6. De samenleving is geen hotel

In deze aflevering van Bram, de podcast over de toekomst van de christendemocratie, duiken Allard Amelink en André Poortman in de verhouding tussen markt, overheid en samenleving. Want hoe zorgen we dat de samenleving niet wordt vermalen tussen commercie en regelzucht? Ze bespreken hoe het dominante neoliberale denken sinds de jaren ’80 de publieke ruimte onder druk heeft gezet, waarom het Rijnlandse model een hoopvol alternatief biedt, en hoe burgers – van dorpsinitiatieven tot Europese wetgeving – opnieuw grip kunnen krijgen op de economie. Aan de hand van voorbeelden, geschiedenis en persoonlijke ervaringen wordt duidelijk: de samenleving is geen hotel waar je alleen gebruikmaakt, maar een huis waarvoor je mede verantwoordelijk bent.In deze aflevering:De opkomst en impact van het neoliberalismeDe spanning tussen marktwerking en maatschappelijke waardeHet Rijnlandse model als derde weg: economie in dienst van het goede levenLokale burgerinitiatieven als tegenmacht en hoopvol alternatiefBurgerschap als meer dan stemmen: consumeren, organiseren, bijdragenJe hoort:Paul Schenderling, econoom en auteur van het boek Is er leven na de groei?Pieter Jan Dijkman, directeur van het WI voor het CDADe podcast Van Zorg naar Gewoon Leven vind je hier of in je favoriete podcastapp

In deze aflevering van Bram gaan Allard Amelink en André Poortman terug naar de basis: je mensbeeld. Want wie is de mens eigenlijk? Autonoom en zelfredzaam? Slachtoffer? En wat zegt dat over hoe we samenleven en politiek bedrijven? Ze onderzoeken de gevolgen van dominante mensbeelden in onze tijd – en de kracht van het christendemocratische alternatief: de mens als uniek, verbonden én spiritueel wezen. Van buurtbarbecue tot euthanasiedebat en van Feyenoord tot voltooid leven: in al die situaties bepaalt je mensbeeld uiteindelijk wat je vraagt, verwacht en waardeert.In deze aflevering:Wat is een mensbeeld – en waarom doet het ertoe?De mens als slachtoffer vs. de mens als selfmade individuDe christendemocratische visie op mens-zijnVoltooid leven en de spanning tussen autonomie en verbondenheidDe rol van de overheid, de samenleving en morele deugdenJe hoort:Pieter Jan Dijkman – directeur WI van het CDAStefan Paas - theoloog en podcasthost De Ongelooflijke

In deze aflevering van Bram, de podcast over de toekomst van de christendemocratie, buigen Allard Amelink en André Poortman zich over misschien wel de lastigste letter van het CDA: de C. Wat betekent het om christelijk geïnspireerd te zijn in een seculiere samenleving? Hoe ga je om met religieuze bronnen in de politiek zonder te vervallen in dogmatiek of soft idealisme? En: is die C een anker, een appèl – of vooral een marketingprobleem? .In deze aflevering:Wat betekent de C van het CDA in 2025?Politiek als morele zoektocht: tussen idealen en realiteitWaarom de Bijbel geen politiek handboek is (en dat goed is ook)Vrede als drieluik: recht, verzoening én vreugdeMedisch-ethiek, waarden en het ongemak van het middenJe hoort:Stefan Paas – theoloog en podcasthost De OngelooflijkeMarnix van Rij – oud-partijvoorzitter CDA en staatssecretarisPieter Jan Dijkman – directeur van het Wetenschappelijk Instituut van het CDA

In deze aflevering onderzoeken André Poortman en Allard Amelink het fenomeen van de volkspartij. Bestaat het nog – een partij die iedereen wil vertegenwoordigen, of zitten we gevangen in bubbels en deelbelangen? Ze duiken in de geschiedenis van het denken over het algemeen belang, en vragen zich af of de volkspartij ooit echt heeft bestaan en hoe het mogelijk is om mensen uit verschillende groepen in de samenleving te vertegenwoordigen.Thema’s in deze aflevering:Wat betekent het om een volkspartij te zijn (of te willen zijn)?Het spanningsveld tussen algemeen belang en deelbelangHet verdwijnen van het maatschappelijk middenveld en de rol van verenigingenWaarom ‘ieder mens telt’ een politieke stijl vereistIs clubgevoel in de politiek essentieel – of gevaarlijk?Je hoortCarla Hoetink – directeur/hoogleraar Documentatiecentrum Politieke Partijen (DNPP)Pieter Jan Dijkman – directeur van het Wetenschappelijk Instituut voor het CDA

Wat gebeurt er als politiek zijn waarden verliest? In deze aflevering van Bram, de podcast over de toekomst van de christendemocratie, duiken André Poortman en Allard Amelink in het belang van ideologie in de politiek. Ze onderzoeken hoe de politieke focus op technocratie, consensus en crisismanagement de plek inneemt van diepere ideologische discussies. Waarom praten we nauwelijks nog over mensbeelden, waarden en maatschappijvisies? En wat is het gevaar van een politiek die vooral bestuurt, maar niet meer vertegenwoordigt?Thema’s in deze aflevering:Waarom politieke ideologie belangrijker is dan ooitDe “waardenloze politiek” en het verdwijnen van fundamentele debattenDe paradox van de “manager-politicus”Het gevaar van het vervangen van waardenconflicten door feitenconflictenJe hoort:Josette Daemen – postdoctoraal onderzoeker aan de Universiteit Leiden, over ideologie, politieke representatie en de Nederlandse bestuurscultuurCarla Hoetink – directeur/hoogleraar Documentatiecentrum Politieke Partijen (DNPP), over de ontzuiling, het ontstaan van tentpartijen en het verval van politieke visiesPieter Jan Dijkman (WI CDA)

Waarom hebben we nog een politieke filosofie nodig in tijden van peilingen, proteststemmen en populisme? In dit nieuwe seizoen van Bram de podcast duiken André Poortman en Allard Amelink in de toekomst van politieke ideologieën in het algemeen en die van de christendemocratie in het bijzonder. In deze aflevering blikken ze terug op de politieke aardverschuiving van de afgelopen jaren, de val van het kabinet, de opkomst van de partijloze premier Dick Schoof en het veranderde politieke landschap. En ze bespreken wat het CDA op dit moment drijft, wat Henri Bontenbal uniek maakt in zijn leiderschap, en waarom de christendemocratie volgens hen niet dood is – maar juist opnieuw relevant.Belangrijkste thema’s:De crisis van politieke ideologieën in een tijd van volatiliteitWaarom kiezers nauwelijks meer stemmen op basis van filosofieHet CDA als voorbeeld: peilingen omhoog, maar is dat ideologisch gedreven?Wat betekent ‘de samenleving als motor’ in de christendemocratie?De rol van mensbeeld, waarden en normen in het politieke debatIn de komende afleveringen hoor je onder anderen:Stefan Paas – over religie en de rol van de ‘C’ in het CDACarla Hoetink – over parlementaire geschiedenisJosette Daemen – over waarden en ideologie in de politiekMarnix van Rij – oud-partijvoorzitter CDAPieter Jan Dijkman – directeur Wetenschappelijk Instituut voor het CDAHenri Bontenbal – partijleider van het CDAAbonneer je op Bram de podcast in je favoriete podcastapp en blijf op de hoogte van nieuwe afleveringen.

Hoewel het er in de verkiezingscampagne van 2023 nauwelijks over ging, hebben we er allemaal een mening over: Europa. Brussel bemoeit zich te veel met ons, Europa kost ons alleen maar geld, we hebben veto’s nodig, Nexit, we kennen ze wel. Het zijn niet alleen meningen van partijen in de marge. Ook grote rechtse partijen lijken Europa liever kwijt dan rijk. Aan de andere kant is er soms een naïef vertrouwen in Europa, alsof is Europa de oplossing voor alles. Allard en André gaan over deze onderwerpen in gesprek met Esther de Lange, europarlementariër namens het CDA en vice-president van de Europese Volkspartij. Ze doen dat dit keer - op uitnodiging van het CDA Amersfoort - live in een Amersfoortse kroeg.

Stikstof houdt ons land in zijn greep. Onzekerheid voor boeren, bouwprojecten die stilliggen. Wat zijn perspectieven om uit de impasse te komen? Landbouw behoort tot het hart van de Nederlandse cultuur. Een al te instrumentele blik op productie en economisch gewin heeft natuur en landbouw echter van elkaar losgemaakt. Met alle gevolgen van dien. Kunstmatige mest en overproductie blijkt schadelijk voor landbouw en onszelf. De bodem is verslechtert, de waterkwaliteit daalt. Het stikstofprobleem gaat ons allemaal aan.In een nieuw boek voor De Correspondent bestudeert Thomas Oudman het probleem en biedt hij perspectieven. Allard en André gaan met hem in gesprek met als hoofdvraag de titel van zijn boek: Hoe komen we uit de shit?

Als we hét buzzword van 2023 moeten kiezen, staat AI hoog op de lijstjes. AI gaat volgens sommigen alle problemen van de wereld veroorzaken, terwijl anderen het einde van de mensheid voorspellen. En bij die laatste categorie horen ook gerenommeerde namen als Elon Musk en Apple-oprichter Steve Wozniak. Waar staan we met AI en vooral: welke kansen en bedreigingen zijn er? En hoe moeten we aankijken tegen de regelgeving die wordt opgetuigd? Laura Lamers, verbonden aan de Universiteit Twente, legt de nadruk op de interactie tussen AI en ons als gebruikers. Want stiekem veroorzaakt een technologie vaak geen nieuwe problemen, maar legt het meer bloot wat allang gaande is. 

We horen vaak dat landen jaloers zijn op het Nederlandse zorgstelsel. Dat mag zo zijn, toch loopt de zorg hier vast. Er wordt zelfs gesproken van een zorginfarct. Het is een urgent probleem, want niemand kan zonder zorg. De mens is een zorgbehoeftig, maar - thank God - ook een zorgzaam wezen. Dat is het vertrekpunt van Lynn Berger die voor De Correspondent een boek heeft geschreven over zorg waarin ze een betere kijk op de mens verkent. Allard en André spreken haar in deze aflevering om de crisis in de zorg te bestuderen en uiteindelijk perspectieven te verkennen die een weg uit het zorginfarct kunnen zijn. Zodat jij en wij straks ook nog verzekerd zijn van zorg.