Raport o stanie świata - 25 stycznia 2025

Premier Tusk wzywa w Parlamencie Europejskim, by wspólnota nie bała się prezydentury Trumpa, a wyzwania, które ona stawia, traktowała jako szansę dokonania niezbędnych zmian. „Nie pytaj, co Ameryka może zrobić dla Europy i jej bezpieczeństwa – pytaj, co my sami możemy dla niej zrobić” – mówił Tusk, dodając, że Europa była, jest i zawsze będzie wspaniała. Czy europejscy przywódcy są gotowi na taką zasadniczą zmianę funkcjonowania? I na czym konkretnie miałaby ona polegać? Na Białorusi wybory, choć tylko formalnie. Ich wynik jest z góry wiadomy. Po co Łukaszence ten spektakl? W jakim miejscu jest dziś jego reżim i co się stało z opozycją? Premier Wielkiej Brytanii podpisuje umowę o współpracy z Ukrainą i zapowiada traktat z Polską. Na czym polega brytyjski reset w stosunkach z Europą i kto na nim skorzysta? W Serbii nie słabną protesty studenckie po listopadowej katastrofie budowlanej, która stała się dla wielu Serbów symbolem korupcji i niekompetencji władz. Czy protesty przełożą się na zmianę polityczną w kraju? Norweski mistrz szachowy buntuje się przeciwko władzom tej dyscypliny. Czy wraz ze zmianą pokoleniową szachy czeka wkrótce rewolucja organizacyjna? Rozkład jazdy:  (02:21) Paweł Musiałek: Trump czyli szansa dla Europy (24:54) Piotr Pogorzelski: Białoruskie wybory - spektakl Łukaszenki (51:48) Podziękowania (58:24) Michał Banasiak: Szachy - mistrz chce reformy (1:10:05) Aleksandra Wojtaszek: Studenci protestują w Serbii (1:31:54) Anna Clunes: Wielka Brytania chce resetu z UE (1:53:06) Do usłyszenia --------------------------------------------- Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠ Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠ Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Trzeci dzień prezydentury Donalda Trumpa i jak na razie prezydent kontynuuje zmiany albo zapowiada zmiany w systemie politycznym, społecznym i gospodarczym Ameryki. Prawie 1600 osób skazanych za udział w ataku na Kapitol 6 stycznia 2021 roku zostało ułaskawionych, a dokumentacja dochodzenia FBI w tej sprawie jest od wczoraj niedostępna na stronie agencji. Trump zapowiada cła wobec Chin od lutego, rozmowy z Putinem – wkrótce i powołanie nowego, wspieranego przez państwo przedsiębiorstwa rozwijającego sztuczną inteligencję. 22 stany zapowiedziały sprzeciw wobec odbieraniu dzieciom imigrantów urodzonych w USA prawa do obywatelstwa amerykańskiego. Gdzie są granice zmian, które może zarządzić amerykański prezydent przy pomocy dekretów? I jak będą one przebiegały w praktyce? Gość: Mateusz Piotrowski  --------------------------------------------- Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠ Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠ Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Bohaterem drugiej części cyklu latynoamerykańskiego Raportu o książkach jest Juan José Saer – jeden z najwybitniejszych hiszpańskojęzycznych pisarzy XX wieku, przez wielu uważany za spadkobiercę Borgesa i największego argentyńskiego prozaika drugiej połowy minionego stulecia. W Polsce jest bardzo mało znany, choć na szczęście to się zmienia, ponieważ niedawno w polskim tłumaczeniu ukazała się jego powieść „Pasierb”. Na tę książkę, co prawda, musieliśmy czekać 40 lat, ale było warto! To książka, która obezwładnia pięknem języka i nie daje się łatwo sklasyfikować. Zaczyna się jak powieść historyczna, a kończy jak wielki traktat filozoficzny o istocie i realności bytu. Osadzony na początku XVI wieku „Pasierb” opowiada o hiszpańskiej wyprawie w głąb południowoamerykańskiego lądu, która kończy się katastrofą. Wszyscy jej uczestnicy, poza narratorem, zostają zjedzeni przez lokalne plemię. A jednak to Indianie, a nie Europejczycy, są we wspomnieniach bohatera Saera najbardziej ludzcy. Prowokująca, nowatorska i ogromnie poruszająca – taka jest powieść wielkiego argentyńskiego pisarza, który - w przeciwieństwie do bohatera poprzedniego odcinka Raportu o książkach, Mario Vargasa Llosy - nigdy nie załapał się na tzw. boom latynoamerykański. Podróż na literackiej mapie Ameryki Łacińskiej zaczęliśmy od Peru, dziś czas na Argentynę, a w kolejnym odcinku będziemy w Kolumbii. „Pasierb” Juana José Saera w przekładzie Barbary Jaroszuk ukazał się nakładem wydawnictwa ArtRage. Gość: Barbara Jaroszuk Prowadzenie: Agata Kasprolewicz Książka: „Pasierb” - Juan José Saer --------------------------------------------- Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠ Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠ Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Donald Trump obejmuje urząd prezydenta Stanów Zjednoczonych. Zapowiada fundamentalne zmiany w systemie politycznym nie tylko w Ameryce, ale wszędzie tam, gdzie sięgają amerykańskie wpływy. Amerykanie czekają na poprawę stanu gospodarki, poprawę warunków życia i opanowanie napływu imigrantów na granicy z Meksykiem. Osłabiona politycznymi i ideowymi podziałami Europa czeka na Trumpa z mieszanką nadziei i obaw. Rosja zapowiada nieustępliwość w negocjacjach z nowym prezydentem, a Chiny spokojnie kontynuują zbrojenia i ekspansję gospodarczą tam, gdzie to możliwe. Czego oczekiwać po powrocie Trumpa do Białego Domu? Jakimi standardami będziemy oceniać jego sukcesy i porażki? Izrael i Hamas podpisują porozumienie o rozejmie i wymianie zakładników porwanych 7 października na więźniów przetrzymywanych w izraelskich więzieniach od lat. Czy ten rozejm zapowiada koniec wojny i dlaczego dochodzi do niego dopiero teraz? Donald Trump chce przejąć Grenlandię. Co o tym myślą sami Grenlandczycy i dlaczego ta ogromna wyspa staje w centrum globalnej polityki? W Wenezueli inauguracja prezydentury Maduro, na Kubie więźniowie polityczni wracają do domów, a w Argentynie Javier Milei zapowiada początek końca biedy. Jak będzie wyglądała polityka Trumpa w Ameryce Łacińskiej? W Los Angeles pożary lasów o najbardziej tragicznych skutkach w historii tego regionu. Dlaczego lasy płoną, dlaczego tak trudno gasić pożary, co zrobić, by nie dochodziło do takich tragedii? A także: Herstorie, czyli dlaczego w niektórych krajach kobieta jest ciągle pozbawiona podstawowych praw? Rozkład jazdy:  (02:21) Marcin Fatalski: Donald Trump wraca do władzy (30:11) Łukasz Fyderek: Porozumienie i nadzieja dla Gazy (53:16) Grzegorz Dobiecki: Świat z boku - Wypisy z herstorii najnowszej (59:40) Podziękowania (1:06:17) Marcin Żyła: Grenlandia częścią globalnej gry mocarstw (1:24:16) Jan Kaczmarowski: Pożary w Kaliforni - kto zawinił? (1:51:55) Joanna Gocłowska-Bolek: Trump i Ameryka Łacińska (2:14:21) Do usłyszenia --------------------------------------------- Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠ Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠ Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Prezydent Zełenski jest dziś w Polsce, spotyka się z premierem, prezydentem i prezydentem Warszawy. Na froncie bez przełomu, kilka dni temu Ukraińcy przypuścili kolejny atak w regionie kurskim, Rosjanie zdobyli znaczący ośrodek logistyczny - miejscowość Kurachowe niedaleko Pokrowska. Prezydent elekt Trump zapowiada wkrótce rozmowy z Putinem, Rosjanie nie potwierdzają żadnych ustaleń w tej sprawie. Jak Ukraina przygotowuje się na prezydenturę Trumpa, czego od niej oczekuje? Gość: Zbigniew Parafianowicz --------------------------------------------- Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠ Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠ Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Wielki peruwiański pisarz, jeden z najwybitniejszych twórców boomu latynoamerykańskiego w literaturze - Mario Vargas Llosa napisał ostatnią powieść. Po sześciu dekadach, bo tyle czasu minęło od jego powieściowego debiutu, żegna się ze swoimi czytelnikami ostatnim tytułem „To dla pani ta cisza”. Głównym bohaterem tej powieści Vargasa Llosy jest największy w całym Peru, a może nawet w całej Ameryce Łacińskiej znawca muzyki kreolskiej o imieniu Toño. Muzyka ludowa jest dla niego nie tylko życiową pasją, ale także kluczem do peruwiańskiej tożsamości. Wierzy, że w idei kreolskiego walca wyraża się peruwiańska idylla, marzenie o społeczeństwie wolnym od podziałów i konfliktów, na każdym tle - rasowym, klasowym czy kulturowym. Ale jaki tak naprawdę stosunek do bohatera swojej ostatniej powieści ma jej autor? Czy traktuje go poważnie, czy trochę z niego drwi? A może za jego pośrednictwem wielki Peruwiańczyk dokonuje życiowego rozliczenia? Ten odcinek jest początkiem cyklu latynoamerykańskiego w Raporcie o książkach. Przed Państwem trzy kraje i trzy opowieści o literaturze, historii i polityce. Zaczynamy od Peru! Gość: Tomasz Pindel Prowadzenie: Agata Kasprolewicz Książka: „To dla pani ta cisza” Mario Vargasa Llosy w przekładzie Tomasza Pindla. Powieść ta ukazała się nakładem wydawnictwa ZNAK. --------------------------------------------- Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠ Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠ Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Mark Zuckerberg zmienia zasady funkcjonowania Facebooka i Instagrama. Ma być więcej wolności, mniej cenzury. Twórca Facebooka zapowiada wsparcie dla Donalda Trumpa w walce z rządami, które ograniczają amerykańskie firmy i wolny przepływ informacji. A Elon Musk wtrąca się w politykę kolejnych krajów europejskich: wspiera AFD w Niemczech i krytykuje rząd Wielkiej Brytanii za – jego zdaniem- bezczynność wobec gangów wykorzystujących seksualnie młode kobiety. Jak miliarderzy z Doliny Krzemowej pomogą Donaldowi Trumpowi w walce z politycznym mainstreamem Zachodu? Czy Europa jest w stanie obronić się przed zmianami zapowiadanymi przez Zuckerberga i Muska. Czy będzie chciała się bronić? Premier Kanady Justin Trudeau złożył rezygnację z urzędu. Dlaczego Kanadyjczycy mają dość polityka, który przed laty budził tak wielkie nadzieje? NATO wzmacnia obecność okrętów na Bałtyku po podejrzeniu celowego uszkodzenia kabla komunikacyjnego między Finlandią a Estonią w dniu Bożego Narodzenia. Jak przebiega „szara wojna” między Rosją a Zachodem? Wspierani przez Rwandę rebelianci sieją spustoszenie w Demokratycznej Republice Konga. Dlaczego reżim Paula Kagamego pozwala sobie na tak wiele i dlaczego prawie wszystko uchodzi mu płazem? Sonda Parker Solar Probe niemal musnęła Słońca, czyli przeleciała w odległości ponad 6 milionów kilometrów od niego z prędkością prawie 700 tys. kilometrów na godzinę. Jak to się robi i po co? A także: o łamaniu zakazów bez patrzenia na konsekwencje. Rozkład jazdy:  (02:43) Wojciech Brzeziński: Zuckerberg i Musk przed objęciem władzy przez Trumpa (32:58) Małgorzata P. Bonikowska: Koniec ery Trudeau w Kanadzie (57:27) Grzegorz Dobiecki: Świat z boku - Nie deptać trawników (1:04:39) Podziękowania (1:11:16) Marcin Żyła: Szara wojna Rosji z Zachodem (1:25:20) Jędrzej Czerep: Znów przemoc i chaos na wschodzie Demokratycznej Republiki Konga (1:45:32) Tomasz Rożek: Człowiek coraz bliżej Słońca (2:08:04) Do usłyszenia --------------------------------------------- Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠ Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠ Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Ponad sto pięćdziesiąt odcinków różnych formatów Raportu powstało w roku 2024 i wszystkie to owoce naszej miłości do pracy, którą wykonujemy i szacunku dla Państwa. Bezapelacyjnym zwycięzcą tego roku, jak i poprzedniego był Jan Natkański i jego Opowieści Arabskie w realizacji Agaty Kasprolewicz. Wszystkie odcinki są dostępne naszej stronie, to już trzy sezony, i z pewnością pan Jan Natkański nie powiedział w Raporcie ostatniego słowa. W tym plebiscycie celowo wyłączyliśmy Opowieści arabskie z konkurencji, aby dać innym szansę. Państwa wybór pokazuje, jak bardzo doceniacie nasze audycje wyjazdowe, w których spotykamy bohaterów naszych opowieści na miejscu, jak cenicie fakt, że Raport nie jest programem politologicznym – nie takie są nasze ambicje - ale próbą wieloformatowej opowieści dźwiękowej o świecie i ludziach, którzy tworzą dziś światowe historie. Polityka to tylko jedna z dziedzin, która świat opisuje. A dla nas najważniejszym bohaterem każdej z tych dziedzin jest człowiek i jego przeżycia. I tak samo będzie w tym roku, roku, w którym będziemy obchodzić piąte urodziny Raportu jako podkastu. Rozkład jazdy: (01:46) Najlepsza rozmowa Raportu o stanie świata: Ami Ayalon o błędach polityki izraelskiej wobec Palestyńczyków (24:27) Najlepszy Świat z boku: Grzegorz Dobiecki: "Dla ojczyzny ratowania" (30:04) Najlepszy reportaż: Dariusz Rosiak z Argentyny "O odbiorze Javiera Milei" (54:55) Najlepszy Raport o książkach: Barbara Kingsolver o książce "Demon Copperhead" (1:51:38) Najlepszy Raport - sezon nieogórkowy: Małgorzata Wosińska o traumie (2:42:38) Podziękowania --------------------------------------------- Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠ Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠ Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Lider prorosyjskiej, rewizjonistycznej partii założonej przez byłego SS-mana otrzymał misję utworzenia rządu w Austrii. Herbert Kickl zadeklarował w rozmowie z prezydentem Alexandrem van der Bellenem, że Wolnościowa Partia Austrii jest w stanie stworzyć sprawnie funkcjonujący gabinet. Partia ta wygrała wybory na jesieni, ale wstępnie prezydent powierzył misję tworzenia rząd liderowi Partii Ludowej Karlowi Nehammerowi. Misja się nie powiodła i stąd obecna decyzja prezydenta. Czy Wolnościowcom rzeczywiście uda się stworzyć stabilny rząd? Jak zmieni on oblicze Austrii i jaki wpływ będzie miał na funkcjonowanie Unii Europejskiej? Co sytuacja w Austrii mówi o stanie europejskiej demokracji? Gość: Jakub Bielamowicz --------------------------------------------- Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠ Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠ Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

W pierwszym odcinku Raportu o książkach w 2025 roku zapraszamy na opowieść o Mirandzie July, która nazywana jest naczelną ekscentryczką Ameryki. Jest pisarką, twórczynią filmową i artystką sztuk performatywnych. Jej najnowsza powieść „Na czworakach” to bardzo intymne studium doświadczenia kobiety w średnim wieku, która wyrusza w najdłuższą podróż życia, chociaż oddala się od domu zaledwie pół godziny jazdy samochodem. Zamiast jechać na upragnione wakacje do Nowego Jorku, zatrzymuje się w niewielkim miasteczku, gdzie najpierw przemeblowuje pokój motelowy, a potem całe swoje życie. Znajomość z młodym tancerzem prowadzi ją do zakwestionowania istoty małżeństwa, a także eksploracji nieodwiedzanych do tej pory terytoriów własnej intymności. „Na czworakach” Mirandy July to szczery, zabawny, odważny, momentami oburzający, momentami czuły i bardzo zmysłowy opis kobiety w wieku średnim – ale uwaga, to jest książka nie tylko dla kobiet, ale także dla mężczyzn! Powieść ukazała się nakładem wydawnictwa Pauza w tłumaczeniu Kai Gucio. Gość: Paulina Reiter Prowadzenie: Agata Kasprolewicz Książka: "Na czworakach" Miranda July --------------------------------------------- Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠ Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠ Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]