Populizm. Gość: prof. Wojciech Sadurski

Udało się jemu lub jej, ponieważ po prostu się udało, bo tak złożyły się nad nim albo nad nią gwiazdy. Przyszło łatwo, jako konsekwencja naturalnych zdolności, wrodzonego talentu. Albo dlatego, że wszystko załatwili rodzice, bo za sprawą urodzenia w takim a takim domu miał albo miała w życiu łatwiej – to komentarze, które często słyszy się po czyimś wielkim sukcesie w dziedzinie, która nie może być udziałem każdego, czyli w sztuce albo sporcie. Co z nich przebija, to brak zrozumienia dla wysiłku, jaki za sukcesem stoi, i właśnie o wysiłku traktuje nowy odcinek „Czasu odzyskanego”.Pretekstem do niego jest „Kulej. Dwie strony medalu” – film biograficzny o polskim bokserze Jerzym Kuleju, medaliście igrzysk w Tokio i w Meksyku, wyreżyserowany przez Xawerego Żuławskiego. Z Żuławskim rozmawiam o wysiłku w jego życiu i byciu ocenianym nie przez pryzmat własnych osiągnięć, ale nazwiska; o inwestowaniu wysiłku w projekty, które nie wyszły; o tym, kto musi zapłacić za czyjś wysiłek – czasem zwieńczony sukcesem, a czasem nie; o tym, co po kinie i czy w ogóle reżyser może robić coś innego, niż reżyserować filmy. Zapraszam do słuchania.Podcastu „Czas odzyskany” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz oglądać na YouTube. This podcast uses the following third-party services for analysis: Podtrac - https://analytics.podtrac.com/privacy-policy-gdrpChartable - https://chartable.com/privacy

Co łączy Polaków AD 2024 z tymi z 1914 albo z 1814 roku? Czy można mówić, że jedni z drugich wynikają? A może ciągłość naszej historii została kiedyś zerwana, więc wszystko zaczęło się na nowo? Może zaczyna się na nowo przy okazji każdych wyborów, które wygrywa niegdyś opozycyjna partia? Jak znaleźć w samym sobie to, co Amerykanie nazywają integrity, pewnego rodzaju konsekwencję, za sprawą której jedno zachowanie będzie pasować do drugiego?Ciągłość jest tematem rozmowy z Pawłem Sołtysem, Pablopavo. Pretekst do rozmowy to jego ostatnia powieść „Sierpień”, a przede wszystkim to, jak przedstawiona jest w niej Warszawa: miasto, które, podlega nieustającym przemianom, ale zachowuje swoją substancję. Rozmawiamy o ciągłości w życiu narodu, nie tylko polskiego, także rosyjskiego, i pojedynczego człowieka, o tym, w jaki sposób pojawia się pokusa, by się z ciągłości wyzwolić.Podcastu „Czas odzyskany” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube. This podcast uses the following third-party services for analysis: Podtrac - https://analytics.podtrac.com/privacy-policy-gdrpChartable - https://chartable.com/privacy

Cezar, Napoleon, Piłsudski, de Gaulle, Obama: historię świata można by napisać nazwiskami wielkich politycznych przywódców. Oczywiście, byłaby to pewna wersja tej historii, istotne jest jednak, że zapotrzebowanie na nią się pojawia, co znajduje swoje odbicie w innym zapotrzebowaniu: na wielkiego przywódcę w naszej epoce. Nie chodzi o polityka, który będzie dzierżył stanowisko prezydenta albo premiera tylko o kogoś, kto porwie tłumy, zmieni sposób myślenia ludzi i wskaże, do czego mają dążyć.Dlaczego jedni politycy zostają przywódcami, a inni nie? To temat szczególnie istotny z racji nadchodzących wyborów w Stanach Zjednoczonych. Gościnią specjalnego odcinka „Czasu odzyskanego” jest dr hab. Małgorzata Zachara-Szymańska z Uniwersytetu Jagiellońskiego i European University Institute we Florencji, autorka, m.in. „Global Political Leadership: In Search of Synergy”, twórczyni podcastu „Vogue Polska”, „Wolna Amerykanka”.Podcastu „Wolna Amerykanka” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube. This podcast uses the following third-party services for analysis: Podtrac - https://analytics.podtrac.com/privacy-policy-gdrpChartable - https://chartable.com/privacy

Pod Troją walczył dekadę.Kolejną wędrował przez Morze Jońskie. Był pierwszym nowoczesnym bohaterem literackim – nie nośnikiem mitu, ale człowiekiem, skomplikowanym i niejednoznacznym. Mowa, oczywiście, o Odyseuszu, który jest bohaterem ostatniego odcinka „Czasu odzyskanego” w tym sezonie. Nowe, dokonane przez Antoniego Liberę, tłumaczenie eposu Homera na język polski jest pretekstem do rozmowy. Gościem jest Wit Szostak, pisarz i filozof, autor esejów nawiązujących do „Odysei” – „Tratwy Odysa” i „Zagrody zębów”. Wspólnie z Szostakiem zastanawiamy się, kim właściwie był Odyseusz i jak jego figura może posłużyć do interpretowania problemów istotnych dla naszych czasów, z których kluczowy jest kryzys uchodźczy. Czy Odyseusz był jednym z nich, skoro wracał do domu na tratwie podobnej do tych, które płyną dziś do Europy z północnej Afryki? Czy może jednak nie, skoro płynął do domu, który zostawił? Czy dom, który zostawił i dom, do którego wracał, były tym samym domem? Jaka jest sytuacja człowieka bezdomnego, w Starożytnej Grecji i dzisiaj? Zapraszam do słuchania.This podcast uses the following third-party services for analysis: Podtrac - https://analytics.podtrac.com/privacy-policy-gdrpChartable - https://chartable.com/privacy

It’s the singer, not the song – stwierdził kiedyś Mick Jagger. Nie chodzi o to, co ktoś, kto śpiewa – śpiewa, co ktoś, kto maluje –maluje, co ktoś, kto pisze – pisze, ale o to, kim on sam bądź ona sama jest, ponieważ to właśnie taka persona działa na publiczność jak światło, do którego zlatują się ćmy. W tym odcinku „Czasu odzyskanego” zajmujemy się wymyślaniem samego siebie, tworzeniem własnego wizerunku i tym, jak odbiega on od prawdy, jak również: tym, jak prawda, niczym właściciel psa, zaczyna go przypominać. Towarzyszy nam w tej podróży dwóch pisarzy, twórców literatury faktu.Pierwszym jest Truman Capote, bo to serial o nim („Konflikt: Capote kontra socjeta”) jest do tego odcinka pretekstem. Drugim – autor o Trumanie Capocie eseju (wydrukowanego w zbiorze „Fakty muszą zatańczyć”), jeden z najwybitniejszych polskich reporterów, Mariusz Szczygieł. Pytam go o to, jak dawno temu, jeszcze jako chłopak ze Złotoryi, pierwszy raz się wymyślił – i na czym polegało wymyślenie numer dwa, już w Warszawie, gdy przestał pracować w telewizji i został reporterem; o to, na ile umieszczenie samego siebie w reportażu może reportera zniszczyć (jak Capote’a zniszczyły „Wysłuchane modlitwy”); o to, czy gdyby zaczynał swoją karierę w świecie, w którym istniał internet, miałaby ona szansę tak się udać.Zdjęcie okładki odcinku: Michał MutorThis podcast uses the following third-party services for analysis: Podtrac - https://analytics.podtrac.com/privacy-policy-gdrpChartable - https://chartable.com/privacy

Wszyscy diagnozują u siebie traumy. Wszyscy szukają we własnej przeszłości wydarzeń, które ich negatywnie ukształtowały, a ich wyparcie zaważyło na ich życiu. Ten odcinek „Czasu odzyskanego” opowiada nie o traumie indywidualnej, lecz o narodowej. Pretekstem jest „Traumaland”, nowa książka prof. Michała Bilewicza z Centrum Badań nad Uprzedzeniami na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego. W „Traumalandzie” Bilewicz skupia się na doświadczeniu dwóch narodów – polskiego i izraelskiego. Sprawdza, w jaki sposób wydarzenia, które miały miejsce na „skrwawionych ziemiach”, jak nazywa je Timothy Snyder, w czasie II wojny światowej i Zagłady, doprowadziły do politycznych zachowań, które mają miejsce dzisiaj. W jaki sposób trauma, wykorzystywana przez partie i ideologie, prowadzi do narodzin narodowych tożsamości?This podcast uses the following third-party services for analysis: Podtrac - https://analytics.podtrac.com/privacy-policy-gdrpChartable - https://chartable.com/privacy

Wiadomo, że zdradził i dostał za to trzydzieści srebrników – mało, jak na ówczesną siłę nabywczą tej kwoty. Dlaczego zdradził, skoro nie dla pieniędzy? Może dlatego, że widział w Jezusie politycznego przywódcę, który wyzwoli Jerozolimę spod panowania Rzymian? A może był do tego predestynowany?W drugiej części dyptyku na temat zdrady przyglądamy się historii Judasza, a gościem, który o nim opowiada, jest Tomasz Terlikowski, autor książki „To ja, Judasz. Biografia apostoła”. Terlikowski sam był i jest oskarżany o bycie Judaszem, bo z pozycji prawicowych przeszedł w polskim dyskursie, jeśli nie na pozycję centrową, to na pewno pozycję dialogu. This podcast uses the following third-party services for analysis: Podtrac - https://analytics.podtrac.com/privacy-policy-gdrpChartable - https://chartable.com/privacy

Ja wiem, że ty jesteś umoczony, ty zaś wiesz, że ja jestem umoczony. Wiemy też, że umoczeni są nasi koledzy i oni wiedzą, że umoczeni jesteśmy my. Tak, w skrócie, wygląda schemat brudnej wspólnoty, której uczestnicy mają się wzajemnie w szachu, a patologiczne zachowania są na porządku dziennym. Brudnymi wspólnotami mogą być polityczne oligarchie, ale też grupy ludzi, których połączyło to, że zrobili coś złego.Tak jest w nowej powieści Katarzyny Bondy, „Efekcie morza”, zainspirowanej sprawą zaginięcia Iwony Wieczorek. Z Bondą rozmawiam o tym, jak brudne wspólnoty się tworzą, jaki wpływ na nie mają wiek, klasa społeczna i gender uczestników, jak zmieniały się w Polsce po 1989 roku.This podcast uses the following third-party services for analysis: Podtrac - https://analytics.podtrac.com/privacy-policy-gdrpChartable - https://chartable.com/privacy

Są takie nazwy własne, które – chociaż odnoszą się do wydarzeń sprzed lat – zrozumiałe są świetnie i dzisiaj. W Polsce należy do nich „Targowica”. Miejsce podpisania konfederacji przeciwników reformowania Rzeczpospolitej Obojga Narodów podjętego przez Sejm Czteroletni przenikło do naszej zbiorowej wyobraźni jako synonim zdrady, czy też szczególnego jej rodzaju – zdrady narodowej. O niej traktuje dzisiejszy odcinek, do którego pretekstem może być niedawny film Marcina Koszałki o „Goralenvolk”. O zdradzie rozmawiam z dr Jarosławem Kuiszem.This podcast uses the following third-party services for analysis: Podtrac - https://analytics.podtrac.com/privacy-policy-gdrpChartable - https://chartable.com/privacy

Gościem nowego odcinka „Czasu odzyskanego” jest prof. Wojciech Sadurski, konstytucjonalista związany z Uniwersytetem w Sydney, visiting professor na uczelniach Princeton, Yale i w Nowym Jorku, autor książki „Pandemia populistów”. Analizujemy, jak populizm działa – w jaki sposób zagarnia instytucje, wynaturza je i sprawia, że pracują na jego korzyść. A po co właściwie poruszać ten temat? Zagrożenie populizmem wcale nie minęło, a najlepszym na to dowodem jest nerwowe oczekiwanie na najbliższe wybory w Stanach Zjednoczonych i we Francji.This podcast uses the following third-party services for analysis: Podtrac - https://analytics.podtrac.com/privacy-policy-gdrpChartable - https://chartable.com/privacy