Nowe koryto

8 września 2022 odeszła Elżbieta II, Z Bożej łaski królowa Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz innych jej posiadłości i terytoriów, głowa Wspólnoty, obrończyni wiary.   Zjednoczone Królestwo pogrążyło się w żałobie. Zgodnie ze zwyczajem następca tronu Książę Karol, w wieku 73 lat został królem. Karol III, jeszcze jako książę odwiedził nasz kilka razy. Miałem ogromną przyjemność obsługiwać wizytę księcia w małopolskim Stryszowie w 2002 roku.  Książę Karol odwiedził słonecznikową farmę należącą do Jadwigi Łopaty, Pretekstem była nagroda Goldmana, którą otrzymała Jadwiga Łopata, założycielka Międzynarodowej Koalicji dla Ochrony Polskiej Wsi. Nagroda Goldmana nazywana jest ekologicznym Noblem. Przy okazji nagrody mieszkanka Stryszowa poznała sir Juliana Rose, który jest przyjacielem Karola i tak, w czerwcu 2002, Książę Karol pojawił się w tej miejscowości. Jest czwartek, 13 dzień czerwca 2002 roku. W Stryszowie wyczuwa się podniecenie. Asfalt na drodze prowadzącej do Sunflower Farm jeszcze ciepły. Przy lądowisku na przylot śmigłowców czekają Wójt Jan Wacławski, Jadwiga Łopata, sir Julian Rose, dziennikarze, strażacy oraz funkcjonariusze BOR oraz kilkudziesięciu mieszkańców Stryszowa. Śmigłowiec z księciem na pokładzie ląduje ł na polu obok zagrody. Pierwsze swoje kroki książę kieruje... w stronę mieszkańców Stryszowa właśnie. Niestety z tego spotkania w moim archiwum zachowały się jedynie skromne fragmenty. Znalazłem też kilka zdjęć autorstwa Mirosława Gawędy i Grzegorza Spisaka. Za wsparcie podcastu na patronite.pl dziękuję Elżbiecie i Alfredowi.  Zachęcam do słuchania poprzednich odcinków i zapraszam na następne. Do usłyszenia! God Save the King!   W odcinku wykorzystałem efekty dźwiękowe: bandersn4tch oraz Fronbondi_Skegs z serwisu Pixabay a także głos speakera telewizji BBC, która jako pierwsza poinformowała oficjalnie o śmierci Elżbiety II.   Zachęcam do wsparcia podcastu w serwisie patronite.pl. Można też na przykład postawić autorowi podcastu kawę w serwisie buycoffee.to/podcastprowincjonalny.  PATRONITE: patronite.pl/podcastprowincjonalny  Zdjęcie odcinka: Grzegorz Spisak  Zdjęcia w filmie na kanale YouTube: Grzegorz Spisak, Mirosław Gawęda  Strona: podcastprowincjonalny.pl/  Podcast Prowincjonalny na facebook'u: www.facebook.com/podcastprowincjonalny  Podcast Prowincjonalny na instagramie: www.instagram.com/podcast_prowincjonalny

12 marca 2022 roku rosyjskie wojsko wystrzeliło osiem rakiet w kierunku jaworowskiego poligonu wojskowego. Zginęło 35 osób, ponad 130 zostało rannych. Międzynarodowe Centrum Operacji Pokojowych i Bezpieczeństwa, bo taką nazwę nosi cel rosyjskiego ataku, znajduje się ok. 30 kilometrów od Lwowa, 20 kilometrów od granicy z Polską i 12 kilometrów od domu Yulii, bohaterki 23 odcinka podcastu prowincjonalnego. Yulia z córką przed bombami uciekły do Polski. Na polską prowincję, do Zatora. Po trzech miesiącach wracają jednak na Ukrainę, mimo że wojna jeszcze się nie skończyła. Do Polski przed rosyjską agresją uciekło już ponad 3 miliony 640 tysięcy Ukraińców. Podcastu prowincjonalnego słuchać można w podcastach google, w itunes, spotify, na kanale podcastu prowincjonalnego na YouTube oraz na antenie Radia Danielka. Dziękuję Elżbiecie i Alfredowi za wytrwałość we wspieraniu Podcastu na patronie. W materiale pojawia się kilka pierwszych taktów utworu Заплакала матусенька z płyty Юлія Дошна Емігрант. Nagranie alarmu bombowego we Lwowie jest autentyczne i pochodzi ze strony https://freesound.org/people/zeshoog/sounds/624848/ Zachęcam do wsparcia podcastu w serwisie patronite.pl. Można też na przykład postawić autorowi podcastu kawę w serwisie https://buycoffee.to/podcastprowincjonalny. PATRONITE: https://patronite.pl/podcastprowincjonalny Zdjęcie odcinka: Yulia i Adelina. Fot. Yulia Yatsun Zdjęcia w filmie na kanale YouTube: Yulia Yatsun Strona: https://podcastprowincjonalny.pl/ Podcast Prowincjonalny na facebook'u: https://www.facebook.com/podcastprowincjonalny Podcast Prowincjonalny na instagramie: https://www.instagram.com/podcast_prowincjonalny

W 22 odcinku Podcastu Prowincjonalnego przenosimy do Zatora w Małopolsce. Tym razem nie sięgam do mojego nagraniowego archiwum. Jest 8 marca 2022 roku. Od prawie dwóch tygodni instytucja, w której pracuję, czyli Regionalny Ośrodek Kultury w Zatorze, oprócz swojej normalnej działalności, oprócz warsztatów, koncertów, spektakli, zajęć dla dzieci i dorosłych, stała się punktem pomocy dla obywateli Ukrainy, którzy uciekają przed wojną. Ludzie przynoszą dary, my staramy się je rozdzielać. W dniu nagrania w gminie Zator, liczącej 9000 mieszkańców było ponad 500 uchodźców. Wśród nich Lilia, która przyjechała do Polski z Dominikiem, który ma cztery miesiące oraz Dawidem, chłopcem w wieku przedszkolnym. Jej mąż, Witalij, został i służy w obronie terytorialnej. POMOC DLA MIESZKAŃCÓW UKRAINY PRZEBYWAJĄCYCH W GMINIE ZATOR PL 16 8136 0000 0000 1889 2000 0080 z dopiskiem POMOC DLA UKRAINY Właściciel konta: Rzymskokatolicka Parafia śśw. Wojciecha i Jerzego, Plac Kościuszki 3, 32-640 Zator (SWIFT: POLUPLPR) Wszystkie zebrane środki przeznaczone zostaną na zakupy niezbędnej, bezpośredniej i pilnej pomocy dla rodzin ukraińskich zakwaterowanych na terenie naszej gminy. Środkami tymi dysponuje Ośrodek Pomocy Społecznej w Zatorze i uruchamiane są one w miarę zgłaszanych potrzeb. --- Za wsparcie dziękuję Joli, Elżbiecie i Alfredowi. Zachęcam do wsparcia podcastu w serwisie patronite.pl. Można też na przykład postawić autorowi podcastu kawę w serwisie https://buycoffee.to/podcastprowincjonalny. PATRONITE: https://patronite.pl/podcastprowincjonalny Zdjęcie odcinka: Mariusz Makuch Strona: https://podcastprowincjonalny.pl/​ Podcast Prowincjonalny na facebook'u: https://www.facebook.com/podcastprowincjonalny Podcast Prowincjonalny na instagramie: https://www.instagram.com/podcast_prowincjonalny

Wyobraźmy sobie, że epidemia dopada nas w roku 2001. W większości domowych komputerów z kineskopowymi monitorami 15" zainstalowany był sytem windows 98 se albo windows millenium. Dyski o pojemności 10 GB kręciły się wesoło, wentylatory głośno chłodziły procesory pentium III. Ceny przyzwoitych laptopów z monitorem lcd o rozdzielczości 800x600 zaczynały się od 6 000 zł a internet? No cóż, jeżeli kogoś było stać a jego dom nie był w zbyt dużej odległości od centrali, mógł zamówić neostradę z zawrotną prędkością przesyłu danych 1 MB/s. Jeśli instalacja neostrady nie była możliwa, to pozostawało wydzwaniane połączenie modemowe. 0-202122. Tego numeru nie zapomnę nigdy. Najlepszym telefonem na rynku była Nokia 8310. Miała wbudowany odtwarzacz mp3 i radio. Oferowała także połączenie internetowe GPRS o prędkości, uwaga, 43 kb/s. Telefon kosztował 2000 zł, czyli tyle co ówczesna średnia krajowa pensja brutto (dziś ta średnia to prawie 7 tys. zł).  20 lat temu nie używało się też pojęcia praca zdalna, co najwyżej telepraca albo praca chałupnicza. W 2001 roku gdzieś w gąszczu urzędniczych pomysłów na wyjście z kryzysu i olbrzymiego bezrobocia, pojawił się pomysł na pracę wykonywaną w domowym zaciszu. Ludzie z obszarów dotkniętych bezrobociem mieli pracować zdalnie dla dużych firm, z dużych miast i aglomeracji. Postanowiłem sprawdzić, co ludzie sądzą na temat takiej pracy. Wtedy temat nie był jakoś szczególnie interesujący a nagranie zapchało pewnie jakąś dziurę w programie. Dziś, po tym, co nas spotkało, słucha się tych nagrań zupełnie inaczej. Za wsparcie dziękuję Joli, Elżbiecie i Alfredowi. Zachęcam do wsparcia podcastu w serwisie patronite.pl. Można też na przykład postawić autorowi podcastu kawę w serwisie https://buycoffee.to/podcastprowincjonalny.   PATRONITE: https://patronite.pl/podcastprowincjonalny  Zdjęcie odcinka: Narodowe Archiwum Cyfrowe   Strona: https://podcastprowincjonalny.pl/​  Podcast Prowincjonalny na facebook'u: https://www.facebook.com/podcastprowincjonalny  Podcast Prowincjonalny na instagramie: https://www.instagram.com/podcast_prowincjonalny

Jest styczeń 2022 roku. Zbliża się XXX Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. W moim nagraniowym archiwum odnalazłem zapis licytacji największej w Polsce papieskiej kremówki. Licytacja przeprowadzona została, a jakże, na wadowickim Rynku. 13 stycznia 2002 roku zbieraliśmy pieniądze na ratowanie życia dzieci z wadami wrodzonymi. To był X Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. W całej Polsce udało się zebrać wówczas 26 291 937 zł. 100 zł z tej kwoty to pieniądze wylicytowane w Wadowicach. Jest mroźna, styczniowa niedziela, przenosimy się na Rynek w Wadowicach. W 2002 roku papieska kremówka w Wadowicach kosztowała 2 zł. Dziś za kremówkę zapłacić trzeba przynajmniej 6 złotych. Licytację prowadził Marek Studnicki, harcerz, społecznik, konferansjer, przewodnik wycieczek, regionalista, poeta, człowiek obdarzony wyśmienitym poczuciem humoru, zawsze wesoły, człowiek, który w zanadrzu miał nieskończoną ilość anegdot. Marek zmarł w wieku 63 lat, w nocy, z 26 na 27 listopada 2019 roku. A Orkiestra gra dalej i grac będzie do końca świata i jeden dzień dłużej. W tym roku jestem szefem orkiestrowego sztabu, zamiast prośby o wsparcie podcastu na patronite.pl proszę o to, byście wrzucili jakiś pieniądz do orkiestrowej puszki. Na przykład do wirtualnej puszki mojego sztabu: https://eskarbonka.wosp.org.pl/jt16mq Do usłyszenia w kolejnym odcinku. Sie ma!

19 odcinkiem pożegnam 2021 rok, bardzo ważny rok, bo to pierwszy rok działalności Podcastu Prowincjonalnego. Jeszcze jest świątecznie, jeszcze jest noworocznie i niech tak zostanie jak najdłużej. W tym odcinku przeniesiemy się w czasie o 20 lat, do Bożego Narodzenia 2001 roku. Jeśli chodzi o przestrzeń, to udamy się do Kalwarii Zebrzydowskiej by przyjrzeć się betlejemskiej szopce, która od wielu, wielu lat przyciąga ludzi do tego miejsca. Głównie rodziny z dziećmi. Nic dziwnego, mnóstwo ruszających się figurek, dźwięki, szum wody, i co roku jakiś nowy element. Dziś szopka ma ponad 150 elementów, czyli w ciągu 20 lat, jakie minęły od nagrania, nieco się powiększyła. Ale nie o liczby i statystyki tutaj chodzi. Inauguracja szopki odbywa się zawsze tuż przed pasterką. W bazylice gaśnie światło, celebrans uroczyście wnosi figurkę Dzieciątka. Po dojściu do szopki rozpoczyna się śpiew fragmentu Martyrologium Romanum mówiącego o czasie i miejscu narodzenia Jezusa Chrystusa. Po zakończeniu śpiewu kapłan kładzie figurę w żłóbku, szopka rozbłyska światłem i rozpoczyna się śpiewanie kolędy. Za zdjęcia do ilustracji odcinka dziękuję ojcu Tarsycjuszowi Jędrzejowi Bukowskiemu, bernardynowi z Kalwarii Zebrzydowskiej. A moim rozmówcą, 20 lat temu był ojciec Melchior Cichy. Żeby podnieść wartość edukacyjną Podcastu dodam, że pierwsza bożonarodzeniowa szopka powstała we włoskim Greccio, a wykonał ją Giovanni di Pietro di Bernardone czyli św. Franciszek z Asyżu. Gdybyście akurat byli gdzieś w pobliżu, to garść informacji praktycznych: szopkę można oglądać codziennie od 6:00 do 17:45, w soboty i niedziele do 18:00. Mechanizmy uruchamiane są pomiędzy nabożeństwami w Bazylice. Więcej informacji na: https://kalwaria.eu/aktualnosc/zwiedzanie-szopki Za wsparcie w 2021 roku dziękuję moim patronom z patronite.pl: Instytutowi Nauki Lektikon, Elżbiecie, Joli, Alfredowi, Filipowi i Markowi. Dziękuję za wszystkie maile, komentarze, lajki, subskrypcje. W Nowym Roku życzę wszelkiego dobra w niepoliczalnych ilościach. Do usłyszenia!

18 odcinek Podcastu Prowincjonalnego poświęcony jest ludzkiej ciekawości z ludzkim dramatem i katastrofą w tle. W lipcu tego roku holenderska Limburgia spustoszona została przez katastrofalną powódź. Ogromne straty, dziesiątki tysięcy ewakuowanych mieszkańców, tysiące ludzi zaangażowanych w pomoc powodzianom i... tysiące gapiów. W Limburgii doszło do tego, że niektórzy dzwonili do hoteli i pytali, czy są dostępne są pokoje, z których można podziwiać powódź. Zjawisko to nazwane zostało turystyką powodziową albo szerzej turystyką katastrof i znane jest od bardzo dawna. Czytając wiadomości z Limburgii przypomniałem sobie o tym, że zajmowałem się podobną sprawą. Sięgnąłem więc do mojego archiwum i odnalazłem nagrania. Wracam do 2001 roku, wracam do Lachowic w Małopolsce. 27 lipca 2001 roku w tej miejscowości uaktywniło się ogromne osuwisko. Gwałtowne osunięcie się ziemi trwało około 15 minut. Na szczęście nie było ofiar w ludziach, ale straty materialne były ogromne. Z powierzchni ziemi zniknęło kilkanaście domów. Opowiadałem o tym w 13 odcinku PP. Pierwsi na miejscu pojawili się oczywiście strażacy. Byłem jednym z pierwszych dziennikarzy, którzy dotarli w ten dzień do Lachowic. Relacje pojawiły się błyskawicznie w mediach, w efekcie akcja ratownicza jeszcze się nie zakończyła, jeszcze mieszkańcy i strażacy ratowali pozostały dobytek, a na miejscu już pojawili się pierwsi powodziowi turyści. W niedzielę, 29 lipca, do Lachowic przyjechało ich tak dużo, że ruchem musiała kierować policja. Dziękuję moim Patronom: Instytutowi Nauki Lektikon, Joli, Elżbiecie i Alfredowi. Zachęcam do wsparcia podcastu na patronite.pl. Za udostępnienie archiwalnych fotografii dziękuję sołtysowi Lachowic Grzegorzowi Krawczykowi. PATRONITE: https://patronite.pl/podcastprowincjonalny Zdjęcie odcinka: Osuwisko w Lachowicach. Fot. Grzegorz Krawczyk Strona: https://podcastprowincjonalny.pl/​ Podcast Prowincjonalny na facebook'u: https://www.facebook.com/podcastprowincjonalny Podcast Prowincjonalny na instagramie: https://www.instagram.com/podcast_prowincjonalny

Jezioro Mucharskie. Na przełomie wieków nikt chyba nie wierzył w to, że uda się tę tamę w końcu wybudować. I pewnie by się nie udało, gdyby nie przełomowe wydarzenie, którego byłem świadkiem. W sierpniu 2003 roku z mikrofonem odwiedziłem ten największy plac budowy w Małopolsce, by wziąć udział w uroczystym przerzuceniu koryta Skawy do wydrążonych w skale sztolni. O konieczności budowy tego jeziora mówiło się już przed wojną. Pierwsze plany podobno pojawiły się w latach 50-tych ubiegłego stulecia. Budowa na dobre rozpoczęła się w 1986 roku ale kryzys roku 1989 znacznie ją spowolnił. Potem trochę przyśpieszyła, aż do kolejnego kryzysu, w roku 2009. Oj nie, nie była nie była to ekspresowa inwestycja. Jak wielu innym mieszkańcom dawnego województwa bielskiego, budowa zbiornika w Świnnej Porębie towarzyszyła mi od dziecka. Pamiętam rodzinne wycieczki maluszkiem starą , krętą drogą do Suchej Beskidzkiej. Udało mi się nawet przejechać pociągiem z Suchej do Wadowic jednym z ostatnich kursów na tej linii. Jeździliśmy tam kąpać się w Skawie, która pięknie rozlewała się szerokim korytem w okolicach wiszącego mostu, potem, już z mikrofonem, odwiedzałem to miejsce wiele razy. Budowa postępowała. Ci, którzy znają okolicę, pamiętają pewnie dwa wiadukty wybudowane zanim powstała łącząca je droga. I stały tak, długo, samotne takie. Dziś jeździmy po nich krajową "28". Na przełomie wieków nikt chyba nie wierzył w to, że uda się tę tamę w końcu wybudować. I pewnie by się nie udało, gdyby nie przełomowe wydarzenie, którego byłem świadkiem. W sierpniu 2003 roku z mikrofonem odwiedziłem ten największy plac budowy w Małopolsce, by wziąć udział w uroczystym przerzuceniu koryta Skawy do wydrążonych w skale sztolni. Dlaczego był to przełom? Do tego dnia budowę można było przerwać. Po przerzuceniu koryta Skawy, zaporę trzeba było dokończyć. Wielka to była uroczystość. W 17 odcinku podcastu prowincjonalnego zapraszam na plac budowy zbiornika Świnna Poręba. Dziękuję moim Patronom: Instytutowi Nauki Lektikon, Joli, Elżbiecie i Alfredowi. Zachęcam do wsparcia podcastu na patronite.pl. PATRONITE: https://patronite.pl/podcastprowincjonalny Zdjęcie odcinka: Jezioro Mucharskie z lotu ptaka Strona: https://podcastprowincjonalny.pl/​ Podcast Prowincjonalny na facebook'u: https://www.facebook.com/podcastprowincjonalny Podcast Prowincjonalny na instagramie: https://www.instagram.com/podcast_prowincjonalny

W 2002 roku papież Jana Paweł II po raz ostatni odwiedził Polskę. Mało kto wie, że papież-Polak nosił buty, które od 1982 roku dostarczał mu szewc ze Stanisławia Dolnego! Odwiedzimy zatem szewski warsztat w Stanisławiu Dolnym, miejscowości niedaleko Kalwarii Zebrzydowskiej. Moim rozmówcą jest Stanisław Żmija, który od 1982 roku dostarczał buty do Watykanu. Rodzinna firma Żmijów w Stanisławiu Dolnym działa po dziś dzień. Pan Stanisław ze względu na stan zdrowia przekazał swoje obowiązki synowi Maciejowi, któremu przy okazji bardzo dziękuję za udostępnienie zdjęć. Dziękuję moim Patronom: Instytutowi Nauki Lektikon, Joli, Elżbiecie i Alfredowi. Zachęcam do wsparcia podcastu na patronite.pl. PATRONITE: https://patronite.pl/podcastprowincjonalny Zdjęcie odcinka: Stanisław Żmija wręcza buty papieżowi. Zdjęcie ze strony zmija.eu Strona: https://podcastprowincjonalny.pl/​ Podcast Prowincjonalny na facebook'u: https://www.facebook.com/podcastprowincjonalny Podcast Prowincjonalny na instagramie: https://www.instagram.com/podcast_prowincjonalny

W piętnastym odcinku podcastu prowincjonalnego sięgam po raz kolejny do mojego archiwum. W kwietniu 2002 roku w pogoni za dźwiękiem trafiłem do więzienia. Dotarła do mnie informacja, że w wadowickim zakładzie karnym działa radiowęzeł prowadzony przez skazanych. Postanowiłem odwiedzić kolegów po fachu i porozmawiać o ich radiowej działaności za więziennym murem. PATRONITE: https://patronite.pl/podcastprowincjonalnyInstytutowi Nauki Lektikon: https://www.lektikon.edu.pl/​ oraz Elżbiecie, Alfredowi i Joli. Szczególne podziękowania dla Janusza Deblessema i całej drużyny Radia DanielkaZdjęcie odcinka: Zakład Karny w WadowicachStrona: https://podcastprowincjonalny.pl/​Podcast Prowincjonalny na facebook'u: https://www.facebook.com/podcastprowincjonalnyPodcast Prowincjonalny na instagramie: https://www.instagram.com/podcast_prowincjonalny