#213 - 'Nederland heeft een blinde vlek voor religie' en meer lessen na 40 jaar buitenland (met religiegezant Bea ten Tusscher en Stefan Paas)

Bea ten Tusscher werkt al ruim 40 jaar in de diplomatie en was ambassadeur in landen als Bangladesh, Noorwegen, Bulgarije en Guatemala. Sinds twee jaar is ze de Speciaal Gezant voor religie en levensovertuiging, een soort religie-ambassadeur die in het leven is geroepen door de Tweede Kamer. Het doel is om het moeilijke gesprek aan te gaan met landen waar het slecht gesteld is met godsdienstvrijheid en waar christenen, moslims, atheïsten en andere groeperingen vervolgd en vermoord worden. Hoe doe je dat? Hoe voer je zo’n gesprek? Met 40 jaar buitenlandervaring ga je ook anders naar Nederland kijken. Bea ziet dat Nederland enorm is veranderd, maar op wat voor manier? Wat valt haar op? Ook in eigen land kan ze aan de bak als religiegezant, want ze ziet dat het seculiere Nederland een enorme blinde vlek heeft voor religie. Staat godsdienstvrijheid hier langzamerhand ook niet onder druk, met name voor conservatieve gelovigen? David Boogerd spreekt Bea ten Tusscher uiteraard met vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht. 📱 Volg ons op Instagram (https://www.instagram.com/deongelooflijke/) 📱 Volg David op X (https://twitter.com/David_Boogerd)of LinkedIn (https://www.linkedin.com/in/david-boogerd-44207a7b?originalSubdomain=nl) 📱 Volg Stefan op LinkedIn (https://www.linkedin.com/in/stefan-paas-51373a5/) Relevante aflevering(en): 🎧 Afl. 196 - 'Er is een nieuw wereldbeeld aan het ontstaan', Geert Mak en Stefan Paas over Europa, het nieuwe kabinet en geloof (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/108576/196-er-is-een-nieuw-wereldbeeld-aan-het-ontstaan-geert-mak-en-stefan-paas-over-europa-het-nieuwe-kabinet-en-geloof)

Het gebeurt eens in de zoveel tijd dat er een stuk in de krant verschijnt wat we gelijk van alle kanten krijgen opgestuurd: ‘Lees dit! Dit is écht iets voor De Ongelooflijke!’. Zo ook een essay uit het Financieele Dagblad (FD) (https://fd.nl/samenleving/1519025/het-werkethos-van-generatie-z) dat gaat over mentale problemen en de druk van de moderne maatschappij: je moet iets maken van je leven! Je moet presteren! Je moet ontdekken wie je echt bent en wat het leven voor jou voor betekenis heeft! In dat essay stuitten we op de fascinerende zin: 'Generatie Z (zeg maar de tieners en twintigers van nu, red.) is de eerste generatie die de dood van God begint te internaliseren.' En dat heeft belangrijke gevolgen, stelt filosoof Menno de Bree. Hij is essayist en voorheen columnist van het FD en werkte daarnaast 20 jaar als docent aan het Universitair Medisch Centrum Groningen. Hij stelt dat we vaak naar psychologische of sociologische oorzaken kijken van mentale problemen, terwijl het volgens hem ten diepste een filosofisch probleem is. Een probleem dat te maken heeft met 'de dood van God' zoals Nietzsche het verwoordde. David Boogerd spreekt Menno de Bree uiteraard met vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht. 📱 Volg ons op Instagram (https://www.instagram.com/deongelooflijke/) 📱 Volg David op X (https://twitter.com/David_Boogerd)of LinkedIn (https://www.linkedin.com/in/david-boogerd-44207a7b?originalSubdomain=nl) 📱 Volg Stefan op LinkedIn (https://www.linkedin.com/in/stefan-paas-51373a5/) 📖 Het essay van Menno de Bree in het FD (https://fd.nl/samenleving/1519025/het-werkethos-van-generatie-z) Relevante aflevering(en): 🎧 Afl. 122 - 'God is dood', zei Nietzsche. Heeft hij een punt? (met Denker des Vaderlands Paul van Tongeren en Stefan Paas) (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/83326/122-god-is-dood-zei-nietzsche-heeft-hij-een-punt-met-denker-des-vaderlands-paul-van-tongeren-en-stefan-paas) 🎧 Afl. 155 - Hoe filosofie al vier eeuwen worstelt met de 'dood van God' (met Ger Groot en Stefan Paas) (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/94911/155-hoe-filosofie-al-vier-eeuwen-worstelt-met-de-dood-van-god-met-ger-groot-en-stefan-paas) 🎧 Afl. 184 - Wat is de waarde van de mens? Over Poetin, de Bijbel, Romeinen en olifanten (met Beatrice de Graaf en Stefan Paas) (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/104316/184-wat-is-de-waarde-van-de-mens-over-poetin-de-bijbel-romeinen-en-olifanten-met-beatrice-de-graaf-en-stefan-paas)

Een leerzame maar o zo vermakelijke aflevering met meesterverteller en schrijver van historische boeken: Bart Van Loo. Hij is een man met een missie, want hij wil de schijnwerpers richten op een grotendeels vergeten periode van onze Nederlandse geschiedenis. 'Er is leven vóór Willem van Oranje', zegt hij, en dat leven heet de Bourgondiërs. Volgens Van Loo zijn in die cruciale periode de Nederlanden ontstaan, nota bene in een klooster, als kunstproject. Dáár ligt de oorsprong van wat uiteindelijk ons land, onze cultuur en religieuze beleving zouden worden. Zijn wij ten diepste nou calvinistisch of misschien toch bourgondisch?  Bart Van Loo verkocht van zijn eerste boek over de Bourgondiërs maar liefst 400.000 exemplaren, waarom resoneert dit onderwerp zo? Waarom zijn wij zo op zoek naar onze roots? Nu is zijn tweede boek over de Bourgondiërs uit: Stoute Schoenen. 'Het verhaal van de Bourgondiërs vertellen is als het openen van een schatkist vol meesterwerken', zegt hij.  En die schatkist opent David Boogerd met Bart Van Loo en uiteraard vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht. 📱 Volg ons op Instagram (https://www.instagram.com/deongelooflijke/) 📱 Volg David op X (https://twitter.com/David_Boogerd)of LinkedIn (https://www.linkedin.com/in/david-boogerd-44207a7b?originalSubdomain=nl) 📱 Volg Stefan op LinkedIn (https://www.linkedin.com/in/stefan-paas-51373a5/) 🎼Muziek: Lamentio Sanctae Matris Ecclessiae Constantinopolitanae van Guillaume Duffay (https://open.spotify.com/track/6VCBYho3UdKp8STlbWQ0Rg?si=ea2811640da04caf) 🎼Muziek: Missa L'homme armé van Guillaume Duffay (https://open.spotify.com/track/7xRO6wrjYqdtWSqTzJssAN?si=0064a3c7a36f4481) Relevante aflevering(en): 🎧 Afl. 112 - Wat je moet weten over Willem van Oranje, de Vader des vaderlands (met Jos Wienen en Stefan Paas) (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/80084/112-wat-je-moet-weten-over-willem-van-oranje-de-vader-des-vaderlands-met-jos-wienen-en-stefan-paas)

“Wij geven vorm aan onze gebouwen, en daarna geven zij vorm aan ons," zei Winston Churchill ooit. Zou het kunnen dat de bebouwde omgeving veel meer invloed op ons heeft dan wij denken? Wat zegt het dat wij geen grote, gotische kathedralen meer bouwen? Reflecteert de verandering van architectuur ook een verandering van wie wij zijn als mensen, en wat we denken en geloven? En wat is eigenlijk het mooiste gebouw ter wereld?  We leggen het voor aan architect en predikant Willem Jan de Hek. Als architect werkte hij in China en steden als Parijs, Boekarest en Berlijn. Als predikant is hij verbonden aan de Jacobikerk in Utrecht. Ook doet hij promotieonderzoek naar de overlap tussen het 'heilige' en stedenbouw.  Een gesprek over schoonheid, verheffing en de tempels van nu met Willem Jan de Hek en uiteraard vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht. 📱 Volg ons op Instagram (https://www.instagram.com/deongelooflijke/) 📱 Volg David op X (https://twitter.com/David_Boogerd)of LinkedIn (https://www.linkedin.com/in/david-boogerd-44207a7b?originalSubdomain=nl) Relevante aflevering(en): 🎧 Afl. 91 - Schoonheid en architectuur: hoe onze steden en dorpen laten zien wie wij zijn (met Floris Alkemade en Stefan Paas) (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/69457/91-schoonheid-en-architectuur-hoe-onze-steden-en-dorpen-laten-zien-wie-wij-zijn-met-floris-alkemade-en-stefan-paas) 🎧 Afl. 188 - (speciale jubileumuitzending) De belangrijkste lessen van vijf jaar Ongelooflijke met Beatrice de Graaf & Stefan Paas, muziek o.l.v. Hanna Rijken en cabaret van Diederik Smit (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/105788/188-speciale-jubileumuitzending-de-belangrijkste-lessen-van-vijf-jaar-ongelooflijke-met-beatrice-de-graaf-stefan-paas-muziek-olv-hanna-rijken-en-cabaret-van-diederik-smit)

In de ruim vijf jaar dat we nu bestaan, stuiten we telkens weer op deze vraag: hebben wij als samenleving nog een groot verhaal dat ons bindt? De talloze denkers in onze podcast constateerden het bijna allemaal: ons land is zo geïndividualiseerd en geseculariseerd dat we bijna geen gemeenschappelijke bronnen meer hebben, voor bijvoorbeeld identiteit, moraal en zingeving. Kortom: we missen een groot verhaal. Maar wat ís dat eigenlijk, zo'n groot verhaal? En is het erg dat we het niet hebben? Poetin, rechtsextremisten, jihadisten en communisten hebben allemaal een groot verhaal. Maar wat zou nou óns verhaal kunnen zijn? Een grote vraag die David Boogerd voorlegt aan hét illustere Ongelooflijke duo: historicus Beatrice de Graaf van de Universiteit Utrecht en theoloog Stefan Paas van de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht. 📱 Volg ons op Instagram (https://www.instagram.com/deongelooflijke/) 📱 Volg David op X (https://twitter.com/David_Boogerd)of LinkedIn (https://www.linkedin.com/in/david-boogerd-44207a7b?originalSubdomain=nl) Relevante aflevering(en): 🎧 Afl. 199 - Waar vechten we voor? Met minister van Defensie Kajsa Ollongren en Stefan Paas (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/109618/199-waar-vechten-we-voor-met-minister-van-defensie-kajsa-ollongren-en-stefan-paas) 🎧 Afl. 173 - Vrede op aarde! (met Stefan Paas, Beatrice de Graaf en Rik Peels) (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/100928/173-vrede-op-aarde-met-stefan-paas-beatrice-de-graaf-en-rik-peels) 🎧 Afl. 80 - Het is oorlog in Europa (met Beatrice de Graaf en Stefan Paas over het 'grote verhaal' van Poetin) (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/66375/80-het-is-oorlog-in-europa-met-beatrice-de-graaf-en-stefan-paas)  🎧 Afl. 60 - Wat geloven terroristen nou echt? 'Radicale verlossing' met Beatrice de Graaf en Stefan Paas (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/57052/60-wat-geloven-terroristen-nou-echt-radicale-verlossing-met-beatrice-de-graaf-en-stefan-paas)

Het zijn altijd heerlijke afleveringen als Anton de Wit zijn opwachting maakt in De Ongelooflijke. Met scherpe, originele gedachten maar ook humor en een belediging hier en daar. Daarin lijkt hij op zijn literaire held: G.K. Chesterton. Een belangrijke schrijver die 150 jaar geleden geboren werd, inmiddels wat vergeten lijkt, maar die je eigenlijk moet kennen. Hij was larger than life, letterlijk en figuurlijk, en wordt de meest geciteerde Engelsman na Shakespeare genoemd. Chesterton schreef over vrijwel alles: politiek, maatschappij, religie én kaas. De gemene deler was: verwondering. Hij heeft veel invloed gehad op schrijvers als J.R.R. Tolkien (van 'The Lord of the Rings'), C.S. Lewis en J.K. Rowling (van Harry Potter). Maar hij was ook een belangrijk politiek denker en wordt gezien als boegbeeld van conservatisme. Wat kunnen we daarvan leren in deze - volgens sommigen - conservatieve tijd, met een rechts kabinet aan de macht? De boeken van Chesterton over religie zijn klassiekers geworden. Hij was een tijdlang atheïst, maar bekeerde zich later tot het katholicisme - dit was wereldnieuws in zijn tijd. Hij schreef over geloof op een volstrekt unieke manier, met allerlei fascinerende paradoxen. Anton de Wit is hoofdredacteur van het Katholiek Nieuwsblad en samensteller van De kracht van verwondering, een bundeling van essays van Chesterton die in het Nederlands zijn vertaald. David Boogerd spreekt Anton uiteraard samen met vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht. 📱 Volg ons op Instagram (https://www.instagram.com/deongelooflijke/) 📱 Volg David op X (https://twitter.com/David_Boogerd)of LinkedIn (https://www.linkedin.com/in/david-boogerd-44207a7b?originalSubdomain=nl) Relevante aflevering(en): 🎧 Afl. 94 - De dunne lijn tussen heiligen en heidendom met Anton de Wit en Stefan Paas (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/70680/94-de-dunne-lijn-tussen-heiligen-en-heidendom-met-anton-de-wit-en-stefan-paas) 🎧 Afl. 119 - Mythes, sprookjes, J.R.R. Tolkien en C.S. Lewis (met Anton de Wit en Stefan Paas) (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/82514/119-mythes-sprookjes-jrr-tolkien-en-cs-lewis-met-anton-de-wit-en-stefan-paas)

Er is iets aan het veranderen in het debat over geloof en ongeloof, merken filosofen Stine Jensen (atheïst) en Rik Peels (christen). Ze staan al jaren aan de frontlinie van het religiedebat, wat zien ze gebeuren? Rik onderzocht in zijn nieuwe boek 'Leven zonder God' het atheïsme, en dat gaf hem als christen nieuwe inzichten. Stine raakte erdoor geïnspireerd, maar heeft ook vragen. Dat komt goed uit, want wij hebben een podcast! Hoe voer je een goed gesprek over elkaars (on)geloof? Hoe belangrijk zijn argumenten voor de vraag of God wel of niet bestaat? Hoe kan het dat weinig vrouwen atheïst worden? En is onze toekomst atheïstisch of niet?  Stine Jensen is bijzonder hoogleraar Publieksfilosofie aan de Erasmus Universiteit en Rik Peels is hoogleraar godsdienstfilosofie aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Helaas geen Stefan Paas deze week, want dit gesprek was opgenomen tijdens zijn vakantie. 📱 Volg ons op Instagram (https://www.instagram.com/deongelooflijke/) 📱 Volg David op X (https://twitter.com/David_Boogerd)of LinkedIn (https://www.linkedin.com/in/david-boogerd-44207a7b?originalSubdomain=nl) Relevante aflevering(en): 🎧 Afl. 98 - (live) Bestaat God? Debat tussen Emanuel Rutten en Stine Jensen (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/71767/98-live-bestaat-god-debat-tussen-emanuel-rutten-en-stine-jensen) 🎧 Afl. 146 - Dank God voor atheïsme! (met Rik Peels) (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/92302/146-dank-god-voor-atheisme-met-rik-peels-en-stefan-paas) 🎧 Afl. 19 - Yoga, atheïsme en oosterse spiritualiteit met Stine Jensen (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/26668/19-yoga-atheisme-en-oosterse-spiritualiteit-met-stine-jensen-en-stefan-paas) 🎧 Afl. 1 - Arjen Lubach en Stefan Paas (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/5027/1-arjen-lubach-en-stefan-paas) 🎧 Afl. 157 - Hoe deze Oxford-natuurkundige stuit op diepe mysteries, schoonheid en misschien wel God (met Ard Louis) (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/95273/157-hoe-deze-oxford-natuurkundige-stuit-op-diepe-mysteries-schoonheid-en-misschien-wel-god-met-ard-louis-en-stefan-paas) 🎧 Afl. 195 - Baanbrekend onderzoek naar het ontstaan van leven, gaat christelijke wetenschapper Cees Dekker voor God spelen? (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/108222/195-baanbrekend-onderzoek-naar-het-ontstaan-van-leven-gaat-christelijke-wetenschapper-cees-dekker-voor-god-spelen)

Een citaat uit De Groene Amsterdammer: 'Het probleem van de moderniteit is dat we rationele intelligentie op de troon hebben gezet. En wat we op de troon zetten, gaan we aanbidden. En wat we aanbidden – zo schreef de bijbelse psalmist drie millennia geleden al – daar gaan we op lijken. Het grootste gevaar is niet dat robots op ons gaan lijken, maar dat wij op robots gaan lijken.' Door dit soort fascinerende passages kwam hij op onze radar: Frank Mulder, onderzoeker en journalist van o.a. de Groene Amsterdammer. Hij schrijft over uiteenlopende onderwerpen als voeding, filosofie en gebroken gezinnen, maar zijn focus ligt op technologie en de immense impact die dat op ons heeft. Waarbij hij erg geïnspireerd is door de beroemde Franse denker Jacques Ellul - met wie je in deze aflevering ook kennis gaat maken. Frank Mulder is eigenzinnig, met een uitzonderlijke levensstijl. Hij woont met zijn gezin in een leefgemeenschap in de multiculturele wijk Overvecht in Utrecht. Het geeft hem een interessant perspectief op onze cultuur. Want daar moeten we een eerlijk, confronterend gesprek over voeren, vindt hij: 'We moeten in de afgrond durven kijken'. Een gesprek met Frank Mulder en natuurlijk vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht. 📱 Volg ons op Instagram (https://www.instagram.com/deongelooflijke/) 📱 Volg David op X (https://twitter.com/David_Boogerd)of LinkedIn (https://www.linkedin.com/in/david-boogerd-44207a7b?originalSubdomain=nl) Relevante aflevering(en): 🎧 Afl. 145 - Vreugde (en God) vinden in extreme economische tijden (met Paul Schenderling) (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/91950/145-vreugde-en-god-vinden-in-extreme-economische-tijden-met-paul-schenderling-en-stefan-paas) 🎧 Afl. 191 - 'De geestelijke schade van de smartphone en social media is gigantisch' (met Esther van Fenema) (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/106823/191-de-geestelijke-schade-van-de-smartphone-en-social-media-is-gigantisch-met-esther-van-fenema-en-stefan-paas)

Al tientallen jaren werkt hij in het strafrecht en ziet hij ernstige zaken langskomen, eerst als officier van Justitie en nu als directeur van reclassering Nederland: Johan Bac. Hij is iemand met een eigenzinnige, bijzondere aanpak. Zo doet hij als directeur zelf regelmatig een taakstraf, vierde hij kerst met een enkelband om en liet hij zich zelfs eens laten taseren. Hij wil zich inleven in de dader, sterker nog, hij zegt: 'Je moet naast de slachtoffers ook van daders houden'. Zijn werk geeft hem een bloeiende blik op onze maatschappij want hij ziet het strafrecht als een seismograaf die als eerste ziet wat er knelt in onze samenleving. Er is iets aan de hand, stelt Bac, want de manier waarop we aankijken tegen veiligheid, straf en vergeving verandert. Op een verrassende manier, want in deze aflevering sneuvelen er - zoals je gewend bent in De Ongelooflijke - ook weer een aantal mythes. David Boogerd in gesprek met Johan Bac en natuurlijk vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht. 📱 Volg ons op Instagram (https://www.instagram.com/deongelooflijke/) 📱 Volg David op X (https://twitter.com/David_Boogerd)of LinkedIn (https://www.linkedin.com/in/david-boogerd-44207a7b?originalSubdomain=nl) Relevante aflevering(en): 🎧 Afl. 123 - Wat doet het verdedigen van moordenaars en zedendelinquenten met je mensbeeld en geloof? (met advocaat Natacha Harlequin) (https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/83642/123-wat-doet-het-verdedigen-van-moordenaars-en-zedendelinquenten-met-je-mensbeeld-en-geloof-met-advocaat-natacha-harlequin-en-stefan-paas)

Deze aflevering begint denkbeeldig op een zonnig Italiaans eiland, maar eindigt op een nogal andere plek. Te gast is schrijver en filosoof Désanne van Brederode. In haar boek 'Hoe het vuur te redden' pleit ze voor meer vuur in onze samenleving, misschien ook wel 'heilig vuur'. Want we leven in een 'ijstijd van de ziel', stelt ze. Dat zijn grote woorden, maar wat is er dan aan de hand? En hoe kan je 'vuriger' leven? Désanne reflecteert ook op de zogenoemde cancelcultuur. Die heeft ze van dichtbij leren kennen toen haar ex-man gecanceld werd omdat hij ongepast gedrag zou hebben vertoond naar vrouwen. Wat heeft dit met haar gedaan, en wat heeft deze periode haar geleerd?  Een gesprek met Désanne van Brederode en natuurlijk vaste gast, theoloog Stefan Paas, professor aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht. 📱 Volg ons op Instagram (https://www.instagram.com/deongelooflijke/) 📱 Volg David op X (https://twitter.com/David_Boogerd)of LinkedIn (https://www.linkedin.com/in/david-boogerd-44207a7b?originalSubdomain=nl)