Raport o stanie świata - 29 marca 2025

W Serbii nasilają się protesty przeciw rządowi i prezydentowi, które na początku listopada wywołała tragiczna katastrofa budowlana w Nowym Sadzie. W całym kraju dochodzi do demonstracji, blokad dróg, marszów i innych przejawów buntu wobec władz. Dochodzi do aktów przemocy wobec protestujących. Jaki jest cel tych demonstracji i jak długo demonstranci wytrzymają presję ze strony rządu oraz obojętność świata?Raport w tym tygodniu z Serbii. Marcin Żyła spotka się z demonstrantami i opowie Państwu o tym zrywie obywatelskim, który odbywa się na uboczu wielkiej polityki, ale ma ogromne znaczenie dla przyszłości demokracji – nie tylko w Serbii.Liderka francuskiego Zjednoczenia Narodowego, Marine Le Pen, została skazana na wysoką grzywnę i cztery lata więzienia za sprzeniewierzenie prawie 3 milionów euro ze środków publicznych. Le Pen otrzymała też zakaz pełnienia funkcji publicznych przez pięć lat, egzekwowany natychmiast i niepodlegający zawieszeniu w trakcie ewentualnej apelacji. Zwłaszcza ta druga część wyroku budzi ogromne kontrowersje.Sama skazana nazwała go "bombą nuklearną" używaną po to, by nie dopuścić Zjednoczenia do władzy. Sąd broni wyroku, ale Le Pen uzyskała poparcie polityków prawicowych nie tylko we Francji – również na Węgrzech, we Włoszech, w Holandii, Stanach Zjednoczonych i Rosji. Część francuskiej klasy politycznej, nawet wrogiej wobec Le Pen, chce jak najszybszej apelacji i wyraża zaskoczenie jej odsunięciem od kandydowania w wyborach.Czy decyzja sądu ma rzeczywiście charakter polityczny? I jak ewentualne odsunięcie liderki Zjednoczenia od startu w wyborach wpłynie na popularność tej partii?Goście: Marcin Żyła i Jędrzej BieleckiRozkład jazdy: (02:33) Marcin Żyła: W Serbii protesty przeciwko władzom(25:51) Jędrzej Bielecki: Marine Le Pen odsunięta od startu w wyborach(48:54) Do usłyszenia(49:18) Podziękowania---------------------------------------------Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Co latarnie morskie mają wspólnego z Muminkami, Hamletem i myciem okien?Czy latarnie morskie symbolizują ludzką ciekawość, głód poznania i odwagę? Czy raczej służyły interesom kupców i stworzyły podwaliny współczesnego zglobalizowanego handlu?Czy w życiorysach latarników więcej jest romantyzmu, czy pragmatyzmu?Dlaczego to właśnie latarnia morska jest być może najlepszą metaforą pełnej sprzeczności natury ludzkiej - zderzenia światła z mrokiem, nauki z magią, głodu poznania z tęsknotą za domem, śmiałości ze strachem?Odpowiedzi na te pytania poszukuje Piotr Oleksy w swojej nowej książce „Odłamki gwiazd. Podróż do latarni morskich”Gość: Piotr OleksyProwadzenie: Agata KasprolewiczKsiążka: Piotr Oleksy "Odłamki gwiazd. Podróż do latarni morskich". Książka ukazała się nakładem wydawnictwa Dom Literatury---------------------------------------------Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

"Plany USA wobec Grenlandii są poważne i mają głębokie korzenie historyczne" – mówi prezydent Rosji Putin na Forum Arktycznym w Murmańsku. Putin dodał, że plany te nie mają nic wspólnego z Rosją. Na Grenlandię przybywa amerykańska delegacja, która — po krytyce Danii i sygnałach od gospodarzy wyspy — ograniczyła wizytę do odwiedzin bazy amerykańskiej na północy wyspy. Prezydent Trump powtórzył, że Stany Zjednoczone przejmą Grenlandię ze względu na wymogi międzynarodowego bezpieczeństwa. Zarówno większość Grenlandczyków, jak i Dania, do której należy wyspa, odrzucają taką możliwość. Dlaczego Amerykanom tak bardzo zależy na Grenlandii i jak daleko są w stanie się posunąć, by ją zdobyć?Stany Zjednoczone wydaliły ambasadora RPA, oskarżając go o nienawiść wobec Ameryki. Skąd konflikt między oboma krajami i czy w RPA rzeczywiście ma miejsce ludobójstwo białych, co sugerują niektórzy współpracownicy Donalda Trumpa?Rwanda zrywa stosunki dyplomatyczne z Belgią w związku z naciskami Belgii na Komisję Europejską, by ukarała Rwandę za jej działania w Demokratycznej Republice Konga. Czy Europa straci cierpliwość wobec Paula Kagamego, który rządzi Rwandą w autorytarny sposób?Indie dogadują się ze Stanami Zjednoczonymi przed wprowadzeniem przez prezydenta Trumpa taryf celnych na produkty z wielu krajów. Czy zdążą i na jakie ustępstwa są gotowe, by ratować indyjską gospodarkę?Była siedmiokrotna medalistka olimpijska z Zimbabwe została przewodniczącą Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego — pierwsza kobieta i pierwsza Afrykanka na tym stanowisku. Jakie wyzwania stoją przed tą najpotężniejszą instytucją sportową na świecie?Rozkład jazdy: (02:34) Piotr Szymański: Niechciana wizyta Amerykanów na Grenlandii(30:59) Dobek Pater: Kryzys stosunkach USA-RPA(1:03:47) Podziękowania(1:10:07) Marcin Żyła: Rwanda zrywa stosunki z Belgią - dlaczego?(1:26:49) Patryk Kugiel: Indie chcą uniknąć ceł w handlu z Amerykanami(1:46:57) Michał Banasiak: Afrykanka nową przewodniczącą MKOL(2:11:38) Do usłyszenia---------------------------------------------Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

W dwóch oddzielnych umowach ze Stanami Zjednoczonymi Rosja i Ukraina uzgodniły rozejm na Morzu Czarnym. Po jego opublikowaniu Rosja zastrzegła, że rozejm wejdzie w życie dopiero po zniesieniu sankcji na handel produktami rolnymi i nawozami oraz podłączeniu Rosji do globalnego systemu płatności SwiftPay. Ukraina nie zgadza się na zniesienie sankcji, choć w porozumieniu zawarte jest zdanie, że Stany Zjednoczone pomogą Rosji wrócić na rynki produktów rolnych i nawozów.Mimo wcześniejszych zapowiedzi 30-dniowego rozejmu na froncie bez przerwy trwają walki i nie ma zasadniczych zmian na linii frontu między Rosją a Ukrainą. W samej Ukrainie rośnie popularność Wołodymyra Zełenskiego.Czy osiągnięta w Rijadzie umowa rzeczywiście zapowiada przerwę w działaniach wojennych? Jak będą przebiegać dalsze negocjacje i co jest w nich celem obu walczących państw oraz Ameryki Donalda Trumpa?Gość: Zbigniew Parafianowicz---------------------------------------------Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

W tym odcinku „Raportu o książkach” Anna Bikont opowie o swojej nowej książce „Nie koniec, nie początek. Powojenne wybory polskich Żydów”.Nie koniec – bo, choć można mówić o końcu wojny, to znacznie trudniej wyobrazić sobie na czym miałby polegać koniec Zagłady. Jak mówi autorka, wystarczy postawić te dwa słowa obok siebie „koniec” i „Zagłada”, żeby zobaczyć, że to połączenie jest pozbawione sensu.Nie początek – bo co może powstać z gruzów nieistniejącego świata?Anna Bikont kreśli skomplikowany, pełen bólu i paradoksów krajobraz losu polskich Żydów w pierwszych powojennych latach.  I zadaje pytanie: czy gdyby powojenna Polska była innym krajem, żydowska społeczność mogłaby się odrodzić? Czy Warszawa lub Łódź, mogłyby stać się tak samo ważnymi punktami na mapie żydowskiego świata jak np. Nowy Jork?Gość: Anna BikontProwadzenie: Agata KasprolewiczKsiążka: „Nie koniec, nie początek” Anny Bikont, wydawnictwo Czarne.---------------------------------------------Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Izrael wznowił bombardowania i operację lądową w Strefie Gazy. Według danych podległego Hamasowi ministerstwa zdrowia w ciągu trzech dni zginęło w nich co najmniej 500 osób. W Izraelu tysiące ludzi protestowało przeciwko polityce premiera Netanjahu, którego rodziny zakładników oskarżają o świadome działanie przeciwko oswobodzeniu 59 zakładników, w tym około 24 wciąż żywych, pozostających w Gazie. Gabinet Netanjahu zwolnił ze stanowiska szefa służby bezpieczeństwa Szin Bet, Ronena Bara – to pierwsze zwolnienie szefa tej służby przez premiera w historii kraju. Izraelczycy kontynuują również działania przeciwko Palestyńczykom na Zachodnim Brzegu i nie wycofują się ze strefy buforowej na Wzgórzach Golan, na granicy z Syrią.Czy plan pokojowy dla Gazy jest już zupełnie martwy? Jaka jest alternatywa dla ponad miliona ludzi wciąż pozostających w Strefie? I czy Benjamin Netanjahu jest – jak twierdzi odchodzący szef Szin Bet – zagrożeniem dla bezpieczeństwa państwa żydowskiego?Lider opozycji tureckiej aresztowany pod zarzutem korupcji i wspierania terrorystów. Czy prezydent Erdogan próbuje pozbyć się najważniejszego rywala w ewentualnych wyborach?W Kanadzie Partia Liberalna po raz pierwszy od wielu miesięcy prowadzi w sondażach przedwyborczych. Czy to wynik zapowiedzi Trumpa o włączeniu Kanady do USA oraz wprowadzenia przez niego ceł na kanadyjskie towary i surowce?Astronauci, którzy mieli przebywać na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej dziesięć dni, wrócili na Ziemię po dziewięciu miesiącach. Jak upolitycznienie NASA i amerykańskich programów kosmicznych wpłynie na rozwój badań w tej dziedzinie?A także: Jaką cenę płacą pracowniczki szwalni w hiszpańskim Elche za rozwój branży obuwniczej w tym mieście?Oraz: Jak współczesna polityka skraca dystans między narodami, zwłaszcza polityka mocarstw.Rozkład jazdy:(03:21) Łukasz Fyderek: Izrael znów atakuje Gazę(24:13) Karol Wasilewski: Aresztowanie lidera opozycji tureckiej(47:37) Grzegorz Dobiecki: Świat z boku - Skracanie dystansu(54:21) Podziękowania(1:00:21) Agnieszka Zielińska: Hiszpańskie szwaczki przeciw firmom obuwniczym(1:10:38) Marcin Gabryś: Trump zmienia politykę w Kanadzie(1:36:29) Tomasz Rożek: Jak Trump i Musk zmieniają amerykańskie badania kosmiczne(2:06:35) Do usłyszenia---------------------------------------------Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Niemcy zmieniają konstytucję odchodząc od dotychczasowych twardych reguł fiskalnych. Parlament zgodził się na wyłączenie wydatków na obronność z ograniczeń budżetowych, co oznacza, że na rozbudowę armii Niemcy przeznaczą dodatkowo około 50 miliardów euro. Dodatkowe 500 miliardów przeznaczone zostanie na rozbudowę infrastruktury i ochronę klimatu. Czy to jest historyczna zmiana w podejściu do wydatków publicznych w kraju, który do wczoraj uznawany był za symbol finansowej wstrzemięźliwości i niechęci do wielkich inwestycji publicznych? Jakie skutki dla Niemiec i dla całej Europy może przynieść polityka rządu nowego kanclerza, który tak ważną decyzję podejmuje jeszcze przed objęciem urzędu? I jaki związek z tymi decyzjami ma wojna w Ukrainie i postawa administracji Donalda Trumpa.Gość: Konrad Popławski---------------------------------------------Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Od 5 lat podcast Raport o stanie świata towarzyszy Wam w podróży przez najważniejsze wydarzenia na świecie.Z okazji 5. urodzin Raportu o stanie świata 8 marca w Promie Kultury Saska Kępa w Warszawie odbył się wyjątkowy koncert Piotra Bukartyka z zespołem.Piotr Bukartyk to znakomity autor i kompozytor własnych piosenek, charyzmatyczny artysta, którego utwory bawią, wzruszają i skłaniają do refleksji. W świecie polskiej piosenki jest postacią absolutnie wyjątkową – od lat wymyka się prostym klasyfikacjom, z upodobaniem mieszając muzyczne style.Dziękujemy wszystkim, którzy współtworzą Raport o stanie świata – naszym Słuchaczom i Słuchaczkom oraz Gościom, szczególne podziękowania kierujemy do wszystkich Patronek i Patronów Raportu!---------------------------------------------Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Tego w "Raporcie o książkach" jeszcze nie było!Po raz pierwszy w tym podcaście porozmawiamy o literaturze dla dzieci, a dokładnie o poezji dla dzieci, choć – jak mówi gość tego odcinka, Jarosław Mikołajewski – jego nowy tom wierszy "Ja to ty, ty to ja" przeznaczony jest także dla niedzieci.Bo gdzie tak naprawdę przebiega granica między tzw. literaturą poważną a tzw. literaturą dziecięcą? Czy ten powszechnie obowiązujący podział nie jest złudny? I kto powiedział, że dla dzieci pisze się niepoważnie?Tom wierszy Jarosława Mikołajewskiego  "Ja to ty, ty to ja"   ukazał się nakładem wydawnictwa Austeria.Gość: Jarosław MikołajewskiProwadzenie: Agata KasprolewiczKsiążka:  "Ja to ty, ty to ja"   Jarosława Mikołajewskiego---------------------------------------------Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

W odpowiedzi na propozycję zawieszenia broni w Ukrainie Władimir Putin stawia nowe warunki – chce zakazu stacjonowania wojsk rozjemczych, poddania się Ukraińców w obwodzie kurskim, oraz zlikwidowania, jak to ujmuje, „korzeni konfliktu”. Wołodymyr Zełenski nazwał odpowiedź Putina „manipulacyjną” i, podobnie jak państwa europejskie, uznał że to gra na czas. Do Moskwy podróżuje wysłannik Trumpa, a sam Trump – po wznowieniu wojskowej i wywiadowczej pomocy dla Ukrainy – wysyła w stronę Rosji niejednoznaczne sygnały. Kto w tym trójkącie pierwszy straci cierpliwość? I co oznacza postawa Kremla?Władze Rumunii zabraniają startu w wyborach prezydenckich prorosyjskiemu Călinowi Georgescu, który w listopadzie wygrał głosowanie w I turze, później unieważnionej. Czy polityków powinno się banować?Rodrigo Duterte, były prezydent Filipin, trafił do Hagi, gdzie czeka go proces za zbrodnie, których miał się dopuścić podczas tzw. wojny z narkotykami. To tryumf sprawiedliwości czy zemsta obecnego prezydenta?W Argentynie skandal kryptowalutowy z udziałem Javiera Milei, a Donald Trump tworzy z bitcoinów nową rezerwę federalną. Na czym polega „tokenizacja polityków”? I kim są „krypto-wyborcy”?Trzecie wybory w ciągu trzech lat czekają Portugalię. W tle skandal finansowy z udziałem premiera, a w perspektywie – szansa dla skrajnej partii Chega. Skąd w Portugalii wzięli się populiści?A także: peseloza i youtuberkuloza są bardzo zaraźliwe?Rozkład jazdy: (03:21) Daniel Szeligowski: USA, Rosja, Ukraina. Kto pierwszy straci cierpliwość?(24:12) Kamil Całus: Komu wolno być prezydentem(53:41) Grzegorz Dobiecki: Świat z boku - Choroby społeczne(1:00:02) Patronat Raportu: Liderzy jutra(1:00:59) Podziękowania(1:07:21) Adrian Bąk: Politycy i scamerzy(1:24:05) Franciszek Czech: Władza i kara(1:38:06) Adriana Bąkowska: Kryzys w Portugalii(2:00:05) Do usłyszenia---------------------------------------------Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]