Święty Krzyż w okresie romańskim

Historia tego miejsca sięga XI wieku. Jednak z tamtego okresu niewiele pozostało. Praktycznie wszystko spłonęło bowiem podczas wielkiego pożaru w XVIII wieku. Do dziś pozostało zaledwie kilka romańskich fragmentów. I właśnie o dziejach z tego okresu najstarszego polskiego sanktuarium na Św. Krzyżu opowiadają Cezary Jastrzębski i Robert Szumielewicz. 

Pierwsze wzmianki o tej miejscowości pochodzą z XIV wieku. 200 lat później zamieszkała tu rodzina Kochanowskich. Historia wioski ściśle wiąże się z przepływającą tędy rzeką Kamionką. Nad rzeką funkcjonowały folusze, czyli urządzenia do produkcji tkanin. Tu trafimy też do miejscowej Kanady. Do Łącznej zapraszaja Cezary Jastrzębski i Robert Szumielewicz. 

Z tej miejscowości rozciąga się przepiękny widok na Góry Świętokrzyskie. Jej historia sięga końca XIV wieku. Należała wtedy do biskupów krakowskich. Po powstaniu styczniowym stała się majoratem – czyli dobrem przekazywanym przez cara zasłużonym oficerom lub urzędnikom. Do Szerzaw zapraszają Cezary Jastrzębski i Robert Szumielewicz. 

Pierwsze wzmianki dotyczące miejscowości pojawiają się w dokumencie księcia Bolesława Wstydliwego w XIII wieku. Bardzo głęboko sięgały tu wpływy cystersów z Koprzywnicy, którzy byli jej właścicielami, podobnie jak ród Bogoriów. To tu rozegrała się jedna z ostatnich bitew powstania styczniowego nazywana bitwą pod Sperandą. Do Ciszycy zapraszają Cezary Jastrzębski i Robert Szumielewicz. 

Przyjmuje się, że najstarsze wzmianki o miejscowości pochodzą z początku XV wieku, choć są dokumenty potwierdzające jej istnienie już znacznie wcześniej. Przez wieki dziedziczyły ją znamienite rody, m.in. Bobolowie i Zborowscy. To tutaj, podczas poszukiwań złóż soli, natrafiono na źródła wód leczniczych, które później zasilały pobliskie uzdrowiska. Do Gadawy w gminie Busko-Zdrój zapraszają Cezary Jastrzębski i Robert Szumielewicz. 

W miejscowości tej odnajdziemy ślady kultury mierzanowickiej, sięgające pradziejów. Przez większą część swojej historii wieś należała do zakonu klarysek z Zawichostu – została im przekazana w XIII wieku przez księcia Bolesława Wstydliwego. W XIX wieku miejscowość zmieniła właściciela – za 8 tysięcy rubli została sprzedana kupcom żydowskim. Do Czermina w gminie Dwikozy zapraszają Cezary Jastrzebski i Robert Szumielewicz. 

To tu rozegrała się jedna z bohaterskich bitew z okresu najazdu mongolskiego na Polskę w 1241 roku. Do dziś archeolodzy znajdują tu elementy uzbrojenia wroga. Dokładnie bitwę opisał w swoich kronikach Jan Długosz. Tu urodził się polski patriota ze szwedzkimi korzeniami Stanisław Glezmer. Do Turska Wielkiego zapraszają Cezary Jastrzębski i Robert Szumielewicz. 

Początki miejscowości sięgają XV wieku, ale znana jest ona z wieku XVIII. To tam miał miejsce ostatni akt insurekcji kościuszkowskiej z 1794 roku. Popularne były tam też losowania zwane sorsami. Do Jakimowic w gminie Radoszyce zapraszają Cezary Jastrzębski i Robert Szumielewicz.

Mówiąc o tej miejscowości, nie sposób pominąć jej prehistorycznych śladów – to tutaj odkryto ślady osadnictwa sprzed tysięcy lat. Pierwsze pisane wzmianki o wiosce pojawiają się jednak dopiero w XIV wieku. Warto też zatrzymać się przy ciekawej historii związanej z powstaniem miejscowego kościoła. Do Miedzierzy zapraszają Cezary Jastrzębski i Robert Szumielewicz. 

Zanim wybudowano kościół miały tu zamieszkiwać trzy bóstwa pogańskie. Organizowano również zakazane później przez króla rytuały zwane igrzyskami stado. Ciekawy wątek dotyczy wału okalającego to miejsce. Na dalszą wędrówkę po Św. Krzyżu z czasów przedchrześcijańskich zapraszają Cezary Jastrzębski i Robert Szumielewicz.