#25 Co z tymi odpustami? (Kempa & Strzelczyk)

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl W kolejnym odcinku gościmy ponownie p. Jerzego Sojkę z ChAT, a zatem kontynuujemy perspektywę ekumeniczną – na wyraźne życzenie słuchaczy! Tym razem bierzemy na warsztat sakramenty, a szczególnie chrzest, którego rozumienie jest kluczowym punktem jedności i zarazem pewnych różnic między tradycjami chrześcijańskimi. Wychodzimy od 25. rocznicy podpisania deklaracji o wzajemnym uznaniu chrztu przez różne Kościoły w Polsce (23.01.2000) i zastanawiamy się, co z tego wynika teologicznie i praktycznie. Co oznacza uznanie ważności chrztu przez różne wspólnoty? Jakie ma to konsekwencje dla współpracy między Kościołami i życia wiernych? Większość rozmowy poświęcamy próbie zrozumienia, dlaczego tak trudno było dojść do porozumienia w XVI wieku – i dlaczego nadal nie jest to proste? Wspólnie analizujemy różnice w rozumieniu skutków chrztu w tradycji katolickiej i luterańskiej, zagłębiając się w spory Trydentu, myśl Lutra oraz późniejsze ekumeniczne próby porozumienia. 

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl W tym odcinku wracamy do rozmowy o relacji między teologią a naukami nowożytnymi. To temat, który był już w kilku odsłonach przez nas omawiany. Proponujemy rozpatrzenie tezy: „nauka nowożytna nie potrzebuje teologii; teologia potrzebuje nauki”. Przystępując do rozmowy wiedzieliśmy, że zajmujemy w tym zakresie różne stanowiska. Zgadzamy się co do specyfiki przedmiotu, celu, źródeł i metod w teologii, tego wszystkiego, co czyni tę refleksję bardzo swoistą. Inaczej jednak postrzegamy możliwość i potrzebę spoglądania teologii w stronę rezultatów poznania naukowego (nauk przyrodniczych). We wstępnej dyskusji zgadzamy się na sprowadzenie problemu do relacji z naukami przyrodniczymi (sciences, Naturwissenschaften…) i pozostawienie na boku tematu badań właściwych naukom humanistycznym. Koncentrujemy się też na dwóch klasycznych przykładach, znanych z historii teologii: w jakim zakresie teologia stworzenia i teologia grzechu pierworodnego – ukształtowane w epoce przednowożytnej – potrzebują odnawiającej refleksji w warunkach zmieniającego się obrazu świata, tworzonego przez postęp nauk przyrodniczych? Zgadzamy się w końcu co do tego, że teologia dziś, razem z humanistyką, ma naturalną możliwość (i zadanie) obrony człowieka przed sprowadzaniem go do jakkolwiek pojmowanej „maszyny”. Tym samym pokazuje na niewystarczalność poznania matematyczno-przyrodniczego dla uchwycenia człowieczeństwa. 

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl  Papież Franciszek ogłosił rok 2025 Rokiem Jubileuszowym. Zgodnie ze zwyczajem zaprosił do praktyki zyskiwania odpustów. Odpusty, choć zakorzenione w tradycji Kościoła, wielu katolikom wydają się trudne do zrozumienia i zaakceptowania. Już katechizmowa definicja wzbudza wątpliwości: odpust to darowanie kary doczesnej za grzechy już odpuszczone. Dlaczego po spowiedzi, która odpuszcza winę, pozostają jeszcze „kary”? W rozmowie sięgamy do korzeni odpustów, które wywodzą się z praktyki pokutnej w Kościele pierwotnym. Wskazujemy na zmiany, jakim ta praktyka podlegała i jak otworzyła się ścieżka do wyodrębnionej praktyki, zwanej odpustem.  Zastanawiamy się także nad tym, jak współczesny Kościół może lepiej komunikować tę praktykę. Czy nie warto mówić o „pokucie wstawienniczej” zamiast o „darowaniu kar”? Odpusty to wyraz solidarności Kościoła i nadziei, że grzech nie ma ostatniego słowa. To zachęta, by otworzyć się na miłosierdzie Boga i przemieniającą siłę Jego łaski. Zwracamy w końcu uwagę na to, w jaki sposób nowsze dokumenty Kościoła (Paweł VI, Konstytucja Apostolska o odpustach "Indulgentiarum doctrina", 1967 https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/pawel_vi/konstytucje/indulgentiarum_doctrina_01011967), w tym także papież Franciszek (Bulla ogłaszająca Rok Jubileuszowy 2025 "Spes non confundit" https://www.vatican.va/content/francesco/pl/bulls/documents/20240509_spes-non-confundit_bolla-giubileo2025.html) zawierają usilne próby "spersonalizowania" doktryny odpustów. 

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl W tym odcinku podkastu „Teologia z Katowic” kontynuujemy rozmowę o Zmartwychwstaniu, skupiając się na jego cielesnym wymiarze. Zastanawiamy się, jak współczesna nauka i kultura mogą wpłynąć na nasze rozumienie tej prawdy wiary oraz o tym dlaczego zmartwychwstanie Jezusa budzi dziś trudności zarówno wśród wierzących, jak i sceptyków. Podejmujemy próbę odpowiedzi na pytanie, czym właściwie jest „ciało duchowe”, o którym pisze św. Paweł. Rozważamy, czy współczesne odkrycia naukowe, takie jak nowe spojrzenie na materię i fizyczność, mogą rzucić światło na tajemnicę Zmartwychwstania. W rozmowie sondujemy również granice poznania i wyjaśniania tego, co wymyka się naukowym metodom, a jednocześnie wymaga aktu wiary. Poruszamy także praktyczne aspekty: jak mówić o Zmartwychwstaniu, aby liturgia i głoszenie tej prawdy były bardziej przeżywane niż jedynie recytowane? Dlaczego warto odnawiać język soteriologii, by przybliżyć zbawienie jako doświadczenie żywej relacji z Bogiem? Staramy się pokazać, że Zmartwychwstanie to nie tylko historia, ale także aktualne wyzwanie/wezwanie, które może przemienić życie każdego z nas. 

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl W tym odcinku naszego podkastu  kontynuujemy rozmowę o wierze z odcinka 18. Tym razem rozmowa toczy się wokół encykliki Lumen fidei. Przypominamy okoliczności jej powstania, ale przede wszystkim spieramy się o relację wiary i rozumu. Czy wiara jako jedna z trzech cnót Bożych, obok nadziei i miłości, jest rozumna, czy jest ponadrozumna? Wiele czasu poświęcamy rozważaniu powołania Abrahama, a przede wszystkim pytaniu, jak rozpoznał, że wzywa go głos Boga, a nie jakiś głos zwodniczy? Bo przecież Pismo podaje tylko, że Abraham usłyszał wezwanie i wyruszył w nieznane. Na samym końcu naszej rozmowy osiągamy konsensus wyrażony w obrazie relacji dziecka do matki. https://www.vatican.va/content/dam/francesco/pdf/encyclicals/documents/papa-francesco_20130629_enciclica-lumen-fidei_pl.pdf

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl   Po raz trzeci gościmy w podkaście osobę spoza naszego zespołu dogmatyków z Wydziału Teologicznego UŚ. Pan dr hab. Jerzy Sojka jest profesorem Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie, radcą Rady Synodalnej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP Synodu Kościoła XV kadencji oraz członkiem Rady Światowej Federacji Luterańskiej (biogram i publikacje: https://chat.edu.pl/kadra/dr-jerzy-sojka/ ). W tym roku minęło 25 lat od podpisania przez Papieską Radę ds. Jedności Chrześcijan i  Światową Federację Luterańską “Wspólnej deklaracji w sprawie nauki o usprawiedliwieniu” (tekst: https://papiez.wiara.pl/doc/477995.Wspolna-deklaracja-w-sprawie-nauki-o-usprawiedliwieniu ). Rozmawiamy zatem o tym co jest wspólnym chrześcijańskim rdzeniem rozumienia zbawienia (usprawiedliwienia), a co i dlaczego przynależy do wrażliwości tradycji luterańskiej i katolickiej. Zaczynamy od nauki Soboru Trydenckiego, a kończymy na recepcji “Wspólnej deklaracji” w Kościołach, które wyrosły z reformacji XVI w. 

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl  W październiku zakończyła się II sesja XVI Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów. Zgromadzenie wydało dokument końcowy, który został natychmiast zatwierdzony przez papieża Franciszka, zatem nie należy się spodziewać papieskiej adhortacji podsumowującej prace. Podkast poświęcony jest temu właśnie dokumentowi. Staramy się unikać streszczania dokumentu, ale raczej zwrócić uwagę na kwestie, które stanowią jego tło oraz na istotne – naszym zdaniem – akcenty teologiczne, takie jak np. uznanie synodalności za konstytutywny wymiar Kościoła, czy też potrójne wezwanie do nawrócenia: relacji, procesów i więzi. Zatem podkast jest raczej zachętą do lektury niż systematyczną prezentacją treści. Dokument końcowy po włosku dostępny jest tutaj (.pdf): https://www.synod.va/content/dam/synod/news/2024-10-26_final-document/20241107.Final-DOCUMENT-ITA-ok.pdf  albo tutaj (.html): https://press.vatican.va/content/salastampa/it/bollettino/pubblico/2024/10/26/0832/01659.html   

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl Rozmawiamy o naszym ludzkim i chrześcijańskim oczekiwaniu na kres życia: o rodzącym się w tej perspektywie niepokoju, czy wręcz lęku, oraz ofiarowanej przez Ewangelię nadziei. Czy na pewno dobrze rozumiemy przesłanie wiary na temat kresu ziemskiego życia? Od kiedy tak naprawdę zaczyna się życie wieczne? Ewentualnie sugerowana lektura, mogącą rozszerzyć horyzonty: C.S. Lewis, Rozwód ostateczny (The Great Divorce); C.S. Lewis, Problem cierpienia (The Problem od Pain); W. Hryniewicz, Nadzieja zbawienia dla wszystkich; H.U. von Balthasar, Czy wolno mieć nadzieję, że wszyscy będą zbawieni? (Was dürfen wir hoffen?) 

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl     24. października 2024 roku Franciszek ogłosił swoją czwartą encyklikę: Dilexit nos. W tym podkaście najpierw oglądamy tę encyklikę zewnątrz i umieszczamy w kontekście nauczania Franciszka. Potem podejmujemy dwa z wielu tematów obecnych w Dilexit nos. Otóż Franciszek rozpoczął swoją encyklikę od przedstawienia serca jako centrum człowieka, rdzenia ludzkiej tożsamości. Komentowanie tego wątku zajmuje dużą część naszej rozmowy. Drugim omówionym przez nas wątkiem jest Franciszkowa krytyka współczesnej mentalności konsumpcyjnej. Ta krytyka czerpie obficie z teologii wyzwolenia i z nauczania Jan Pawła II. Niestety nie zdążyliśmy podjąć głównych tematów encykliki zapowiedzianych w jej pełnym tytule. Jest to bowiem encyklika „O MIŁOŚCI LUDZKIEJ I BOŻEJ SERCA JEZUSA CHRYSTUSA”.  Link do encykliki: https://www.vatican.va/content/francesco/pl/encyclicals/documents/20241024-enciclica-dilexit-nos.html 

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl   Ten bardzo ogólny tytuł wskazuje na główny temat naszej rozmowy. Zaczynamy od próby diagnozy obecnej sytuacji duchowej: zaniku wiary także u tych, którzy zostali w wierze wychowani i nie podejmowali świadomej decyzji o zerwaniu z wiarą. Aby jakoś zrozumieć ten fenomen, a przede wszystkim lepiej zrozumieć wewnętrzną strukturę wiary, wracamy do źródeł. Komentujemy kilka nowotestamentalnych tekstów o wierze oraz przypominamy wczesnochrześcijańską tradycję przekazu wiary, czyli Credo.  Przypominamy też, że od szesnastego wieku przekaz wiary został zdominowany przez katechizmy. Ich epoka dobiega końca. A my naszą rozmowę kończymy zapowiedzią kolejnej, poświęconej temu, co o wewnętrznej strukturze wiary mówi Lumen fidei.