Raport na dziś - 18 czerwca 2025

„Jeśli proces terapii jest próbą odkrycia czegoś o sobie samym, to pisanie bez wątpienia jest terapią” – mówi gość tego odcinka Raportu o książkach, Graeme Macrae Burnet.Jego powieść „Studium przypadku” to historia pewnej pacjentki i pewnego psychiatry. Tyle że pacjentka nie jest wcale osobą, za którą się podaje, i nie przychodzi na terapię po to, by rozwiązać swoje życiowe problemy, lecz by odkryć tajemnicę samobójczej śmierci swojej siostry. Psychiatra również oszukuje. A wszystko to dzieje się w Londynie lat 60. – mieście pulsującym pragnieniem wolności, sztuką, modą i nowymi ideami.- Czy można uciec od tego, kim się było, i stać się nową osobą?- Czy też na zawsze jesteśmy związani z naszym pierwotnym „ja”?- Kto definiuje szaleństwo?- Czy choroby psychiczne to niezmienne zjawiska medyczne, czy płynne konstrukty społeczne?To kilka z najważniejszych pytań, które szkocki pisarz stawia w swojej powieści.Gość: Graeme Macrae BurnetProwadzenie: Agata KasprolewiczKsiążka: Studium przypadku Graeme’a Macrae Burneta / przekład: Łukasz Witczak / Wydawnictwo Czarne---------------------------------------------Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Na szczycie NATO w Hadze państwa członkowskie zobowiązały się do zwiększenia wydatków na obronność do 5 procent PKB – cel ten ma zostać osiągnięty do 2035 roku. Deklaracja końcowa szczytu potwierdza przywiązanie do artykułu 5 Traktatu Waszyngtońskiego, który głosi, że atak na jednego z członków NATO jest atakiem na cały Sojusz. Co to konkretnie oznacza? Deklaracja wspomina o zagrożeniu ze strony Rosji i potwierdza wsparcie Sojuszu dla Ukrainy.Jak oceniać wyniki szczytu, który przebiegł w cieniu deklarowanego przez Donalda Trumpa sukcesu amerykańskich nalotów na ośrodki nuklearne w Iranie? Jaka przyszłość czeka Sojusz i czy koncepcja zbiorowej obrony pod kierunkiem Amerykanów ma jeszcze sens?W Armenii trwa ostry spór między premierem a głową Apostolskiego Kościoła Ormiańskiego – instytucji, która przez wieki była symbolem narodu i nośnikiem jego tradycji. O co chodzi w tym konflikcie i dlaczego może on mieć bardzo konkretny wpływ na przyszłość kraju?33-letni muzułmanin indyjskiego pochodzenia zdobywa nominację Partii Demokratycznej w wyborach na mera Nowego Jorku. Czy Zohran Mamdani będzie odpowiedzią Demokratów na polityczny sukces Donalda Trumpa?Rosja w Ukrainie nie tylko zabija ludzi i bombarduje infrastrukturę materialną, ale także próbuje zniszczyć kulturę kraju.Czym dla Ukraińców jest dziś obrona własnej kultury? Jaką rolę odgrywają w tej wojnie ludzie, którzy ją chronią?W Arabii Saudyjskiej wkrótce zostanie otwarte jedno z najbardziej spektakularnych muzeów na świecie. Ma w nim zostać wystawione tajemnicze dzieło przypisywane Leonardowi da Vinci — Salvator Mundi, zakupione przed kilku laty przez saudyjskiego następcę tronu. Skąd Salvator Mundi wziął się w Rijadzie?Rozkład jazdy: (02:38) Wojciech Lorenz: Szczyt NATO: skromna deklaracja, powrót Trumpa(32:49) Piotr Skwieciński: Kościół ormiański kontra władza świecka(54:32) Podziękowania(1:01:19) Anna Dudzińska: Droga Salvatora Mundi do Rijadu(1:23:52) Mateusz Piotrowski: Czy Demokraci znaleźli nowego lidera?(1:38:13) Ołesia Ostrowska-Luta: Jak bronić ukraińskiej kultury(2:03:50) Do usłyszenia---------------------------------------------Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Od wtorku utrzymuje się rozejm między Izraelem a Iranem. Po niedzielnym zbombardowaniu przez Amerykanów obiektów nuklearnych Iranu i irańskim ataku na bazę amerykańską w Katarze, prezydent Trump wezwał obie strony do wstrzymania działań. Po wtorkowej wymianie ostrzałów i interwencji Trumpa, w której oskarżył on obie strony o łamanie rozejmu – zwłaszcza w otwarty sposób skrytykował Izrael – do dziś rana obie strony powstrzymywały się przed wznowieniem ataków. Prezydent Trump ogłosił koniec wojny 12-dniowej i stwierdził, że Iran nigdy nie odbuduje swojego programu nuklearnego. Jednak według źródeł w Pentagonie, cytowanych przez amerykańskie media, uderzenie nie zniszczyło irańskiego programu – co najwyżej odsunęło go w czasie o kilka miesięcy.W Izraelu rośnie presja na premiera Netanjahu, aby zawarł porozumienie z Hamasem i doprowadził do wypuszczenia pozostających w niewoli zakładników. W Iranie władze zaostrzają inwigilację przeciwników politycznych po spektakularnej porażce służb w związku z izraelskim atakiem sprzed dwóch tygodni. Czy reżim w Iranie przetrwa? Czy program nuklearny tego kraju jest kompletnie zniszczony – jak twierdzą Trump i Netanjahu – czy też kraj jest w stanie kontynuować wzbogacanie uranu? Prezydent Trump wychodzi z tej konfrontacji wzmocniony – jak to wykorzysta na Bliskim Wschodzie i w stosunkach z sojusznikami?Gość: Jerzy Haszczyński---------------------------------------------Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Elif Shafak – jedna z najważniejszych pisarek swojego pokolenia, najbardziej poczytna autorka o tureckich korzeniach – jest bohaterką tego odcinka Raportu o książkach.Od kilkunastu lat mieszka w Wielkiej Brytanii i właśnie tam, w sercu Ogrodów Kensington w Londynie, rozmawiałyśmy o jej nowej powieści zatytułowanej "Tam na niebie są rzeki".To historia splatająca losy trzech postaci, dwóch rzek (jedna to Tamiza, druga Tygrys) i jednego starożytnego poematu, jakim jest Epos o Gilgameszu. Wszystkie te elementy łączy jedna maleńka kropla wody – mówi Elif Shafak i zdradza, że pomysł na powieść zaczął się od pytania: „Czy w kropli wody można dostrzec wszechświat?”Słynna brytyjsko-turecka powieściopisarka opowie o tym, dlaczego zdecydowała się pisać w języku angielskim, kim była starożytna mezopotamska bogini – patronka pisarek – Nisaba, jakie to uczucie stanąć przed liczącym tysiące lat posągiem lamassu, a także o tym, jak u podstaw literatury leżą bunt i empatia.Prowadzenie: Agata KasprolewiczGość: Elif ShafakLektorka: Magdalena MikołajczukKsiążka: Tam na niebie są rzeki / przekład: Natalia Wiśniewska / Wydawnictwo Poznańskie---------------------------------------------Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Prezydent Trump zapowiedział, że w ciągu dwóch tygodni podejmie decyzję w sprawie ewentualnego włączenia sił amerykańskich do bezpośrednich ataków na Iran. Wcześniej minister obrony Izraela uznał, że duchowemu przywódcy Iranu, ajatollahowi Chameneiemu, „nie można już dłużej pozwolić na istnienie”. Obie strony w dalszym ciągu ostrzeliwują się nawzajem. Czy deklaracja Trumpa zapowiada realne negocjacje i wstrzymanie konfliktu, czy też jest grą na czas, prowadzoną przez prezydenta pod presją swojego otoczenia? Czy Europa może odegrać znaczącą rolę w tym starciu? Jak konflikt z Iranem wpływa na wojnę w Gazie, a także na wojnę w Ukrainie? Jakie skutki dla Rosji mają ataki Izraela na Iran?W lipcu w pięciu krajach Unii pojawi się próbna wersja aplikacji do weryfikacji wieku użytkowników platform internetowych. Komu rzeczywiście zależy na ochronie dzieci przed szkodliwymi treściami i czy wprowadzenie skutecznych kontroli jest możliwe?Premier Hiszpanii broni się przed skutkami afery korupcyjnej, a Malaga — przed turystami. Jak ich napływ niszczy rynek mieszkaniowy w Hiszpanii i co zamierzają z tym robić sami Hiszpanie?Indie ciągle w szoku po tragicznym wypadku lotniczym, w którym zginęło co najmniej 270 osób. Tragedia jest ogromnym ciosem dla nowego właściciela linii Air India — grupy Tata. Jak zamierza ona odbudować reputację indyjskiego przewoźnika?Misja Axiom 4 z udziałem Polaka, Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego, ciągle czeka na start. Dlaczego start rakiety na Międzynarodową Stację Kosmiczną jest odkładany i jakie to ma znaczenie dla jej wizerunku?Rozkład jazdy: (02:21) Łukasz Wójcik: Dwa tygodnie na negocjacje?(34:18) Katarzyna Szymielewicz: Spór o weryfikację wieku w Internecie(1:01:01) Podziękowania(1:07:06) Adrian Bąk: Czy Malaga ma dość turystów?(1:24:21) Patryk Kugiel: Indie po tragedii samolotowej i starciu z Pakistanem(1:47:20) Tomasz Rożek: Dlaczego Axiom 4 nie startuje?(2:07:07) Do usłyszenia---------------------------------------------Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Trwa wymiana ognia między Izraelem a Iranem. Irańczycy ostrzeliwują izraelskie miasta pociskami, natomiast Izraelczycy przejęli praktycznie pełną kontrolę nad przestrzenią powietrzną Iranu i atakują cele oraz osoby związane z programem nuklearnym tego kraju. Według amerykańskich mediów prezydent Trump rozważa możliwość dołączenia wojsk amerykańskich do ataków na Iran — we wtorek w Białym Domu odbyła się narada w tej sprawie. W ostatnich dniach do Europy przeniesiono amerykańskie samoloty do tankowania w powietrzu, a do regionu Bliskiego Wschodu — myśliwce z Europy. Wzmocniona została także obecność amerykańskich okrętów wojennych na Morzu Śródziemnym.Czy przystąpienie Ameryki do wojny Izraela z Iranem jest tylko kwestią czasu? Co zmieniłby taki rozwój wydarzeń? Jaki jest cel izraelskiej operacji — czy zakłada ona zmianę władzy w Iranie? I jak atak na Iran wpływa na wojnę Izraela w Gazie?Gość: Krzysztof Strachota---------------------------------------------Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

„Pisanie i czytanie to najbardziej wywrotowy akt, jaki możemy sobie wyobrazić” – twierdzi bohater dzisiejszego odcinka, Percival Everett, autor głośnej powieści "James"."James" to współczesna interpretacja znanej powieści Marka Twaina "Przygody Hucka Finna". To, co różni ją od oryginału, to postać narratora, którą u Everetta jest czarnoskóry niewolnik - bo w tej historii droga do wolności wiedzie przez język. I jeśli ktoś słuchał poprzedniego odcinka Raportu o książkach poświęconego kenijskiemu pisarzowi Ngugiemu wa Thiong’o, to ta myśl może brzmieć znajomo."James" Percivala Everetta to – po "Demonie Copperheadzie" Barbary Kingsolver – kolejna powieść nagrodzona Pulitzerem, wpisująca się w nurt „retellingu”, który polega na opowiadaniu na nowo klasycznych dzieł literackich. Literatura to przecież dialog przeszłości z teraźniejszością.Gość: Michał ChoińskiProwadzenie: Agata KasprolewiczKsiążka: James Percivala Everetta, tłumaczenie: Kaja Gucio, Wydawnictwo Marginesy.---------------------------------------------Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Izrael zaatakował Iran w serii zmasowanych nalotów bombowych na ośrodki nuklearne, bazy wojskowe, domy naukowców zaangażowanych w program nuklearny oraz dzielnice mieszkaniowe w Teheranie i innych miastach. Izraelczycy twierdzą, że jest to atak wyprzedzający, a Iran stał na progu wyprodukowania dziewięciu bomb atomowych. W atakach zginął dowódca Korpusu Strażników Rewolucji – elitarnej jednostki wojskowej – a także szef sztabu armii i kilku wysokich rangą naukowców związanych z programem nuklearnym.W odpowiedzi Iran wystrzelił sto dronów w kierunku Izraela. Jak twierdzą źródła izraelskie, wszystkie zostały przechwycone jeszcze przed wejściem w izraelską przestrzeń powietrzną. Prezydent Trump powiedział, że został uprzedzony o ataku, ale Stany Zjednoczone nie biorą w nim udziału.Jak piątkowe wydarzenia wpływają na sytuację w regionie? Czy dojdzie do kontynuacji rozmów w sprawie programu nuklearnego Iranu? Jaka będzie skala militarnej odpowiedzi Iranu nie tylko wobec Izraela, ale również Stanów Zjednoczonych?W Kolumbii zamach na kandydata w wyborach prezydenckich, a potem fala przemocy w niegdysiejszej siedzibie jednego z karteli narkotykowych – mieście Cali. Czy do kraju doświadczonego prawie 60-letnią wojną domową wraca przemoc na dużą skalę?Według tajnego dokumentu rosyjskich służb Chiny stanowią poważne zagrożenie wywiadowcze dla Rosji. FSB podkreśla, że Chińczycy prowadzą agresywny werbunek szpiegów i realizują plany sprzeczne z interesami Rosji. Co ten raport mówi o rzeczywistych stosunkach między Moskwą a Pekinem?Zmarł Frederick Forsyth – mistrz i prekursor nowoczesnego thrillera politycznego. Co miał Forsyth, czego inni nie mieli? Dlaczego do dziś jego książki tak dobrze się sprzedają, a on sam stanowi punkt odniesienia dla wielu pisarzy tego gatunku?A także: W Szwajcarii obrywający się lodowiec zniszczył wioskę Blatten, zmieniając miejscowość i całą dolinę, w której się znajdowała, w rumowisko. Czy przed osuwającymi się lodowcami i potężnymi lawinami ziemnymi można się w ogóle chronić?Rozkład jazdy: (03:04) Łukasz Fyderek: Atak Izraela na Iran(23:42) Joanna Gocłowska-Bolek: Przemoc wraca do Kolumbii(42:44) Podziękowania(48:53) Marcin Żyła: Ustępujący lodowiec niszczy wioskę w Szwajcarii(1:05:26) Michał Lubina: Chiny szpiegują w Rosji(1:30:26) Piotr Gociek: Kim był Frederic Forsyth?(1:55:42) Do usłyszenia---------------------------------------------Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

W Los Angeles trwają zamieszki, które rozpoczęły się od protestów przeciwko masowym aresztowaniom cudzoziemców przez służby imigracyjne. Rząd skierował do Kalifornii 4 tysiące członków Gwardii Narodowej oraz 700 żołnierzy piechoty morskiej. Donald Trump mówi o rebelii przeciwko władzy federalnej, gubernator Gavin Newsom oskarża prezydenta o atak na demokrację. Tymczasem protesty obejmują kolejne miasta i stany – Gwardię Narodową zmobilizował także gubernator Teksasu.Co się dzieje w Los Angeles? Czy prezydent Trump faktycznie nadużywa władzy? I jakie konsekwencje może mieć dla Ameryki ten najostrzejszy od lat spór między władzami federalnymi a stanowymi?Gość: Marcin Fatalski---------------------------------------------Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Kolonializm jest nie tylko procesem politycznym, ale przede wszystkim psychologicznym i kulturowym. Aby osiągnąć pełnię wolności, nie wystarczy akt uzyskania państwowej suwerenności, lecz niezbędna jest „dekolonizacja umysłu” – twierdził bohater tego odcinka, wybitny kenijski pisarz Ngũgĩ wa Thiong’o.Tę myśl wcielił w życie i u szczytu swojej literackiej kariery porzucił język angielski i zaczął pisać swoje książki w rodzimym języku kikuju. Tym gestem Ngũgĩ wa Thiong’o chciał pokazać, że kluczem do silnej afrykańskiej tożsamości – zarówno politycznej, jak i kulturowej – są rdzenne języki, bowiem tylko w nich można pisać o wolności i godności.Ngũgĩ wa Thiong’o nie zdążył dostać literackiego Nobla, na którego jego oddani czytelnicy czekali przez ostatnie dekady.Zmarł w wieku 87 lat.Dlaczego tak niewielu afrykańskich pisarzy i pisarek poszło śladem Ngũgĩego wa Thiong’o? I co dziś zostało z jego przesłania?Prowadzenie: Agata KasprolewiczGość: Bartosz Wójcik---------------------------------------------Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]