CZARNA SERIA #14 POWÓDŹ TYSIĄCLECIA

26 sierpnia 1992 roku rozpoczął się największy po II wojnie światowej pożar lasu w Polsce i Europie. W zaledwie kilka godzin płomienie objęły setki hektarów lasów nieopodal Kuźni Raciborskiej. Dlaczego pożar rozprzestrzeniał się tak szybko i mimo wysiłków strażaków, dopiero po blisko dwóch tygodniach udało się go ugasić?

Nad ranem 19 sierpnia 1980 roku pod Otłoczynem niedaleko Torunia doszło do najtragiczniejszej pod względem liczby ofiar katastrofy kolejowej w historii Polski. Nieoczekiwanie jadące po tym samym torze pociągi pasażerski i towarowy zderzyły się czołowo. W wyniku katastrofy śmierć poniosło aż 67 osób. Do dzisiaj nie wiadomo dlaczego pociąg towarowy, który powinien był oczekiwać na zezwolenie na wjazd, nagle ruszył z Otłoczyna wjeżdżając na niewłaściwy tor.

Przez 26 lat, aż do początku lat 90 samoloty AN-24 radzieckiej produkcji były jedynymi, które obsługiwały loty krótkodystansowe w Polskich Liniach Lotniczych. Z biegiem lat zaczęto je nazywać feralnymi ponieważ w okresie ich eksploatacji doszło aż do pięciu katastrof lotniczych. Samoloty te były także często porywane przez ludzi chcących wydostać się poza żelazną kurtynę.

Niemal od pierwszy dni po wybuchu Powstania Warszawskiego rozpoczęły się śmiertelnie niebezpieczne misje alianckich lotników transportujących broń, amunicję i zaopatrzenie dla walczącej stolicy. Z pomocą dla powstania latały załogi ciężkich bombowców Liberator i Halifax z 1586 Polskiej Eskadry do Zadań Specjalnych, południowoafrykańskiego 31 i 34 dywizjonu oraz 148 i 178 brytyjskiego dywizjonu RAF. Maszyny startowały z lotniska koło Brindisi we Włoszech, ponieważ stojący za Wisłą Sowieci nie udzielili zgody na lądowanie alianckich samolotów na ich terytorium, czekając na wykrwawienie się Warszawy. W czasie tych niebezpiecznych lotów śmierć poniosło ponad 200 lotników sił sprzymierzonych.

W połowie lipca 1934 roku w Beskidach, Tatrach i Pieninach zanotowano rekordowe opady deszczu. Po kilku dniach intensywnej, nieprzerwanej ulewy rozszalały się górskie strumienie i spiętrzona woda ruszyła w dół, niszcząc wszystko co napotkała na swojej drodze. Tak rozpoczęła się największa powódź w międzywojennej Polsce. Najmocniej dotknięte zostały miejscowości leżące nad Dunajcem oraz Wisłokiem. Oprócz domów, potężne straty były także w rolnictwie, gdyż chłopi nie zdążyli jeszcze rozpocząć żniw. Czy II RP poradziła sobie z kataklizmem? Jakie wnioski wyciągnięto z tej katastrofy?

4 lipca 1943 roku, 6 minut po godzinie 23, brytyjski samolot Liberator Mk II roztrzaskał się o wodę kilkanaście sekund po starcie z lotniska w Gibraltarze. Na pokładzie znajdował się premier rządu polskiego na emigracji, Wódz Naczelny - generał Władysław Sikorski wraz z najbliższym otoczeniem i dodatkowymi pasażerami. Katastrofę przeżył jedynie pilotujący samolot Czech - Eduard Pchral, którego Sikorski sam wybrał do tego lotu. Mimo że po szybko przeprowadzonym przez brytyjczyków śledztwie w oficjalnym raporcie za katastrofę uznano zablokowanie się steru wysokości - szczególnie polska opinia publiczna nie chciała uwierzyć w tak prozaiczną przyczynę katastrofy.

Na początku lipca 1997 roku powstały nad południowo-zachodnią Polską front atmosferyczny wywołał rekordowe opady deszczu. W ciągu kilkunastu godzin wzbierać zaczęły potoki, strumienie i rzeki. Wiele z nich miało swoje początki właśnie na obszarze gdzie w ciągu kilku dni spadło tyle deszczu ile normalnie spadłoby w ciągu kilku miesięcy. Potężne masy wody ruszyły w dół zalewając kolejne wsie i miasta napotkane na swojej drodze. Doszczętnie zalane zostało Kłodzko, Nysa oraz Racibórz. Woda wdarła się do centrum Opola, a teoretycznie zabezpieczony na wypadek powodzi Wrocław - w ⅓ znalazł się pod wodą. Czy katastrofie można było zapobiec lub chociaż ograniczyć jej skutki? Czy służby i organy państwa zadziałały odpowiednio?

W upalną sobotę 26 czerwca 1971 roku doszło do jednego z najtragiczniejszych pożarów w historii współczesnej Polski. Od uderzenia pioruna zapaliły się wyziewy ze zbiornika ropy naftowej w rafinerii w Czechowicach-Dziedzicach. Po kilku godzinach akcji gaśniczej, kiedy wydawało się, że ogień uda się opanować, doszło do nagłego i niespodziewanego wyrzutu ropy, która rozlała się w promieniu nawet kilkuset metrów, a po chwili płomienie objęły znaczną część zakładu, trawiąc wszystko na swojej drodze. Czy rafineria była właściwie zabezpieczona przed ogniem? Dlaczego pożar wymknął się spod kontroli doprowadzając do śmierci wielu strażaków i strat w sprzęcie? Odpowiedzi szukać należy w realiach rządzących wówczas Polską Ludową.

23 marca 1971 w kopalni węgla kamiennego "Rokitnica" w Zabrzu doszło do silnego tąpnięcia, w wyniku którego zasypany został długi na 70 metrów chodnik. Jedenastu górników będących prawie 800 metrów pod ziemią znalazło się w śmiertelnej pułapce. Mimo nadludzkiego wysiłku ratowników przekopywanie zwałowiska szło bardzo powoli. Dopiero po kilku dniach zaczęto docierać do pierwszych zasypanych lecz niestety górnicy już nie żyli. Kiedy w siódmym dniu akcji ratunkowej nikt nie miał już większych nadziei na odnalezienie żywych osób- nastąpił cud.

11 maja 1955 roku w Wielopolu Skrzyńskim, niewielkiej miejscowości na podkarpaciu, podczas projekcji filmowej kina objazdowego wybuchł tragiczny pożar. Obsługa kina wykazała się dużą nieodpowiedzialnością i nonszalancją doprowadzając do zaprószenia ognia. Drewniany budynek świetlicy momentalnie stanął w płomieniach, a blisko dwustu widzów, w tym młodzież i dzieci, znalazło się w śmiertelnej pułapce. Dlaczego pożar był tak gwałtowny i trudny do opanowania? Dlaczego bilans ofiar był tak duży?