De lessen uit het formatiedebat

De opkomst van Pim Fortuyn in 2002 heeft de Nederlandse politiek op een revolutionaire manier veranderd. Niet in het minst omdat hij ‘duidelijkheid’ definitief de politieke arena in bracht als kernwaarde voor elke politicus. Zeggen wat je denkt, doen wat je zegt. Tom-Jan Meeus schreef een essay over deze politieke waarde: Duidelijkheid. Want deze is minder onschuldig en onbetwistbaar dan het misschien lijkt.In deze Haagse Zaken hoor je van Tom-Jan hoe het verlangen naar duidelijkheid de Nederlandse politiek op de kop heeft gezet. Hoe zijn politici duidelijke taal gaan spreken? Hoe vormde dit een vruchtbare bodem voor radicaal-rechts? En hoe ontwrichtend is dit geweest voor politiek en bestuur? Een gesprek over bestuurlijke chaos, aandachtpolitiek en spektakelleegte.Gast: Tom-Jan MeeusPresentatie: Guus Valk Redactie & productie: Ignace SchootMontage: Pieter BakkerHeeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected] lezenNooit was de onregeerbaarheid van Nederland zo dichtbijZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Afgelopen week liep Geert Wilders weg van de formatietafel en liet de andere partijen in verwarring achter. “Ik ben klaar met alleen concessies doen. Ze moeten nu leveren”, schreef hij op X. Wat gebeurde hier precies? Feit is: het ging deze week over asiel en migratie. En als de behoefte om een symbolische daad te stellen op één thema groot is, dan is het wel hierbij.In deze Haagse Zaken hoor je Lamyae Aharouay en Wafa Al Ali over de afgelopen formatieweek en over hét controversiële dossier dat op tafel lag: asiel en migratie. Waar zitten de onderlinge verschillen? Is hier sprake van een crisis in de maak? Of werd dit moeilijke en gevoelige onderwerp deze week vooral gebruikt als signaal naar de eigen achterban?Twee dingen zijn overduidelijk. Asiel en migratie verdelen de formerende partijen, PVV, VVD, NSC en BBB. En de verhoudingen zijn er deze week niet beter op geworden.Gasten: Lamyae Aharouay en Wafa Al Ali  Presentatie: Guus Valk Redactie & productie: Ignace Schoot Montage: Pieter BakkerHeeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected] lezenElkaar iets gunnen, geven en nemen, dat is er nog amper bij tijdens deze formatie.De o zo gewenste ‘grip op migratie’ ligt ook voor vier rechtse partijen niet voor het grijpen.Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Nu de gaskraan in Groningen naar alle waarschijnlijkheid binnenkort definitief wordt dichtgedraaid, komt ook de samenwerking tussen de staat en de Nederlandse Aardolie Maatschappij (in handen van oliebedrijven Shell en ExxonMobil) tot een definitief einde. Maar dat gaat niet zonder slag of stoot. Waar zij decennialang samen gas wonnen en soepel de buit verdeelden, lijkt het huwelijk nu uit te lopen op een heuse vechtscheiding.Derk Stokmans en Rik Rutten geven in Haagse Zaken een kijkje achter de schermen van deze conflictueuze relatiebreuk. Ze legden de hand op meer dan duizend pagina's aan mails, gespreksverslagen en andere interne documenten van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Hoe liepen de gemoederen rond het versterken van Groningse huizen zo hoog op? Je hoort over geëmotioneerde ambtenaren, boze mailtjes, het rapnummer Tijdmachine en botsende wereldbeelden. En onder de streep de vraag: wie draait er op voor de miljarden euro's die nodig zijn voor de versterking van Groningse huizen? Met andere woorden: de gasputten gaan dicht, maar het dossier is nog lang niet gesloten.Gasten: Rik Rutten en Derk StokmansPresentatie: Guus Valk Redactie & productie: Ignace Schoot Montage: Pieter BakkerHeeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected] lezenMet het einde van de gaswinning in zicht is de overheid in een vechtscheiding belandVerder luisterenNRC Vandaag - Hoe de Groningse gasmissie van Wiebes mislukteNRC Haagse Zaken - Wat we leerden van de parlementaire enquête GroningenNRC Vandaag - De parlementaire gasenquête: waarom Groningen niet gehoord werdNRC Haagse Zaken - Woede, verdriet en een motie van wantrouwen: het Groningse gasdebat ontleedZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De oorlog in Oekraïne woekert voort, en volgens demissionair premier Mark Rutte staat het voortbestaan van westerse democratieën op het spel. Er komen berichten naar buiten over diepgaande Russische beïnvloeding van westerse politici, ook in Nederland. Tegelijkertijd praten de vier formerende partijen in alle rust over de formatie van een nieuw kabinet. Het ging over veel, maar opnieuw niet over de verhouding met Rusland, of de oorlog in Oekraïne. In deze Haagse Zaken zoeken Rik Rutten en Steven Derix naar een antwoord op de vraag waarom dat zo is. Heeft het misschien te maken met het feit dat de vier formerende partijen er verschillend over denken? Je hoort hoe Russische beïnvloeding er in de praktijk eigenlijk uitziet. En hoe de Nederlandse politiek omgaat met de groeiende dreiging van een oorlog met Rusland.Gasten: Steven Derix en Rik RuttenPresentatie: Guus Valk Redactie & productie: Ignace Schoot Montage: Pieter BakkerHeeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected] het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Een jaar geleden zorgde de overwinning van BBB in de provincies voor een politieke aardverschuiving: ze werd in alle twaalf provincies de grootste. Bovendien ging ze in maar liefst tien provincies meebesturen. Maar hoe word je van een protestpartij een serieuze bestuurderspartij?In deze Haagse Zaken hoor je hoe het BBB is vergaan sinds die enorme verkiezingsoverwinning. Je hoort van Yasmine Bouazzati, Marko de Haan en Oscar Vermeer of het BBB gelukt is om een stempel te drukken op het provinciale beleid. Worstelen de BBB-bestuurders met hun nieuwe rol? Welke compromissen heeft de partij moeten sluiten? Wat vindt de achterban daarvan? En we verkennen wat er landelijk gebeurt. Is de partij zich anders gaan gedragen? Verder lezen en luisterenIn de provincie leren BBB’ers compromissen sluiten. En als het over stikstof gaat, wijzen ze vaak naar Den HaagHaagse Zaken - Hoe gaat het met de coalitievorming in de provincies?Haagse Zaken - De dreun van de BoerBurgerBewegingGasten: Yasmine Bouazzati, Marko de Haan & Oscar VermeerPresentatie: Guus Valk Redactie & productie: Ignace Schoot Montage: Pieter BakkerHeeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected] het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

PVV, VVD NSC en BBB gaan verder met de formatie van een kabinet. Dat was de uitkomst van het Tweede Kamerdebat over het eindverslag van inmiddels oud-informateur Kim Putters. Zijn opvolgers, Richard van Zwol en Elbert Dijkgraaf, zijn deze week begonnen aan de gesprekken met de vier partijleiders voor de volgende ronde.In Haagse Zaken is het veel gegaan over die vier formerende partijen, maar in deze aflevering richten we onze blik op die ándere elf fracties in de Tweede Kamer. Hoe gaat het met de beoogde oppositie? Je hoort van Lamyae Aharouay en Philip de Witt Wijnen welke rol de verschillende partijen op zich willen nemen in deze formatie, hoe ze zich opstellen naar de formerende partijen én hoe ze zich tot elkaar verhouden in de nieuwe werkelijkheid na de verkiezingen van 22 november.Gasten: Lamyae Aharouay & Philip de Witt WijnenPresentatie: Guus Valk Redactie & productie: Iris VerhulsdonkMontage: Pieter BakkerHeeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected] lezen en luisterenHoe anders wordt dit rechtse kabinet echt? ‘Camouflage’ , zegt de oppositieNieuwe informateurs: SGP’er die alles weet van financiën en CDA’er met lange staat van dienst in ambtelijk Den HaagPodcast - Wordt een radicaal-rechts kabinet nu toch mogelijk?Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Ze voelden zich door elkaar geschoffeerd. Ze namen elkaar de maat in talkshows en op sociale media. En Pieter Omtzigt liep zelfs weg van de formatietafel. Maar de afgelopen week bleek dat informateur Kim Putters PVV, VVD, NSC en BBB toch aan elkaar heeft weten te binden. De toverformule: een extraparlementair programkabinet.In deze aflevering van Haagse Zaken vertellen Lamyae Aharouay en Rik Rutten je alles over deze formule en de betekenis van het verslag dat Kim Putters deze week presenteerde. Is zijn oplossing wel zo anders, uniek en nieuw als de formerende partijen willen doen voorkomen? En hoe werd de PVV voor het eerst écht een geaccepteerde regeringspartij?  Gasten: Lamyae Aharouay en Rik RuttenPresentatie: Guus Valk Redactie & productie: Ignace Schoot Montage: Pieter BakkerHeeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected] lezenPutters ziet heil in rechts kabinet, waarvan Wilders geen premier wordt - wat volgens PVV-leider ‘pijnlijk’ en ‘ondemocratisch’ isGeen premier Wilders: partijleiders willen meerderheidskabinet, maar zelf in de Tweede Kamer blijvenZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De formatie sleept zich voort. En terwijl de tijd verstrijkt, zitten de bewindspersonen van het demissionaire kabinet-Rutte IV er nog altijd. Zij blijven aan totdat er een nieuw kabinet is aangetreden, en dat kan nog heel lang duren. Ze zijn demissionair, maar in de praktijk regeert Rutte IV opvallend genoeg gewoon door.In deze Haagse Zaken hoor je van Eppo König, Philip de Witt Wijnen en Petra de Koning hoe dat in de praktijk gaat. Is er nog ruimte voor ministers om met nieuwe plannen te komen? Hoe gaan bewindspersonen en partijen om met hun dubbele petten? En waar is premier Mark Rutte?Gasten: Eppo König, Philip de Witt Wijnen en Petra de KoningPresentatie: Guus Valk Redactie & productie: Ignace Schoot Montage: Pieter BakkerHeeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected] het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

‘Het kan morgen weer gebeuren’, dat is de inktzwarte boodschap van de Parlementaire enquêtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening, die onderzocht hoe het fraudebeleid van de overheid zo kon ontsporen. In haar rapport richt de commissie haar pijlen niet alleen op de Tweede Kamer, kabinetten en ambtenarij, maar spaart zij ook de rechtspraak en de media niet.In deze Haagse Zaken richten we ons op die vaak onderbelichte rol van recht en media. Juridisch redacteur Folkert Jensma en mediaredacteur Bart Hinke vertellen over de kritiek van de commissie? Is die terecht? En hoe kan het beter?Gasten: Bart Hinke en Folkert JensmaPresentatie: Guus Valk Redactie & productie: Ignace Schoot Montage: Pieter BakkerFoto: Laurens van Putten / ANPHeeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected] luisterenDe rode draad van de Parlementaire enquête FraudebeleidDe Raad van State, het juridisch geweten van de regeringVerder lezenHard rapport over fraudebeleid en Toeslagenaffaire: ‘Het kan morgen weer gebeuren’‘Wij hebben in ons rapport niets of niemand gespaard’, zegt fraude-onderzoeker Van Nispen‘Buitensporige media-aandacht voor fraudezaken droeg bij aan Toeslagenaffaire’Toeslagenrapport is te cynisch over gewicht eigen aanbevelingenZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Afgelopen woensdag debatteerde de Tweede Kamer over het verslag van informateur Ronald Plasterk. Veel helderheid bood dit niet. Het ging vooral veel over de vorm van een mogelijk nieuw kabinet. Wat we wél weten: Plasterks werk zit erop. Opvolger en partijgenoot Kim Putters gaat als nieuwe informateur aan de slag.In deze Haagse Zaken proberen Petra de Koning en Pim van den Dool te achterhalen waar de formatie nu staat. Zijn ze weer terug bij af? Je hoort over alle mogelijke constructies voor een nieuw kabinet en wat de positie van de hoofdrolspelers was in het debat.Gasten:  Pim van den Dool en Petra de KoningPresentatie: Guus Valk Redactie & productie: Iris VerhulsdonkMontage: Pieter BakkerHeeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected] lezen en luisterenGedogen met een of meer partners, of toch extraparlementair? Opties voor de formatieMoedig of besluiteloos? Nu Omtzigt uit de formatie is gestapt, blijft de NSC-achterban verdeeld achterWilders wil een ‘tussenfase’ in de formatie; de oppositie vindt het ‘relatietherapie’Podcast - Wat er achter de schermen gebeurde bij de mislukte formatiePodcast - Hoe de formatie doorwerkt in de nieuwe Tweede KamerPodcast - Geld: het verborgen probleem in de formatieZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.