Raport o stanie świata - 24 maja 2025

Ukraina zniszczyła częściowo Most Krymski – to już trzeci atak na konstrukcję łączącą Krym z Rosją w trakcie wojny.W niedzielę Ukraina przeprowadziła jeden z najbardziej zuchwałych ataków we współczesnej historii wojny, niszcząc – jak twierdzą ukraińskie źródła – ponad 40 rosyjskich samolotów w bazach rozrzuconych po różnych częściach Rosji.Operację „Pajęczyna” przeprowadzono przy pomocy ponad stu dronów, przemyconych na teren Rosji i ukrytych w kontenerach umieszczonych na ciężarówkach.Na ile ten udany atak osłabia potencjał lotniczy Rosji i może mieć wpływ na przebieg walk? Co mówi o stanie rosyjskiej obrony i możliwościach dywersyjnych Ukrainy?Gość: Michał Fiszer---------------------------------------------Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Po czym poznać, że nadchodzi wojna? Czy jest sens się do niej przygotowywać? Jak to się dzieje, że człowiek w sytuacjach granicznych staje po czyjejś stronie? Reportaż „Wojna w moim domu” to relacja z tego najtrudniej opisywalnego i najbardziej intymnego frontu.Jego autor Paweł Pieniążek jest gościem tego odcinka Raportu o książkach.Jako reporter pierwszy raz trafił na front w wieku 25 lat. Był rok 2014 – Rosja właśnie anektowała Krym i zaatakowała wschód Ukrainy. To wtedy poznał mieszkańców ulicy Białoruskiej w Słowiańsku – bohaterów reportażu, do których dziś w programie będziemy wracać. Później relacjonował wojny w Syrii oraz na Kaukazie. Był w Kabulu, gdy cztery lata temu do władzy powrócili tam talibowie.Prowadzenie: Marcin ŻyłaGość: Paweł PieniążekKsiążka: „Wojna w moim domu. Kiedy konflikt staje się codziennością” Pawła Pieniążka/ Wydawnictwo ZNAK---------------------------------------------Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Sąd federalny do spraw handlu międzynarodowego orzekł, że część ceł nałożonych przez administrację Trumpa jest nielegalna i powinny one zostać odwołane. Dzień później sąd wyższej instancji uznał, że cła nałożone na większość krajów świata 2 kwietnia mogą tymczasowo obowiązywać do czasu rozstrzygnięcia apelacji złożonej przez administrację. To zamieszanie prawne stawia pod znakiem zapytania przyszłość jednego z najważniejszych elementów polityki gospodarczej Donalda Trumpa. Trwa też starcie prawne Trumpa z uczelniami wyższymi, zwłaszcza z najbogatszym i najbardziej prestiżowym amerykańskim uniwersytetem – Harvardem. Czy Trumpowi uda się zmienić sposób funkcjonowania wyższych uczelni w USA? Czy planowane na lipiec taryfy celne wejdą w życie? Czy – wobec zamieszania prawnego – partnerzy Ameryki w tej sytuacji w ogóle będą chcieli negocjować z Trumpem?Korea Południowa przed wyborami prezydenckimi. Jak wpłynął na ten kraj kryzys polityczny, rozpoczęty nieudanym wprowadzeniem stanu wojennego w grudniu ubiegłego roku?Miesiąc po największej awarii sieci energetycznej w historii Hiszpanii ciągle nie wiadomo, co było jej bezpośrednią przyczyną. W kraju trwa debata na temat przyszłości – albo braku przyszłości – energii jądrowej. Jakie skutki społeczne miałaby decyzja o wycofaniu się Hiszpanii z atomu?Siedemnastu funkcjonariuszy greckiej straży przybrzeżnej zostało oskarżonych o spowodowanie katastrofy morskiej z udziałem łodzi migrantów. W tragedii sprzed dwóch lat mogło zginąć nawet 500 osób. To jedna z nielicznych tego typu spraw, która może zakończyć się procesem.W Mongolii – protesty uliczne młodzieży przeciwko premierowi oskarżanemu o korupcję. Czy młodzi Mongołowie doprowadzą do upadku rządu?Rozkład jazdy: (02:30) Marcin Fatalski: Wojna Trumpa z sądami w sprawie ceł i uniwersytetów(32:48) Oskar Pietrewicz: Korea Południowa wybiera prezydenta(54:23) Podziękowania(1:00:25) Agnieszka Zielińska: Jakie skutki odejścia od atomu w Hiszpanii(1:10:19) Sonia Nandzik: Greccy pogranicznicy oskarżeni o spowodowanie śmierci migrantów(1:32:04) Katarzyna Golik: Protesty w Mongolii(1:48:27) Do usłyszenia---------------------------------------------Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Prezydent Zełenski spotyka się dziś w Niemczech z kanclerzem Merzem i prezydentem Steinmeierem. W poniedziałek Merz ogłosił, że Niemcy znoszą restrykcje na dostawy broni, która mogłaby uderzać w cele daleko wewnątrz Rosji. Dzień później kanclerz przyznał, że nie jest to żadna przełomowa decyzja, tylko potwierdzenie sytuacji istniejącej od wielu miesięcy.Prezydent Trump powiedział, że rozważa nowe sankcje na Rosję. Po niedzielnym zmasowanym ataku Rosjan na Kijów stwierdził, że Putin „kompletnie oszalał”.W jakim miejscu znajdują się negocjacje pokojowe w wojnie Rosji z Ukrainą? Kto jest zwycięzcą tej fazy konfliktu?Gość: Daniel Szeligowski---------------------------------------------Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Finał finałów – ostatni odcinek „Opowieści arabskich”!Po dwóch latach fascynującej podróży przez świat arabski nadszedł czas na podsumowanie.Opowieści ambasadora Jana Natkańskiego pokazują, jak bardzo złożony jest świat arabski, jak ogromne są kontrasty między Maghrebem a Lewantem, między monarchiami Półwyspu Arabskiego a republikami Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej. I choć Arabowie posługują się tym samym językiem i dzielą religijne dziedzictwo islamu, ich ścieżki rozwoju, systemy polityczne i społeczne aspiracje są często rozbieżne.Współczesny świat arabski mierzy się dziś z problemami, które dotykają także inne regiony świata: presją migracyjną, kryzysami wodnymi i klimatycznymi, nierównościami społecznymi oraz napięciami między tradycją a nowoczesnością. Jak na nie odpowie?Czym dziś jest arabska wspólnota? Czy mimo politycznych i kulturowych różnic wciąż istnieje coś, co łączy kraje arabskie? Jaką rolę odgrywa islam – i jak zmieniają się społeczeństwa tego regionu wobec wyzwań XXI wieku?Ambasador Jan Natkański – jak zawsze z erudycją i osobistą perspektywą – podsumowuje ten niezwykły cykl.Zaprasza Agata Kasprolewicz.Gość: Jan NatkańskiRealizuje: Kris Wawrzak---------------------------------------------Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

„Powinien istnieć specjalny znak interpunkcyjny. Graficzny odpowiednik skurczu krtani” – pisał Marcin Wicha o swojej mamie w książce Rzeczy, których nie wyrzuciłem.Nie jest to przypadek, że odcinek Raportu o książkach poświęcony pamięci Marcina Wichy przypada w Dniu Matki.Nie chciał o sobie mówić, że jest pisarzem – wolał, żeby nazywano go grafikiem. Słowo i obraz były dla niego częścią jednej całości: „Źle napisane zdanie źle wygląda. To są nierozdzielne rzeczy” – powiedział w jednym z wywiadów.Miał oko do drobiazgów – potrafił je wypatrzyć i opisać tak, że wychodziły ze swoich ram nieistotności. Bo w myśleniu Marcina Wichy przedmioty, którymi się otaczamy, i krajobraz nie stanowią tła naszego życia, ale w dużej mierze jego treść.Był dobry i mądry, chciał zmieniać świat na lepsze, a jednak unikał patosu pedagogicznych puent.W jego pisaniu tkwiła ogromna siła języka, a jednocześnie przyznawał, że są momenty w życiu, kiedy słowa są bezradne.Prowadzenie: Agata KasprolewiczGoście: Justyna Sobolewska, Aleksandra Boćkowska i Paweł Sołtys.Fragmenty literackie czyta: Robert Czebotar---------------------------------------------Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Wielka Brytania i Unia Europejska zawierają umowę handlową, która łagodzi część skutków brexitu. Żywność brytyjska będzie spełniać normy unijne, a unijni rybacy będą łowić na brytyjskich łowiskach przez kolejne 12 lat. Wzmocniona zostanie współpraca Unii z Zjednoczonym Królestwem w dziedzinie wojskowej. Europejski sąd będzie decydował w kwestiach spornych, a brytyjscy turyści być może będą przekraczać granicę przez bramki dla obywateli Unii. Opozycja oskarża rząd o zdradę ideałów brexitu, rząd twierdzi, że Brytyjczycy zyskają na nowych ustaleniach. Czy za umową stoi żal po brexicie i próba powrotu do Europy?W Gabinecie Owalnym prezydent Trump w konfrontacji z prezydentem RPA Cyrilem Ramaphosą. Czy w RPA dochodzi do ludobójstwa białych właścicieli gospodarstw rolnych?Węgry wypowiadają umowę o uczestnictwie w Międzynarodowym Trybunale Karnym, a parlament w Budapeszcie rozpoczyna prace nad ustawą ograniczającą działalność organizacji finansowanych z zagranicy. Czy premier Orbán boi się przegranej w przyszłorocznych wyborach?Zmarł najuboższy prezydent świata, José Mujica. Jak zmienił się Urugwaj pod jego rządami i czy możliwe jest połączenie skutecznej polityki z troską o najuboższych?Rośliny słyszą i wydają dźwięki, kiedy są w stresie. Po co to robią i co człowiek może zrobić z tą wiedzą?A także: Cyfry porządkują nam życie. Czy raczej to my ustalamy, które cyfry i liczby są ważne, a które można pominąć?Rozkład jazdy: (02:42) Jakub Krupa: Umowa Londynu z Unią - wymazywanie brexitu?(25:35) Dobek Pater: Trump i Ramaphosa z Gabinecie Owalnym(52:58) Grzegorz Dobiecki: Świat z boku - Lucyferki(59:18) Podziękowania(1:05:31) Marcin Żyła: Jose Mujica i jego Urugwaj(1:25:22) Dominik Hejj: Premier Orban naciska na węgierską opozycję(1:47:34) Tomasz Rożek: Rośliny na mają uszu, a słyszą(2:03:17) Do usłyszenia---------------------------------------------Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Kolejne państwa potępiają Izrael za eskalację wojny w Gazie. Wielka Brytania wstrzymała rozmowy o umowie handlowej z Izraelem, Unia Europejska rozważa zawieszenie własnej umowy. Kanada, Francja i Wielka Brytania wspólnie potępiły Izrael za eskalację działań militarnych w Strefie oraz blokowanie dostaw pomocy.Po 11 tygodniach blokady Izrael zapowiedział wznowienie dostaw pomocy dla ludności palestyńskiej, jednak do wtorku na teren enklawy wjechały zaledwie 93 ciężarówki – nie jest do końca jasne, czy doszło do dystrybucji żywności. Rząd Izraela broni decyzji o eskalacji przemocy. Jeden z ministrów zapowiada, że cała Gaza zostanie zniszczona, a ludzie zepchnięci na mały skrawek ziemi na południu Strefy.Lider opozycyjnej partii Demokraci, były zastępca szefa sztabu armii, wywołał burzę w kraju po tym, jak powiedział, że „Izrael zabija dzieci w ramach hobby”.Jak wygląda sytuacja humanitarna w Strefie Gazy z punktu widzenia pracowników organizacji pomocowych? Jakie perspektywy czekają ludzi przebywających w Strefie?Gość: Draginja Nadażdin---------------------------------------------Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

W piątym odcinku czwartego sezonu Opowieści arabskich Jan Natkański opowie o Maroku - kraju, który w świecie arabskim uznawany jest za daleki zachód – Maghreb al-Aqsa. Pierwszymi władcami Maroka byli Berberowie. Dopiero w XI wieku fala plemion z Półwyspu Arabskiego do Afryki Północnej rozpoczęła proces nie tylko islamizacji, ale też arabizacji.Wiek XIX przyniósł europejską rywalizację o Maroko i osłabienie władzy sułtana. W latach 30. XX wieku zaczęła się kształtować opozycja niepodległościowa, a w roku 1956 Maroko stało się suwerennym krajem. Niedługo po uzyskaniu niepodległości wybuchł trwający do dziś konflikt o Saharę Zachodnią.Zaprasza Agata Kasprolewicz.Gość: Jan NatkańskiRealizuje: Kris Wawrzak---------------------------------------------Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Santa Muerte, czyli Święta Śmierć, piłkarz Diego Maradona, rabuś Jesús Malverde, mistrz tanga Carlos Gardel – choć Kościół katolicki nigdy ich nie beatyfikował ani nie kanonizował, w Ameryce Łacińskiej są świętymi.Sakralizacja postaci historycznych – celebrytów, przestępców, artystów, aktywistów – to jeden z elementów świata wierzeń Ameryki Łacińskiej, a także klucz do zrozumienia społecznych napięć, aspiracji i frustracji.Bo synkretyczna religijność Latynosów to temat fascynujący sam w sobie, ale – jak mówi gość dzisiejszego odcinka Raportu o książkach – może też posłużyć jako soczewka, przez którą widać, jak Ameryka Łacińska przechodzi kolejną metamorfozę.W reporterskich opowieściach, które Tomasz Pindel spisał w książce „Śmierć i inni święci”, znajdziemy pełną sprzeczności panoramę latynoamerykańskiej rzeczywistości, gdzie sacrum łączy się z profanum, a elementy magii przenikają świat polityki.Prowadzenie: Agata KasprolewiczGość: Tomasz PindelKsiążka: „Śmierć i inni święci”, Tomasz Pindel / Wydawnictwo Znak---------------------------------------------Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]