101. Netwerkcorruptie en witwasbestrijding - Willeke Slingerland

In deze aflevering spreekt Erik Reissenweber met Willeke Slingerland, lector Weerbare Democratie, over de vaak onzichtbare rol van netwerken bij corruptie. Waar traditionele corruptie draait om omkoping, laat netwerkcorruptie zien hoe loyaliteit, wederkerigheid en gesloten kringetjes kunnen leiden tot ernstige integriteitsrisico’s — vaak zonder dat iemand expliciet ‘fout’ wil zijn.We bespreken onder meer:Hoe netwerkcorruptie werkt en waarom het moeilijk te herkennen isWaarom netwerken soms kritische tegenspraak onderdrukkenVoorbeelden uit binnenlands bestuur én internationale casussen zoals FIFA en UberDe link met witwassen: hoe criminele geldstromen de bovenwereld binnenkomenWaarom bestaande anti-corruptiewetgeving tekortschietHet belang van influence peddling en de Europese richtlijnWat een poortwachter, toezichthouder of opsporingsprofessional nú al kan doenZelfreflectie: hoe organiseer je je eigen tegenmacht?Deze aflevering is onderdeel van een tweeluik. In deel 2 zoomen we in op concrete casussen uit gemeenten en lokale netwerken.Links naar bronnen, zoals besproken in de podcast:Agreement reached on the first EU-wide criminal law rules against corruption | News | European Parliament: https://www.europarl.europa.eu/news/en/press-room/20251201IPR31697/agreement-reached-on-the-first-eu-wide-criminal-law-rules-against-corruption Council and European Parliament reach deal on new EU law to step up fight against corruption - Consilium: https://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2025/12/02/council-and-european-parliament-reach-deal-on-new-eu-law-to-step-up-fight-against-corruption/De kamervragen van van Nispen (3 maart 2025):https://zoek.officielebekendmakingen.nl/ah-tk-20242025-1472.html

“Tien jaar witwasbestrijding door de ogen van experts”Deze 100e aflevering moest een bijzondere aflevering worden. Dus blikken we met een reeks sleutelfiguren uit de witwasbestrijding terug op tien jaar ontwikkelingen én kijken we vooruit naar de komende vijf jaar. Wat is er wezenlijk veranderd? Waar staan we nu? En wat moet er anders om witwassen effectiever aan te pakken?Onder meer aan het woord:Het hoofd van de FIU-NederlandHet afdelingshoofd Strategische Intelligence van de FIODEen teamleider van het AMLCDe CCO van een internationale bankOnderzoekers en adviseurs uit toezicht, zorg en beleidEen officier van justitieThema’s in deze afleveringDe professionalisering van poortwachtersDe opkomst van crypto en digitale geldstromenVoortdurende innovatie door criminelenDe noodzaak van internationale gegevensdelingVan reactief naar preventief witwassen bestrijdenMisbruik van rechtspersonen en zorgfraudeDe groei van publiek-private samenwerkingKnelpunten rondom privacy, bevoegdheden en capaciteitWat écht impact heeft in het afpakprocesWaarom deze aflevering relevant isDeze bloemlezing laat haarscherp zien waar we staan in de witwasbestrijding: verder dan ooit, maar de uitdagingen worden groter. De inzichten van de gasten zijn direct toepasbaar voor iedereen die werkt in toezicht, opsporing, compliance of beleid.

Das Strohman-Kartell: hoe kwetsbare mensen het schild vormen van grensoverschrijdende fraudeIn deze aflevering duiken we diep in:„Das Strohmann-Kartell.  Dienstleister für die Mafia“,de documentaire van de Duitse onderzoeksjournalisten Adrian Bartocha en Jan Wiese, werkzaam bij Rundfunk Berlin-Brandenburg. Hun onderzoek laat overtuigend zien hoe kwetsbare, vaak verslaafde mannen uit Oost-Europa worden ingezet als katvangers voor tientallen bedrijven tegelijk — en daarmee het zicht op complexe fraude- en witwasnetwerken volledig blokkeren.We bespreken onder meer:hoe stroman-handelaren werken en waarom er een “voorraad” stroman-directeuren bestaatde rol van notarissen, tussenpersonen en schijnbedrijven in Duitslandhoe btw-carrousels, sociale zekerheidsfraude en grensoverschrijdende witwasconstructies samenkomende rol van het Europees Openbaar Ministerie bij onderzoeken die landsgrensoverschrijdend moeten opererenhoe een Instagram-influencer onbedoeld hielp het netwerk bloot te leggende maatschappelijke schade van deze industriële vorm van economische criminaliteitDeze aflevering is essentieel voor iedereen die zich bezighoudt met witwasbestrijding, financiële integriteit, toezicht of ketenonderzoek.Link naar de documentaire: https://www.youtube.com/watch?v=kdH2-O6FbQwen op:https://www.ardmediathek.de/video/story/das-strohmann-kartell-dienstleister-fuer-die-mafia/rbb/Y3JpZDovL3JiYl9kMDcyMzVlYS1hYjQyLTRkNmMtYTYwOC0yMDNhMGJkZDIwNzdfcHVibGljYXRpb24

Leren van de rechter: jurisprudentie in de praktijkIn deze aflevering duiken Anne en Manouk, beiden jurist bij het AMLC, in recente uitspraken over witwassen. Wat leren deze zaken ons over hoe rechters witwasfeiten beoordelen – en wat betekent dat voor jouw werk als rechercheur, toezichthouder of poortwachter?De aflevering behandelt vijf uiteenlopende zaken die samen laten zien hoe rechtspraak richting geeft aan de bestrijding van witwassen:Geldezels – Hoe ver reikt de verantwoordelijkheid van iemand die zijn bankpas uitleent? Wat bedoelt de Hoge Raad precies met “feitelijke zeggenschap”?WWFT-overtreding door een accountant – Waarom ook passieve betrokkenheid kan leiden tot een meldplicht bij de FIU, en hoe het begrip samengestelde handeling wordt toegepast.Valsheid in geschrift en hypotheekfraude – Wanneer gelden valse documenten als gronddelict en wanneer als witwashandeling? En wat is het verschil tussen middellijk en onmiddellijk uit eigen misdrijf afkomstig?Besmet startkapitaal – Hoe één verkeerd begin jarenlang kan doorwerken in een onderneming, en waarom ook een “gewoon” bedrijf kan worden veroordeeld voor witwassen in de uitoefening van beroep of bedrijf.Daarnaast bespreken Anne en Manouk hoe het AMLC jurisprudentie selecteert, vertaalt naar praktijkgerichte inzichten en deelt met publieke én private partijen.Besproken in deze podcast:1) Bankrekening misbruikt voor WhatsappfraudeGerechtshof ’s-Hertogenbosch, 15 april 2025,ECLI:NL:GHSHE:2025:1641 2) Geldezel die pinpas en pincode verstrektHoge Raad, 10 juni 2025, ECLI:NL:HR:2025:8713) Een accountantskantoor dat administratieve en fiscale diensten verleent aan een cliëntCentrale Raad van Beroep voor het Bedrijfsleven, 15 juli 2025,ECLI:NL:CBB:2025:3694) Hypotheek en valsheid in geschriftenRechtbank Noord-Holland, 17 juni 2025, ECLI:NL:RBNHO:2025:6654 5) Van besmet startkapitaal tot gewoontewitwassenRechtbank Den Haag, 10 juli 2025, ECLI:NL:RBDHA:2025:12538

In deze aflevering van de AMLC Podcast duiken we in de wereld van afvalstromen en milieucriminaliteit. Samen met experts van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT-IOD) bespreken we hoe afval een lucratief verdienmodel kan zijn voor criminelen, welke rol contant geld en internationale handel spelen, en waarom de pakkans relatief laag is.We onderzoeken de link met witwassen, de signalen die opsporingsdiensten gebruiken, en hoe samenwerking tussen toezichthouders, OM, politie en financiële instellingen cruciaal is. Ook komen voorbeelden van recente zaken en modus operandi aan bod, evenals tips voor professionals in compliance en toezicht die signalen willen herkennen.Enkele bronnen:https://www.amlc.nl/wp-content/uploads/2024/11/Sectordocument-plastic.pdfhttps://www.ilent.nl/actueel/nieuws/2025/05/21/afval-is-een-crimineel-businessmodel

In deze aflevering van de AMLC Podcast bespreken we de rol van poortwachters in de strijd tegen witwassen en terrorismefinanciering. We gaan in op de uitdagingen rond geheimhouding, gegevensdeling en de verplichting om ongebruikelijke transacties te melden of zelfs dienstverlening te weigeren. Ook komt het zelfreinigend vermogen van sectoren als de advocatuur en makelaardij aan bod, en hoe samenwerking met opsporingsinstanties steeds belangrijker wordt.Wat je leert in deze aflevering:✅ Hoe poortwachters invulling geven aan hun wettelijke taak✅ Wanneer geheimhouding doorbroken mag of moet worden✅ Hoe gegevensdeling kan bijdragen aan effectievere signalering✅ Waarom communicatie over witwassen cruciaal is voor draagvlak

In deze aflevering van de AMLC Podcast duiken we samen met Hennie Verbeek-Kusters, hoofd van FIU-Nederland, diep in het FIU Jaarverslag 2024. Wat zijn de meest urgente witwasmethoden van dit moment? Hoe kijkt de FIU naar de effectiviteit van meldingen? En wat betekenen de veranderingen in de Europese meldstructuur voor poortwachters?We bespreken onder meer:De opkomst van het cashcompensatiemodel als systeemrisicoDe rol van facilitators en misbruik van rechtspersonenSanctieontwijking als witwasfenomeenTrends in meldgedrag bij banken, VASPs en creditcardmaatschappijen🎧 Beluister deze aflevering als je werkt aan het voorkomen, opsporen of vervolgen van witwassen – en meer grip wilt krijgen op de richting waarin ons stelsel zich ontwikkelt.📎 Meer lezen?👉 FIU Jaarverslag 2024👉 Typologieën over crypto (juli 2025)👉 Leaders in Finance Compliance podcast aflevering op Spotify met Hennie Verbeek-Kusters (2 juli)

De patiënt als verdienmodel – witwassen via de zorgsectorIn deze aflevering duiken we in de wereld van zorgfraude en witwassen. Hoe worden thuiszorg en andere zorgvoorzieningen gebruikt om crimineel geld wit te wassen? Welke signalen wijzen op fraude, en hoe kun je als professional bijdragen aan het opsporen ervan?Je hoort van Timon van de Kraats (OM) en Imke van Maurik (NLA) praktijkvoorbeelden van dossiers waarin patiënten slachtoffer werden van frauderende zorgaanbieders. Ook bespreken we waarom dit zo’n uitdagend terrein is voor toezichthouders en opsporingsdiensten, en welke rol samenwerking speelt in de aanpak.📎 Links:https://www.nlarbeidsinspectie.nl/onderwerpen/melden/team-criminele-inlichtingen-tcihttps://www.meldmisdaadanoniem.nlhttps://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/fouten-en-fraude-in-de-zorg/vraag-en-antwoord/melden-fraude-zorgVerdiepend artikel Witwassen… en zorgfraude https://www.amlc.nl/witwassen-en-zorgfraude/Interessante zaak met uitspraak Rechtbank Rotterdam: ⁠https://www.linkedin.com/posts/activity-7288520040608333825-3Hq5⁠Aanhoudingen voor witwassen met zorggeld:https://www.nlarbeidsinspectie.nl/actueel/nieuws/2025/01/29/3-aanhoudingen-voor-witwassen-van-zorggeldenMooi resultaat van de Recherche Zorgfraude van de NLA en het Functioneel Parket:⁠https://www.linkedin.com/posts/joost-van-slobbe-2a590076_weer-een-mooi-resultaat-van-de-recherche-activity-7300238382956204033-5Gp9?utm_source=share&utm_medium=member_ios&rcm=ACoAAAEbTx4Blg4Xn_nNbkXdPYuGuJWWt0X-MsA⁠Zorgfraude in het nieuws:https://www.linkedin.com/posts/marcogerling_hoe-criminelen-aan-het-bed-van-je-zieke-grootouder-activity-7344957230129065986-qcvA?utm_source=share&utm_medium=member_ios&rcm=ACoAAAEbTx4Blg4Xn_nNbkXdPYuGuJWWt0X-MsAOnderzoek naar jeugdzorg in Malburgen (Arnhem):https://www.linkedin.com/posts/judithspanjers_rapport-zorgfraude-malburgen-ugcPost-7344422657519435776-IKsq?utm_source=share&utm_medium=member_ios&rcm=ACoAAAEbTx4Blg4Xn_nNbkXdPYuGuJWWt0X-MsA

In deze aflevering van de AMLC Podcast spreken we met Alaaddin Önal, landelijk programmamanager Verhuld Vermogen, en Henk, registeraccountant en cryptospecialist bij de Belastingdienst. Samen ontrafelen we hoe verborgen vermogensstromen – van luxe appartementen in Dubai tot complexe DeFi-constructies – alsnog boven water komen.Je hoort hoe de Belastingdienst:​Signalen uit internationale gegevensuitwisselingen, leaks en vrijwillige meldingen combineert.​Met specialistische blockchainanalyse crypto-transacties traceert.​Samenwerkt met FIOD bij verdenking van witwassen.​Inzicht krijgt in saldi en transacties via nieuwe Europese richtlijnen (DAC6 en DAC8).We bespreken praktische voorbeelden, zoals het gebruik van cold wallets, mixers, en decentrale exchanges, en waarom fiscaal rechercheren en opsporing steeds vaker samenkomen.Links in de shownotes:​Meer informatie over DAC6/DAC8: https://taxation-customs.ec.europa.eu/taxation/tax-transparency-cooperation/administrative-co-operation-and-mutual-assistance/directive-administrative-cooperation-dac/dac6_en​Leaks (Pandora Papers, Dubai Leaks): https://offshoreleaks.icij.org/nodes/14037790​Uitleg fictief rendement box 3: https://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/nl/box-3/content/berekening-box-3-inkomen-fictief-rendement

🏠 In deze aflevering duiken we in de kwetsbaarheden van de vastgoedsector als witwasvehikel. Criminelen misbruiken woningen, prijsafspraken en schimmige constructies — maar hoe kunnen makelaars, notarissen en opsporingsdiensten dat tegengaan?Je hoort:Hoe shoppende criminelen profiteren van gebrekkige informatie-uitwisseling.Waarom makelaars en notarissen niet altijd op één lijn zitten.Wat de nieuwe anti-witwasaanpak van het kabinet betekent voor de sector.Met openhartige inzichten van Barbara van Kampen (KNB), Lana Goutsmits-Gerssen (NVM) en Pim Jansonius (politie Amsterdam).🎙️ Praktisch, confronterend en met concrete verbeterpunten voor elke poortwachter in vastgoed.