#192 - Waarom Europa cultuurchristendom nodig heeft en Nederland een gek land is (met Hendrie van Maanen en Stefan Paas)

'Als het regent in het Midden-Oosten, druppelt het in Nederland', luidt de bekende uitspraak. En dat is ook deze week weer gebleken. We wilden in deze aflevering inzoomen op Iran en de grote invloed die dat land op de wereld heeft. Maar we konden deze week niet om de pro-Palestijnse studentendemonstraties heen. Hoe moeten we daarnaar kijken? Is het goedbedoeld idealisme of een opmaat naar radicalisme? De demonstraties werden ook breed uitgemeten in de staatsmedia van Iran. Een terreurstaat die wapens levert aan Rusland en onlangs de wereld naar adem liet happen toen het honderden drones en raketten afvuurde op Israël. Een land dat het Midden-Oosten - en daarmee de wereld - in een houdgreep houdt. Maar ook een land met een fascinerende en rijke geschiedenis die teruggaat tot het Perzische Rijk. We bespreken het met Ulysse Ellian en Beatrice de Graaf. Ulysse is Tweede Kamerlid van de VVD. Zijn vader - de bekende professor Afshin Ellian - komt uit Iran en zijn moeder uit Afghanistan. Toen Ulysse jong was vluchtten ze naar Nederland als dissidenten. Ulysse en zijn vader worden in de gaten gehouden door Iran en kennen de lange arm van Teheran van dichtbij. Een schokkend verhaal, met een verrassende wending aan het eind als om Ulysses eigen geloofspad gaat.  David Boogerd spreekt hem samen met huishistoricus van De Ongelooflijke: Beatrice de Graaf, terrorismedeskundige, professor aan de Universiteit Utrecht en lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Stefan Paas is deze week nog op reis maar hij is er volgende week weer! 📱 Volg ons op Instagram (https://www.instagram.com/deongelooflijke/) 📱 Volg David op X (https://twitter.com/David_Boogerd), Threads (https://www.threads.net/@davidboogerd)of LinkedIn (https://www.linkedin.com/in/david-boogerd-44207a7b?originalSubdomain=nl) 🎧 Afl. 113 - 'Ons idee van vrijheid klopt niet' en de gevolgen zijn groot (met Beatrice de Graaf en Stefan Paas) (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/80453/113-ons-idee-van-vrijheid-klopt-niet-en-de-gevolgen-zijn-groot-met-beatrice-de-graaf-en-stefan-paas)

"Een nieuwe oorlog in Europa, de vele uitdagingen op het gebied van klimaat, het vluchtelingenvraagstuk en de geopolitieke spanningen vragen om bezinning en reflectie. Wie zijn wij Europeanen eigenlijk?" Die vraag werpt Hendrie van Maanen op in zijn boek 'Europa en de weg'. Een vraag die relevant is met de Europese verkiezingen van volgende maand. Wie zijn wij? Hoe essentieel is het christendom voor Europa? En welk gedeelte van Europa is het meest boeiend en zouden we meer over moeten weten? Ook hoor je in deze aflevering waarom Hendrie een voorstander is van cultuurchristendom en wat Nederland eigenlijk zo'n gek landje maakt.  Hendrie van Maanen is geograaf, theoloog en docent Europese cultuur en religie aan de Christelijke Hogeschool Ede. David Boogerd spreekt hem uiteraard samen met vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor ook aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht. 📱 Volg ons op Instagram (https://www.instagram.com/deongelooflijke/) 📱 Volg David op X (https://twitter.com/David_Boogerd), Threads (https://www.threads.net/@davidboogerd) of LinkedIn (https://www.linkedin.com/in/david-boogerd-44207a7b?originalSubdomain=nl) 🎧 Afl. 82 - Theodoor van der Voort is priester in de machtige Russisch-Orthodoxe kerk die Poetin steunt (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/66925/82-theodoor-van-der-voort-is-priester-in-de-machtige-russisch-orthodoxe-kerk-die-poetin-steunt)

Er is iets aan de hand met onze jongeren: ze worden angstiger, depressiever, sneller afgeleid en zien hun leven vaker als nutteloos. Dat stelt de Amerikaanse sociaal-psycholoog Jonathan Haidt in zijn geruchtmakende nieuwe boek 'The Anxious Generation' ('Generatie Angststoornis' in het Nederlands). Jongeren bevinden zich volgens Haidt in een geestelijke gezondheidscrisis, die begint rond 2012 als steeds meer jongeren toegang krijgen tot een smartphone en social media. In zijn boek schetst hij de gigantische gevolgen, die dieper gaan dan je zou denken. Het boek verschijnt over een paar maanden pas in Nederland maar maakt nu al veel los in Amerika en Engeland. In deze aflevering vertellen wij je wat erin staat en waarom dat van belang is, ook voor de thema's die we in De Ongelooflijke bespreken. Volgens Haidt spelen religie en zingeving namelijk een grote rol als het om geestelijke gezondheid gaat.  Wij vroegen psychiater Esther van Fenema om samen met ons dit boek te bespreken, ze was eerder in De Ongelooflijke te gast en gaf toen al aan in haar vakgebied ook met deze thematiek in aanraking te komen.  David Boogerd spreekt haar uiteraard samen met vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht. 📱 Volg ons op Instagram (https://www.instagram.com/deongelooflijke/) 📱 Volg David op X (https://twitter.com/David_Boogerd), Threads (https://www.threads.net/@davidboogerd)of LinkedIn (https://www.linkedin.com/in/david-boogerd-44207a7b?originalSubdomain=nl) 🎧 Afl. 111 - 'We zijn zelf God geworden', een seculiere donderpreek met psychiater Esther van Fenema (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/76808/111-we-zijn-zelf-god-geworden-een-seculiere-donderpreek-met-psychiater-esther-van-fenema-en-stefan-paas)

Wat zit er toch in het water in Vlaanderen dat ze allemaal zo mooi kunnen praten? Christophe Vekeman heeft de gave van het woord, hij schreef zo'n twintig boeken en is columnist voor De Standaard. In België is het nodige te doen over zijn boek: 'Tot God,' waarin hij beschrijft hoe hij christen is geworden. Vekeman is bekend geworden door zijn romans - waarmee hij literaire prijzen won - maar nu heeft hij fictie afgezworen. Hij wil alleen nog op zoek naar de waarheid. Een ontdekkingstocht die hem bracht naar het Oxford van de bekende schrijver C.S. Lewis, waar Christophe iets bijzonders meemaakte.  Zijn nieuwe boek is een genre op zich, het bevat reisverslagen,  dagboeknotities, poëzie, Bijbelse beschouwingen maar ook vrij expliciete scènes. Ook beschrijft hij zijn fascinatie voor gelovige muzikanten als Johnny Cash, Nick Cave en Bob Dylan. David Boogerd spreekt Christophe Vekeman uiteraard samen met vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor ook aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht. 📱 Volg ons op Instagram (https://www.instagram.com/deongelooflijke/) 📱 Volg David op X (https://twitter.com/David_Boogerd), Threads (https://www.threads.net/@davidboogerd)of LinkedIn (https://www.linkedin.com/in/david-boogerd-44207a7b?originalSubdomain=nl) 🎧 Afl. 70 Waarom 'linkse feminist' Kristien Hemmerechts sinds dit jaar naar de kerk gaat (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/62846/70-waarom-linkse-feminist-kristien-hemmerechts-sinds-dit-jaar-naar-de-kerk-gaat) 🎧 Afl. 32 Tot geloof komen in een ongelovige tijd met Stephan Sanders (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/41594/32-tot-geloof-komen-in-een-ongelovige-tijd-met-stephan-sanders-en-stefan-paas) 🎧 Afl. 83 'Het grootste kunstwerk van de Westerse beschaving' met Willem Jan Otten (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/67185/83-het-grootste-kunstwerk-van-de-westerse-beschaving-met-willem-jan-otten-en-stefan-paas)

In deze maand van de filosofie spreken we iemand die volgens Trouw in de Premier League van de filosofie speelt, en Filosofie Magazine noemt hem een bedenker van 'fascinerende hersenkrakers': Emanuel Rutten. Hij was vijf jaar geleden al te gast in De Ongelooflijke en dat is nog altijd een van onze best beluisterde afleveringen. Mede omdat het met Emanuel altijd gaat over de allergrootste vragen, zoals ook de vraag waar hij zich als filosoof veel mee bezighoudt: bestaat God? Volgens Emanuel maakt God een comeback in de filosofie en zijn de argumenten voor zijn bestaan beter dan ooit, mede dankzij nieuwe wetenschappelijke inzichten. Zelf heeft hij ook meerdere nieuwe argumenten voor het bestaan van God bedacht en heeft die verzameld in zijn nieuwe boek met de poëtische titel Datgene waarboven niets groters gedacht kan worden, een boek dat genomineerd is voor de Socratesbeker voor beste filosofieboek van het jaar. Een van die nieuwe argumenten is volgens Emanuel zelfs een soort 'theorie van alles', waar veel wetenschappers en filosofen naar zoeken. Aan branie geen gebrek. Emanuel vond religie ooit totale onzin en kwam op latere leeftijd - tijdens zijn studie filosofie - tot geloof. Maar gelooft hij niet vooral in een soort filosofische en abstracte God? Emanuel Rutten is als filosoof verbonden aan de Vrije Universiteit Amsterdam, en ik spreek hem uiteraard samen met vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor ook aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht. 📱 Volg ons op Instagram (https://www.instagram.com/deongelooflijke/) 📱 Volg David op X (https://twitter.com/David_Boogerd), Threads (https://www.threads.net/@davidboogerd)of LinkedIn (https://www.linkedin.com/in/david-boogerd-44207a7b?originalSubdomain=nl) 🎧 Afl. 6 Bestaat God? Godsbewijzen met Emanuel Rutten (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/6277/6-bestaat-god-godsbewijzen-met-emanuel-rutten-en-stefan-paas) 🎧 Afl. 98 (live) Bestaat God? Debat tussen Emanuel Rutten en Stine Jensen (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/71767/98-live-bestaat-god-debat-tussen-emanuel-rutten-en-stine-jensen) 🎧 Afl. 188 (speciale jubileumuitzending) De belangrijkste lessen van vijf jaar Ongelooflijke (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/105788/188-speciale-jubileumuitzending-de-belangrijkste-lessen-van-vijf-jaar-ongelooflijke-met-beatrice-de-graaf-stefan-paas-muziek-olv-hanna-rijken-en-cabaret-van-diederik-smit)

Is er na vijf jaar Ongelooflijke en gepraat over secularisatie, dan eindelijk sprake van een omkeer?
Is er een revival gaande van geloof?  Het is een van de vele gespreksonderwerpen van deze speciale jubileumaflevering, live vanuit een uitverkochte Jacobikerk in Utrecht. Met het illustere Ongelooflijke duo historicus Beatrice de Graaf en theoloog Stefan Paas trekken we de belangrijkste lessen uit vijf jaar Ongelooflijke. Over uiteenlopende onderwerpen als de zingevingscrisis, de radicalisering van Poetin en waarom we veel beter uit crises zijn gekomen dan we denken. Daarnaast is er prachtige muziek van een koor, strijkkwartet en organisten onder leiding van musicoloog en theoloog Hanna Rijken. En cabaretier Diederik Smit heeft een briljant satirisch overzicht/ roast van vijf jaar Ongelooflijke! En aan het einde van de aflevering hebben we nog nieuws!   📱 Volg ons op Instagram (https://www.instagram.com/deongelooflijke/) 📱 Volg David op X (https://twitter.com/David_Boogerd), Threads (https://www.threads.net/@davidboogerd)of LinkedIn (https://www.linkedin.com/in/david-boogerd-44207a7b?originalSubdomain=nl)

Het is niet vaak dat je een primeur of een scoop kan aankondigen over Jezus, maar dat is deze aflevering wel het geval. Het is Pasen, een perfecte aanleiding om weer eens in te zoomen op de historische Jezus. Wie was hij nou echt als je er puur geschiedkundig naar kijkt? Dat gaan we doen met een topwetenschapper op dit vlak, hij is professor aan de Universiteit van Cambridge op wat ook wel de 'Real Madrid van de leerstoelen' wordt genoemd. Hij is ook de eerste Nederlander die deze prestigieuze plek bekleedt sinds Erasmus. Zijn naam is Geurt Henk van Kooten en hij heeft een fascinerende ontdekking gedaan. Het wordt pas later dit jaar gepubliceerd in een vaktijdschrift, maar bij De Ongelooflijke vertelt hij voor het eerst erover. Laat zijn ontdekking zien dat het idee dat Jezus God is niet pas later is ontstaan, maar teruggaat tot de oudste bronnen en misschien wel Jezus en de apostelen zelf? Ook staan we uitgebreid stil bij de vraag: wat maakte Jezus historisch gezien uniek? Waarom heeft hij de wereld veranderd?  David Boogerd spreekt Geurt Henk van Kooten uiteraard samen met vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.  📅 Vier 5 jaar De Ongelooflijke Podcast met ons: reserveer je kaarten. (https://shop.paylogic.com/173cb08e91884cb88abc11968a75b43d/vijf-jaar-de-ongelooflijke-podcast)  📱 Volg ons op Instagram (https://www.instagram.com/deongelooflijke/) 📱 Volg David op X (https://twitter.com/David_Boogerd), Threads (https://www.threads.net/@davidboogerd)of LinkedIn (https://www.linkedin.com/in/david-boogerd-44207a7b?originalSubdomain=nl) 🧵 Het 'twitterdraadje' van David in reactie op Tijl Beckand (https://twitter.com/David_Boogerd/status/1709635357837242411)zijn claim dat Jezus een samenraapsel is van allerlei mythes 🎧 Afl. 18 Feiten en fabels over de historische Jezus met Bert Jan Lietaert Peerbolte (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/25427/18-feiten-en-fabels-over-de-historische-jezus-met-bert-jan-lietaert-peerbolte-en-stefan-paas)

Dit is nu al een van onze favoriete gesprekken van de afgelopen tijd - want er zit zó veel in. Abdelkader Benali is te gast. Hij is schrijver, columnist van Trouw en een begenadigd verteller zoals je zult horen. Het leek ons mooi om in deze lijdenstijd voor Pasen met Abdelkader te spreken over een man waar hij - en velen met hem - groot fan van is: Bach. En dan natuurlijk ook de Matthäus-Passion, een werk dat volgens Abdelkader actueler is dan ooit. Een aflevering dus met mooie muziek, maar het gesprek nam ook boeiende, onvoorziene wendingen. Over Wilders, Gaza, de ramadan en de plotselinge dood van Abdelkaders broer. Een urgent en bewogen gesprek, 'maar waar Bach wordt gespeeld met Pasen, is er hoop', zegt Abdelkader.  David Boogerd spreekt hem uiteraard samen met vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht. 📱 Volg ons op Instagram (https://www.instagram.com/deongelooflijke/) 📱 Volg David op X (https://twitter.com/David_Boogerd), Threads (https://www.threads.net/@davidboogerd)of LinkedIn (https://www.linkedin.com/in/david-boogerd-44207a7b?originalSubdomain=nl) 🎧 Afl. 107 Het goddelijke van klassieke muziek met Francis van Broekhuizen (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/75138/107-het-goddelijke-van-klassieke-muziek-met-francis-van-broekhuizen-en-stefan-paas) 📖 De Goede Vrijdag-lezing van Abdelkader Benali over Bach (https://www.bachvereniging.nl/Goede-Vrijdag-lezing)

Hij is misschien wel de meest invloedrijke Nederlandse schrijver van dit moment: historicus Rutger Bregman. Zijn boek 'De meeste mensen deugen' werd een wereldwijde bestseller, een boek dat mensen misschien wel té prettig vonden om te lezen, stelt Rutger. Zijn nieuwe boek 'Morele Ambitie' is daarom geen warme knuffel, maar een koude douche. Hij wil mensen wakker schudden en - op een bepaalde manier - bekeren. Want bij Rutger is de dominee nooit ver weg. Is dat ook de reden waarom hij - naast alle lof - ook veel afkeer oproept? En waarom struikel je in zijn boek over de christelijke inspiratiebronnen?  In de Jacobikerk in Utrecht sprak David Boogerd hem uiteraard samen met vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht. 📱 Volg ons op Instagram (https://www.instagram.com/deongelooflijke/) 📱 Volg David op X (https://twitter.com/David_Boogerd), Threads (https://www.threads.net/@davidboogerd) of LinkedIn (https://www.linkedin.com/in/david-boogerd-44207a7b?originalSubdomain=nl) 🎧 Afl. 184 - Wat is de waarde van de mens? Over Poetin, de Bijbel, Romeinen en olifanten (met Beatrice de Graaf en Stefan Paas) (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/104316/184-wat-is-de-waarde-van-de-mens-over-poetin-de-bijbel-romeinen-en-olifanten-met-beatrice-de-graaf-en-stefan-paas) 🎧 Afl. 53 - Oorlog, verzet en genade met Rutger Bregman en Beatrice de Graaf (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/53711/53-oorlog-verzet-en-genade-met-rutger-bregman-en-beatrice-de-graaf) 🎧 Afl. 11 - Rutger Bregman over religie en de deugende mens (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/20509/11-rutger-bregman-over-religie-en-de-deugende-mens)

Of het nou gaat om het Rusland van Poetin, racisme, de genderdiscussie, euthanasie en abortus... onder dit soort hete hangijzers gaat vaak één vraag schuil: wat is de waarde van de mens? En wat maakt ieder mens gelijkwaardig? Dat zijn cruciale vragen waar we te weinig over nadenken. We kunnen makkelijk zeggen dat we in mensenrechten geloven, maar waar is het op gefundeerd? Op de wetenschap, de natuur of op God? Volgens sommige denkers zijn mensenrechten niet los te krijgen van God, want kan je vanuit een strikt atheïstisch wereldbeeld een wezenlijk verschil maken tussen een mens en een mier?
 Fascinerende vragen, met grote gevolgen. We leggen ze voor aan hét illustere Ongelooflijke duo: historicus Beatrice de Graaf van de Universiteit Utrecht en theoloog Stefan Paas van de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.  📅 Vier 5 jaar De Ongelooflijke Podcast met ons: reserveer je kaarten. (https://shop.paylogic.com/173cb08e91884cb88abc11968a75b43d/vijf-jaar-de-ongelooflijke-podcast)  📱 Volg ons op Instagram (https://www.instagram.com/deongelooflijke/) 📱 Volg David op X (https://twitter.com/David_Boogerd), Threads (https://www.threads.net/@davidboogerd)of LinkedIn (https://www.linkedin.com/in/david-boogerd-44207a7b?originalSubdomain=nl) 🎧 Afl. 113 'Ons idee van vrijheid klopt niet' (met Beatrice en Stefan) (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/80453/113-ons-idee-van-vrijheid-klopt-niet-en-de-gevolgen-zijn-groot-met-beatrice-de-graaf-en-stefan-paas) 🎧 Afl. 122 'God is dood', zei Nietzsche. Heeft hij een punt? (met voormalig Denker des Vaderlands Paul van Tongeren) (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/83326/122-god-is-dood-zei-nietzsche-heeft-hij-een-punt-met-denker-des-vaderlands-paul-van-tongeren-en-stefan-paas)