S05E08 Zieleń łagodzi obyczaje

S06E05 Kawiarnia – trzecia przestrzeń.W tej rozmowie bierzemy pod lupę kawiarnie – miejsca, które są czymś więcej niż tylko lokalami gastronomicznymi. Rozmawiamy o koncepcji „trzeciej przestrzeni”, która staje się pomostem między domem a pracą, tworząc idealne warunki do spotkań, odpoczynku i pracy w otoczeniu innych ludzi. Zastanowimy się, jak historia i ewolucja kawiarni ukształtowały ich dzisiejszy charakter, oraz jak architektura, wystrój i atmosfera wpływają na poczucie bezpieczeństwa. Partnerem tego odcinka jest CoffeeDesk – miejsce, które łączy wszystko to, co dobre: zapach świeżo mielonej kawy, piękne akcesoria i uważność na jakość. To właśnie w ich kawiarni na Wilczej w Warszawie lubiłę wpadać na matche na grochu. Ale CoffeeDesk to też sklep, z którego regularnie korzystam. Chcąc uzupełnić zapasy ulubionej kawy mojego męża, kupić dla siebie matchę lub zieloną herbatę, a czasami coś ekstra czyli akcesoria. Mam też dla Was prezent na kod: JURGA dostajecie 50 zł zniżki na zakupy od 250 zł, a kod jest ważny na wszystkie produkty i działa do końca listopad. Jeśli Wy też lubicie takie rytuały, to przesłuchajcie odcinek do końca, ponieważ mam dla Was prezent.  A tymczasem zapraszam na rozmowę z moją fantastyczna gościnią Olgą Drendą.Olga Drenda – antropolożka, pisarka, eseistka i tłumaczka. Autorka książek „Duchologia polska”, „Wyroby”, "Słowo humoru", a także „Czyje jest nasze życie” z Bartłomiejem Dobroczyńskim i "Książki o miłości" z Małgorzatą Halber. Zajmuje się antropologią codzienności, kulturą materialną i przemianami społecznymi po 1989 roku. Laureatka Nagrody Literackiej Gdynia i finalistka Paszportów „Polityki”.Menu wiedzy do odcinka: Oldenburg, Ray. The Great Good Place: Cafes, Coffee Shops, Bookstores, Bars, Hair Salons, and Other Hangouts at the Heart of a Community. Paragon House, 1989 - To jest fundamentalna pozycja wprowadzająca i definiująca koncepcję "Trzeciego Miejsca".Pendergrast, Mark. Uncommon Grounds: The History of Coffee and How It Transformed Our World. Basic Books, 2010. - Obszerna i szczegółowa historia kawy, która zawiera wiele informacji o roli kawiarni jako ośrodków społecznych, politycznych i intelektualnych w Europie i na świecie.Ellis, Aytoun. The Penny Universities: A History of the Coffee-Houses. Secker and Warburg, 1956. - Klasyczna pozycja opisująca rozwój i znaczenie angielskich kawiarni w XVII i XVIII wieku, zwanych "uniwersytetami za pensa".Where to Drink Coffee (Autorzy: Liz Clayton i Avidan Grossman) - To przewodnik i album w jednym, który zawiera zbiór polecanych, często niszowych i architektonicznie ciekawych kawiarni z całego świata (od Tokio po Kopenhagę). Jest aktualizowany i ma bardzo nowoczesny, specialty coffee charakter.The World Atlas of Coffee: From Beans to Brewing (Autor: James Hoffmann) - Choć jest to przede wszystkim kompendium wiedzy o ziarnach i metodach parzenia, zawiera szczegółowe sekcje poświęcone naczyniom i sprzętowi (filiżanki, kubki, drip, chemex, aeropress). Jest to biblia dla każdego, kto chce zrozumieć, jak różne naczynia wpływają na smak i percepcję kawy.

W tym odcinku podcastu zagłębiamy się w świat, w którym 31​ społeczeństwa spędza 30% swojego życia – biuro! Razem z wyjątkowymi gośćmi, architektami Pawłem Garusem i Jerzym Woźniakiem ze studia Modelina, zastanawiamy się, czy biuro idealne w ogóle istnieje, a jeśli tak, to jak je zaprojektować?Rozmawiamy o tym, jak architektura i design mogą opowiadać historię firmy, budować jej tożsamość i angażować pracowników na poziomie, który wykracza poza standardowe metry kwadratowe. Mówimy o zmysłach w pracy, znaczeniu detalu oraz o tym, jak biuro może stać się naturalnym pomostem między pracą, relaksem a budowaniem autentycznej wspólnoty. I czy to w ogóle jest możliwe? A może biuro nie powinno zaspokajać wszystkich naszych potrzeb, a jedynie stanowić zoptymalizowaną przestrzeń do wykonywania określonych zadań?Zapraszam Was na inspirującą rozmowę o przestrzeniach, które są czymś więcej niż tylko miejscem pracy – są odbiciem wartości, które nas łączą.Kilka pozycji polecanych przez Modelinę:Thomas Heatherwick "Humanise" - lektura obowiązkowa, TH to także projektowo nasz idol Mikael Colville-Andersen "100 Things I'll Miss When I'm Dead" - niby nie stricte o projektowaniu, ale jest w tym bardzo dużo o uważności, obserwacji codzienności, o zmysłach i o detalach. (i w ogóle wszystko co MCA pisze i nagrywa).Rick Rubin "The Creative Act" - w zasadzie to jeden wielki cytat. Czytanie tego jest trochę jak medytacja. Jason Fried i DHH "ReWork" i "It doesn't have to be crazy at work" - inspirują w podejściu do biznesu. 

W trzecim odcinku podcastu goszczę dwójkę wspaniałych specjalistów — Filipa Domaszczyńskiego i Dorotę Sibińską z XY Studio. Spotkaliśmy się, by zgłębić koncepcję architektury opiekuńczej i jej kluczowych założeń.Wspólnie zastanawiamy się, w jaki sposób świadome projektowanie może poprawić jakość życia i dobrostan, a także w jaki sposób przełożyć teorię na praktyczne przykłady. XY Studio ma w swoim portfolio wiele fantastycznych realizacji skupionych na potrzebach często marginalizowanych grup społecznych, takich jak:Centrum Aktywności Międzypokoleniowej na warszawskiej Ochocie, w którym w jednym budynku połączono przestrzeń aktywizującą seniorów, żłobek, placówkę opiekuńczo-wychowawczą, oraz środowiskowy dom samopomocy.Dom dla bezdomnych w Jankowicach.Szkoła dla dzieci z Ukrainy w biurowcu na Mokotowie, która została stworzona przez ludzi dobrego serca w zaledwie dwa miesiące na powierzchni 2 tysięcy metrów kwadratowych.Moi goście są również twórcami przewodnika dla nauczycieli i dyrektorów (a nie dla architektów) dotyczącego szkolnych stref ciszy w Warszawie.Menu wiedzy od XY:"Oczy skóry. Architektura i zmysły"Juhani Pallasmaa"Obsesja porządku" Niels Gutschow"Tysiąc szkół na Tysiąclecie" Krzysztof Wałaszewski

W drugim odcinku szóstego sezonu podcastu #BEZPIECZNIK porozmawiamy o tym, dla kogo jest miasto – czy da się „zrobić” dobre miasto dla wszystkich, a nie tylko dla wybranych? Zastanowimy się, czym jest inkluzywność, projektowanie uniwersalne i co nam daje uwzględnianie potrzeb mniejszości w przestrzeni, którą rządzi większość (czy na pewno?).Moją i Waszą gościnią jest Magdalena Milert, znana w sieci jako PIEING, autorka książki „Dla kogo jest miasto? Jak stworzyć przestrzeń, która o nas dba”. Magdalena to architektka i urbanistka, która zamiast projektować budynki, opowiada o tym, jak tworzyć dobre miasta – takie, które są intuicyjne, dostępne i dostosowane do zmian klimatu. Jej misją jest edukacja i podnoszenie świadomości na temat przestrzeni, ponieważ wierzy, że to, jak wygląda miasto, zależy także od jego mieszkańców. I to nas niewątpliwie łączy!Menu wiedzy od Magdy: książki:"Kompleks gmachu. Architektura władzy”, Deyan Sudjic; "Niewidzialne kobiety. Jak dane tworzą świat skrojony pod mężczyzn” Caroline Criado Perez; "Kod kapitalizmu. Jak Gwiezdne wojny, Coca-Cola i Leo Messi kierują Twoim życiem” Marcin NapiórkowskiPodcastySamiec Beta, Podcastem, Dział Zagraniczny, Big Book Cafe & Festival, Czytamy Naturę.

W nowym sezonie podcastu #BEZPIECZNIK! Tym razem zajmiemy się tematem miasta, czyli przestrzenią publiczną. W pierwszym odcinku tego cyklu porozmawiamy o mieście, a właściwie o miastach przyszłości.Moją i Waszą gościnią jest Paulina Wilk, dziennikarka z 25-letnim stażem i autorka książek. Jedną z nich jest „Lalki w ogniu”, przez którą o mało nie zostałam reporterką wojenną. Paulina jest rodowitą warszawianką, współprowadzi podcast „Panie przodem”, który bardzo Wam polecam, i jest też autorką książki, która zainspirowała mnie do tego spotkania, „Pojutrze. O miastach przyszłości”. Mam wrażenie, że dziś jest ona jeszcze bardziej aktualna niż w 2017 roku, kiedy się ukazała.Menu wiedzy od Pauliny / wersja skróca zaczerpnięta z ksiązki “Pojutrze”: “A History of Future Cities” Daniel Brook“Niewidzialne miasta”  Italo Calvino“Nowy wspaniały świat” Aldous huxley“Deliryczny Nowy Jork” Rem Koolhaas“Miasto złudzeń” Ursula K. Le Guin“Nadchodzi osobliwość” Ray Kurzweil“Radykalna miasta: Przez Amerykę Łacińską w poszukiwaniu nowej architektury” Justin McGuirk

W dziesiątym i ostatnim odcinku tego sezonu podcastu #bezpiecznik porozmawiamy o długowieczności, zarówno w kontekście budynków, jak i istot żywych. Będzie o tym, jak otoczenie wpływa na nasz proces starzenia. Jaka architektura dobrze znosi upływ czasu oraz jak nasze przemijanie i zmieniające się w związku z tym potrzeby, wpływają na otoczenie architektoniczne. Moją i Waszą gościnią jest drka Agnieszka Labus architektka, badaczka i edukatorka, pionierka architektury długowieczności w Polsce. Adiunktka na Wydziale Architektury Politechniki Śląskiej, założycielka Fundacji LAB 60+ i ekspertka Rady ds. Polityki Senioralnej.Menu wiedzy od Agnieszki: książki:“Starzy ludzie nie istnieją” M.Węglarz “Nowe długie życie. Zaprojektuj swoją przyszłość w zmieniającym się świecie” A. J. Scott i L. Gratton“Siła wieku. Szczęśliwe życie w epoce długowieczności” C. HonoréPodcastyCommon Ground odc. 9. Longevity: Cities fit for longer livingPolskie radio cykl “Kierunek Długowieczność”UrbcastRaporty“City of Longevity: a new paradigm for cities in a longevity society.” by UNKICA“New map of life” by Stanford“Raport Szczęśliwy Dom: Sens(y) zmian mieszkaniowych” by OtodomTEDxKatowice “Miasto na całe życie... i że Cię nie opuszczę aż do śmierci”  A. Labus

W dziewiątym odcinku podcastu #bezpiecznik zastanowimy się nad tym czy dom może być inteligentny? Jak i jakie technologie wpływają na jakość naszego życia. Co się dzieje z danymi, które te technologie zbierają, w czym może być to pomocne, a kiedy może nam szkodzić. Będzie trochę o tym, że przyszłość już tu jest, o prywatność trzeba dbać, i że nikt ani nic nie zastąpi podstawowej potrzeby prawa do mieszkania. Moją i Waszą gościnią jest drka Sandra Frydrysiak, która jest kulturoznawczynią, socjolożką i uznaną ekspertką ds. różnorodności, równości i integracji. Związana jest z Uniwersytetem Łódzkim oraz Uniwersytetem SWPS w Warszawie. Specjalizuje się w języku inkluzywnym i przeciwdziałaniu mikroagresji. W ramach pracy przy międzynarodowym projekcie SMARTUP (CHANSE), bada społeczny wpływ inteligentnych technologii na nasze życie.Menu wiedzy:Criado Perez, C. (2020). Niewidzialne kobiety: Jak dane tworzą świat skrojony pod mężczyzn (przeł. A. Sak). Karakter.Grühlich, J., Andrš Fárov, N., Frydrysiak, S., & Kodenko Kubala, P. (2025, July). Is digital housekeeping care? – Visions, legitimations, and negotiations of care work in the smart home. Berliner Journal für Soziologie (forthcoming).Sovacool B, Furszyfer-Del Rio DD, Martiskainen M (2021), „Can Prosuming Become Perilous? Exploring Systems of Control and Domestic Abuse in the Smart Homes of the Future.” DOI: 10.3389/fenrg.2021.765817.Strengers, Y., & Kennedy, J. (2020). The smart wife: Why Siri, Alexa, and other smart home devices need a feminist reboot. MIT Press.Zuboff, S. (2020). Wiek kapitalizmu inwigilacji: Walka o przyszłość człowieczeństwa na nowej granicy władzy. Warszawa: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak."Wywiad udzielony w ramach projektu SMARTUP finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki w ramach programu CHANSE [numer grantu: 2021/03/Y/HS6/00250]."

W ósmym odcinku porozmawiamy o roli zieleni, czyli natury w naszym otoczeniu. Będzie o tym, dlaczego otaczanie się roślinami jest ważne, jak dbać o mieszkańców naszych parapetów, balkonów i ogródków. Jak planować i urządzać te przestrzenie z uwagą, pomysłem i sukcesem. Razem z moją gościnią Aleksandrą Graczyk, założycielką pracowni architektury krajobrazu Hadika wyjaśnimy wam, że można wybrać taką florę do naszego otoczenia, która będzie odporna na nasze braki wiedzy lub empatii w jej kierunku.Menu wiedzy od Oli: książki: O roślinach – Radosław Berent, Łukasz Marcinkowski Życie między budynkami – Jan GehlDziki Ogród – Łukasz ŁuczajPlanting the Oudolf Garden at Hauser & Wirth Somersetja polecam jeszcze  “Ekopsychiatria. Jak bliskość natury wspiera naszą psychikę” oraz "Manifest ciemności"Podcasty: Naturalnie o ogrodach  katarzyna Bellingham i Jacek NaliwajekFilmy: Five Seasons: the gardens of Piet Outdolf Dokumenty A wild year (BBC)Kiss the ground (2020r)Wilding (2023r), Isabella Tree, David Allen

W siódmym odcinku zajmiemy się tematyką profilaktyki zdrowia w czterech ścianach. Będzie o jakże modnym ostatnio słowie biohacking, ale w odniesieniu do popartych naukowo praktyk i rozwiązań wokół domu, które można zaimplementować do poprawy jakości życia. Moją gościnią jest Karo Domarańczyk — diagnostka, osteopatka, specjalistka medycyny funkcjonalnej, czyli tej również skupionej na długowieczności.Menu wiedzy:Książki:Metabolical: The Lure and the Lies of Processed Food, Nutrition, and Modern Medicine, Dr Robert LustigHealthy Buildings, Dr. Joseph Allen & John D. MacomberThe Nature Fix, Florence WilliamsMądrzejszy sen: 21 istotnych strategii, by poprzez sen poprawić swoje ciało, zdrowie i sukces, Shawn StevensonMądre Mitochondria. Jak opóźnić procesy starzenia i żyć zdrowiej, dr Lee KnowPodcasty:A Fresh Take on Exposomics: Resiliency Factors That Offset Environmental Risks, Dr. Kara Fitzgerald - New Frontiers in Functional Medicine, Longevity, Epigenetics.What Microplastics Are Doing To Your Brain, Body, and Reproductive System, Found My Fitness - Dr Rhonda Patrick podcast.Sauna Benefits Deep Dive, Found My Fitness - Dr Rhonda Patrick podcast.The Dirty Truth About Environmental Toxins, The Dr. Hyman Show.Journal Club with Dr. Peter Attia - Effects of Light and Dark on Mental Health & Treatments of Cancer, Huberman Lab.Partnerem (tego) odcinka jest Invest Komfort - trójmiejski deweloper, którego pracę naprawdę szanuję.

W szóstym odcinku rozmawiamy o śnie, czyli najważniejszej funkcji fizjologicznej po oddychaniu. Debatujemy nad tym czym są chronotypy, ile snu potrzebuje dorosły człowiek, aby się zregenerować i jak stworzyć otoczenie, które sen wspiera. Jest trochę o technologii, dobrych rutynach i złych nawykach. Moją gościnią jest Daria Łukowska autorka książki "Jak spać, żeby się wyspać". Prowadząca na YouTube popularnonaukowy program „Forma na Życie”, w ramach którego popularyzuje wiedzę o zdrowiu popartą nauką i obala mity.Menu wiedzy od Darii:książki: “Jak spać, żeby się wyspać?” Daria Łukowska “W pogoni za słońcem” Linda Geddes “Pokonaj bezsenność w 6 krokach z terapią poznawczo-behawioralną”  Małgorzata Fornal-Pawłowska, Ewa Walacik-UfnalPodcasty: O bezsenności z terapeutą bezsenności:  https://youtu.be/y1qWdbq1efU?si=isGKs3PA_pdPM_OG Filmy: TEDx Darii: https://youtu.be/XROEe2AJ0yA?si=lNqNDzXOdKBDzesV praca na nocną zmianę: https://youtu.be/bFxdpodE_E8 dlaczego budzimy się o 3 w nocy? https://youtu.be/iA0a4VKV9zU A Partnerem (tego) odcinka jest Invest Komfort - trójmiejski deweloper, którego pracę naprawdę szanuję.