Ideologie. Gość: Mikołaj Łoziński

Wyobraź sobie taką scenę: oto jesteś na sali sądowej, gdzie po wielu latach sędzia skazuje twojego oponenta w procesie na karę wieloletniego więzienia. Co czujesz? Czy satysfakcję, że sprawiedliwości stało się zadość i został przywrócony ład społeczny, czy może radość, że ktoś, komu nie życzyłeś(-aś) dobrze, został pognębiony i jego życie nie będzie już odtąd specjalnie wesołe? W wypadku numer dwa używasz prawa jako narzędzia, by się na tej osobie zemścić.Póki dzieje się to między dwójką ludzi – może dowodzić małostkowości, ale nie jest groźne. Gorzej robi się, gdy w kategoriach zemsty zaczyna myśleć cały kraj. Wówczas trudno temu ostatniemu, i prawu, które w nim obowiązuje, funkcjonować.Jakie są takiej ogólnonarodowej, prawnej zemsty skutki – to właśnie jest temat rozmowy z gościem ostatniego odcinka tego sezonu, prawnikiem Jarosławem Gwizdakiem: byłym sędzią, dziś adwokatem, publicystą i społecznikiem.This podcast uses the following third-party services for analysis: Chartable - https://chartable.com/privacy

Oto trzeci odcinek minicyklu „Czasu odzyskanego” o XX wieku – a w nim obecność tego stulecia ciążąca nad nami dziś; obecność, której intensywność jest tym większa, im więcej dzieje się na świecie zła. Ostatnio uwidoczniła się po ataku Hamasu na Izrael z 7 października 2023 roku, gdy nagle do dyskursu wróciły takie terminy, jak „Deklaracja Balfoura”, „Deklaracja niepodległości z 1948 roku”, „wojna sześciodniowa” czy „wojna Jom Kippur” – a wróciwszy, zostały włączone do rozważania jak najbardziej współczesnych problemów.Jak historia ciąży, jak człowiek się z niej wyzwala i czy w ogóle to robi – o tym rozmawiam z Wilhelmem Sasnalem, malarzem, w którego twórczości powracającym tematem jest właśnie doświadczenie wieku XX i Holokaustu. Sasnal ma unikatową perspektywę, bo z jednej strony jest zakorzeniony tu, w Polsce, z drugiej – z największymi wśród Polaków sukcesami funkcjonuje w światowym obiegu sztuki. Dlaczego uciekłby z Polski, gdy tylko ta ostatnia zostałaby zaatakowana, kogo uznaje za nieudacznika w świecie malarstwa? To tylko niektóre wątki naszej rozmowy.This podcast uses the following third-party services for analysis: Chartable - https://chartable.com/privacy

Nie rozumiesz świata, a chciałbyś bądź chciałabyś go zrozumieć, i to w stu procentach? Nic prostszego – powie ideolog. Oto metoda, by go całościowo wyjaśnić, wyjaśnić też, czemu nie wygląda tak, jak powinien, i stwierdzić, punkt po punkcie, co musi się w nim zmienić. – Bierz! –doda, a w niektórych okresach posłucha go całkiem sporo zrozpaczonych osób. Takim momentem był XX wiek, szczególnie jego pierwsza połowa, a tymi, którzy posłuchali, byli na przykład Stramerowie.Fikcyjna rodzina Żydów z Tarnowa – inspirowana jego własną rodziną – to bohaterowie powieści Mikołaja Łozińskiego pod tym właśnie tytułem. W pierwszym tomie, „Stramerze”, czytelnik poznawał ich młodzieńcze komunizowanie. W tomie drugim widzi, jak w nowej Polsce wchodzą do kręgu władzy. Czy wiedzą o tym, kto tę władzę w Warszawie zainstalował? Dlaczego uznają to za dziejową sprawiedliwość i czy mszczą się za doznane niegdyś krzywdy? To tematy drugiej rozmowy z mini-cyklu o XX wieku, której gościem jest Mikołaj Łoziński.This podcast uses the following third-party services for analysis: Chartable - https://chartable.com/privacy

To nie literówka w nazwie odcinka, bo nie ma co się oszukiwać, że jest jedna. Są – to na sto procent – Polski dwie, a może jeszcze więcej. I jeżeli coś je łączy, to to, że jedna żywi niechęć do drugiej, uważając, że lepiej by było, gdyby zniknęła, a przynajmniej: nie odzywała się, kiedy druga urządza cały kraj. Niektórzy twierdzą, że te Polski to trumny Piłsudskiego i Dmowskiego, inni – że to oświeceniowcy i ich przeciwnicy, jeszcze inni – że to spór między Gombrowiczem i Miłoszem a ONR-em. W tym odcinku „Czasu odzyskanego”, do którego pretekstem jest ustanowienie przez Senat RP 2024 rokiem Miłosza i Gombrowicza, w związku z 120. rocznicą urodzin pisarza i 20. rocznicą śmierci poety, rozmawiamy o sporze ich Polski z pierwszą. Gościem jest Andrzej Seweryn, dyrektor Teatru Polskiego w Warszawie i aktor, odtwórca roli Gombrowicza właśnie w spektaklu Macieja Wojtyszki „Deprawator”.This podcast uses the following third-party services for analysis: Chartable - https://chartable.com/privacy

Himilsbach, który wódką wprowadzał baśniowy element do rzeczywistości; Zbyszek Cybulski podpalający u Wajdy w „Popiele i diamencie” kieliszki spirytusu; zakąszający wódkę erudycyjnymi cytatami bohater „Pod Mocnym Aniołem” Pilcha. Dlaczego w powojennej polskiej kulturze właśnie tak, z życzliwością i fascynacją, podchodzono do nałogu alkoholowego? Jakub Żulczyk twierdzi: bo wódką znieczulano się po zbiorowej traumie, i w 2023 r. też się człowiek po niej znieczula.Z Żulczykiem spotykam się z racji dwóch premier: serialu Netflixa na podstawie jego powieści „Informacja zwrotna” oraz książki „Dawno temu w Warszawie”, kontynuacji „Ślepnąc od świateł”. Rozmawiamy o tym, od jakich emocji chce w dzisiejszej Polsce uciec człowiek uzależniony i od jakich chciał uciec dawniej; o tym, w czym nałóg podobny jest do pieniędzy; o tym, co koronawirus zrobił z najmłodszym pokoleniem uzależnionych, a także dlaczego tak popularne wśród młodzieży stały się opioidy.This podcast uses the following third-party services for analysis: Chartable - https://chartable.com/privacy

Szczepionki powodują autyzm. „Protokoły mędrców Syjonu” to dowód na żydowski spisek, przedsięwzięty celem rządzenia światem. Nie było pandemii, to wszystko wymyślone. Przykłady współczesnych zabobonów można mnożyć – ale można też zauważyć, że lwia część z nich, zwłaszcza ta odnosząca się do sfery medycyny, ma sporo przodków i przodkiń, którzy i które kształtowali zbiorową wyobraźnię w poprzednich stuleciach. Czym więc jest zabobon? Do rozmowy na ten temat – pretekstem której jest nowy „Znachor” w reżyserii Michała Gazdy – zaprosiłem prof. Adama Leszczyńskiego.Prof. Leszczyński to autor m.in. takich prac, jak „Ludowa historia Polski” – bodaj najdonioślejszego, a z pewnością najbardziej znanego dzieła z ostatniego „zwrotu ludowego” w polskiej historiografii – czy niedawni „Obrońcy pańszczyzny”, w których sprawdził, jak warstwy teoretycznie oświecone domagały się w Polsce utrzymania tego systemu ekonomicznego zarządzania. Jak zabobon kształtował się w Polsce historycznie? Komu był na rękę i jakie jego inkarnacje jeszcze będą komuś na rękę? To temat naszej rozmowy.This podcast uses the following third-party services for analysis: Chartable - https://chartable.com/privacy

Skąd się wzięli incele? Jak sami siebie postrzegają? Czy oprócz przymusowego celibatu coś ich wyróżnia? Nienawiść do kobiet? Poczucie zagubienia? Bunt przeciwko systemowi? O przegrywach rozmawiam z Patrycją Wieczorkiewicz, która razem z Aleksandrą Herzyk napisała książkę „Przegryw. Mężczyźni w pułapce gniewu i samotności”. This podcast uses the following third-party services for analysis: Chartable - https://chartable.com/privacy

Donald Trump wygrał wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych. Brexit okaże się dla Wielkiej Brytanii wielką ekonomiczną dźwignią. W Ukrainie rządzą faszyści, rosyjscy żołnierze tylko ten kraj denazyfikują, a właściwie to nie ma tam żadnych rosyjskich żołnierzy. To tylko kilka przykładów fake newsów, jakie zalewały przestrzeń dyskursu w ostatnich latach. Były kłamstwem, ale przez wielu ich odbiorców zostały uznane za prawdziwe. W pierwszym w sezonie jesiennym odcinku „Czasu odzyskanego” gościem jest Jacek Dukaj, biznesmen, filozof i pisarz, autor m.in. „Lodu” i „Czarnych oceanów”. Rozmawiamy o prawdzie. Co w epoce post-piśmiennej stanie się z prawdą, a wraz z nią z instytucjami, które stoją na jej straży? Zapraszam do słuchania.This podcast uses the following third-party services for analysis: Chartable - https://chartable.com/privacy

Korumpuje. Jest pożądana. Służy do zmieniania świata, jest się też przez nią zmienianym. Jest ograniczana i próbuje się wyrwać na wolność – jak gwałtownie, zależy od tego, kto ją dzierży. To, oczywiście, władza – temat specjalnego odcinka „Czasu odzyskanego”, którego gościem jest Aleksander Kwaśniewski, prezydent Polski w latach 1995-2005, jeden z architektów III RP. Aleksander Kwaśniewski sprawował władzę – a właściwie jej kilka rodzajów: oprócz tego, że był prezydentem, to także ministrem, redaktorem naczelnym dużego tygodnika, szefem partii – w kluczowym dla Polski momencie: przejścia od jednego ustroju do drugiego, tworzenia konstytucji, wstąpienia do NATO i do Unii Europejskiej. Kiedy poczuł, że władza jest w jego rękach – a kiedy, że się z nich wymyka? Jakie pokusy się z nią wiązały i jak bardzo bolało, gdy została stracona? W którym momencie poświęcił indywidualną karierę dla wymagań historii? To tylko kilka z tematów naszej rozmowy, przeprowadzonej 3 października w warszawskim KinoGramie na nagraniu z udziałem publiczności.This podcast uses the following third-party services for analysis: Chartable - https://chartable.com/privacy

Ten temat - i to nie tylko jego praktyczne realizacje - fascynuje, i są na to twarde dowody: lwia część rynku książkowego na świecie to kryminały, podcasty true crime są w czołówce najchętniej słuchanych i w USA, i u nas, co popularniejszy serial to kryminał. Dlaczego pragniemy to czytać, tego słuchać, to oglądać? Czy interesuje nas tylko, że X wziął nóż i pozbawił życia Y-a, czy może jednak coś jeszcze: problem tego, dlaczego to zrobił? A jeśli to to drugie pytanie, to gdzie szukać na nie odpowiedzi - w indywidualnych predyspozycjach zbrodniarza? Klasowej strukturze społeczeństwa? Nieprzepracowanych narodowych winach?O tym wszystkim w finałowym odcinku tego sezonu „Czasu odzyskanego” rozmawiam z Wojciechem Chmielarzem - pisarzem, autorem m. in. „Żmijowiska” i „Wyrwy”, obydwu sfilmowanych przez Canal+, laureatem Nagrody Wielkiego Kalibru. Zastanawiamy się, co dziś w Polsce może doprowadzić do zbrodni będącej dobrym tematem dla kryminału. Chmielarz wskazuje m. in. subkulturę inceli, mówiąc, jakie społeczne zależności za nią stoją i w co może wyewoluować. Opowiada także o tym, jakiego tematu w swoich książkach by nigdy nie poruszył, i skąd wziął się w Polsce „kryminalny trend”. Zapraszam.This podcast uses the following third-party services for analysis: Chartable - https://chartable.com/privacy