Το «φαρμακείο» της οικογένειας Χωματιανού και η ιατρική στην Αθήνα του 19ου αι

Ποια ήταν η οικογένεια Χωματιανού; Ποιος ήταν ο ρόλος και η συμβολή της; Τι ήταν το «φαρμακείο» ως είδος επίπλου (κασέλα) και ποια τα χαρακτηριστικά του; Ποια ήταν η γενική κατάσταση της ιατρικής στις αρχές του 19ου αιώνα και κατά τη διάρκεια της Επανάστασης;΄Ηταν η Αθήνα μία ιδιαίτερη περίπτωση;Ποια ήταν τα χαρακτηριστικά του ιατρικού επαγγέλματος κατά την Επανάσταση; Ποιες ήταν οι κατηγορίες των γιατρών της εποχής; Πώς αντιμετωπίζονταν οι τραυματίες και οι άρρωστοι, και ποια ήταν η χρήση των φαρμάκων; Τι γνωρίζουμε για τις γυναίκες ως επαγγελματίες (λ.χ. νοσοκόμες) και ως ασθενείς;

Η επιγραφή στην μαρμάρινη πλάκα αναγράφει:Τον πριν παλαιόν όντα σου ναόν μάρτυς/και μικρόν και πήλινον και σαθρόν λίαν / ανήγειρε Νικόλαος ο σος οικέτης / ο Καλόμαλος σπαθαροκανδιδάτος ος εύρε σε προστάτην παιδιόθεν μέγαν / βοηθόν και πρόμαχον πολλών κινδύνων/ όν πρέσβευε του άνω τυχειν κλήρου/ λαβόντα την άφεσιν των εσφαλμένων.Μηνί Σεπτεμβρίω ινδικτιώνος γ΄. Έτους ΣΤΦΝΗ Τι μας λέει αυτή η επιγραφή για τον βυζαντινό άνθρωπο: για τις αγωνίες του και τις πεποιθήσεις του;Ο Γιώργος Πάλλης είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Η έρευνα του επικεντρώνεται στην αρχιτεκτονική γλυπτική, την επιγραφική και την τοπογραφία των μεσαιωνικών χρόνων και της οθωμανικής περιόδου, με έμφαση στην Αττική, τη Στερεά Ελλάδα και τα νησιά των Κυκλάδων. Έχει δημοσιεύσει μονογραφίες και άρθρα σε ελληνικά και ξένα επιστημονικά περιοδικά και πρακτικά συνεδρίων. Είναι γενικός γραμματέας της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας και ενεργό μέλος άλλων επιστημονικών σωματείων.

Πού και πότε βρέθηκε ο εν λόγω σκύφος; Πότε χρονολογείται; Τι μπορούμε να διαβάσουμε πάνω στο σκύφο; Είναι όλα τα ονόματα γραμμένα από τον ίδιο άνθρωπο; Γιατί αυτό το εύρημα έχει ξεχωριστή σημασία; Ποια είναι η περίσταση που αποτυπώνεται στο σκύφο;Γιατί γράφτηκαν αυτά τα ονόματα στην επιφάνεια του αγγείου; Tι σχέση μπορεί να είχαν αυτοί οι άνδρες μεταξύ τους; Ο Άγγελος Π. Ματθαίου σπούδασε Αρχαιολογία και Ιστορία στην Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Κατά την διάρκεια της φοιτήσής του, μεταξύ άλλων, διδάχθηκε Κλασική Αρχαιολογία από τον Νικόλαο Μ. Κοντολέοντα και Αρχαία Ελληνική Φιλολογία από τον Αριστόξενο Σκιαδά. Μεταξύ των ετών 1972 και 1977 υπήρξε μαθητής του Στεφάνου Ν. Κουμανούδη, ο οποίος και τον εισήγαγε στην μελέτη των αρχαίων Ελληνικών επιγραφών και της Αττικής Τοπογραφίας. Με τους δύο αυτούς τομείς ασχολείται έκτοτε.Είναι ιδρυτικό μέλος (1985) και Γραμματέας της Ελληνικής Επιγραφικής Εταιρείας. Το 1983 ίδρυσε από κοινού με τον Γιάννη Πίκουλα και τον Άρη Τσαραβόπουλο το αρχαιογνωστικὸ περιοδικό ΗΟΡΟΣ. Είναι μέλος της εκδοτικής επιτροπής και υπεύθυνος των επιγραφικών μελετών και όσων αφορούν στην Αττική Τοπογραφία.Έχει δημοσιεύσει εννέα αυτοτελή βιβλία και 180 άρθρα, και έχει επιμεληθεί την έκδοση των Πρακτικών έξι διεθνών επιγραφικών συνεδρίων.

Από πότε ως πότε χρονολογούνται οι επιγραφές, σε ποια υλικά τις βρίσκουμε και ποια η έκτασή τους; Σε ποια μέρη του Ελλαδικού χώρου τις συναντούμε;Πώς κατηγοριοποιούνται οι αρχαίες Ελληνικές επιγραφές σύμφωνα με το περιεχόμενό τους; Οι ιδιωτικές προϋπήρχαν των δημοσίων; Και πού στήνονταν;Ο Άγγελος Π. Ματθαίου σπούδασε Αρχαιολογία και Ιστορία στην Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Κατά την διάρκεια της φοιτήσής του, μεταξύ άλλων, διδάχθηκε Κλασική Αρχαιολογία από τον Νικόλαο Μ. Κοντολέοντα και Αρχαία Ελληνική Φιλολογία από τον Αριστόξενο Σκιαδά. Μεταξύ των ετών 1972 και 1977 υπήρξε μαθητής του Στεφάνου Ν. Κουμανούδη, ο οποίος και τον εισήγαγε στην μελέτη των αρχαίων Ελληνικών επιγραφών και της Αττικής Τοπογραφίας. Με τους δύο αυτούς τομείς ασχολείται έκτοτε.Είναι ιδρυτικό μέλος (1985) και Γραμματέας της Ελληνικής Επιγραφικής Εταιρείας. Το 1983 ίδρυσε από κοινού με τον Γιάννη Πίκουλα και τον Άρη Τσαραβόπουλο το αρχαιογνωστικὸ περιοδικό ΗΟΡΟΣ. Είναι μέλος της εκδοτικής επιτροπής και υπεύθυνος των επιγραφικών μελετών και όσων αφορούν στην Αττική Τοπογραφία.Έχει δημοσιεύσει εννέα αυτοτελή βιβλία και 180 άρθρα, και έχει επιμεληθεί την έκδοση των Πρακτικών έξι διεθνών επιγραφικών συνεδρίων.

Ποια στοιχεία πιστοποιούν το μητριαρχικό χαρακτήρα της περιοχής του Θριασίου; Μιλάμε για τα λεγόμενα Αρβανιτοχώρια; Πρόκειται για κλειστές κοινωνίες; Τι ακριβώς ήταν ο «κυριακάτικος χορός»; Ποιος ο ρόλος των ηλικιωμένων γυναικών;Εμφανίζονταν οι παντρεμένες γυναίκες στο δημόσιο χώρο και σε κοινωνικές εκδηλώσεις; Τι γνωρίζουμε για τα προξενιά και τι για την τελετή του γάμου; Υπήρχαν διαχωρισμοί μεταξύ ανδρών και γυναικών στις αγροτικές και κτηνοτροφικές ασχολίες; Και τι σήμαινε η χηρεία για μια γυναίκα;

Πού βρίσκεται η στήλη του Δεξίλεω και τι αναπαριστά; Υπάρχει κάτι ιδιαίτερο στην εικονογραφία της στήλης; Η στήλη είναι ενεπίγραφη. Τι λέει η επιγραφή; Τι γνωρίζουμε για την οικογένεια του Δεξίλεω; Πού και πότε βρέθηκε η στήλη; Πού ακριβώς στο αρχαίο νεκροταφείο είχε στηθεί η στήλη του Δεξίλεω; Έχει βρεθεί ο τάφος του; Γιατί η οικογένεια του έκανε το κενοτάφιο αφού είχε ταφεί αλλού; Πως και γιατί η στήλη του Δεξίλεω ενέπνευσε τον Κωστή Παλαμά;Η Κάτια Μαργαρίτη είναι Διδάκτωρ Κλασικής Αρχαιολογίας με σπουδές στο τμήμα Ιστορίας – Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και στο University College London. Η Διδακτορικήτης διατριβή έχει θέμα τον θάνατο της αγάμου κόρης στην Αθήνα των κλασικών χρόνων και έχει εκδοθεί από τον εκδοτικό οίκο Archaeopress στην Αγγλία. Έχει δημοσιεύσει εκτενώς σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εστιάζουν στην ταφική τέχνη, στις ταφές και στα ταφικά έθιμα, στη γλυπτική και στην αγγειογραφία της αρχαίας Αθήνας καθώς και στα ζώα στην αρχαία τέχνη. Το βιβλίο της για τον θάνατο και την ταφή στην κλασική Αθήνα κυκλοφόρησε το 2021 από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας. Αυτό το διάστημα συγγράφει μία μονογραφία για τον σκύλο στην αρχαία αττική τέχνη και ένα βιβλίο για τα ζώα στην αρχαία Ελλάδα μαζί με τον καθηγητή του Πανεπιστημίου της Μασαχουσέτης Kenneth Kitchell το οποίο θα εκδοθεί από τον εκδοτικό οίκο Routledge.

Ποιες είναι οι ιδιαιτερότητες της Ακαδημίας Πλάτωνος; Πότε χρονολογούνται τα πρωιμότερα κατάλοιπα στην θέση αυτή και τι ακριβώς είναι αυτά; Πότε και πώς ξεκίνησαν οι ανασκαφές στην Ακαδημία Πλάτωνος; Τι έφεραν στο φως οι ανασκαφές του Κουρουνιώτη και μετέπειτα του Σταυρόπουλου; Και πώς διαμορφώθηκε η εικόνα μας για την Ακαδημία Πλάτωνος από το 2015 μέχρι σήμερα;Σε τι διαφέρουν από άλλες μελέτες της περιόδου στην Αθήνα οι μελέτες που αφορούν τη Εποχή του Σιδήρου στην Ακαδημία Πλάτωνος; Και τι μαθαίνουμε για την Αθήνα αυτή την εποχή;

Υπήρχαν χωριά στο λεκανοπέδιο της Αττικής και από πού μαθαίνουμε για αυτά; Πότε σχηματίζονται και από ποιους; Τι συμβαίνει κατά την Οθωμανική περίοδο;Έχουμε εικόνα για τον αριθμό των οικισμών; Ποια είναι η τοπογραφία του λεκανοπεδίου; Είχαν όλα τα χωριά τον ίδιο χαρακτήρα; Γνωρίζουμε κάτι για την αρχιτεκτονική των οικιών στα χωριά; Πώς βιοπορίζονταν οι κάτοικοι; Τι γνωρίζουμε για τα έθιμά και τη γλώσσα τους;Ποια η σχέση τους με την Αθήνα πριν και αφού έγινε πρωτεύουσα; Υπάρχουν σήμερα ίχνη αυτού του τοπίου;

Ποια ήταν η Νίκη Καραγάτση; Πότε γνωρίζεται με τον Μ. Καραγάτση; Πότε ξαναξεκινά να αφοσιώνεται στην Τέχνη της; Πώς το αντιμετωπίζει ο Μ. Καραγάτσης αυτό; Ποια η σχέση της Νίκης με τον Γιάννη Τσαρούχη και πώς την επηρεάζει; Ζούσε και εργαζόταν στην οδό Χάρητος. Ποια η σχέση της με την Αθήνα;H Πολύνα Κοσμαδάκη είναι ιστορικός τέχνης, Διδάκτωρ του Πανεπιστήμιου Paris IV-La Sorbonne. Είναι Επιμελήτρια Μοντέρνας και Σύγχρονης τέχνης, υπεύθυνη του Τμήματος Ζωγραφικής στο Μουσείο Μπενάκη και διδάσκουσα Ιστορίας της Τέχνης στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο. Από το 2008 συνεργάζεται με τη Γαλλική Σχολή Αθηνών, και διευθύνει ερευνητικά προγράμματα που αφορούν τις πολιτιστικές ανταλλαγές Ελλάδας-Γαλλίας, όπως το πρόγραμμα «Το Εθνογραφικό Εργαστήριο: 1926-1937», το οποίο ξεκίνησε το 2022.Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στα πρωτοποριακά περιοδικά και εκθέσεις της περιόδου του μεσοπολέμου, στην πρόσληψη της αρχαιότητας από τη σύγχρονη τέχνη, στην χειροτεχνική δημιουργία ως κριτική, σε ζητήματα θεσμικής κριτικής και μουσείων καθώς σε εκθεσιακές και καλλιτεχνικές πρακτικές της δεκαετίας του 1970.Έχει δημοσιεύσει βιβλία τέχνης και μελέτες σε ελληνικά και διεθνή περιοδικά και έχει συμβάλλει σε συλλογικούς τόμους για την μοντέρνα και σύγχρονη τέχνη. Έχει επιμεληθεί και διοργανώσει πολλές εκθέσεις μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης τόσο ως ανεξάρτητη επιμελήτρια όσο και στο Μουσείο Μπενάκη.Έχει εκδώσει δύο μονογραφίες για τον κριτικό τέχνης Christian Zervos και το περιοδικό Cahiers d’art και συνεπιμελείται τον Φεβρουάριο 2025 την έκθεση «Objets en question. Archéologie, Ethnologie, Avant-garde» στο Μουσείο του Quai Branly – Jacques Chirac στο Παρίσι.

Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Δαυίδ Ναχμία για την ζωή και την πορεία του πρωτοπόρου συνθέτη του ελαφρού τραγουδιού των αρχών του 20ού αιώνα Αττίκ, την «Μάντρα» του και την ιστορία του τραγουδιού «Ζητάτε να σας πω».Πότε και πού γεννιέται ο Αττίκ, και πώς έζησε τα πρώτα χρόνια της ζωής του; Τι γνωρίζουμε για τις σπουδές του στο Παρίσι; Ποιες οι επιρροές του; Πότε επανέρχεται στην Αθήνα;Ποια είναι η ιστορία της δημιουργίας της «Μάντρας» του Αττίκ; Τι συνέβη το 1935 εκεί; Τι γνωρίζουμε για την προσωπική του ζωή; Ποια είναι η παρακαταθήκη του στο ελληνικό τραγούδι;Ο Δαυίδ Ναχμίας, μουσικός και δημοσιογράφος, ολοκλήρωσε κι έναν κύκλο Πανεπιστημιακών σπουδών, εκτός μουσικής και δημοσιογραφίας (Psychology B.S. University of La Verne). Οι ενασχολήσεις του περιστρέφονται κυρίως γύρω απ’ την λογοτεχνία, την ποίηση, το πιάνο και την ενορχήστρωση.Απ' το 2001 έως το 2009 παρουσίασε στην τηλεοπτική εκπομπή «Ιχνηλάτες» την εκπομπή Τιμής Ένεκεν της ΕΡΤ και στο Τρίτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας περί τα 830 πορτραίτα και συνεντεύξεις προσωπικοτήτων.Απόλυτα εστιασμένος στην ενασχόλησή του με το «ελαφρό τραγούδι» του πρώτου μισού του εικοστού αιώνα, τα τελευταία 12 χρόνια παρουσιάζει κάθε Κυριακή στο Τρίτο Πρόγραμμα της ΕΡΤ την εκπομπή: «Το Μουσικό Ρολόι Του Εικοστού Αιώνα» (προσεγγίσεις και παρατηρήσεις πάνω στο ελαφρό τραγούδι του εικοστού αιώνα) και κάθε Σάββατο την εκπομπή Τιμής Ένεκεν (πορτραίτα γνωστών και παραγνωρισμένων διαμορφωτικών προσωπικοτήτων της Ελληνικής πραγματικότητας). Παράλληλα κάνει διαλέξεις και ομιλίες ανά την Ελλάδα που αφορούν το ελαφρό τραγούδι του Μεσοπολέμου.