41. Piekarnia w Nepalu i pułapki pomagania

Słowiańska mitologia tłumaczy świat zupełnie inaczej niż inne znane mitologie i religie.Zainspirowani świetną książką Jakuba Bobrowskiego i Mateusza Wrony „Mitologia słowiańska” przybliżymy Wam to, w co wierzyli nasi przodkowie, jak tłumaczyli sobie powstanie świata, ludzi i to, co dzieje się po śmierci. Panteon bogów w świecie Słowian był nie tylko bardzo bogaty, ale też robili wspólnie czasem naprawdę dziwne rzeczy.  A co nas szczególnie zaskoczyło, to jak ta mitologia pięknie i trafnie pokazuje naturę człowieka oraz... nasz charakter narodowy. A może to właśnie te wierzenia w jakimś stopniu ukształtowały to, jacy jesteśmy dzisiaj? Przy okazji omawiamy również, skąd wzięła się nazwa Polanie i dlaczego być może źle sobie to tłumaczymy.Zapraszamy Was do świata Peruna, Welesa i Mokosz na niezwykłą przygodę! Towarzyszyć nam też będą Swaróg, Swarożyc, Daćbóg, Strzybóg, Rod i Rodzanice. Jeśli ten odcinek przypadnie Wam do gustu, jesteśmy gotowi opowiedzieć o drugiej części mitologii, czyli potworach, strzygach, czarownicach, tych wszystkich postaciach, których dawni Słowianie się bali! Dajcie znać w komentarzach czy jesteście na to chętni!00:00 Skąd wiemy o mitologii słowiańskiej14:33 Powstanie świata - arcypolska historia38:27 Mokosz - najważniejsza bogini43:50 Jak powstali ludzie49:32 Co się dzieje po śmierci1:00:15 Znaczenie słowiańskiej mitologii dzisiaj1:06:40 Skąd się wzięła nazwa PolanieWarto przeczytać/zobaczyć:Mitologia Słowiańska (Jakub Bobrowski, Mateusz Wrona)Wykład o Polanach: https://youtu.be/hmzUqXBmSPcYouTube: ⁠⁠⁠⁠⁠https://www.youtube.com/@stacjadywagacja⁠⁠⁠⁠⁠Inne platformy: ⁠⁠⁠⁠⁠https://stacjadywagacja.pl⁠⁠⁠⁠⁠FB: ⁠⁠⁠⁠⁠https://www.facebook.com/stacjadywagacja⁠⁠⁠⁠⁠Insta: ⁠⁠⁠⁠⁠https://www.instagram.com/stacja.dywagacja⁠⁠⁠⁠⁠Prowadzący: Michał Sławiński i Michał PlichtaGrafika: Agnieszka Kosiec-Plichta (⁠⁠⁠⁠⁠https://agakosiec.com⁠⁠⁠⁠⁠)

Opowiemy, jak nauka stara się wytłumaczyć doświadczenia z pogranicza śmierci tzw. near-death experience, w skrócie NDE (m.in. słynne światełko na końcu tunelu, uczucie szczęścia czy obecność zmarłych bliskich - jedną z fascynujących zagadek jest, że katalog tych doświadczeń jest bardzo konkretny i taki sam dla ludzi z całego świata) oraz zjawisko opuszczenia ciała, czyli out of body experience, w skrócie OOBE lub OBE. Nie jest to zadanie łatwe, ba, wydaje się wręcz niemożliwe do zbadania, a jednak kreatywni naukowcy na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat znaleźli bardzo różne interesujące sposoby na to, aby zgłębić ten temat.  Zapraszamy do słuchania! YouTube: ⁠⁠⁠⁠https://www.youtube.com/@stacjadywagacja⁠⁠⁠⁠ Inne platformy: ⁠⁠⁠⁠https://stacjadywagacja.pl⁠⁠⁠⁠ FB: ⁠⁠⁠⁠https://www.facebook.com/stacjadywagacja⁠⁠⁠⁠ Insta: ⁠⁠⁠⁠https://www.instagram.com/stacja.dywagacja⁠⁠⁠⁠ Prowadzący: Michał Sławiński i Michał Plichta Grafika: Agnieszka Kosiec-Plichta (⁠⁠⁠⁠https://agakosiec.com⁠⁠⁠⁠)

Świat jest budowany pod mężczyzn, a nie pod kobiety - tyle razy to słyszeliśmy. Ale dziś chcemy porozmawiać, o takich aspektach tego zjawiska, o których właściwie nigdy się nie mówi. Wiecie, że w wypadkach samochodowych ginie stosunkowo więcej kobiet, ponieważ systemy bezpieczeństwa tworzone są pod mężczyzn, bo tak jest taniej? Jeszcze ciekawiej robi się, gdy przyjrzeć się bliżej systemom komunikacji miejskiej, medycynie czy nawet budowie toalet. A wisienką na torcie są wyniki rekrutacji, gdy rekruterzy znają lub nie znają płci kandydata. A co z mężczyznami? Czy rzeczywiście są dyskryminowani w kwestiach rozwodów, przechodzenia na emeryturę czy zdrowia psychicznego?  W tym odcinku stosunkowo dużo subiektywnych opinii, więc dajcie znać, co i Wy o tym sądzicie. Czy feminizm wyczerpał swoją formułę? Czy zjawiska, o których opowiadamy są oburzające, czy tak po prostu wygląda świat i nie ma co robić wielkiego halo? [0:00] Gdzie byliśmy, gdy nas nie było. [3:53] Czy feminizm się skończył. [8:13] Efekt Matyldy [15:20] Za małe dłonie, za duże piersi. [22:47] Auta bezpieczne tylko dla panów. [28:11] Leki bezpieczne tylko dla panów. [29:51] Infrastruktura jak gdyby kobiety nie wychodziły z domu. [37:57] Nawet toalety pod facetów. [46:12] Niezwykły eksperyment w filharmonii. [52:52] Jak to zmienić? [1:00:28] Czy rozwody dyskryminują mężczyzn. [1:08:46] Emerytury niesprawiedliwe inaczej. [1:10:50] Dyskryminacja czy zwykły kapitalizm. [1:13:40] Womensplaining YouTube: ⁠⁠⁠https://www.youtube.com/@stacjadywagacja⁠⁠⁠ Inne platformy: ⁠⁠⁠https://stacjadywagacja.pl⁠⁠⁠ FB: ⁠⁠⁠https://www.facebook.com/stacjadywagacja⁠⁠⁠ Insta: ⁠⁠⁠https://www.instagram.com/stacja.dywagacja⁠⁠⁠ Prowadzący: Michał Sławiński i Michał Plichta Grafika: Agnieszka Kosiec-Plichta (⁠⁠⁠https://agakosiec.com⁠⁠⁠)

Odcinek pozornie o ekologii, ale tak naprawdę jest to tylko pretekst do opowiedzenia o innych ważnych sprawach. W pierwszej części posłuchacie o niezwykłej transformacji źródeł pozyskiwania energii, jaką przeszedł Urugwaj niedawno, w ciągu ostatniej dekady z haczykiem. Niewiele osób wie, ale jest to świetny przykład tego, że da się odejść od paliw kopalnych na rzecz zielonych źródeł energii i jeszcze zrobić to tak, że korzysta z tego całe społeczeństwo. Jak to się stało, czym było motywowane i jaka jest recepta na sukces Urugwaju? O tym dowiecie się z odcinka właśnie.  W drugiej części będzie o mitycznym i strasznym jednocześnie GMO, które takie straszne… właśnie nie jest! Przynajmniej według badań naukowych. Na pewno jednak bywa bardzo zaskakujące, dlatego w odcinku pojawią się takie zjawiska jak pająko-kozy czy nieprawdziwy wpływ GMO na sytuację społeczną hinduskich rolników, rozpowszechniany przez naiwne media. Dowiecie się też o tym, jak wygląda proces dopuszczania GMO do spożycia i jeszcze parę ciekawych faktów na temat tych owianych złą sławą produktów.  Zapraszamy do słuchania! YouTube: ⁠⁠https://www.youtube.com/@stacjadywagacja⁠⁠ Inne platformy: ⁠⁠https://stacjadywagacja.pl⁠⁠ FB: ⁠⁠https://www.facebook.com/stacjadywagacja⁠⁠ Insta: ⁠⁠https://www.instagram.com/stacja.dywagacja⁠⁠ Prowadzący: Michał Sławiński i Michał Plichta Grafika: Agnieszka Kosiec-Plichta (⁠⁠https://agakosiec.com⁠⁠)

Ten odcinek jest o popularnych historiach, które teoretycznie wszyscy dobrze znamy, a jednak okazuje się, że są też wersje, które wywracają wszystko do góry nogami.W pierwszej części będzie o Czerwonym Kapturku, który w oryginale jest trochę bardziej krwawy i pesymistyczny (no dobra, DUŻO bardziej!). Ale za to może mieć zupełnie inną, ciekawszą interpretację (ze współczesnego punktu widzenia patrząc).W drugiej części dowiecie się o tym, że Jezus niekoniecznie zginął na krzyżu na Bliskim Wschodzie, tylko dożył swojej starości w… Japonii. Jak to się stało, że trafił do kraju kwitnącej wiśni? I to dwa razy? I czy ludzie wierzący w taką biografię tej postaci, mają na to jakieś dowody? YouTube: ⁠https://www.youtube.com/@stacjadywagacja⁠ Inne platformy: ⁠https://stacjadywagacja.pl⁠ FB: ⁠https://www.facebook.com/stacjadywagacja⁠ Insta: ⁠https://www.instagram.com/stacja.dywagacja⁠ Prowadzący: Michał Sławiński i Michał Plichta Grafika: Agnieszka Kosiec-Plichta (⁠https://agakosiec.com⁠)

Takiego odcinka jeszcze nie było. Dzisiaj Zuza Wójcińska i Michał Plichta opowiedzą o tym, jak swego czasu najpierw pojechali stopem do Nepalu, a następnie postanowili tam zbudować piekarnię, która miała służyć lokalnej społeczności. Jak dwójka skromnych ludzi tuż po skończeniu studiów dokonała tego, że ową piekarnię zbudować się udało? Odcinek o zarażaniu entuzjazmem, uwzględnianiu kontekstu kulturowego i tego, że wszystkiego nie da się przewidzieć. Z drugiej strony to też historia o wyciąganiu życiowych lekcji, która niestety zakończyła się tragedią i śmiercią. Odcinek wyjątkowy również dlatego, że jeden z nas występuje tym razem w roli gościa. Zapraszamy! (0:00) O co chodzi z Piekarnią w Nepalu (3:04) Autostopem do Nepalu (13:47) Zupełnie inny świat - himalajska wioska (19:01) Jak mądrze pomóc biednej społeczności (29:56) Jak zostaliśmy zwierzętami medialnymi (33:30) Jak dać wędkę a nie rybę (36:18) Kasty, urzędy, mentalność - zderzenie kultur (56:49) Jak rzeczywistość zweryfikowała Piekarnię (1:04:46) Co byśmy zrobili inaczej (1:14:06) Tragiczny koniec Piekarni (1:20:16) Lekcje i wnioski (1:25:29) Jak to wyglądało z perspektywy osób trzecich YouTube: https://www.youtube.com/@stacjadywagacja Inne platformy: https://stacjadywagacja.pl FB: https://www.facebook.com/stacjadywagacja Insta: https://www.instagram.com/stacja.dywagacja Prowadzący: Michał Sławiński i Michał Plichta Grafika: Agnieszka Kosiec-Plichta (https://agakosiec.com)

Kim są femcelki i dlaczego nienawidzą mężczyzn? Co ma wspólnego teoria wędrujących macic ze współczesnym diagnozowaniem kobiet? Na start przybliżamy temat femcelek, czyli sfrustrowanych samotnych kobiet, żeńskich odpowiedników inceli. Dowiecie się, co charakteryzuje kobiety wyznające taką "ideologię", czym różnią się od samych inceli, co je najbardziej boli i dlaczego swoją niechęć kierują nie tylko w stronę mężczyzn. Druga część to przybliżenie poglądów starożytnych naukowców na temat kobiecej biologii. A były to teorie czasem pełne fantazji i kierujące się niezwykła logiką. Ich ukoronowaniem była "wędrująca macica" rozumiana jako... albo nie, warto posłuchać tej historii w całości :) Powiemy również o tym, co z tych przedziwnych przekonań ostało się do dziś i czy Arystoteles ma wpływ na to, jak współcześnie medycyna podchodzi do kobiet (niestety tak). YouTube: ⁠⁠⁠⁠https://www.youtube.com/@stacjadywagacja⁠⁠⁠⁠ Inne platformy: ⁠⁠⁠⁠https://stacjadywagacja.pl⁠⁠⁠⁠ FB: ⁠⁠⁠⁠https://www.facebook.com/stacjadywagacja⁠⁠⁠⁠ Insta: ⁠⁠⁠⁠https://www.instagram.com/stacja.dywagacja⁠⁠⁠⁠ Prowadzący: Michał Sławiński i Michał Plichta Grafika: Agnieszka Kosiec-Plichta (⁠⁠⁠⁠https://agakosiec.com⁠⁠⁠⁠)

Ludzka strona sztucznej inteligencji - oto temat przewodni 39 odcinka. Eksplorujemy temat AI, ale nie samą technologię, a jej wpływ na nasz świat i ludzką psychikę. Jak zwykle będzie mix badań, danych i osobistych dywagacji. - Jak działają influencerki generowane przez AI? - Kto woli flirtować ze sztuczną inteligencją zamiast prawdziwą? - Czy AI będzie lekarstwem na samotność (czy wręcz odwrotnie?) - Co to jest Dolina Niesamowitości i co ma wspólnego z nekrof**ią? - Na ile treści w internecie to zbiorowe dzieło botów i trolli? - Czy emocje są algorytmami? Zgadzacie się naszymi opiniami? Gadamy wg Was bzdury? Dajcie znać! :) [0:00] Zajawka [2:49] Pierwsza przygoda z "botem" [4:43] Ero****ne influencerki AI [17:02] AI lekiem na samotność? [24:27] Roboty towarzyszące [29:08] Dolina niesamowitości [38:24] Teoria martwego internetu [47:08] Emocje to też algorytm YouTube: ⁠⁠⁠⁠https://www.youtube.com/@stacjadywagacja⁠⁠⁠⁠ Inne platformy: ⁠⁠⁠⁠https://stacjadywagacja.pl⁠⁠⁠⁠ FB: ⁠⁠⁠⁠https://www.facebook.com/stacjadywagacja⁠⁠⁠⁠ Insta: ⁠⁠⁠⁠https://www.instagram.com/stacja.dywagacja⁠⁠⁠⁠ Prowadzący: Michał Sławiński i Michał Plichta Grafika: Agnieszka Kosiec-Plichta (⁠⁠⁠⁠https://agakosiec.com⁠⁠⁠⁠)

Na ile amerykańska wolność i równość to bajka dla naiwnych? Rozmawiamy o najbardziej amerykańskiej epoce w historii. Gościmy Wojciecha Orlińskiego i będziemy z nim rozmawiać o Ameryce. Wojciech Orliński zagląda za dekoracje, obala mity, dzieli się szerokim spojrzeniem oraz swoją trudną miłością do tego kraju. Przy tym, jak to u niego, będzie mnóstwo odniesień do świata popkultury czy technologii. A punktem wyjścia będzie najbardziej amerykańska epoka w historii, czyli trzy powojenne dekady, zwane złotą erą kapitalizmu. - Na ile amerykańska wolność i równość to bajka dla naiwnych? - Jak filmy Johna Wayne'a pokazują największe kłamstwo Ameryki? - Jakie były plusy 94% podatku dochodowego? I dlaczego były to Boeingi 707? - Jak brytyjscy lordowie chcieli stworzyć angielskich van Goghów, a wyszli im Beatelsi? (wbrew pozorom to też o USA) - Czy dzisiejsi prezesi korporacji przypominają tych z lat '20 czy '50 XX wieku? - Czy kariera Paula Barana (wynalazcy Internetu polskiego pochodzenia) byłaby dziś możliwa? [0:00] Kontekst rozmowy [4:43] Pisarz czy nauczyciel [5:47] Wspomnienia Wojciecha Orlińskiego [9:16] Ideologia amerykańskiego kina [16:02] Czarni Amerykanie [19:21] Równościowo-wolnościowa utopia [25:22] Zalety podatku 94 proc. [28:11] Eksport egalitaryzmu [30:31] Socjal dla nowych technologii [37:19] Dygresja o AI [40:09] Socjal dla rock&rolla [43:35] Jak zakończyła się złota era kapitalizmu [50:29] Nostalgia za dekoracjami [55:32] Refleksje na koniec

W dzisiejszym odcinku sporo będziemy mówić na temat moralności. Zaczniemy od tematu nazistowskich Niemiec i roli medycyny, a w zasadzie lekarzy, we współtworzeniu zbrodniczego systemu. Dowiecie się o tym, jak medycyna zbudowała podstawy ideologiczne pod narodowy socjalizm, czy warto patrzeć na lekarzy w tamtym okresie przez pryzmat takich ludzi jak Joseph Mengele, co stało się z niektórymi z naukowców i czy zostali ukarani po wojnie. Wszystko na podstawie bardzo wnikliwego raportu, który ukazał się w listopadzie zeszłego roku. W drugiej części odcinka rozmawiamy na temat tego, jak zmienia się i kształtuje wraz z wiekiem moralność dziecka. Poznacie dwie teorie, które opowiadają o tym, przez jakie fazy moralne dziecko przechodzi. Dalej dywagujemy, czy teorie te można rozwinąć szerzej, np. na religie czy całe społeczeństwo. A na koniec porównujemy dwa sposoby opowiadania historii (w literaturze i kinie), europejsko-amerykański i wschodnio azjatycki, w kontekście faz rozwoju moralności właśnie. Brzmi skomplikowanie, ale nie martwcie się, będzie naprawdę ciekawie! (0:00) Zajawka (3:22) Medycyna podkładką ideologiczną nazizmu (11:20) Wysoki poziom nauki (16:00) Byli naziści na usługach NASA i nie tylko (20:55) Czemu lekarze chętnie wstępowali do NSDAP (27:32) Przymusowe eutanazje (33:22) Wnioski (37:02) Moralność dzieci wg Piageta (43:41) Moralność immanentna (46:41) Stadium heteronomiczne (49:16) Stadium indywidualizmu (53:10) Stadium konformizmu (54:17) Prawo i porządek (55:19) Stadium umowy społecznej (57:33) Fazy moralne w historii (1:00:15) Fazy moralne w religii (1:04:17) W której fazie my jesteśmy? (1:08:20) Kino zachodnie vs japońskie