Studio Brein

Bestaat er zoiets als een ‘helpers high’? Worden we gelukkig van altruïsme - en is dat dan eigenlijk niet egoïstisch? Wat is egoïsme eigenlijk, en wat is het verschil met zelfzorg? Waarom doet ‘de mens’ überhaupt dingen voor anderen die niet genetisch verwant zijn? En is de ene mens van nature altruïstischer dan de ander? Een liveshow over altruïsme, vol vragen en gelukkig ook vol antwoorden: uit de neurowetenschappen, de evolutionaire psychologie en de positieve psychologie. Met Eva V die getuigt over haar engagement als crisispleeggezin, je eigen grenzen bewaken bij het geven aan anderen, indirect altruïsme en wederkerigheid. En met als conclusie dat altruïsme ervoor zorgt dat we langer leven, tevredener zijn én duurzamer relaties bouwen. Win win win dus!   Extra bronnen: -        Dit seizoen is een samenwerking tussen BNG en Breinwijzer vzw -        De Studio Brein aflevering die wij eerder maakten over empathie vind je hier -        Onderzoek naar jonge kinderen die meevoelen en helpen door Warneken & Tomasello: Warneken F, Tomasello M. Altruistic helping in human infants and young chimpanzees. Science. 2006 Mar 3;311(5765):1301-3. doi: 10.1126/science.1121448. PMID: 16513986. -        Het boek ‘Survival of the Nicest’ van Stefan Klein vat heel veel onderzoek over altruïsme samen -        Hier vind je de onderzoekspublicaties over vertrouwen, solidariteit, empathie e.d. van neurowetenschapster Prof. Dr. Tania Singer lassieke langetermijnstudie van 6500 proefpersonen -        onze Studio Brein aflevering over eenzaamheid vind je hier - we namen deze aflevering op op de Knaldag van ⁠vzw Positivologie⁠ in de gebouwen van ⁠Upoffiz⁠.

Hebben we aanraking echt broodnodig? En hoe komt dat dan? Wat gebeurt er met ons, en meer bepaald in ons brein, als iemand ons knuffelt, masseert of gewoon een schouderklopje geeft? Bestaat er zoiets als een meer of minder lichamelijke mens?  Getuige Annekatrien vertelt waarom ze in bijberoep een massagepraktijk heeft, en wat het voor haar betekent om mensen aan te raken. En Maaike en Eva duiken in de wetenschap van het knuffelhormoon oxytocine, het razendsnelle sensorische netwerk en het positieve effect van lichamelijk contact.  Een aflevering over de hand van je partner vasthouden, over zorgzaamheid en hechting en zelfs een beetje over make-up kwastjes en orgasmes: oh my!    Extra bronnen:  Dit seizoen is een samenwerking tussen BNG en Breinwijzer vzw  Het boek ‘Huidhonger’ van Prof. Dr. Bruno Müller-Oerlinghausen en Gabriele Mariell Kiebgis geeft een helder inzicht in onze essentiële menselijke behoefte aan aanraking  Onderzoek naar het effect van iemand hand vasthouden bij bedreiging met een elektrische schok: Coan JA, Schaefer HS, Davidson RJ. Lending a hand: social regulation of the neural response to threat. Psychol Sci. 2006 Dec;17(12):1032-9.  Een overzicht van het effect van aanraking in MRI onderzoek vind je in dit artikel: T. (2010). Touch for socioemotional and physical well-being: A review. Developmental Review, 30(4), 367-383.   De Eos podcast ‘Ik heb een vraag’ over het effect van een maand zonder alcohol. 

De (traumatische) ervaringen van onze grootouders en ouders worden ongewild en grotendeels onbewust aan ons doorgegeven. Niet alleen in de opvoeding of via verhalen, maar ook echt biologisch, als een soort fysieke imprint. Dat is niet gek maar juist als bescherming bedoeld: onze soort wil de volgende generatie voorbereiden op toekomstige stresserende gebeurtenissen. We erven dus intergenerationeel trauma met de bedoeling om veerkrachtiger te worden. Maar de doorgegeven trauma-effecten en traumareacties zijn niet altijd aangepast aan onze huidige omstandigheden, en een sterke neurologische  of epigenetische paraatheid voor heftige gebeurtenissen is vandaag misschien eerder een nadeel. We onderzoeken in deze aflevering hoe dat doorgeven over generaties heen werkt, welke effecten het heeft én hoe je er mee aan de slag kan. Getuige Fem deelt haar pakkende verhaal over leven met angst, oog in oog staan met de dood en jezelf bevrijden van intergenerationeel trauma.   Extra bronnen: -        Dit seizoen is een samenwerking tussen BNG en Breinwijzer vzw -        Het boek ‘Traumasporen’ van Prof. Dr. Bessel van der Kolk toont hoe trauma wordt opgeslagen en doorgegeven en waarom shaking werkt -        Mariel Buqué schreef met ‘Break the Cycle’ een hoopvol boek over intergenerationeel trauma en veerkracht -        Onderzoek naar het (neurologische) effect van intergenerationeel trauma gebeurt al enkele decennia door onder andere Prof. Rachel Yehuda: lees meer in dit artikel -        Een overzichtsartikel over het onderzoek naar intergenerationeel trauma vind je hier: Franco, F. (2023). Intergenerational Transmission of Trauma. Journal of Health Service Psychology, 49(4), 185-190. -        De Eos podcast ‘Ik heb een vraag’ over hoe geologische geschiedenis opgeslagen zit in kasseien en bakstenen

Er zijn bepaalde social media kanalen waar elke dag op wordt beweerd dat dansen goed is voor je brein, door ene Dr. Peter Lovatt, die zichzelf genoeglijk Dr. Dance noemt. En Eva gelooft dat! Dus ging Maaike het uitzoeken. Luister in deze aflevering naar Sep die dansend door het leven gaat en leer over neuroplasticiteit, over de tango van dopamine en serotonine en het neuroprotectief effect van dansen. En ohja, ook iets over de majoretten.   Extra bronnen: -        Dit seizoen is een samenwerking tussen BNG en Breinwijzer vzw -        Danspsycholoog Peter Lovatt, aka Dr. Dance, geeft TED-talks over de positieve impact van dansen op ons brein en schreef het boek ‘The Dance cure’ -        Hier vind je het onderzoeksprofiel van KU Leuven emeritus professor Stefan Swinnen -        Prof. Dr. Bessel van der Kolk schreef over veiligheid en dansen als therapie in het boek ‘Traumasporen’ -        Interessante documentaire over dansen en het brein van Prof. Dr. Eric Scherder -        De Eos podcast ‘Ik heb een vraag’ over hoe wetenschappers seks onderzoeken

Waarom brengen pijn-prikkels, zoals zwemmen in ijskoud water, een spijkermat of een uitdagende inspanning ontspanning en geluk? En wat als de pijn-plezier balans in ons brein een beetje kapot is door de enorme toegankelijkheid van ‘instant plezier’ vandaag? Kunnen we weer leren om moeilijke situaties en lastige emoties te durven ervaren? Helpt het om tijdelijk een periode weg te blijven van de snelle bevrediging die uiteindelijk tot ontevredenheid leidt?  In deze aflevering zetten we dopamine centraal.   Getuige Elise vertelt over haar ervaring met ijsberen en Eva en Maaike zoeken hun weg tussen de shaktimatten, de likes op social media en het unpacken van aan huis geleverde online bestellingen – en ze proberen daarbij helemaal hun lastige gevoelens toe te laten. De heerlijke stoot dopamine door het samen maken van deze aflevering krijgen ze er zomaar bij.    Extra bronnen:  Dit seizoen is een samenwerking tussen BNG en Breinwijzer vzw  Het boek ‘De dopamine factor’ van psychiater en hoofd van de afdeling verslavingszorg aan Stanford University Dr. Anna Lembke  Hier kan je de shaktimat bestuderen  Vind een ijsberen-club in je buurt  Een overzicht van onderzoek naar de pijn-plezier balans vind je bijvoorbeeld in deze review: Leknes S, Tracey I. A common neurobiology for pain and pleasure. Nat Rev Neurosci. 2008 Apr;9(4):314-20. Of deze: Bressan RA, Crippa JA. The role of dopamine in reward and pleasure behaviour--review of data from preclinical research. Acta Psychiatr Scand Suppl. 2005;(427):14-21.    

De ‘klik’ die je ervaart bij sommige mensen, waar vriendschap uit kan ontstaan: bestaat die echt of beelden we ons dat in? Kunnen we in hersenonderzoek zien welke proefpersonen bevriend zijn met elkaar? En is vriendschap behalve gezellig ook gezond voor ons brein? Getuige Hilde vertelt over vrienden maken, tijd voor je vrienden maken en over met je vrienden een werkbare definitie van vriendschap maken. Eva en Maaike laten zich inspireren door Marie-Anne Vanderhasselt, prof en onderzoeker aan de Ugent die in haar boek een helder overzicht geeft van psychologisch en neurowetenschappelijk onderzoek naar vriendschap. En we doen een oefening om te zien wie nu eigenlijk onze échte vrienden zijn. Een aflevering over hersen-synchroniciteit, het vermogen om te ruiken wie bij je past en het slim besteden van je sociale budget.  Extra bronnen: -        Dit seizoen is een samenwerking tussen BNG en Breinwijzer vzw -        Hier vind je het onderzoeksprofiel van Prof. Dr. Marie-Anne Vanderhasselt -        Vanderhasselt schreef het heldere en toegankelijke boek ‘Je bent een vriend van mij’: je vindt in de uitgebreide bibliografie alle onderzoek waar we in deze aflevering naar verwijzen -        we bespraken vriendschappelijke liefde al eerder met Prof. Dr. Dirk De Ridder in deze Studio Brein aflevering

Welkom bij Bruto Nationaal Geluk x Breinwijzer: een seizoen waarin we neurowetenschappen en positieve psychologie samen in de mix gooien. En we starten meteen goed met een live-opname vanop het IBrain festival in Gent.  Is met de hand schrijven anders voor ons brein dan typen? En klopt het dat we al schrijvend iets kunnen verwerken of begrijpen? Waarom zijn zoveel oefeningen in de (positieve) psychologie schrijfoefeningen? Onthouden we beter als we notities opschrijven? En werkt schrijven überhaupt beter dan gewoon ergens over nadenken?  Wetenschapper Merel Muylle geeft ons inzicht in hoe schrijven werkt in de hersenen en getuige Barbara vertelt over al haar boekjes – en over hoe schrijven haar helpt om inzicht te krijgen in levensvragen. Eva en Maaike delen ook hun schrijfgewoontes en we gaan met het publiek live schrijvend aan de slag.    Extra bronnen:  Dit seizoen maken we samen met Breinwijzer vzw  Het One Line a Day boekje van Redo papers  De Get Your Flow Planner  Merel Muylle’s onderzoeksprofiel vind je hier   Een podcast met Prof. Pennebaker over hoe expressief schrijven je mentale gezondheid kan verbeteren  De APA geeft een overzicht van redenen om een dagboek bij te houden  Het hulpbronnendagboek werd onderzocht in dit artikel: Reiter, C., & Wilz, G. (2015). Resource diary: A positive writing intervention for promoting well-being and preventing depression in adolescence. The Journal of Positive Psychology, 1-10. 

Geld maakt niet gelukkig, zo wil het gezegde. Maar is het wel zo simpel? Hoe veel of hoe weinig geld heb je nodig om gelukkig te zijn? In hoeverre maken sociale media ons (on)gelukkig? En zit het geheim van geluk mogelijk verscholen in je sporttas? In deze laatste aflevering van Studio Brein: Geluk zoekt zelfverklaard piekeraar Shalini Van den Langenbergh voor een laatste keer uit hoe we ons geluk kunnen bevorderen, en welke rol ons brein daarin speelt. Ze krijgt daarbij de hulp van hoogleraar psychologie Tom Beckers, docent Sociale en Positieve Psychologie Griet Van Vaerenbergh, geluksprofessor Leo Bormans, neuroloog Dirk Nuytten, psychiater Dirk De Wachter, psychomotorisch therapeut Tessa De Schipper en comedian Jens Dendoncker.   Over Breinwijzer vzw Breinwijzer vzw vindt het belangrijk dat wetenschappelijk onderzoek op een toegankelijke manier uitgelegd wordt, en verbindt hersenwetenschappers met het ruime publiek. Met evenementen, gespreksavonden, een Breinfestival, een lessenpakket en dus ook een podcast — Studio Brein. Wil je kijken of onze activiteiten iets voor jou zijn? Meer info op breinwijzer.be

Zou je jouw geheugen laten wissen als je dat gelukkiger maakt? Of sterker nog, zou je aan je hersenen durven morrelen als je daardoor pijnloos door je dagen komt? Voor tinnituspatiënt Natalie Welleman leek er geen andere optie meer. Zij vertelt hoe ze neuromodulatie ontdekte, en wat het haar heeft opgeleverd. Dirk De Wachter werpt een kritische blik op die behandeling. Comedian Jens Dendoncker vertelt dan weer hoe z’n geheugen hem in de steek liet tijdens zijn depressie. Bangelijk, maar misschien ook noodzakelijk. Hoe draagt ons geheugen bij aan ons geluk? Kunnen we onszelf gelukkig denken, of vergeten? En hoe ver ga je om het geluk te vinden, als het misloopt in je hersenen? Je hoort het in deze aflevering van Studio Brein: Geluk uit de mond van experten Tom Beckers, Griet Van Vaerenbergh, Dirk De Wachter,Dirk Nuytten en Dirk De Ridder.   Over Breinwijzer vzw Breinwijzer vzw vindt het belangrijk dat wetenschappelijk onderzoek op een toegankelijke manier uitgelegd wordt, en verbindt hersenwetenschappers met het ruime publiek. Met evenementen, gespreksavonden, een Breinfestival, een lessenpakket en dus ook een podcast — Studio Brein. Wil je kijken of onze activiteiten iets voor jou zijn? Meer info op breinwijzer.be

Gelukkig zijn: is dat een kwestie van geluk hebben? In de tweede aflevering van Studio Brein: Geluk vraagt zelfverklaard piekeraar Shalini Van den Langenbergh zich af waarom sommige mensen voor het geluk geboren lijken te zijn. Kan je brein het je moeilijk(er) maken om gelukkig te zijn? Hoeveel vat heb je op de gelukshormonen in je hoofd, of de genen in je lijf? En hoe maak je iets ongrijpbaars als geluk überhaupt meetbaar? Je hoort het van geluksprofessor Leo Bormans en Docent Sociale en Positieve Psychologie Griet Van Vaerenbergh, neurowetenschappers Dirk Nuytten en Dirk De Ridder, psychiater Dirk De Wachter en mede-piekeraar en komiek Jens Dendoncker. Over Breinwijzer vzw Breinwijzer vzw vindt het belangrijk dat wetenschappelijk onderzoek op een toegankelijke manier uitgelegd wordt, en verbindt hersenwetenschappers met het ruime publiek. Met evenementen, gespreksavonden, een Breinfestival, een lessenpakket en dus ook een podcast — Studio Brein. Wil je kijken of onze activiteiten iets voor jou zijn? Meer info op breinwijzer.be