Coalition".

O dwóch inwazjach wojskowych Fryderyka Wilhelma.Bibliografia1. B. Borucki, "Valmy 1792", Warszawa 1990 (rozdziały 1-20);2. V.I. Lenin, "Advice of an Onlooker", Lenin Internet Archive;3. R.H. Lord, "Drugi rozbiór Polski", Warszawa 1984 (rozdziały: 11.4-11.5; 12.4-12.5; 13-18);4. J. Łojek, "Dzieje zdrajcy", Katowice 1988 (rozdziały 7-11);5. W. Smoleński, "Kondfederacya Targowicka", Kraków 1903 (rozdziały 8-13) 6. wiki [en]: "Brunswick Manifesto"; "Charles-Maurice de Talleyrand-Périgord"; "Cordeliers"; "Demonstration of 20 June 1792"; "Insurrection of 10 August 1792"; "La patrie en danger"; "Louis Philippe II, Duke of Orleans"; "Marie Thérèse Louise of Savoy, Princesse de Lamballe"; "National Convention"; "Paris Commune (1789-1795)"; "September Massacres"; "Square du Temple"; "Timeline of the French Revolution"; "The Fifteen Decisive Battles of the World"; "Trial of Louis XVI".

O tym, co wyszło z sojuszu pruskiego, o pomyśle wymigania się rozbiorów ofertą następstwa tronu dla Konstantego i o perspektywach dalszego oporu.Bibliografia:1. Sz. Askenazy, "Przymierze Polsko-Pruskie", Lwów 1918 (rozdział 4: "Zerwanie");2. A. Bocheński, "Dzieje głupoty w Polsce", Warszawa 1947 (rozdział 16: "Tokarz");3. J. David Singer, "The level-of-analysis problem in international relations", World Politics 14/19614. P. Derdej, "Zieleńce - Mir - Dubienka 1792", Warszawa 2008 (rozdziały 6, 8 i 9);5. R.H. Lord "Drugi rozbiór Polski", Warszawa 1984 (rozdziały: 10.4, 11.2, 11.3, 12.3-12.5);6. J. Łojek, "Geneza i obalenie Konstytucji 3 Maja", Lublin 1986 (rozdział 3: "Obrona i obalenie dzieła 3 maja");7. S. Cat-Mackiewicz, "Stanisław August", Kraków 2009 (rozdział 16: "Od Konstytucji 3 Maja do Targowicy");8. E. Rostworowski, "Maj 1791-Maj 1792. Rok monarchii konstytucyjnej", Warszawa 1985;9. E. Rostworowski, "Ostatni król Rzeczypospolitej. Geneza i upadek Konstytucji 3 Maja", Toruń 1966 (rozdział 4.4. "Raczej piórem niż orężem);10. W. Smoleński, "Konfederacya targowicka", Kraków 1903 (rozdziały: 5-7);11. A. Wolański, "Wojna polsko-rosyjska 1792 roku", Oświęcim 2019 (rozdziały 6.3-6.7; 6.10-6.15; 6.17-6.19);12. "Kiedy wybuchnie wojna... Studium kryzysu 1938 roku" Debata wokół książki Piotra M. Majewskiego; ohistorie.eu 9.08.2020; https://www.youtube.com/watch?v=jGuO57eoglg13. [wiki]: Hamilcar Barca [en]; Level of analysis [en]; Stab-in-the-back myth [en] Zakhar Chernyshev [en].