آتفه چهارمحالیان: رقصیدن و آواز خواندن ما در شرایط سخت زندان، نوعی مبارزه بود - گفت‌وگوی ویژه

صدیقه وسمقی ، اسلام‌شناس و نویسنده به تازگی کتابی منتشر کرده تحت عنوان«چرا علیه حجاب شوریدم». او در این کتاب درباره تصمیمش برای برداشتن حجاب پس از دهه‌ها پژوهش درباره این موضوع به تفصیل توضیح می‌دهد. خانم وسمقی در گفت‌و‌گویی با فرناز قاضی زاده می‌گوید حجاب در تاریخ همیشه یک مسئله عرفی بوده و دلیل پافشاری بر حجاب در جمهوری اسلامی، نه مسائل فقهی بلکه سلطه مردان است: « چون کنترل پوشش زن خوب راهی است برای کنترل همه ابعاد وجودی زن و حقوق زن و این‌که زن تحت تبعیت و سلطه مرد قرار داشته باشد». او که پس از برداشتن حجابش، برای بار دوم به زندان افتاد، درباره شرایط زندان با جزییات توضیح می‌دهد و می‌گوید گرچه در مجموع شرایط از بار نخست بهتر بوده چون رفتار زندانبانان، تا حدی تغییر کرده، اما به دلیل اینکه حاضر به گذاشتن حجاب نشده، حق ملاقات و درمان از او سلب می‌شده . او معتقد است که تغییر نظام سیاسی در ایران به تنهایی کافی نیست: « کشور با تغییر نظام سیاسی گل و بلبل نخواهد شد، ما مردم هم باید تغییر کنیم».

میثم آل‌مهدی، فعال کارگری است که پس از اعتراضات فولاد اهواز، با برخورد امنیتی روبه‌رو و پس از مدت‌ها زندگی مخفیانه چهار سال پیش از ایران خارج شد. آقای آل‌مهدی در گفت‌و‌گو با فرناز قاضی‌زاده می‌گوید، اقامت در خارج به او امکانات جدیدی برای کمک به مبارزات کارگران ایران داده است: «خوشبختانه بعد از چهار سال با دو زبان دیگر صحبت می‌کنم...و این امکان را به من داده که میزان مطالعه‌ام را بیشتر کنم و میزان آگاهی که به دست می‌آورم را با رفقا و دوستانم به اشتراک بگذارم.» او در این گفت‌وگو به مناسبت روز کارگر می‌گوید:« شرایط کارگر خاورمیانه با شرایط کارگر اروپایی که می تواند این روز را به شکل فستیوال برگزار کند، فرق دارد، ما امکان تجعع نداریم، امکان داشتن نهاد صنفی مستقل را نداریم.» این فعال کارگری هم‌زمان با انتقاد از حکومت، از نیروهای سیاسی مخالف حکومت ایران هم گله‌مند است که با جنبش کارگری به درستی همراه نیستند: «همیشه نیروهای سیاسی ایرانی سوال می‌کنند که کارگران کجا هستند، ما می‌خواهیم این سوال را از نیروهای سیاسی، چه چپ و چه راست بپرسیم که برنامه شما برای کارگران بعد از جمهوری اسلامی چیست؟» گفت‌و‌گوی ویژه این هفته بی‌بی‌سی با میثم آل‌مهدی.

حسین بنایی، دانشیار مطالعات بین‌الملل و پژوهشگر روابط سیاسی در ایندیانای آمریکا که مطالعات خود را بویژه بر روابط ایران و آمریکا متمرکز کرده، باور دارد که مذاکرات با دولت دونالد ترامپ هم به نتیجه‌ای نخواهد رسید: « بخاطر روشی که ترامپ در دنیای بین‌الملل به وجود آورده احتمال حمله نظامی به تاسیسات هسته‌ای ایران را هشتاد تا هشتاد وپنج درصد می‌دانم». این متخصص روابط ایران و آمریکا که دو کتاب درباره رابطه دو کشور به نام‌های «جمهوری‌های افسانه‌ای» و «دشمن شدن» نوشته، معتقد است که دشمنی دو کشور بعد از انقلاب اسلامی سال ۵۷ ریشه در گذشته دارد: «ایران هنوز تجربه کودتای ۲۸ مرداد را در در حافظه تاریخی خود دارد و برای آمریکایی‌ها از طرف دیگر گروگان‌گیری سفارت آمریکا در تهران، نقطه عطفی است و نگرانی از خیانت و دشمنی نهادینه شده.» حسین بنایی در گفت‌وگو با فرناز قاضی‌زاده این هفته در برنامه گفت‌وگوی ویژه بی‌بی‌سی.

ریچارد بِنِت٬ گزارشگر ویژه سازمان ملل برای افغانستان فعالیت‌های خود در سال‌های گذشته را بر تهیه گزارش در مورد نقض حقوق بشر در افغانستان متمرکز کرده و در این مدت بویژه در مورد محرومیت زنان و دختران افغان از تحصیل٬ حقوق اقلیت‌های قومی٬روزنامه‌نگاران و فعالان اجتماعی گزارش‌ تهیه کرده است. طالبان به خاطر این فعالیت‌ها ورود او را به افغانستان ممنوع کرده‌اند. اما آقای بنت، در گفت‌و‌گو با محجوبه نوروزی٬ از بخش افغانستان بی‌بی‌سی می‌گوید: «من تسلیم ‌نشده‌ام و هیچوقت از گفت‌و‌گو دست نمی‌کشم. تمام گزارش‌هایم را... ابتدا با طالبان در میان می‌گذارم و از آنها می‌خواهم نظراتشان را بدهند». آقای بِنِت همچنین باور دارد که طالبان در آینده قوانین سختگیرانه‌تری به اجرا خواهند گذاشت: «طالبان هنوز به شدت دهه نود عمل نکرده است. به همین دلیل فکر می‌کنم که قانون امر به معروف و نهی از منکر یک نقطه پایان نیست بلکه نشان‌دهنده مسیر و جهت‌گیری آن‌ها در آینده است». ریچارد بِنِت مهمان این برنامه گفت‌وگوی ویژه است.

تامارا فراهانی مربی دلفین است. او که در دانشگاه، هنر خوانده بود، به‌دلیل علاقه به حیوانات، با پشتکار و علیرغم شنیدن جواب منفی در آغاز کار، توانست وارد این حوزه شود. خانم فراهانی حالا در ترکیه کار می‌کند و ویدیوهای خودش و ایوا، دلفینی که با آن کار می‌کند را در صفحه پربیننده اینستاگرامش می‌گذارد. تامارا فراهانی در برنامه گفت‌وگوی ویژه به فرناز قاضی‌زاده گفت: من خودم مخالف این هستم که دلفین‌ها در اسارات نگهداری شوند، اما این حیوانات، در اسارات به دنیا آمده‌اند و نمی‌توانند در طبیعت زندگی کنند. به گفته او، بخش عمده کارش تلاشی است که برای حمایت و حفاظت از دلفین‌ها در مقابل کارفرما می‌کند.

مهاجرت، در جهان امروز یک مسئله پایه‌ایست که بر سیاست هم آثار کلیدی داشته، به خصوص در روی کار آمدن دوباره دونالد ترامپ. بی‌بی کسرائی فارغ‌التحصیل دانشگاه‌های مسکو و هاروارد است. از هفده سالگی زمانی که جمهوری اسلامی به دنبال بازداشت پدرش بود، مجبور به ترک ایران شد، به افغانستان رفت و بعد به روسیه و در آخر به آمریکا. سال‌ها در رده‌های بالای مدیریتی در شرکت‌های امریکایی کار کرده بود. با وجود این تصمیم گرفت آن کار و زندگی را رها کند و آموزشگاه آشپزی دختر هارواردی را تاسیس کند. در این آموزشگاه، غذا شد راهی برای ساختن رابطه‌های همکاری و گروه‌هایی که با هم کار مشترکی داشتند، آموزشگاهی که موفق هم بود. او در گفت‌وگویی با فرناز قاضی‌زاده می‌گوید: گرچه به عنوان یک مهاجر قصد داشته اثری ماندگار از خودش در جامعه‌ای بگذارد که به آن مهاجرت کرده، اما رابطه‌اش با ایران وفرهنگ ایرانی هم هرگز قطع نشده است. به تازگی در اینستاگرام، در حسابی با همین نام، فوت کوزه‌گری آشپزی را به فارسی ارائه داده که طرفداران خودش را پیدا کرده. مهاجرت و ساختن دوباره و چند باره زندگی، قصه بسیاری از ایرانی‌ها و افغانها است، آیا وطن را می‌شود با خود برد؟

آتفه چهارمحالیان، شاعر، نویسنده و فعال اجتماعی، به تازگی و پس از سال‌ها، بازداشت و بازجویی و احکام زندان و محدودیت‌های اجتماعی از کشور خارج شده است. او در نخستین گفت‌وگوی تلویزیونی پس از خروج از ایران، به فرناز قاضی‌زاده گفت، خروج از کشور برایش خط قرمز بوده اما زندگی تحت بازجویی‌های دائمی و محدودیت‌ها، راهی به جز خروج غیرقانونی از کشور برایش باقی نگذاشت. خانم چهارمحالیان که مدتی را در بند زنان اوین گذرانده درباره شرایط این بند بعد از فیلمی که از رقصیدن در زندان منتشر شد می‌گوید: «رقصیدن و آواز خواندن برای ما تحت شرایط سخت ، مبارزه بود، می‌خواستند ما را بشکنند، ما می‌خواستیم بگوییم که زنده‌ایم.» او همینطور در این مصاحبه در واکنش به نامه فائزه هاشمی درباره شرایط زندان زنان گفت، من با نظرات ایشان مخالفم. آتفه چهارمهالیان مهمان گفت‌وگوی ویژه این هفته است.

اسماعیل عبدی، عضو هیئت مدیره کانون صنفی معلمان تهران، یکی از سرشناس‌ترین معلمانی است که که در دهه هشتاد شمسی فعالیت‌های صنفی را آغاز کرد و از همان آغاز با بازداشت و تهدید روبرو بود. این دبیر ریاضی که سال‌ها را در زندان سپری کرده و به تازگی بطور غیرقانونی از کشور خارج شده در یک گفت‌وگوی ویژه با فرناز قاضی‌زاده می‌گوید علت خروجش از ایران بیش از هر چیز بخاطر دیدار با خانواده است که سالها از آن محروم بوده اما سپاه پاسداران با باز کردن پرونده جدید برای او، ممنوع‌الخروجش کرده بود. او می‌گوید اگرچه در آغاز فعالیتش را با مبارزه صنفی شروع کرد ولی آن فعالیت‌ها از طرف حکومت، سیاسی تعبیر شد: «مرز بین صنف و سیاست همیشه چالشی بوده که مطرح می‌شده. فعالیت‌های ما غالبا از فعالیت صنفی خارج نشد ولی حاکمیت برای اینکه آنرا سرکوب کند، اتهامات امنیتی به معلمان منصوب کرد». اسماعیل عبدی مهمان گفت‌وگوی ویژه این هفته است.

در پی سقوط بشار اسد، جمهوری اسلامی ایران یکی از دوستانی را از دست داد که از نگاه میهمان این هفته گفت‌و‌گوی ویژه مهم‌ترین متحد سیاسی ایران در جهان عرب محسوب می‌شد. ژوبین گودرزی، استاد دانشگاه وبستر در ژنو و نویسنده کتاب «ایران و سوریه؛ ائتلاف دیپلماتیک و سیاست قدرت در خاورمیانه» معتقد است که آن‌چه رخ داده یکی از بزرگ‌ترین شکست‌های سیاست خارجی ایران در چهل‌و‌پنج سال اخیر است. او در گفت‌وگویی با کیوان حسینی، می‌گوید، در سال‌های اخیر اهداف جمهوری اسلامی در سوریه با اهداف مسکو و دمشق همخوانی نداشت، برای همین هم نهایتا اسد به مسکو گریخت و نه تهران. به عقیده او رابطه‌ای که بین ایران و حکومت اسدها در سوریه شکل گرفته بود، بر اساس سیاست‌های چندین دهه‌ای دو کشور بود که پشت یکدیگر را در بزنگاه‌ها خالی نکردند، اما حالا جایگزینی آن برای ایران غیرممکن است.

روز دوم نوامبر سال ۲۰۲۰ زندگی خانواده پلیکو برای همیشه تغییر کرد. وقتی ژیزل پلیکو، به دخترش اطلاع داد که دامینیک، همسرش و پدر کارولین، برای ده سال او را بی‌هوش می‌کرده و مردان زیادی را به خانه می‌آورده تا به او تجاوز کنند، کارولین فقط فریاد می‌کشید. ساعت ۸:۲۵ دقیقه شب بود. زندگی هیچ‌گاه به قبل از آن تاریخ برنگشت. ژیزل با حمایت کارولین و دو پسرش، تصمیم گرفت که محاکمه همسرش و سایر مردان متجاوز را علنی کند. پرونده پلیکو به‌عنوان بزرگ‌ترین محاکمه تجاوز در تاریخ فرانسه به یاد خواهد ماند. کارولین دارین که حالا کتابی تحت عنوان «دیگر هیچ‌گاه تو را پدر نمی‌خوانم» نوشته است، می‌گوید پلیس به او عکس‌های نیمه لختی از او نشان داده که بی‌هوش بوده و می‌گوید مطمئن است که پدرش به او هم تجاوز کرده، گرچه دامینک پلیکو در دادگاه این را رد کرده بود. دامینیک پلیکو به بیست سال و سایر مردان به سه تا ده سال حبس محکوم شدند اما آن‌چه بیش از همه از این پرونده به یاد می‌ماند، شعاری است که همه‌گیر شد: «شرم باید متوجه متجاوز باشد نه قربانی.» اما بارنت در گفت‌وگویی با کارولین دارین، دختر ژیزل و دامینیک پلیکو از او می‌پرسد که او و خانواده‌اش چطور با این فاجعه کنار آمدند.