Raport o stanie świata - 1 lutego 2025

Urodziła się w Teheranie, ale kiedy była jeszcze małym dzieckiem, kilka lat po wybuchu Rewolucji Islamskiej, jej rodzina była zmuszona uciekać z Iranu do Francji.Aby opisać doświadczenie życia na Zachodzie, wymyśliła słowo „dezorienatalizować się” i tak zatytułowała swoją książkę „Désorientale”, która ukazała się w polskim przekładzie jako „Wszystkie moje rewolucje”.Négar Djavadi połączyła literaturę faktu z literaturą piękną, fikcję z historią, by napisać powieść o losach swojego kraju i swojej rodziny. Jest w niej pradziadek i jego ponad 50 żon, jest ormiańska babcia wróżąca z fusów, jest ojciec opozycjonista, który - walcząc z szachem - staje się ofiarą rewolucji, którą sam wzniecił. Są w końcu siostry, które dorastają we współczesnej Francji.„Wszystkie moje rewolucje” to opowieść o wymazywaniu czyichś śladów z historii – taki los spotyka nie tylko świeckich intelektualistów, którzy byli architektami rewolucji zagarniętej potem przez ajatollahów, ale także wszystkie irańskie kobiety.Prowadzenie: Agata KasprolewiczGość: Négar DjavadiKsiążka: „Wszystkie moje rewolucje” – Négar Djavadi / Wydawnictwo Czarne / Przekład: Katarzyna Marczewska---------------------------------------------Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Po rozmowie z Władimirem Putinem prezydent Trump zapowiada natychmiastowe rozpoczęcie negocjacji w sprawie zakończenia wojny w Ukrainie. Trump twierdzi, że Putin chce pokoju, a sekretarz obrony Hegseth wyklucza, by w wyniku negocjacji Rosja oddała zagrabione Ukrainie ziemie lub Ukraina wstąpiła do NATO. Słowa amerykańskich przywódców wywołały poruszenie w Europie – niektórzy politycy i komentatorzy zarzucają Amerykanom uległość wobec Putina jeszcze przed rozpoczęciem negocjacji. Sekretarz Hegseth zaprzecza, jakoby doszło do zdrady Ukrainy. Na czym polega taktyka Donalda Trumpa w rozmowach z Rosją? Jaką rolę odegra w negocjacjach Europa?Rozejm i porozumienie pokojowe między Izraelem a Hamasem wisi na włosku. Obie strony oskarżają się o łamanie zasad porozumienia. Państwa arabskie odrzucają amerykański plan wysiedlenia Palestyńczyków. Czy czeka nas wznowienie wojny?W Monachium azylant z Afganistanu staranował samochodem tłum, raniąc 28 osób. Na tydzień przed wyborami sprawy bezpieczeństwa i migrantów znów wysuwają się na pierwszy plan w Niemczech.Pierwsza odsłona naszych raportowych opowieści o tym kraju – zaczynamy od Saksonii.Brytyjska policja publikuje raport, w którym uwzględnia związek przestępczości z pochodzeniem sprawców. Czy przez lata brytyjskie służby chroniły przestępców wywodzących się z mniejszości etnicznych w obawie przed posądzeniem o rasizm?We Włoszech skandal z udziałem Libijczyka poszukiwanego przez Międzynarodowy Trybunał Karny za zbrodnie przeciw ludzkości. Zamiast do Hagi, władze odesłały go rządowym samolotem do Libii. Dlaczego? Hiszpania liderem gospodarczym Europy. Skąd bierze się sukces tego kraju i dlaczego statystyki nie wszystko wyjaśniają?A także: czy jesteśmy skazani na myślenie według zasad stosowanych w paczkomatach?Rozkład jazdy: (02:47) Marek Magierowski: Trump prze do zakończenia wojny w Ukrainie(42:09) Marek Magierowski: Izrael i Hamas na progu wznowienia wojny(58:03) Adrian Bąk: Atak azylanta z Afganistanu na tłum przed wyborami w Niemczech(1:14:21) Grzegorz Dobiecki: Świat z boku - Paczkomat(1:21:11) 5. urodziny Raportu(1:22:53) Podziękowania(1:29:07) Marcin Żyła: Gangi Pakistańczyków i przestępczość w Wielkiej Brytanii(1:45:52) Jędrzej Bielecki: Hiszpania liderem gospodarczym Europy(2:04:34) Mateusz Mazzini: Czy władze Włoch chronią zbrodniarza?(2:23:50) Do usłyszenia---------------------------------------------Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Elon Musk broni swojej reformy instytucji federalnych, jego krytycy mówią o zamachu stanu, który odbywa się w Waszyngtonie pod wodzą miliardera. Sądy blokują niektóre posunięcia kierowanego przez Muska departamentu do spraw wydajności rządu, ale ten twierdzi, że wszystkie działania oparte są na prawie i transparentności. O co w nich chodzi? Czy prezydent Trump reformuje, czy niszczy instytucje federalne? I jakie są realne skutki ofensywy politycznej Trumpa w pierwszych tygodniach jego rządów?Gość: Marcin Fatalski---------------------------------------------Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Koszulki i kubki Raportu ➡️⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Nazywany jest poetą ruchu oporu, rzecznikiem sprawy palestyńskiej, a wychował się, dorastał i tworzył pierwsze dzieła w Izraelu.Jego poetycki debiut zbiegł się w czasie z powstaniem Organizacji Wyzwolenia Palestyny, uważany był za budowniczego palestyńskiej tożsamości, a jednocześnie pisał: „mamy przecież prawo pić kawę z cukrem, a nie z krwią”.Mówił, że tak samo odrzuca fanatyzm żydowski jak fanatyzm muzułmański, a na Bliskim Wschodzie jest miejsce dla wszystkich trzech religii monoteistycznych które narodziły się w tej części świata. W swoich wierszach osadzał los Palestyńczyka nie tylko w kontekście arabskim, ale szerszym – śródziemnomorskim, powołując się na Odysa.Mahmud Darwisz to poeta, którego dzieło wybrzmiewa szczególnie mocno w czasie ostatniej krwawej odsłony konfliktu izraelsko-palestyńskiego.I po dekadach oczekiwania, wreszcie możemy czytać jego wiersze w polskim przekładzie. Ukazał się niedawno tom poezji Darwisza zatytułowany „Dowód tożsamości” w tłumaczeniu Hanny Jankowskiej, która jest gościem tego odcinka Raportu o książkach.Prowadzenie: Agata KasprolewiczGość: Hanna JankowskaKsiążka: Mahmud Darwisz "Dowód tożsamości"/ przekład Hanna Jankowska/Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu---------------------------------------------Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Koszulki i kubki Raportu ➡️⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Dwa tygodnie przed wyborami do Bundestagu Niemcy przechodzą poważny kryzys polityczny. Chcąc zaostrzyć przepisy migracyjne partia CDU niezamierzenie połączyła na chwilę siły ze skrajnie prawicową AfD. W wielu miastach odbyły się demonstracje przeciwko zbliżeniu z tą partią, ale Friedrich Merz – prawdopodobny kolejny kanclerz – nie stracił politycznie na kryzysie. Jak wpłynie to na rozmowy o przyszłej koalicji? Czy AfD weszła właśnie do głównego nurtu polityki? Oraz czy skłóconych polityków ostatecznie pogodzi Donald Trump – gdy wprowadzi cła na niemieckie towary?Norwegia zapowiada inwestycje w paliwa kopalne. Czy w Europie czeka nas odwrót od odnawialnych źródeł energii? I dlaczego powodem ostatniego kryzysu rządowego w Oslo był brak wiatru w Niemczech?Iran i USA równocześnie nawzajem sobie grożą i wysyłają sygnały pojednawcze. Dlaczego, deklarując chęć porozumienia, Waszyngton ogłasza zaostrzenie sankcji? Ile czasu dzieli Teheran od skonstruowania bomby atomowej?Niedawno odkryta asteroida YR4 prawdopodobnie nie uderzy w Ziemię za 7 lat, ale za jej przyczyną aktywowano globalne procedury obronne. Na czym one polegają? I dlaczego nie wszyscy uznają asteroidy za zagrożenie?Bogaci Kalifornijczycy ratują swoje domy przy pomocy prywatnej straży pożarnej, a wielu Amerykanów nie stać nawet na podstawowe leczenie. System opieki zdrowotnej praktycznie tu nie działa. Czy nie ma na to rady?A także: czy miejsce orłów w herbach i godłach może zająć dzierlatka?Rozkład jazdy: (02:17) Anna Kwiatkowska: Niemcy na ostatniej prostej kampanii(31:44) Wojciech Jakóbik: Co dalej z „zieloną energią”(52:15) Grzegorz Dobiecki: Świat z boku - Świat z lotu dzierlatki(57:57) Podziękowania(1:04:26) Adrian Bąk: Kraj tylko dla zdrowych(1:29:29) Mariusz Borkowski: Iran i USA: nowe rozdanie?(1:46:54) Tomasz Rożek: Asteroidy i rachunek prawdopodobieństwa(2:10:58) Do usłyszenia---------------------------------------------Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠Koszulki i kubki Raportu ➡️⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Przymusowe przesiedlenie dwóch milionów Palestyńczyków do Jordanii i Egiptu oraz amerykańska kontrola nad Strefą Gazy, która w przyszłości miałaby się stać „riwierą Bliskiego Wschodu”. Takie pomysły ogłosił prezydent USA Donald Trump po wczorajszym spotkaniu z Benjaminem Netanjahu. Według niego Palestyńczycy wracają do ruin Gazy tylko dlatego, że nie mają alternatywy, a gdzie indziej mogliby żyć „w pokoju i harmonii”. Premier Izraela ostrożnie chwali pomysł Trumpa, odrzucają go Hamas i państwa arabskie, Palestyńczycy przypominają, że Strefa Gazy jest ich ojczyzną. A wielu ekspertów prawa międzynarodowego uważa, że amerykański prezydent wzywa do czystek etnicznych, czyli do zbrodni wojennej. W tych dniach ważą się też losy zawieszenia broni między Izraelem a Hamasem, trwa również izraelska operacja wojskowa na Zachodnim Brzegu Jordanu. Jak poważne są zamiary Trumpa? Czy da się je zrealizować? Jak na wygnanie Palestyńczyków i obecność wojsk USA zareagowałby region, w tym Iran i jego sojusznicy? Czy wracamy do epoki, w której o granicach na Bliskim Wschodzie – i nie tylko tu – decydowały zachodnie potęgi? Gość: Agnieszka Bryc --------------------------------------------- Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠ Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠ Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

W tym odcinku Raportu o książkach udamy się do karpackiego lasu, aby porozmawiać o zwierzętach. O wszystkich zwierzętach: i o tych dzikich, i o tych, które nazwały je „dzikimi” — czyli o ludziach. Przewodniczką będzie Anna Maziuk, dziennikarka i autorka książek: "Instynkt. O wilkach w polskich lasach" oraz — tej najnowszej — "Niedźwiedź szuka domu". Nigdy wcześniej te dwa największe lądowe drapieżniki w Polsce nie znajdowały się w tak trudnej sytuacji. Wilk stracił właśnie status gatunku ściśle chronionego, co może wkrótce umożliwić myśliwym strzelanie do niego. A coraz częstsze spotkania z niedźwiedziami dają mediom okazję do podsycania lęku przed nimi. W ostatnim czasie ukazało się wiele książek reprezentujących nową, bardziej empatyczną wrażliwość wobec innych gatunków. Jednak reportaże Anny Maziuk wyróżniają się na tle innych. Instynkt i Niedźwiedź szuka domu to nie tylko opowieści o drapieżnikach, lecz także książki pisane „razem z nimi” — z myślą o współodczuwaniu i częstym dzieleniu tej samej przestrzeni. Stawiają pytania o to, czy za wszelką cenę, powodowani ciekawością, musimy zbliżać się do dzikich zwierząt. Oraz o to, jak lęk, który sami w nich wzbudzamy, wpływa na ich życie. W tym odcinku Raportu o książkach Anna Maziuk opowie o dojmującej ciszy w lesie, przez który niedawno przeszło polowanie. A także o tym, jak osoby wrażliwe radzą sobie ze świadomością krzywd wyrządzanych dzikim zwierzętom przez człowieka. Na spotkanie z autorką w Beskidzie Niskim – w miejscu, gdzie wilka spotkać bardzo łatwo, a i niedźwiedź czasem przejdzie – zaprasza Marcin Żyła. Prowadzenie: Marcin Żyła Gość: Anna Maziuk Książka: "Niedźwiedź szuka domu" Anny Maziuk / Wydawnictwo Czarne --------------------------------------------- Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠ Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠ Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Donald Trump wieszczy amerykańskiej gospodarce początek „złotej ery”. Jego plan: mniejsze regulacje, niższe podatki i rezygnacja z kosztownych zobowiązań klimatycznych. Ogłoszone w czwartek dane za ubiegły rok wskazują na prawie 3-procentowy wzrost gospodarki USA. Na Wall Street optymizm i atmosfera jak przed podbojem Dzikiego Zachodu: akcje największych banków inwestycyjnych wzrosły o kilkanaście procent; inwestorzy chcą teraz zniesienia ograniczeń nałożonych po kryzysie finansowym. Jaki jest pomysł Trumpa na gospodarkę? Kto zyska na jego planie? Oraz jak zmieni się kapitalizm – i czy wyłącznie na złe? Sprzymierzone z Rwandą oddziały M23 zajęły Gomę, ponad 2-milionowe miasto w Demokratycznej Republice Konga. Z domów uciekło już pół miliona ludzi. Co jest celem Rwandy w Kongu – i dlaczego nagle zaczęła eksportować złoto? W Słowacji trwają największe od 7 lat protesty antyrządowe. Ich przyczyną jest prorosyjski zwrot w polityce. Rządząca koalicja straciła większość w parlamencie. Czy to kres władzy, czy tylko zadyszka premiera Roberta Ficy? Nepal podwyższa ceny za zdobywanie Mount Everestu. To jednak nie powstrzyma przed wejściem na szczyt w tym roku kolejnych kilkuset osób. Jak zmieniają się Himalaje? I dlaczego na Evereście wciąż chcemy być – nieważne w jaki sposób – pierwsi? W Namibii dziedzictwo nieprzepracowanej zbiorowej traumy nieoczekiwanie splotło się z osobistą historią z Polski. Jak wpłynęło na rozumienie słowa „wybaczam”? A także: dlaczego papież ma Tik-Toka i inne historie o wyczuciu czasu… Rozkład jazdy:  (02:56) Ignacy Morawski: Jak Donald Trump zmieni kapitalizm (33:28) Wojciech Jagielski: Stolica Konga celem oddziałów M23 (53:43) Grzegorz Dobiecki: Świat z boku - Papież, Trump i wyczucie czasu (1:00:55) Podziękowania (1:07:32) Anna Dudzińska: Jak powiedzieć: „wybaczam” (1:30:57) Krzysztof Dębiec: Słowacy kontra Robert Fico (1:52:32) Bartek Dobroch: Czy Everest jest dla wszystkich (2:11:22) Do usłyszenia --------------------------------------------- Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠ Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠ Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

Chińska aplikacja DeepSeek w ciągu kilku dni wstrząsnęła światem nowych technologii i polityki. Jej twórcy twierdzą, że opracowano ją w ciągu dwóch miesięcy i kosztowała zaledwie 6 milionów dolarów. Na tę wieść w ciągu 1 dnia wartość amerykańskich gigantów spadła o ponad bilion dolarów – by dziś ustabilizować się na poprzednich poziomach. Prezydent Trump uznał DeepSeek na sygnał do przebudzenia dla amerykańskiego przemysłu AI. Wielu komentatorów zwraca uwagę na zagrożenia związane z faktem, że DeepSeek cenzuruje treści związane z Chinami. Miliony ludzi na całym świecie ściągają jednak aplikację na swoje urządzenia. Czy Chińczycy właśnie wykazali jak napompowane są wartości zachodnich firm AI? Czy czeka nas weryfikacja biznesowa i technologiczna firm tworzących platformy sztucznej inteligencji? Co daje i czym grozi korzystanie z platformy DeepSeek? Gość: Mateusz Chrobok --------------------------------------------- Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠ Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠ Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]

„Wiele lat później, stojąc naprzeciw plutonu egzekucyjnego, pułkownik Aureliano Buendía miał przypomnieć sobie to dalekie popołudnie, kiedy ojciec zabrał go z sobą do obozu Cyganów, żeby mu pokazać lód.” To jedno z najbardziej intrygujących i rozpoznawalnych zdań otwierających powieść w historii literatury. Tak, tak, dobrze państwo zgadują, Gabriel García Márquez i jego „Sto lat samotności” to finał Cyklu latynoamerykańskiego w „Raporcie o książkach”. Niezaprzeczalne arcydzieło literatury światowej, które od prawie 6 dekad nie przestaje fascynować czytelników i inspirować kolejnych twórców – co potwierdza nowy, pełen rozmachu serial. „Tak naprawdę nie znam nikogo, kto w jakiś sposób nie czułby się samotny. Uważam, że to zasadniczy element ludzkiej natury” – mówił García Márquez. W tym odcinku „Raportu o książkach” w gronie znakomitych gości poszukamy odpowiedzi na pytanie: ile w „Stu latach samotności” jest magii, a ile realizmu? Goście: Maciej Wesołowski i Tomasz Pindel Prowadzenie: Agata Kasprolewicz Książka: Gabriel García Márquez „Sto lat samotności” w przekładzie Grażyny Grudzińskiej i Kaliny Wojciechowskiej. --------------------------------------------- Raport o stanie świata to audycja, która istnieje dzięki naszym Patronom, dołącz się do zbiórki ➡️ ⁠https://patronite.pl/DariuszRosiak⁠ Subskrybuj newsletter Raportu o stanie świata ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠➡️ ⁠https://dariuszrosiak.substack.com⁠ Koszulki i kubki Raportu ➡️ ⁠https://patronite-sklep.pl/kolekcja/raport-o-stanie-swiata/⁠ [Autopromocja]