Follow the Money

In deze aflevering van FTM Interviewt spreekt redacteur Harm Ede Botje met Nienke Venema, directeur van Stichting Democratie en Media (SDM), die opkomt voor de democratische rechtsstaat en de vrije pers. Venema maakt zich zorgen over de grote en moeilijk te controleren macht van big tech bedrijven als Google, X en Meta. De dominante rol van deze Amerikaanse techreuzen vormt volgens haar een ernstige bedreiging voor de democratie en de informatievoorziening in Nederland.

In een Brabants dorpje belooft een alternatieve genezer uitbehandelde kankerpatiënten beterschap met dure therapieën. Nadat de Inspectie ernstige tekortkomingen vaststelde in zijn vorige kliniek, verhuisde hij zijn praktijk slechts een paar honderd meter verderop. Waarom grijpt niemand in?

In deze podcast spreekt Follow the Money-journalist Thomas Bollen verschillende gasten naar aanleiding van zijn boek ‘Geld genoeg, maar niet voor jou’. In deze aflevering oud-DNB-president Nout Wellink, die Bollens boek drie dagen na publicatie al uit had. ‘Het heeft me aan het denken gezet. Ook over mogelijke gevolgen van de introductie van nieuwe betaalmiddelen.’ Bollen en Wellink discussiëren stevig over de opties om ons geldstelsel anders in te richten. Is het mogelijk om het stelsel veiliger en stabieler te maken met nieuwe betaalmiddelen, zoals stablecoins en de digitale euro?

In Congo moeten bedrijven die daar naar bijzondere aardmetalen delven, een percentage van de omzet afstaan aan het land. Zo kunnen scholen en ziekenhuizen worden gebouwd en ziet de bevolking iets terug van de miljardenwinsten. Recent bleek dat meerdere mijnbouwbedrijven deze regel aan hun laars proberen te lappen. Het lijkt een ver-van-ons-bed-show, maar dat is het niet, want een van die bedrijven is gevestigd in Amsterdam. Lukas Kotkamp vertelt over deze cruciale wereldhandel, waarbij onder meer Nederland, Kazachstan, Hongkong en Congo zijn betrokken. Wie bijzondere aardmetalen komt winnen in Congo, moet een deel van de omzet afstaan aan de Congolese staat. Zo ziet de bevolking iets terug van de miljardenwinsten. Maar meerdere mijnbouwbedrijven proberen deze regel te omzeilen. Een van die bedrijven is gevestigd in Amsterdam. Journalist Lukas Kotkamp legt uit hoe dat zit.

In deze aflevering van FTM Interviewt spreekt redacteur Harm Ede Botje met Sjaak de Ligt, pionier op het gebied van carbon credits en voormalig directeur van de organisatie Trees for All. De Ligt is een van de hoofdpersonen in het boek Wie betaalt, mag vervuilen van Follow the Money-redacteuren Mira Sys en Ties Gijzel, dat deze week is verschenen.

Er is meer geld dan ooit, maar de meeste mensen merken daar weinig van. In deze podcast, als verdieping op zijn boek Geld genoeg maar niet voor jou, onderzoekt Thomas Bollen hoe ons geldsysteem ongelijkheid vergroot, huizenprijzen opdrijft en zelf een rol speelt in opkomst van autocraten. In deze aflevering spreekt hij hoogleraar risicomanagement Theo Kocken. Hij vertelt over onzichtbare risico’s bij banken en de noodzaak om te investeren in opkomende economieën.

In de aanloop naar de verkiezingen neemt de stortvloed aan haat en desinformatie op sociale media toe. Evelyn Austin, directeur van Bits of Freedom, ziet hoe bedreigingen aan D66-leider Rob Jetten op TikTok worden versterkt door algoritmes, en roept gebruikers op om verdachte berichten te melden en vast te leggen. In FTM Interviewt vertelt ze over de duistere wereld van haatberichten en desinformatie op sociale media, de strijd om transparantie en een belangrijke rechtszaak tegen techgigant Meta.

Private investeerders kopen in rap tempo zorginstellingen en mkb-bedrijven op, en banken maken dat mogelijk. Zonder hun geldschepping was private equity nooit zo machtig geworden. In deze podcastaflevering onderzoekt Thomas Bollen wat dat betekent voor de kwaliteit van zorg, kinderopvang en concurrentie. Hij spreekt met journalist Mirjam de Rijk, auteur van Gekaapt door het kapitaal, waarin ze beschrijft hoe private equity-partijen en andere kapitaalkrachtige bedrijven steeds meer grip krijgen op onze publieke instellingen.

Palantir wordt wel het meest mysterieuze bedrijf van Silicon Valley genoemd. Zelfs oud-medewerkers kunnen niet altijd uitleggen wat het bedrijf doet. Rosanne Kropman stuitte op informatie waaruit blijkt dat de politie in Nederland gebruikmaakt van software van dit techbedrijf. Samen met Sebastiaan Brommersma ontdekte ze dat defensie óók klant is. Wat doen Nederlandse overheidsinstellingen met de software van Palantir? En wat gebeurt er met de data? Inmiddels zijn er Kamervragen over gesteld.

Het Binnenhof bestormen, vernielingen aanrichten en de ramen van het D66-partijkantoor ingooien. Tijdens de zeer gewelddadige rellen door extreemrechtse activisten in Den Haag ging het vorige week volledig mis. In gesprek met FTM legt Jelle Postma, oud-AIVD’er en oprichter van Justice for Prosperity, uit hoe ultraconservatieve en extreemrechtse groepen angst en verdeeldheid zaaien om onze democratie te ondermijnen. Zijn waarschuwing: ‘Dit is veel dieper geworteld in Nederland, het is niet beperkt tot deze 1200 mensen. Als we hier niets aan doen, groeit die groep.’