318. Świąteczny Nowy Jork: magia, tłumy i codzienność. Rozmowa z mieszkanką miasta

Nowy Jork w sezonie świątecznym jest jak scenografia do filmu – pełen blasku i dekoracji, które co roku przyciągają miliony turystów. Ale jak to wszystko wygląda z perspektywy osoby, która w tym mieście mieszka na co dzień? Jak poruszać się po Manhattanie w grudniu, kiedy tłumy skutecznie utrudniają zwykłą codzienność? Gościem odcinka jest Anna Stranczyk, która od czterech lat mieszka w Nowym Jorku. Ania opowiada o swoim pierwszym spacerze po świątecznie udekorowanym Nowym Jorku, o tym, jak wygląda grudzień widziany jej oczami i dlaczego niektóre miejsca omija szerokim łukiem.

Święto Dziękczynienia większości z nas kojarzy się z rodzinnym stołem, domową kuchnią i indykiem, który od rana piecze się w piekarniku. Ale w Stanach Zjednoczonych coraz więcej osób obchodzi Thanksgiving inaczej – w restauracji. Do rozmowy zaprosiłam Magdalenę Campion, która prowadzi z mężem na przedmieściach Minneapolis dwie restauracje i wystąpiła w odcinku nr 178. Rozmawiamy o tym, jak wygląda Thanksgiving w amerykańskich restauracjach: od rozbudowanych bufetów, po logistykę, koszty i kulisy przygotowań. Pojawia się też temat Friendsgiving – luźniejszej kolacji dzień lub kilka dni przed Świętem Dziękczynienia (lub zaraz po), kiedy spotykają się przyjaciele. To odcinek o jedzeniu, zwyczajach, ale też o tym, że świętowanie w USA ma różne oblicza.

Listopad to w Ameryce czas, gdy miliony ludzi siadają do komputera, by wybrać ubezpieczenie zdrowotne na kolejny rok. To moment, w którym trzeba sobie odpowiedzieć na pytanie: stać mnie na ubezpieczenie czy nie. W tym roku temat ubezpieczeń znów podzielił polityków w Waszyngtonie i doprowadził do najdłuższego shutdownu w historii USA. Demokraci domagali się przedłużenia dopłat do planów Obamacare, Republikanie chcieli „czystej” ustawy budżetowej. Przez 43 dni federalne urzędy były zamknięte, a setki tysięcy pracowników nie otrzymywały wynagrodzeń. W tym odcinku tłumaczę, jak działa system ubezpieczeń zdrowotnych w Stanach Zjednoczonych, czym są dopłaty ACA, o co dokładnie poszło w politycznym sporze i dlaczego temat zdrowia od dekad wraca w amerykańskiej polityce jak bumerang.

Pierwszy pobyt w Chicago okazał się rozczarowaniem – kraj, który miał być spełnieniem marzeń, wyglądał zupełnie inaczej, niż sobie wyobrażała. Dziś Magdalena Pantelis mieszka w Chicago na stałe i pełni funkcję dyrektorki ds. sprzedaży Polskich Linii Lotniczych LOT na USA i Kanadę. W odcinku opowiada o tym, jak z lokalnej telewizji kablowej w Małopolsce trafiła do międzynarodowej branży lotniczej. Mówi o zmianach w chicagowskiej Polonii, o stereotypach, które wciąż potrafią zaskakiwać, i o tym, dlaczego Ameryka – mimo wszystko – może stać się prawdziwym domem.

W odcinku rozmowa z Maciejem Jamrózem, oficerem łącznikowym z Kongresem Stanów Zjednoczonych w polskiej ambasadzie w Waszyngtonie oraz pasjonatem historii. To podcast o tym, jak spotkanie będącego u szczytu sławy Ignacego Paderewskiego z ówczesnym prezydentem USA Wodorowem Wilsonem wpłynęło na uzyskanie przez Polskę niepodległości. Rozmawiamy o tym, jak Paderewski trafił do Białego Domu, w jaki sposób zdobył zaufanie Wilsona i co z tej relacji wyniknęło. Mówimy o kulisach konferencji wersalskiej, ale też o koncertach Paderewskiego w Stanach, o jego sławie, lukratywnych kontraktach oraz o tym, jak wykorzystał popularność dla dobra Polski.

Skrzydło Wschodnie Białego Domu przestało istnieć. Tam, gdzie jeszcze niedawno wchodziły wycieczki i pracował zespół pierwszej damy USA, powstanie sala balowa za 300 milionów dolarów. W podcaście z Pawłem Żuchowskim rozmawiamy o tym, co zburzono, jak ma wyglądać nowa część, dlaczego zawieszono wizyty w Białym Domu i czemu ta decyzja wywołała tak duży sprzeciw.

Jesień w Ameryce to nie tylko kolorowe liście i Halloween. To ogromny, doskonale zorganizowany sezon gospodarczy i kulturowy. Zaczyna się w sierpniu od pumpkin spice latte, które co roku uruchamia marketingową machinę wartą setki milionów dolarów. W tym odcinku opowiadam, jak wygląda amerykańska jesień z bliska – od dekorowania ganków i rodzinnych wypraw na pumpkin patch, po lokalne Oktoberfesty i weekendowe wizyty w winnicach. Będzie też o Halloween, które zamienia amerykańskie przedmieścia niemal w plany filmowe jak z horrorów.

W tym odcinku zaglądamy za bramę amerykańskiej bazy wojskowej Fort Bragg w Karolinie Północnej. Moja rozmówczyni, Oriana Teeple, mieszka tam z rodziną. Jej mąż jest wojskowym, a ona pracuje w organizacji charytatywnej Armed Services YMCA, która prowadzi bank żywności i wspiera żołnierzy oraz ich bliskich. Jak wygląda codzienność w bazie w czasie shutdown? Co dzieje się z rachunkami, szkołami i sklepami, gdy rząd wstrzymuje wypłaty? Dlaczego niektóre rodziny muszą korzystać z pomocy żywnościowej – mimo że są częścią armii jednego z najbogatszych krajów świata? To rozmowa o kulisach życia w amerykańskiej bazie i o tym, jak naprawdę wygląda shutdown z perspektywy ludzi, których on dotyka.

Prof. Janusz Wojtusiak kieruje laboratorium uczenia maszynowego na George Mason University i od dwóch dekad bada, jak mądre algorytmy pomagają ludziom — zwłaszcza w zdrowiu i medycynie. W rozmowie wracamy do początków sztucznej inteligencji, ale skupiamy się na praktyce: gdzie AI już realnie przyspiesza diagnozy, co potrafią systemy analizujące zdjęcia medyczne i dlaczego w szpitalach bardziej chodzi o priorytetyzację pracy radiologa niż „zastąpienie człowieka”. Prof. Wojtusiak opowiada też między innymi o projekcie, który wykrywa siniaki niewidoczne gołym okiem — kluczowe w sprawach przemocy.

Jak wygląda tydzień, w którym światowa polityka przenosi się na Manhattan? W tym odcinku zabieram Was do Nowego Jorku podczas Sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ. Rozmawiam z Pawłem Żuchowskim, korespondentem RMF FM, który był na miejscu. Mówimy o polityce i kulisach: od paraliżu miasta przez kolumny prezydenckie, przez incydenty na schodach ruchomych i promptery, aż po korytarzowe spotkania, które czasem znaczą więcej niż oficjalne przemówienia. Jest też o polskich akcentach, o tym, dlaczego sala pustoszeje po wystąpieniu amerykańskiego prezydenta, a także o absurdach systemu.