Węgry po 1989 r. Od komunizmu do demokracji nieliberalnej. Dr Dominik Héjj

Polityka appeasementu – ustępstw wobec III Rzeszy, dążącej do rewizji porządku wersalskiego – przypadła na drugą połowę lat trzydziestych XX w. Różne czynniki złożyły się na brak reakcji państw Zachodu na jawne łamanie od 1935 r. przez Adolfa Hitlera kolejnych punktów traktatu kończącego I wojnę światową. Zachód w żaden sposób nie sprzeciwił się wprowadzeniu w 1935 r. służby wojskowej w III Rzeszy, remilitaryzacji Nadrenii w 1936 r., przyłączeniu Austrii w 1938 r., a gdy w tym samym roku wybuchł konflikt niemiecko-czechosłowacki o Kraj Sudetów, na konferencji w Monachium podpisano de facto układ rozbiorowy Czechosłowacji. Brytyjski premier Neville Chamberlain uważał porozumienie monachijskie za gwarancję pokoju w Europie. Druzgocący cios polityce ustępstw zadała 15 marca 1939 r. inwazja III Rzeszy na Czechy i Morawy, która złamała tym samym podpisany kilka miesięcy wcześniej układ. Dopiero wówczas, wobec groźby kolejnej agresji ze strony Niemiec, Wielka Brytania udzieliła Polsce i Rumunii jednostronnych gwarancji bezpieczeństwa.Nie zrozumiemy polityki appeasementu bez zagłębienia się w brytyjską politykę lat trzydziestych. Jak ona wyglądała? Jakie miała priorytety? Dlaczego Polska nie miała dobrej prasy na Zachodzie i postrzegano ją jako chwiejnego sojusznika?Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia rozmowy z prof. Piotrem M. Majewskim, pracownikiem Wydziału Historii Uniwersytetu Warszawskiego.#historiabezkitu Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czyBuycoffee.to/historiabezkituZajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl

Wychodzenie Węgier z komunistycznej dyktatury miało nieco inną dynamikę niż w Polsce. To w latach osiemdziesiątych w kręgach opozycyjnych zaczęła się kariera polityczna obecnego premiera Węgier – Viktora Orbána. Należał on do ścisłego grona założycieli w 1988 r. Fideszu – Stowarzyszenia Młodych Demokratów. Od pierwszych demokratycznych wyborów parlamentarnych w 1990 r. Viktor Orbán, jak i jego partia była obecna w Zgromadzeniu Krajowym. On sam w latach 1998–2002 po raz pierwszy sprawował funkcję premiera. Z ogromną przewagą Fidesz przejął władzę w 2010 r. i zaczął nadawać nowy bieg demokratycznym mechanizmom sprawowania władzy. Zdestabilizował rynek mediów poprzez uzależnienie go w niemal 80 proc. od rządu. Zoligarchizował gospodarkę. Praktycznie przed każdymi wyborami zmienia ordynację wyborczą. Wprowadził wiele programów wsparcia rodziny, ale to nie poprawiło wskaźnika dzietności na Węgrzech. Najnowsze dane Europejskiego Urzędu Statystycznego wskazują na Węgry jako najbiedniejsze państwo Unii Europejskiej?Dlaczego traktat w Trianon z 1920 r. jest traumatycznym wydarzeniem dla Węgrów? Jakie działania węgierskiego rządu wpływają antagonizująco na relacje z sąsiadami? Jak Viktor Orbán rozumiane chrześcijaństwo?Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia rozmowy z dr. Dominikiem Héjjem, autorem książki „Węgry na nowo. Jak Wiktor Orbán zaprogramował narodową tożsamość”.#historiabezkitu Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czyBuycoffee.to/historiabezkitu

Od 2016 r. na terenie byłej Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte prowadzone są prace archeologiczne. W trakcie kilkuletnich wykopalisk odnaleziono ponad 80 tys. przedmiotów związanych z historią tego miejsca, zlokalizowano relikty budynków funkcjonujących kiedyś na półwyspie, a także pochówki dziewięciu z szesnastu żołnierzy poległych i zamordowanych. Badania archeologiczne terenu Westerplatte wniosły wiele nowych szczegółów do naszej wiedzy, których próżno szukać w dokumentach, czy wspomnieniach i relacjach. Badania te są o tyle ciekawe, że znaleziska często można połączyć z konkretnymi osobami i wydarzeniami.Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia rozmowy z Filipem Kuczmą, kierownikiem Działu Archeologicznego Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.#historiabezkitu Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czyBuycoffee.to/historiabezkituZajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl

Latem 1944 r., gdy front zbliżał się do przedwojennych granic Rzeszy, Wrocław planowano przekształcić w twierdzę. Początkowo przygotowania koncentrowały się na gromadzeniu zapasów żywności i organizowaniu odpowiedniej sieci szpitali polowych. Powołano także pod broń mężczyzn w wieku pozapoborowym (Volksstrurm). Garnizon okazał się dobrze przygotowany do obrony. Sowieci do granic miasta doszli w końcu stycznia 1945 r., a kapitulacja nastąpiła 6 maja 1945 r. Przez pierwsze dwa miesiące oblężenia Niemcy wykorzystywali do przerzutu broni, ludzi i ewakuacji rannych lotnisko na Gądowie Małym, a po zdobyciu go przez żołnierzy Armii Czerwonej, zbudowali pas startowy na jednej z ulic w śródmieściu. W wyniku trzymiesięcznego szturmu Wrocław zniszczono w blisko 70 proc., w walkach obie strony ponosiły znaczne straty – 8 tys. zabitych po stronie niemieckiej i 12 tys. po stronie sowieckiej. Jakie błędy popełniła Armia Czerwona podczas oblężenia Wrocławia?Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia rozmowy z prof. Tomaszem Głowińskim, pracownikiem Instytutu Historycznego Uniwersytetu Wrocławskiego.#historiabezkitu Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czyBuycoffee.to/historiabezkitu

W październiku 1956 r. Władysław Gomułka – oskarżony w 1948 r. o tzw. odchylenie prawicowo-nacjonalistyczne, a następnie więziony – wrócił na szczyty władzy w Polsce. Stało się to w dramatycznych okolicznościach szerzących się w kraju protestów, którym towarzyszyły hasła niepodległościowe, antysowieckie i antyrosyjskie. Jako I sekretarz KC PZPR próbował zapanować nad nastrojami społecznymi i przywrócić kontrolę partii nad życiem społecznym i politycznym. Społeczeństwo pokładało w nim ogromne nadzieje, jednak nie zostały one spełnione. Liberalizacja systemu okazała się przejściowa, ale nie powrócono do brutalnych metod z czasów stalinizmu. Za jego rządów przez Polskę przetoczyła się fala antysemityzmu. Z drugiej strony wielkim sukcesem Gomułki była normalizacja stosunków polsko-niemieckich w 1970 r. Protesty społeczne wyniosły Gomułkę do władzy w 1956 r., one też w grudniu 1970 r. przyczyniły się do jego upadku. Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia rozmowy z prof. Pawłem Machcewiczem z Instytutu Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk.historiabezkitu Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czyBuycoffee.to/historiabezkituZajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl

Zarówno w XX, jak i XXI w. Polska urządzała zawody sportowe o randze europejskiej i światowej. Poza zasięgiem jej możliwości nadal jednak pozostaje olimpiada. W latach dwudziestych XX w. przedstawiciele polskiego ruchu olimpijskiego propagowali koncepcję Igrzysk Środkowoeuropejskich. Niestety, nie znalazła ona uznania wśród większości członków Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego. Przy okazji tej inicjatywy powstawały ciekawe projekty budowy infrastruktury sportowej. W okresie PRL do inicjatywy organizacji olimpijskiej nie wracano. Zresztą jakiekolwiek polskie pomysły musiałyby zyskać aprobatę w Moskwie. Do tej idei nawiązali dopiero na początku lat dziewięćdziesiątych dwaj wybitni sportowcy i olimpijczycy – Ryszard Parulski i Wojciech Zabłocki. Ostatnie deklaracje prezydenta Andrzeja Dudy, a następnie premiera Donalda Tuska na nowo otwierają marzenia Polaków o olimpiadzie w naszym kraju.Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia rozmowy z dr. Kamilem Potrzuskim, historykiem sportu z Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie.#historiabezkitu Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czyBuycoffee.to/historiabezkituZajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl

Epidemia grypy hiszpanki w latach 1918–1920 była największym kryzysem zdrowotnym w dziejach ludzkości. Szacuje się, że w tym czasie mogło umrzeć nawet 100 mln ludzi. W Polsce życie straciło od 150 do 300 tys. osób. Zdaniem rozmówcy prawdopodobnie nie było jednego miejsca, w którym aktywował się wirus, ale równocześnie działo się to w kilku regionach świata. Wiele czynników przyczyniło się do jego rozprzestrzenia. Wojna i towarzyszące jej ruchy migracyjne sprawiły, że spotkały się wirusy z miejsc oddalonych od siebie o tysiące kilometrów. W Polsce w tym samym czasie co hiszpanka szalała epidemia tyfusu, który również przyczynił się do śmierci porównywalnej ilości ludzi. Jak przebiegała epidemia w Polsce i na świecie? W jaki sposób leczono chorych? Jaki był wkład pomocy amerykańskiej w zwalczaniu epidemii tyfusy oraz przezwyciężeniu klęski głodu?Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia rozmowy z Łukaszem Mieszkowskim, pracownikiem Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk oraz wicedyrektorem Instytutu Pileckiego.#historiabezkitu Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czyBuycoffee.to/historiabezkituZajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl

Prawo do własnej organizacji pocztowej w Wolnym Mieście Gdańsku przyznano Polsce w postanowieniach traktatu wersalskiego i późniejszych umowach. Przez całe dwudziestolecie międzywojenne polska organizacja pocztowa była źródłem konfliktu. Gdańscy Niemcy uważali, że istnienie placówki z własną siedzibą, przyjmującą interesantów stanowi przekroczenie polskich uprawnień. Polskie przygotowania do wybuchu wojny zakładały obronę dwóch miejsc w Wolnym Mieście Gdańsku: półwyspu Westerplatte i głównego budynku Poczty Polskiej. Stopniowo wzmacniano załogę poczty, a w kwietniu 1939 r. przysłano tam oficera wywiadu z zadaniem przygotowania obrony placówki. Los obrońców Poczty Polskiej był tragiczny w porównaniu do obrońców Westerplatte. Po kapitulacji osądzono ich i skazano na karę śmierci. Wojnę przeżyło tylko czterech spośród ponad pięćdziesięcioosobowej załogi.Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia rozmowy z dr. Janem Szkudlińskim, kierownikiem Działu Naukowego Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.#historiabezkitu Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czyBuycoffee.to/historiabezkituZajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl

Począwszy od końca lat trzydziestych do początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku w Rumunii jedna dyktatura ustępowała miejsca innej. W 1938 r. król Karol II w wyniku wewnętrznego przewrotu wprowadził w kraju rządy dyktatorskie pod hasłem ratowania królestwa, w obliczu destabilizujących je czynników. W czasie II wojny światowej władzę sprawował reżim Iona Antonescu, który zmusił dotychczasowego króla do abdykacji na rzecz syna, Michała I. Rumunia, jako sojusznik III Rzeszy kontynuowała w czasie wojny politykę jawnie antysemicką i odpowiada za śmierć wielu tysięcy jej żydowskich obywateli. Następnie władzę przejęli komuniści i stworzyli w Rumunii jeden z najokrutniejszych reżimów totalitarnych.Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia rozmowy z prof. Błażejem Brzostkiem z Uniwersytetu Warszawskiego.#historiabezkitu Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czyBuycoffee.to/historiabezkituZajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl

Litwa w świadomości Polaków funkcjonuje głównie przez pryzmat edukacji szkolnej, zarówno historycznej, jak i literackiej. Niejednokrotnie przedstawia ona naszego północno-wschodniego sąsiada w sposób wyidealizowany i nie do końca oddaje, to czym Litwa była naprawdę. Z kolei Litwini, kiedy patrzą na swoją przeszłość wskazują na jej wyjątkowość i odmienność, a zrazem podkreślają związki z Europą. W odróżnieniu od innych narodów bałtyckich zbudowali własną państwowość już w średniowieczu i z małego państwa uczynili europejską potęgę rozciągającą się od Morza Bałtyckiego do Morza Czarnego. Niegdyś, historiografia litewska negatywnie postrzegająca unię polsko-litewską, współcześnie podkreśla, że dzięki niej dołączyła do rodziny państw europejskich.Z jakimi czarnymi kartami w swojej historii mierzą się Litwini? Dlaczego obecne przeznaczenie więzienia na Łukiszkach budzi kontrowersje?Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia rozmowy z Dominikiem Wilczewskim, analitykiem, dziennikarzem, publicystą, autorem książki „Litwa po litewsku”.#historiabezkitu Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czyBuycoffee.to/historiabezkituZajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl