#22 Usprawiedliwienie. Czy jeszcze dzieli?

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl   Po raz trzeci gościmy w podkaście osobę spoza naszego zespołu dogmatyków z Wydziału Teologicznego UŚ. Pan dr hab. Jerzy Sojka jest profesorem Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie, radcą Rady Synodalnej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP Synodu Kościoła XV kadencji oraz członkiem Rady Światowej Federacji Luterańskiej (biogram i publikacje: https://chat.edu.pl/kadra/dr-jerzy-sojka/ ). W tym roku minęło 25 lat od podpisania przez Papieską Radę ds. Jedności Chrześcijan i  Światową Federację Luterańską “Wspólnej deklaracji w sprawie nauki o usprawiedliwieniu” (tekst: https://papiez.wiara.pl/doc/477995.Wspolna-deklaracja-w-sprawie-nauki-o-usprawiedliwieniu ). Rozmawiamy zatem o tym co jest wspólnym chrześcijańskim rdzeniem rozumienia zbawienia (usprawiedliwienia), a co i dlaczego przynależy do wrażliwości tradycji luterańskiej i katolickiej. Zaczynamy od nauki Soboru Trydenckiego, a kończymy na recepcji “Wspólnej deklaracji” w Kościołach, które wyrosły z reformacji XVI w. 

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl  W październiku zakończyła się II sesja XVI Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów. Zgromadzenie wydało dokument końcowy, który został natychmiast zatwierdzony przez papieża Franciszka, zatem nie należy się spodziewać papieskiej adhortacji podsumowującej prace. Podkast poświęcony jest temu właśnie dokumentowi. Staramy się unikać streszczania dokumentu, ale raczej zwrócić uwagę na kwestie, które stanowią jego tło oraz na istotne – naszym zdaniem – akcenty teologiczne, takie jak np. uznanie synodalności za konstytutywny wymiar Kościoła, czy też potrójne wezwanie do nawrócenia: relacji, procesów i więzi. Zatem podkast jest raczej zachętą do lektury niż systematyczną prezentacją treści. Dokument końcowy po włosku dostępny jest tutaj (.pdf): https://www.synod.va/content/dam/synod/news/2024-10-26_final-document/20241107.Final-DOCUMENT-ITA-ok.pdf  albo tutaj (.html): https://press.vatican.va/content/salastampa/it/bollettino/pubblico/2024/10/26/0832/01659.html   

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl Rozmawiamy o naszym ludzkim i chrześcijańskim oczekiwaniu na kres życia: o rodzącym się w tej perspektywie niepokoju, czy wręcz lęku, oraz ofiarowanej przez Ewangelię nadziei. Czy na pewno dobrze rozumiemy przesłanie wiary na temat kresu ziemskiego życia? Od kiedy tak naprawdę zaczyna się życie wieczne? Ewentualnie sugerowana lektura, mogącą rozszerzyć horyzonty: C.S. Lewis, Rozwód ostateczny (The Great Divorce); C.S. Lewis, Problem cierpienia (The Problem od Pain); W. Hryniewicz, Nadzieja zbawienia dla wszystkich; H.U. von Balthasar, Czy wolno mieć nadzieję, że wszyscy będą zbawieni? (Was dürfen wir hoffen?) 

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl     24. października 2024 roku Franciszek ogłosił swoją czwartą encyklikę: Dilexit nos. W tym podkaście najpierw oglądamy tę encyklikę zewnątrz i umieszczamy w kontekście nauczania Franciszka. Potem podejmujemy dwa z wielu tematów obecnych w Dilexit nos. Otóż Franciszek rozpoczął swoją encyklikę od przedstawienia serca jako centrum człowieka, rdzenia ludzkiej tożsamości. Komentowanie tego wątku zajmuje dużą część naszej rozmowy. Drugim omówionym przez nas wątkiem jest Franciszkowa krytyka współczesnej mentalności konsumpcyjnej. Ta krytyka czerpie obficie z teologii wyzwolenia i z nauczania Jan Pawła II. Niestety nie zdążyliśmy podjąć głównych tematów encykliki zapowiedzianych w jej pełnym tytule. Jest to bowiem encyklika „O MIŁOŚCI LUDZKIEJ I BOŻEJ SERCA JEZUSA CHRYSTUSA”.  Link do encykliki: https://www.vatican.va/content/francesco/pl/encyclicals/documents/20241024-enciclica-dilexit-nos.html 

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl   Ten bardzo ogólny tytuł wskazuje na główny temat naszej rozmowy. Zaczynamy od próby diagnozy obecnej sytuacji duchowej: zaniku wiary także u tych, którzy zostali w wierze wychowani i nie podejmowali świadomej decyzji o zerwaniu z wiarą. Aby jakoś zrozumieć ten fenomen, a przede wszystkim lepiej zrozumieć wewnętrzną strukturę wiary, wracamy do źródeł. Komentujemy kilka nowotestamentalnych tekstów o wierze oraz przypominamy wczesnochrześcijańską tradycję przekazu wiary, czyli Credo.  Przypominamy też, że od szesnastego wieku przekaz wiary został zdominowany przez katechizmy. Ich epoka dobiega końca. A my naszą rozmowę kończymy zapowiedzią kolejnej, poświęconej temu, co o wewnętrznej strukturze wiary mówi Lumen fidei. 

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl   W tej rozmowie komentujemy fragment przemówienia, jakie Franciszek wygłosił 13 września 2024 roku podczas międzyreligijnego spotkania z młodzieżą w Singapurze. Spotkanie odbyło się w Catholic Junior College (moe.edu.sg)  https://www.cjc.moe.edu.sg/ Polecamy szczególnie: CJC unites in hope for the Interreligious Youth with Pope Francis (moe.edu.sg)  https://www.cjc.moe.edu.sg/c jc-unites-in-hope-for-the-interreligious-youth-with-pope-francis/   Całe przemówienie: Papież zachęcił młodych Singapuru, by dążyli do jedności i dialogu (wiara.pl) https://papiez.wiara.pl/doc/8968050.Papiez-zachecil-mlodych-Singapuru-by-dazyli-do-jednosci-iKomentujemy następujący fragment przemówienia Franciszka: Jedną z rzeczy, która najbardziej zaimponowała mi w was, młodych ludziach, jest zdolność do dialogu międzyreligijnego. I to jest bardzo ważne, ponieważ jeśli zaczynasz się kłócić: „Moja religia jest ważniejsza od twojej...”, „Moja jest prawdziwa, twoja nie jest prawdziwa...”. To dokąd to prowadzi? Dokąd? Niech ktoś odpowie, dokąd? [Ktoś odpowiada: „Do zniszczenia”]. Tak to jest. Wszystkie religie są drogami dojścia do Boga. Są – dokonuję porównania – jak różne języki, różne wyrażenia, aby tam dotrzeć. Ale Bóg jest Bogiem dla wszystkich. A ponieważ Bóg jest Bogiem dla wszystkich, wszyscy jesteśmy dziećmi Bożymi. „Ale mój Bóg jest ważniejszy niż twój!”. Czy to prawda? Jest tylko jeden Bóg, a my, nasze religie, są językami, ścieżkami prowadzącymi do Boga. Ktoś jest sikhem, ktoś muzułmaninem, ktoś hinduistą, ktoś chrześcijaninem, ale są to różne ścieżki. Understood? [Zrozumieliście?] Jednak dialog międzyreligijny pomiędzy młodymi ludźmi wymaga odwagi. Bowiem wiek młodzieńczy jest wiekiem odwagi, choć możesz mieć tę odwagę, by robić rzeczy, które ci nie pomogą. Ale można też mieć odwagę, by iść naprzód i prowadzić dialog.  W trakcie rozmowy odwołujemy się do Deklaracji Soboru Watykańskiego II o stosunku Kościoła do religii niechrześcijańskich „Nostra aetate”, nr 2, a zwłaszcza do fragmentów: Od pradawnych czasów aż do naszej epoki znajdujemy u różnych narodów jakieś rozpoznanie owej tajemniczej mocy, która obecnie jest w biegu spraw świata i wydarzeniach ludzkiego życia; nieraz nawet uznanie Najwyższego Bóstwa lub też Ojca. Rozpoznanie to i uznanie przenika ich życie głębokim zmysłem religijnym. Religie zaś związane z rozwojem kultury starają się odpowiedzieć na te same pytania za pomocą coraz subtelniejszych pojęć i bardziej wykształconego języka. (…)Kościół katolicki nic nie odrzuca z tego, co w religiach owych prawdziwe jest i święte. Ze szczerym szacunkiem odnosi się do owych sposobów działania i życia, do owych nakazów i doktryn, które chociaż w wielu wypadkach różnią się od zasad przez niego wyznawanych i głoszonych, nierzadko jednak odbijają promień owej Prawdy, która oświeca wszystkich ludzi.  Nawiązujemy także do Deklaracji Kongregacji Nauki Wiary o jedyności i powszechności zbawczej Jezusa Chrystusa i Kościoła „Dominus Iesus” z roku 2000: https://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/documents/rc_con_cfaith_doc_20000806_dominus-iesus_pl.html .  Jako lekturę uzupełniającą polecamy: Zbigniew Kubacki, Kościół, religie i zbawienie. O jedyności i powszechności zbawczej Kościoła oraz zbawczej roli religii niechrześcijańskich, Wydawnictwo WAM, Kraków 2016 Lub z racji bezpłatnej dostępności: Kubacki_Zbigniew_Wprowadzenie_do_teologii_religii_2018.pdf (akw.edu.pl) https://www.akw.edu.pl/images/biblioteka/Kubacki_Zbigniew_Wprowadzenie_do_teologii_religii_2018.pdf

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl    Dzisiaj rozmawiamy o jedności Kościoła. Podejmujemy temat od strony nieco nietypowej, bo nie stawiamy w centrum międzywyznaniowego dialogu ekumenicznego, który to w takim kontekście zwykle bywa przywoływany jako pierwszy. W punkcie wyjścia stawiamy bieżące pytania, które wyzwolił trwający proces synodalny w Kościele katolickim: przy widocznym zróżnicowaniu życia Kościoła w skali światowej pojawia się pytanie o "formułę jedności". Czy stare rozwiązania teologiczne (a za nimi także: prawne) dziś nam wystarczają? Czy nie stoją one w drodze wielości, która de facto jest w Kościele i go ubogaca? Jak więc spoglądać na relację między pluralizmem i jednością w Kościele? Problem ten w oczywisty sposób nie dotyczy tylko Kościoła katolickiego, ale całego chrześcijaństwa, w którym przecież nie może zaginąć Jezusowa modlitwa "aby byli jedno".  Temat naszej rozmowy wiąże się z zapowiedzią międzynarodowej konferencji naukowej "Christianity in Europe. Questions on Unity", która odbędzie się na Wydziale Teologicznym UŚ w Katowicach w dniach 4-7 listopada 2024. Zapraszamy do udziału w charakterze słuchaczy i uczestników dyskusji. Pierwszy dzień będzie w języku polskim (lub z tłumaczeniem na j. polski), kolejne dni - w j. angielskim. Informacje na temat konferencji znajdują się na stronie internetowej www.uceconference.us.edu.pl  Odnośnie wspomnianego w rozmowie “teizmu kanonicznego” por.: Canonical Theism: A Proposal for Theology and the Church, red. William J. Abraham, Jason E. Vickers, Natalie B. Van Kirk, [Eerdmans] Grand Rapids/Cambridge 2008. 

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl  W ostatnim wakacyjnym odcinku podkastu mamy wizytę - gościmy p. dr Magdalenę Jóźwik pracującą na co dzień w Archidiecezjalnym Centrum Formacji pastoralnej w Katowicach. Wyłamujemy się zatem z wyłącznie dotąd męskiej perspektywy i próbujemy przyjrzeć się kwestii miejsca i roli kobiet w teologii i Kościele słuchając fachowego, kobiecego głosu. P. Jóźwik jest też zaangażowana w ogólnopolskim zespole opracowujących założenia formacji stałej duchownych. A specjalizuje się w teologii dogmatycznej - doktorat pisała z zagadnienia powszechnego powołania do świętości w Kościele. Pozostajemy zatem mocno w dogmatycznym duchu, jednak sporo w tym podkaście będzie wątków egzystencjalnych, związanych ze zderzeniem pewnych ideałów wypowiadanych przez teologiczne teorie (i Magisterium), a codziennością życia kościelnego - zwłaszcza w Polsce.Archidiecezjalne Centrum Formacji Pastoralnej można znaleźć tu: https://centrum.katowice.pl

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl     W kolejnym odcinku naszych rozmów znów podejmujemy temat z pogranicza teologii fundamentalnej i dogmatycznej - dotykając tym razem kwestii w sposób oczywisty decydującej o „być albo nie być” ortodoksyjnego chrześcijaństwa. Jak rozumieć teksty Nowego Testamentu mówiące o Jezusie zmartwychwstałym i spotkaniach z Nim? Podejmujemy tę kwestię w kontekście napięć między naukową, historyczno-krytyczną lekturą Biblii, a jej czytaniem w duchu zaufania świadectwom pierwszego pokolenia uczniów Ukrzyżowanego. Pożyteczna lektura: J. Gnilka, „Pierwsi chrześcijanie. Źródła i początki Kościoła”, tłum. W. Szymona, Kraków 2004: zakończenie rozdziału czwartego („Jan Chrzciciel i Jezus”), s. 275-286; E. Piotrowski, “Początki wiary w zmartwychwstanie Jezusa. Od Reimarusa do Ratzingera/Benedykta XVI”, Zielona Góra 2022. N.T. Wright, „The Resurrection of the Son of God”, Minneapolis 2003: szczególnie część piąta („Belief, Event and Meaning”, s. 685-718). 

Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl Punktem wyjścia do naszej rozmowy jest list papieża Franciszka  Ad theologiam promovendam skierowany do Papieskiej Akademii Teologicznej w Rzymie. List ten prawie w całości poświęcony został wizji reformy teologii. Franciszek jest bowiem przekonany, że Kościół wyruszający w drogę potrzebuje teologii wyruszającej w drogę.  W rozmowie najpierw omawiamy wezwania Franciszka do zmiany paradygmatu i do “rewolucji kulturowej” w teologii. Dopiero w drugiej części dyskutujemy nad wskazanym w tytule naszej rozmowy wołaniem Franciszka o teologię radykalnie kontekstualną.  Przywołane teksty:  List Franciszka: https://wiez.pl/2024/05/11/franciszek-potrzebujemy-teologii-fundamentalnie-kontekstualnej/ Potrzebujemy teologii fundamentalnie kontekstualnej - Więź (wiez.pl)  Komentarz Jana Słomki: Pożegnanie ze scholastyką - Więź (wiez.pl) https://wiez.pl/2024/05/12/pozegnanie-ze-scholastyka/  Komentarz o. Wojciecha Giertycha, teologa Domu Papieskiego:  Scholastyka na katafalku? - Więź (wiez.pl) https://wiez.pl/2024/05/12/pozegnanie-ze-scholastyka/  Konstytucja dogmatyczna o Objawieniu Bożym Dei Verbum 2-6: https://biblia.wiara.pl/doc/423157.DEI-VERBUM