419 - Europa kán sterven - Emmanuel Macrons visie op onze toekomst

12.000 euro per seconde. De rijksoverheid gaf in 2023 € 421 miljard uit aan publieke taken, wettelijke verplichtingen en ondersteuning van burgers en organisaties. Sinds 1814 - en eigenlijk al sinds de Bourgondiërs in de 15e eeuw - controleert de Algemene Rekenkamer hoe dat gebeurt en of dat naar behoren gebeurt.Vandaag, 15 mei 2024, is het voor de vijfentwintigste keer Verantwoordingsdag – de derde dinsdag in mei, het jaarlijkse moment waarop dit Hoge College van Staat zijn analyses en oordelen bekendmaakt. Jaap Jansen en PG Kroeger praten erover met de nieuwe president van de Rekenkamer: Pieter Duisenberg.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Op 16 mei leidt Jaap in Nieuwspoort een debat over internationale handel met lijsttrekkers en kandidaten voor het Europees Parlement - kom ook!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar [email protected] en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Pieter Duisenberg noemt voor zichzelf de grootste verrassing de zeer hoge graad van rechtmatigheid van de rijksuitgaven. Na jaren van soms bitse oordelen stelt hij nu vast dat ruim 99 procent daarvan correct is gedaan en verantwoord. Grote ministeries als Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Volksgezondheid, Welzijn en Sport hebben hun financiële beheer duidelijk beter op orde.De Rekenkamerpresident benadrukt dat dit jaar uitvoerig is gekeken naar de bijzondere en heel grote uitgaven die de kabinetten Rutte III en Rutte IV hebben gedaan vanwege een ongekende opeenvolging van crises: de pandemie, oorlog in Europa, de energiecrisis, de aanpak van het toeslagenschandaal en de compensatie in Groningen. Deze kabinetten werden hierdoor ‘de meest expansieve in de uitgaven in vijftig jaar, sinds het kabinet-Den Uyl’.Opmerkelijk is dat juist bij grote crisisoperaties de Rekenkamer nogal complimenteus is voor daadkracht en focus van de betrokken ministers. Zeker als je nagaat dat de Rekenkamer opnieuw kritisch is over wat er gebeurt in de reguliere financiële gang van zaken op ministeries.Sommige problemen blijken hardnekkig. Duisenberg gispt bijvoorbeeld hoe Infrastructuur & Waterstaat geen greep heeft op de planning van uitgaven voor wegen en reparaties, terwijl dat bij het spoor wel degelijk lukt.Diep bezorgd is hij over Defensie. Juist in tijden van noodzakelijke grote investeringen blijkt daar zelfs aan de basis het beheer van uitgaven en materieel niet op orde. Zelfs de letterlijke bescherming van wapens, data en infrastructuur is onder de maat. Dit maakt ons land uiterst kwetsbaar.Kwetsbaar is ook de uitvoering van beleid. Het tekort aan personeel is nijpend waardoor dure inhuur van buiten in de papieren loopt. De Belastingdienst wekt daarbij de meeste zorgen. Door gebrek aan menskracht blijft veel geld op de plank liggen.Dit zijn aspecten waarop het parlement zich volop moet richten. Duisenberg formuleert indringend wat hij verwacht van de Tweede Kamer. De Rekenkamer wil het parlement en de nieuwe ministers en staatssecretarissen helpen hun financiële taken beter te vervullen.Belangrijk is ook dat Kamer en Rekenkamer de cyclus van begroten en verantwoorden beter organiseren. Juist ook om te voldoen aan de kwaliteitseisen die daaraan internationaal en Europees gesteld worden. Duisenberg wil daarom Verantwoordingsdag vervroegen naar eerder in het jaar om tijdig en gedegen lessen te kunnen trekken voor de daarop dan volgende Voorjaarsnota en voor ‘het Europees Semester' en Prinsjesdag. De Kamer moet haar budgetrecht strategischer en toekomstgerichter invullen, is zijn parool.Nieuw is het initiatief om burgers zélf te betrekken bij Verantwoordingsdag. Het is immers veel méér dan een Haags onderonsje. Het gaat erom hoe ons belastinggeld wordt besteed. Daarom nodigt Duisenberg een groep mensen uit de achterban van de Bond voor Belastingbetalers uit voor een inhoudelijk gesprek. En hij lanceert een burger-app.***Verder lezenStaat van de rijksverantwoording 2023. Groot denken, realistisch doen (15 mei 2024)***Verder luisteren382 - 250 jaar Verenigde Staten: de Boston Tea Party en de rechtsbescherming van belastingbetalers in Nederland291 – De dubbele jaren van staatssecretaris Marnix van Rij275 - Nina Olson: Waarom Nederland net als de VS een Taxpayer Advocate moet krijgen268 - En hoe moet het dan met Prinsjesdag? Het radicale plan van Sigrid Kaag247 - Belastingheffing in box 3: hoe de Hoge Raad de wetgever op de vingers tikt en opzadelt met een hels karwei241 – Investeringskabinet Rutte IV: een breuk met de begrotingstraditie226 - In het oog van de orkaan: Roel in 't Veld over wat er mis is met politiek en bestuur222 - Na de kindertoeslagaffaire. Hoe Nederland rechtsstaat en democratie kan verbeteren. Gesprek met Richard Barrett van de Venetië Commissie210 - Kabinetsformatie 2021: Herman Tjeenk Willink over het verval van de democratische rechtsorde147 – De kindertoeslagaffaire: het ging al mis bij de wetgeving120 - Roel Bekker: Waarom bij de overheid dingen zo vaak fout gaan112 - Snels en Sneller: Tweede Kamer moet uitgaven strenger controleren104 - Nederland belasting doorsluisland68 – De kindertoeslagaffaire: hoe de Belastingdienst willens en wetens duizenden ouders dupeerde – met Pieter Klein en Jan Klijnnijenhuis17 - Hoe Rekenkamerpresident Arno Visser de overheid controleert***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:16:00 – Deel 200:45:13 – Deel 301:18:09 – EindeZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In de verkiezingscampagne voor de Tweede Kamer was het een centraal thema. Woningnood, bestaanszekerheid, de vastgelopen huizenmarkt, geen plek, te weinig bouwambities. De discussies over 'de woningmarkt' zijn opnieuw fel. Ineens werd 'volkshuisvesting' een actueel in plaats van belegen begrip. Een oud verhaal is weer helemaal nieuw.Jaap Jansen en PG Kroeger zien politieke, sociale en culturele overeenkomsten tussen de naoorlogse wederopbouwjaren met hun noden en ambities en die van nu.Dit jaar viert een sleutelspeler in die ontwikkeling haar vijftigjarig jubileum: de Vereniging Eigen Huis. Met oprichter Henny van Herwijnen en algemeen directeur Cindy Kremer duiken ze in de uitdagingen van toen en de opmerkelijke actualiteit van de problemen nu.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Vereniging Eigen Huis en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Op 16 mei leidt Jaap in Nieuwspoort een debat over internationale handel met lijsttrekkers en kandidaten voor het Europees Parlement - kom ook!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar [email protected] en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***1945. Het gehavende Nederland was bevrijd, maar de woningnood was al voor de oorlog nijpend. Gebrek aan publieke investeringsruimte, een koloniale oorlog en vanaf 1946 de babyboom verergerden de ellende alleen maar. Na 1950 begon dankzij de Marshallhulp en inspiratie uit Amerika, Duitsland en zelfs van Stalins bewind een inhaalrace. In 1962 opende koningin Juliana in Zwolle de miljoenste nieuwbouwwoning.Toen de woningnood gelenigd leek kwam een fase van meer experimenten, individualisering en nieuwe doelgroepen. In 1974 werd de Vereniging Eigen Huis opgericht. Politieke beginselen als 'bezitsvorming', 'eigen verantwoordelijkheid' en 'zelfstandig leven' kwamen bijeen in het bevorderen van het eigen woningbezit met huiseigenaren als onafhankelijke burgers. Henny van Herwijnen vertelt kleurrijk over zijn experimenteerlust met bewindslieden (Jan Schaefer!), moderne media (spotjes bij de TROS!) en dienstverlening. De vereniging groeide van 5.000 leden in het eerste jaar naar 800.000 nu.In de paarse jaren kwam een thatcheriaans beleid in de mode. Liberalisering was het parool. Ook van de woningmarkt. Maar bestond die markt wel? Van Herwijnen kruiste hierover de degens met Johan Remkes, staatssecretaris in Paars II.Het debat laait nu weer op. Directeur Cindy Kremer benadrukt dat woningnood bestrijden veel meer is dan 'capaciteit bouwen’ Het vereist een grondige visie op de samenleving met toekomstperspectief. Zoals in de wederopbouwjaren.De complexiteit van de uitdagingen is nu overigens wel groter. Starters eisen een plek en ook de vergrijzing moet goed worden opgevangen. Bovendien vergen het klimaatprobleem en de verduurzaming heel nieuwe oplossingen, zoals de Vereniging Eigen Huis liet zien met het openbreken van de energiemarkt.Volgens Cindy Kremer en Henny van Herwijnen moet een nieuw kabinet allereerst een breed gedragen perspectief schetsen voor ons land in de komende decennia. Met voor iedereen die dat wil een eigen huis, een plek onder de zon.***Verder lezenWebsite Vereniging Eigen HuisCanon van de volkshuisvesting***Verder luisteren415 – Klimaatbeleid: de inhaalslag van Nederland in Europa389 - De lange en hobbelige weg naar een klimaatneutraal Nederland338 - Hoe de stikstofcrisis de energietransitie vertraagt. En: wat intussen wél met sprongen vooruitgaat43 - Liberaal denker Witteveen273 - Opnieuw actueel: 75 jaar Marshall Plan351 - Politiek als hartstocht: drie jonge bewindslieden uit het kabinet-Den Uyl vijftig jaar later325 - De mythe van Joop den Uyl; het spookbeeld van Mark Rutte123 – Hoe de PvdA in de greep kwam van het neoliberalisme64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix Krop120 - Roel Bekker: Waarom bij de overheid dingen zo vaak fout gaan97 - Bijzondere ministersposten in bijzondere tijden74 - Nooit Gebouwd Den Haag44 - President Franklin Delano Roosevelt385 - Jan de Koning en het verschil tussen een greppel en de laatste gracht***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:45:33 – Deel 201:13:27 – Deel 301:32:11 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Een week voor hij afgelopen kerst overleed schreef hij de laatste zinnen van zijn Erinnerungen. Wolfgang Schaüble was de langst dienende parlementariër van democratisch Duitsland, een kampioen in politiek en bestuur, vurig Europeaan, fijnzinnig, bewonderd en gevreesd.Zijn memoires kwamen geheel onverwacht. Zijn een politieke sensatie. Jaap Jansen praat met PG Kroeger over dat rijke boek, dit dramatische leven, de finesses van de staatsman, zijn hardheid, zijn humor en zijn blijvende betekenis. Vanuit Berlijn praat liberaal Bondsdaglid Otto Fricke mee.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar [email protected] en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Schaüble vertelt openhartig, verrassend fair en zelfkritisch over zijn belevenissen als Bondsdaglid vanaf 1972 en hoe hij met Helmut Kohl als Junge Wilde hun bedaagde CDU openbraken. Vanaf 1983 is hij zelf ineens de op één na machtigste man in Kohls regering. Hij raakt meteen verzeild in de meest geheime, riskante situaties als directe contactman met de dictatuur in Oost-Berlijn.Schaüble beleeft zo van binnenuit de ondergang van het Oostblok en de Stasi-tirannie. En de absurdistische kanten daarvan tijdens een wandelvakantie. De val van de Muur maakte dat hij de klus van zijn leven kreeg: in een moordend tempo onderhandelen over de Wiedervereinigung van Oost en West. In die historische dagen ontdekt hij de dan nog onbekende Angela Merkel.Dramatisch zijn de verhalen in zijn boek over de moordaanslag op hem direct na het eenheidsfeest; de ondergang van Kohl in het Parteispendenskandal en hoe Merkel hem een tweede loopbaan gunt. Die maakt hem nog meer een Europees staatsman. Onthullend vertelt hij over de Eurocrisis, de Griekse troebelen en over de worsteling met zijn eigen partij, met Merkel, de liberalen en de sociaaldemocraten en zijn zwak voor de Grünen.Otto Fricke zag het van dichtbij gebeuren. Zijn perspectief als FDP'er en gedreven parlementariër is dan ook extra interessant. Hij merkte Schaübles hardheid, ook tegen zichzelf trouwens, maar ook de humorvolle warmte én zijn onmiskenbare zwak voor vrouwen als Ursula von der Leyen: pittig, intelligent en ambitieus.De passie voor Europa deelde Fricke met de CDU-staatsman. En die voor de finesses van het politieke vak. Vol vuur vertelt hij over hun permanente worsteling met begrotingen en belastingen en hoe spannend en allerminst saai-technisch dat was. Ook zag hij van dichtbij Schaübles complexe relaties met zowel de patriarch Kohl als de modererende Merkel met haar Schritt für Schritt. Vaak hadden ze pittige meningsverschillen, geen 'strijd', wel 'dispuut' op een hoog intellectueel, ideologisch en politiek niveau.Fricke vertelt ook over Schäubles wijze, kort en scherp geformuleerde inzichten. Over geld, macht, democratie, leiderschap. Over waarom de DDR wel ten onder moést gaan. Zijn rolstoel. Fouten en ongewisheden bij de Euro. Zijn geloof én geestelijke Liberalität als conservatief uit het ruimdenkende Baden.Natuurlijk komen Schaübles liefdes aan de orde: Frankrijk en klassieke muziek. Fricke kreeg kippenvel toen president Emmanuel Macron in Berlijn in zeer goed Duits de laatste eer bracht aan Frankrijks vriend. En we eindigen met Richard Wagners Der Engel.***Verder lezenWolfgang Schäuble - Erinnerungen***Verder kijkenWolfgang Schäuble ist tot: Wie er zur Politik-Legende wurde (ZDF)Wolfgang Schäuble - Lebenslänglich Politik (SWR)Macron ehrt Schäuble im Bundestag mit auf Deutsch gehaltener Rede (AFP)***Verder luisteren135 - 30 jaar Duitse eenheid: Carlo Trojan, de Nederlander die meeonderhandelde84 - Hoe Kohl met Gorbatsjov de Duitse eenwording regelde72 - 'Wir sind ein Volk!', December 1989: Helmut Kohl spreekt in Dresden + Geheim gifwapen Sovjet Unie61 - PG Kroeger over de val van de Berlijnse Muur53 - 1989 - PG en de viering van 40 jaar Deutsche Demokratische Republik46 - De zomer van 1989276 - 30 jaar politiek, 16 jaar bondskanselier en de hond van Poetin: Angela Merkel blikt terug218 - Angela Merkel, een bijzondere bondskanselier - gesprek met biograaf Ralph Bollmann42 - Merkels vertrouweling Elmar Brok: 40 jaar Europese geschiedenis331 – De Groenen 40 jaar in de Bondsdag: van ‘narrenschip’ naar solide regeringspartij321 - Umwertung aller Werte - Parijs en Berlijn van elkaar vervreemd op hun eigen feest302 - De Frans-Duitse motor hapert. Gesprek met Bondsdaglid Otto Fricke290 - Bondskanselier Olaf Scholz en de razendsnelle ontwikkeling van de EU02 - Jeroen Dijsselbloem en Coen Teulings over de Eurocrisis***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:37:58 – deel 201:03:33 – Deel 301:51:00 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De aanloop naar de Europese verkiezingen en naar een nieuwe coalitie in Nederland raken in elkaar verknoopt. Het optreden van Geert Wilders bij CPAC Hungary 2024 was daar een markant bewijs van. Bij zijn beste bondgenoot Viktor Orbán zette hij uiteen wat de strategie en lange-termijnkoers zou zijn van de PVV vanuit het Torentje.Maar voor Wilders' geestverwanten aan de Donau was dit evenement allerminst een campagnetriomf. Terwijl ze bijeen waren, kreeg radicaalrechts zware klappen te verduren. Want terwijl de methodes - en de hysterie - van MAGA en QAnon oprukten, bleken Vladimir Poetin en Xi Jin Ping achter de knoppen te zitten.Jaap Jansen en PG Kroeger vragen zich af hoe dit doorwerkt in Den Haag en in Brussel. Wat zetten andere partijen daar tegenin? Gaan de Europese campagne en het Haagse ‘knopen doorhakken’ nog meer explosies opleveren? En voor wie?***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar [email protected] en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Viktor Orbán doet nooit iets zomaar. Timing, thema’s en hoofdrolspelers van CPAC bewezen dat opnieuw. Het moest zijn leidende rol als 'nestor van de EU' vlak voor het Hongaars voorzitterschap markeren. Én zijn tomeloze ambitie als de ideologische goeroe van nationalistisch Europa en als de wereldwijde wokebuster oplieren. Donald Trump hielp hem daarbij. Geert Wilders. En Eva Vlaardingerbroek nog het meest.Wilders en Orbán sloten hier een strategische alliantie voor straks in het Europees Parlement en in de Europese Raad. Niet gemakkelijk als je geestverwanten elkaar haten, bestrijden en ondermijnen.Geen wonder dat de rechts-conservatieve ECR-groep wegbleef van het eerste grote Europese verkiezingsdebat in Maastricht. Of dat allerlei radicaalrechtse sprekers in Boekarest hun eigen oploop organiseerden. Met uit Nederland Derk Jan Eppink van BBB. Wilde die partij niet toetreden tot de Europese Volkspartij waar al sinds jaar en dag het CDA in zit?Dit alles raakt direct de machiavellistische manoeuvres van Urusula von der Leyen, die hoopt dat de Italiaanse premier Giorgia Meloni zich in Europa steeds verder afkeert van haar radicaal-rechtse vrienden. Dát zat achter haar korte antwoord aan een verontruste Bas Eickhout in het eerste grote verkiezingsdebat.Meest dramatisch zijn de onthullingen over de greep van Poetin en Xi op Alternative für Deutschland. AfD blijkt rechtstreeks van de Kremlin-staf haar strategiedocumenten te ontvangen, terwijl China er spionnen posteert en leiders van Vlaams Belang een zakcentje gunt.Voor Rassemblement National van Marine le Pen – in peilingen de grootste in Frankrijk - zijn dit omineuze signalen. En voorde Nederlandse formatietafel niet minder.Maar ook voor Orban. Hij moet waken voor troebelen in zijn meest loyale omgeving. CPAC was daarbij nuttig zijn rol als QAnon en MAGA-kampioen luister bij te zetten en voor zijn tactiek de EU maximaal uit te persen. Uiteindelijk is Wilders daarbij slechts ‘een nuttige idioot’.Wilders en Vlaardingerbroek deden hun huiswerk. Zij gaf een haat spuwende speech. Wilders kopieerde liefst drie van haar centrale theses: 'omvolking uit Afrika', 'anti-woke' en 'cultuuroorlog'. Nee, dit was bepaald niet ‘Milders’. Eerder een vol-op-het-orgel intimidatiepoging richting Den Haag.De Donau-formatie liet zien dat de Europese verkiezingen en de coalitievorming in Den Haag écht ergens over gaan.***Verder lezenHet nieuwe boek van Tijn Sadée, De clan van Orbán, kroniek van de Hongaarse aanval op Europa (Prometheus, 2024)***Verder luisteren419 - Europa kán sterven - Emmanuel Macrons visie op onze toekomst416 - Nostalgie naar de E.E.G.407 - Cruciale Europese verkiezingen405 - De Amerikaanse democratie in gevaar: het gevecht tussen Biden en Trump289 - Donald Trump als gevaar voor de democratie - Joe Biden en zijn strijd voor de ziel van Amerika356 - Sivio Berlusconi, het einde van een tijdperk336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa169 - Vijftien jaar Partij voor de Vrijheid van Geert Wilders63 - Judit Varga, minister van Justitie van Hongarije: lessen uit de geschiedenis***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:23:46 – Deel 200:52:08 – Deel 301:42:54 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

"Ik kom na zeven jaar weer met u praten over Europa." Op 25 april 2024 was de Franse president Emmanuel Macron terug op de Sorbonne universiteit. In een diepgravende rede analyseerde hij de voorbije zeven jaar, keek vooruit en diende de nationalisten en radicaalrechts van repliek. “Europese soevereiniteit maakt de soevereiniteit van elke lidstaat groter”, daagde hij ze uit.Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in deze bijna twee uur durende rede. Macrons zeer bewuste timing, zijn scherpe, onvermijdelijke dilemma's voor een kabinet-Wilders, de handschoen die hij de Europese partijfamilies toewerpt en ook Rishi Sunak en Joe Biden. Terwijl in heel het verhaal de naam Poetin niet één keer werd vermeld.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Deze aflevering bevat een advertentie van de Vrije Universiteit Amsterdam. Wist je dat de VU naast bachelors en masters ook onderwijs voor professionals aanbiedt? Ga naar vu.nl/vrijedenkersHeb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar [email protected] en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Na zijn eerste Sorbonne-rede in 2017 werd Macrons visie op 'Europese soevereiniteit' als vorm van strategische autonomie gezien als een toch wel erg Frans concept. Inmiddels is het alom in het Europees besef neergedaald. In zijn 'Sorbonne-rede 2.0' komt hij met een lange en fascinerende reeks bewijsstukken. Daarin verrassende visies op Frans Timmermans' aanpak met de Green Deal, de effecten van de covid-crisis, Frans-Nederlandse onderzeeboten, ASML, het lot van Oekraïne en Moldavië en nog veel meer.Aangrijpend is hoe hij de eurocrisis van 2010-2012 en de oorlog in Oekraïne bijeenvoegt als signaal dat onze Europese beschaving sterfelijk is. "Elle peut mourir". PG analyseert de literaire en historische achtergronden van die woorden.Macron ziet het huidige Europa als dat van 1914 (aan het begin van de Eerste Wereldoorlog, toen Paul Valéry daarover schreef) en hoe het ook nu voor een overlevingsvraag staat. Ook omdat hij - als een ware Gaullist - benadrukt dat we ‘geen vrienden hebben’. Het debat daarover binnen Europa heeft hij gewonnen en dat beseft hij maar al te goed.Zijn visie op Rusland, China en het Amerika van Biden is niettemin verrassend. En soms bijna bruut realistisch. Joe is net als Xi en Xi kijkt heel goed naar Joe. En beiden kijken niet echt naar ons.Daarom moet Europa volgens Macron haar drie bronnen van soevereiniteit - en daarmee dus haar wil tot overleven - omarmen en met kracht inzetten. Macht. Welvaart. Menselijkheid.Bij 'macht' komt Macron met vergaande voorstellen en een 'defensie-initiatief' dat voor een kabinet Wilders niet anders dan explosief kan zijn.Bij 'welvaart' is zijn visie op de erfenis van Jacques Delors zeer origineel. Hij verbindt die met de nieuwste toekomstvisies van Enrico Letta en Mario Draghi. Daarmee opent hij het grote politieke debat hierover, ook voor de Europese verkiezingscampagne die nu losbarst. Hij haalt hiermee meteen de 'E.E.G. nostalgie' van nationalisten en radicaalrechts onderuit.De visiestukken van Letta en Draghi benut hij om concreet te maken wat en hoe Europa voor zijn soevereiniteit op wereldschaal moet investeren. Macron komt uit op zo'n €650 à €1000 miljard per jaar. Niet niks!En dan 'menselijkheid'. Na De Gaulle kwam nu François Mitterrand en l'amour aan de orde. Volgens Macron houden we niet genoeg van elkaar in Europa. En dat vindt hij des te schrijnender precies 50 jaar na de Portugese Anjerrevolutie die de vreugde en het snakken naar vrijheid dáár zo vurig had laten zien. Een menselijk Europa is daarom per definitie een sociaal Europa waarin cultuur, onderwijs en zorg voor mensen in nood het hart vormen.Hij sloot af met: "Ach, ik weet heel goed - zoals Voltaire het zei - dat het moeilijk is een optimist te zijn. Maar nieuwe dingen durven is een vorm van optimisme, van wilskracht." De eerste die meteen positief reageerde was bondskanselier Olaf Scholz, met wie Macrons verhouding niet altijd gemakkelijk is. Wie volgt?***Verder kijkenLe discours sur l'Europe d'Emmanuel Macron à la Sorbonne***Verder luisteren416 - Nostalgie naar de E.E.G.407 - Cruciale Europese verkiezingen399 - Politieke problemen in Duitsland, Nederland en Europa: de grote zorgen van Bondsdaglid Otto Fricke378 - Dertig jaar na 'Maastricht' is Europa toe aan een nieuwe sprong voorwaarts333 - Een 'bromance' tussen Rishi Sunak en Emmanuel Macron. De haat-liefdeverhouding van Britten en Fransen302 - De Frans-Duitse motor hapert. Gesprek met Bondsdaglid Otto Fricke299 - Dramatische verschuivingen in de wereldpolitiek. Europa heeft eindelijk een telefoonnummer284 - Quatorze Juillet: komt onder Macron een einde aan De Gaulles Vijfde Republiek?279 - Jaap de Hoop Scheffer over Poetin, Oekraïne, de NAVO en de toekomst van de EU272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa254 - Frank Heemskerk: dineren met Poetin, bij de Wereldbank Oekraïne helpen opbouwen en nu Europa economisch versterken240 - Het Franse EU-voorzitterschap als uitdaging voor Rutte IV148 - Stefan Zweig als inspirator van Europa als culturele en politieke gemeenschap124 - 95 jaar Jacques Delors45 – De liefdesbrieven van Francois Mitterrand35 - Charles De Gaulle30 - Delors en Thatcher28 - De relatie Nederland-Frankrijk***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:34:04 – Deel 201:00:31 – Deel 301:22:19 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De onderhandelaars in de kabinetsformatie treffen elkaar voorlopig niet meer aan tafel. Ze hebben elf dagen reces genomen. Alles is besproken, maar er zijn nog geen knopen doorgehakt. De informateurs Elbert Dijkgraaf en Richard van Zwol proberen nu de puzzel te leggen, want ze willen op 15 mei klaar zijn. Op 6 mei begint ‘de finale week’, zeggen ze.Ondertussen is de spanning te snijden. Aan de onderhandelingstafel, in de Tweede Kamer, binnen de VVD en in het demissionaire kabinet. Jaap Jansen en PG Kroeger analyseren hoe de vlag erbij hangt en duiken – naar aanleiding van de frictie tussen Dilan Yesilgöz en Mark Rutte – in de schrijnende historie van politieke leiderschapswisselingen.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar [email protected] en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Na vijf maanden praten is volgens PVV-leider Geert Wilders nog niet één knoop doorgehakt. Tegelijkertijd is hij - de leider van de grootste fractie - degene die wegloopt als ‘asiel en migratie’ niet snel genoeg naar zijn zin wordt opgelost. Al vanaf de aanwijzing van verkenner Gom van Strien blijkt de PVV niet in staat in de formatie en in het parlement een leidende politieke rol te spelen. En de anderen lijken dat ook niet meer te verwachten.Of het nu het cruciale strijdpunt van de financiën betreft of andere lastige thema’s, de formerende fracties draaien om de hete brij heen. Dat drie van de vier geen serieus doorgerekend program hadden, wreekt zich nu.Meest opmerkelijk is wel het lek uit de formatie dat ze een ‘asielcrisis’ willen uitroepen. Wie dat uitpluist ontdekt iets bijzonders. Het uitroepen van een crisis of noodtoestand blijkt vooral een procedurele ingreep die helpt vermijden inhoudelijke keuzes te maken. Een tijdelijke opt out richting Brussel. En dat proberen de vier fracties ook met landbouw, mest en stikstof.Het door de partijen zo vurig gewenste ‘akkoord op hoofdlijnen’ kan op deze manier weleens een optelsom van procedureel uitstelgedrag worden. Om binnen de coalitie potentiële conflicten vooruit te schuiven. Niet bepaald een wenkend perspectief waarbij Henk en Ingrid hun vingers aflikken!En hoe langer en stroperiger de formatie, hoe minder demissionair Rutte IV wordt. Dit leidt onvermijdelijk tot botsingen en ontploffingen. Met name in de VVD, tussen de oude en de nieuwe leider.Jaap en PG duiken in eerdere periodes van 'godenschemering' tussen oud en nieuw leiderschap en de tragiek en ontsporingen daarin. Van Johan Rudolf Thorbecke tot Bill Clinton en van Helmut Kohl tot Jan Peter Balkenende.Rutte merkt hoe hij greep verliest. En dat doet pijn. Maar ineens klinkt in Brussel een Italiaanse aria die hem een beetje kan opbeuren!***Verder luisteren412 – Op zoek naar een nieuwe minister-president396 – Waarom kabinetsformaties vaak zo tergend lang en stroperig zijn384 - De overrompelende overwinning van Geert Wilders. Opnieuw slaat Nederland een onbekende weg in380 - Campagne 2023: knollen en citroenen en Haagse trucs362 - Wordt Dilan Yeşilgöz de Ad Melkert van 2023? Opmerkelijke overeenkomsten met het omwentelingsjaar 2002330 – Politieke paradoxen. Lessen uit de kabinetsformatie van 2021277 - De VVD als risicofactor: wat is er aan de hand met Mark Rutte?180 - Kabinetsformatie 2021: Hoe Mark Rutte de eenzaamste man van het Binnenhof werd403 - Sam van Houten, een eeuw lang verrassend dwars401 - Adieu Dries!119 - Elke machtsoverdracht in het CDA is een drama213 - Van Agt/Den Uyl/Terlouw (1981), de verschrikkelijkste kabinetsformatie ooit64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix Krop379 - Migratie: het werkelijke verhaal***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:32:14 – Deel 200:53:16 – Deel 301:38:00 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Negenennegentig procent van wat in oorlogen gebeurt - de gruwelen, de moed, het lijden en de opoffering - zal geen mens ooit zien. In Oekraïne is dat nu niet anders. Heel soms vang je een glimp op van wat mensen in levensgevaar voor elkaar en anderen over hebben. In Betrouwbare Bronnen ditmaal zo'n moment van menselijke moed en stille inzet voor een volk in nood.Jaap Jansen en PG Kroeger praten met Sien Vanlommel, een jonge Vlaamse EU-medewerker die een sleutelrol speelt bij de noodhulp die vanuit de Europese Unie in gang is gezet om gewonden, zieken en lijdende mensen in Oekraïne te helpen overleven en genezen. Soms ook door ze te evacueren uit Oekraïne. Dat gebeurt met een ongekende vindingrijkheid, tomeloze inzet en een allesbehalve bureaucratische aanpak.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar [email protected] en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***De EU-lidstaten slaan de handen ineen voor het evacueren van chronisch zieken die hun zware behandelingen in Oekraïne zelf bedreigd zien door het oorlogsgeweld, maar ook voor mensen met brandwonden en andere gruwelen door de aanvallen van Poetins troepen. Sien vertelt nuchter en rustig hoe zowel de ambtenaren van de Commissie in Brussel - directoraat-generaal ECHO voor humanitaire hulp wereldwijd - als medici, piloten, vrijwilligers, ngo's en ambtelijke diensten in de 27 lidstaten kleine en grote wonderen verrichten om mensenlevens te redden.En niet alleen EU-lidstaten zetten zich in. ECHO werkt wereldwijd samen met landen en organisaties om in noodsituaties anderen de hand toe te steken. Eervolle vermelding verdient daarbij zonder enige twijfel Noorwegen. De oorlog in Oekraïne is daarbij inmiddels de grootste en meest langdurige inzet en uitdaging in hun geschiedenis.De ervaringen van Sien Vanlommel en haar collega's tonen allerlei onverwachte én allang tot ons doorgedrongen indrukken. Zij vertelt over de moed van die ene ambtenaar in het gezondheidsministerie in Kyiv die vanaf dag één blijkbaar 24/7 zonder een moment te verslappen met zijn team het onmogelijke weet waar te maken om zieke mensen te redden. Over de snelheid waarmee lessen getrokken worden uit chaos, paniek en de slimste oplossingen voor hopeloze situaties. Over de opbouw van een 'medisch opvangcentrum' vlak aan de grens tussen Polen en Oekraïne, bij een regionaal vliegveld, dat de draaischijf werd van alle reddingsacties.Duidelijk wordt ook hoe doordacht en uiterst flexibel ze hier in en vanuit Brussel te werk gaan. En hoe alles een permanent proces is van snelle actie en coördinatie met alle lidstaten en de mensen en medische centra daar voor wie blijkbaar niets te veel lijkt.En bijna achteloos tussendoor springt DG ECHO ook nog elders mensen te hulp waar nood opdoemt. Niet alleen in arme landen, aardbevingen en overstromingen, maar ook als in Canada te weinig blusvliegtuigen bosbranden kunnen helpen bestrijden. Bovendien hebben ze uit de coronapandemie belangrijke lessen geleerd over hoe Europa nóg beter nood kan helpen lenigen.Misschien wel het meest opzienbarend is wat Sien Vanlommel vertelt over de weken voorafgaand aan de inval van Rusland. DG ECHO was met vele anderen in Brussel toen al hoogst alert. Kyiv waarschuwde voor wat men zag komen. Volodymyr Zelensky en zijn volk vreesden alles, maar hoopte op toch nog een wonder. Zelfs scenario's rond een mogelijke aanval met chemische en nucleaire wapens moesten ze serieus in ogenschouw nemen.De belevenissen van Sien Vanlommel, haar collega's, haar vrijwilligers in Polen, Oekraïne en heel Europa zijn een voorbeeld van die gebeurtenissen in tijden van oorlog waar geen heldendichten over worden geschreven, maar waarvoor zij het respect verdienen van ons allemaal.***Verder lezenEuropese hulp in Oekraïne via dg ECHOX - Facebook - Instagram - Social Network Europa***Verder kijkenYoutube***Verder luisteren413 - "Eensgezind kunnen we elke tegenstander aan." Oana Lungescu over Poetin, Trump, Rutte en 75 jaar NAVO348 – Oud-premier Natalia Gavrilița over Moldavië - het kleine, ook bedreigde buurland van Oekraïne327 - Poetin, Zelensky en wij. Een jaar na de inval287 - Waarom Robert Serry altijd weer terugkeert naar zijn Oekraïne272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa267 - Hoe je tijdens de oorlog de Oekraïense economie overeind houdt - een gesprek met Caspar Veldkamp256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking'253 - Poetins bizarre toespraak: hoe de president de geschiedenis van Oekraïne herschrijft128 - Artsen zonder Grenzen: de grootste noodhulp-operatie uit haar geschiedenis26 - Dirk-Jan Omtzigt bestrijdt humanitaire rampen met algoritmen19 - Anne Applebaum: Poetin en de destabilisering van het Westen***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:27:15 – Deel 200:53:33 – Deel 300:15:32 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Zelfs Geert Wilders heeft ontdekt hoe fijn toch die goeie ouwe E.E.G. was. Bijna alle partijen op extreem en nationalistisch rechts en links hebben hun beloften van een Nexit-Frexit-Grexit-Hungrexit-Danexit laten schieten. Zij zijn ‘de gebrande kinderen van Nigel Farage’, zegt PG Kroeger. En zo ontstaat in deze EP-campagne onverwacht ineens een heel nieuw debat over de toekomst van Europa.PG duikt daarom met Jaap Jansen in de diepere motivaties van zulke partijen - als PVV, BBB en nu ook NSC in ons land - voor die nieuwe EU-koers. Want het valt al snel op dat de exit-bepleiters ook bij hun nieuwe pleidooi voor 'hervorming van binnenuit' dezelfde argumenten blijven hanteren waarmee Farage en Johnson hun Brexit-campagne voerden. Licht aangepast om de gewenste uitkomst wat te verhullen. De gouden bergen voor 'bestaanszekerheid' en de verzekering dat al het fijne van de EU ongemoeid zal blijven klinken ook nu weer.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Deze aflevering bevat een advertentie van de Vrije Universiteit Amsterdam. Wist je dat de VU naast bachelors en masters ook onderwijs voor professionals aanbiedt? Ga naar vu.nl/vrijedenkersHeb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar [email protected] en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***De bijstelling van het anti-Europese discours van de PVV en haar verwanten kent een duidelijke inspirator: Viktor Orbán. De Hongaarse premier en strateeg heeft bijna een kunstwerkje gemaakt van zijn aanpak van het 'cakeism'. Hij doet wat Boris Johnson nooit lukte: “To have your cake and eat it too.” Zijn leerlinge Giorgia Meloni, de premier van Italië, past deze inmiddels zeker zo behendig toe.Het is daarom nuttig in de historie én de mythologie te duiken van die postuum nu zo vereerde E.E.G. Wie zich verdiept in de politiek, economie en cultuur van 1957 tot en met de jaren ’70 begrijpt wel hoeveel nostalgische potentie die EEG van toen heeft. Het zijn de rozige jeugdjaren van de 'boze burgers' van nu, een tijdperk van een economie in turbo-bloei, van het eerste massa-consumentisme en toerisme, van de televisie, verzoening en idealisme, chianti in een mandfles, de Beatles en explosieve salarisverhogingen en banen voor iedereen. Het best beluisterde radioprogramma in de tweede helft van de jaren ’70 was de Europarade, een Europese hitlijst. Europa was jong, hip en happening!En de EEG was lekker overzichtelijk. Het gaf een douane-unie, protectionisme en stabiliteit, exportmarkten en gesubsidieerd voedsel. Maar geheel vergeten lijkt hoe snel dit mechanisme uit het lood dreigde te lopen. Vergeten is 'de Lege Stoel' van Charles de Gaulle, de heftige strijd om een politieke unie tegen een mercantiele unie.En vergeten lijkt hoe de EG na 1970 - mede door Richard Nixon en de oliecrisis - in zwaar weer terecht kwam en eigenlijk volledig vastliep. Wie aan die E.E.G. zonder mededogen een eind hielp maken? De door Brexiteers en E.E.G.-nostalgici zo verafgode Margaret Thatcher.Zou een volgend kabinet de lijn van de 'E.E.G.-nostalgie' voor hervormingen van binnenuit gaan voeren, dan moeten Kamer en regering wel op hun tellen passen. De EU heeft voldoende ervaring én instrumenten in huis om zo'n lidstaat met de neus op de feiten te drukken. Niet elke premier bezit het brutaal vernuft en de machtspositie in eigen land als een Viktor Orbán bovendien.Daar komt nog bij dat twee Italiaanse oud-premiers nu met een gedurfd pakket van zulke 'interne hervormingen' komen. Enrico Letta en Mario Draghi trekken de consequenties uit de nieuwe, turbulente geopolitieke omstandigheden en stellen dat de 27 EU-listaten samen voor eenzelfde uitdaging staan als 'De zes' met Jean Monnet in 1952. Zou 'Den Haag' als antwoord daarop komen met een 'Terug naar de E.E.G. van 1958' zal het nieuwe kabinet zich marginaliseren en isoleren. Een Orbán of Meloni zou in elk geval nooit zo dom zijn zich in zo'n doodlopende straat te begeven.***Verder luisteren411 - Negen opmerkelijke aspecten van de Europese Unie407 - Cruciale Europese verkiezingen378 - Dertig jaar na 'Maastricht' is Europa toe aan een nieuwe sprong voorwaarts344 - Nederland in Europa: een masterclass door Tom de Bruijn340 – Caroline van der Plas ontvangt Frans Timmermans. Vijf misverstanden over Europa336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt328 – Nieuwe rauwe wereld. Brexit, what Brexit?299 - Dramatische verschuivingen in de wereldpolitiek. Europa heeft eindelijk een telefoonnummer290 - Bondskanselier Olaf Scholz en de razendsnelle ontwikkeling van de EU272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa223 - De degelijke daadkracht van Mario Draghi's Italië124 - 95 jaar Jacques Delors109 - Mathieu Segers: Sterke lidstaten maken Europa sterk107 - Jean Monnet, de vader van Europa100 - Nederland in Europa: lusten en lasten door de eeuwen heen63 - Judit Varga, minister van Justitie van Hongarije: lessen uit de geschiedenis***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:36:39 – Deel 201:08:56 – Deel 301:47:00 – EindeZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Op 11 april had de Europese Unie alle duurzame energie voor 2024 verbruikt. Vanaf toen gebruiken we dus alleen nog fossiele energie. Nederland loopt daarop nog wat achter: al op 8 maart was het bij ons Green Energy Day. Gelukkig schuift die datum elk jaar verder op, maar zijn het tempo en de aanpak voldoende?Jaap Jansen en PG Kroeger praten hierover met Heleen de Coninck, hoogleraar klimaatverandering aan de Technische Universiteit Eindhoven en aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Zij was ook hoofdauteur van enkele klimaatrapporten van het Intergovernemental Panel on Climate Change (IPCC) van de Verenigde Naties. En ze is vicevoorzitter van de gloednieuwe Wetenschappelijke Klimaatraad. Olof van der Gaag van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie praat ook mee. Samen kijken we waar Nederland en Europa staan en wat een nieuw kabinet en de volgende Europese Commissie te doen staat.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show, net als de broer van Roel Maalderink! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar [email protected] en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***"Bij de inzet van duurzame energie begon Nederland helemaal achterin het peloton in de EU, maar we schieten naar voren en rijden intussen in de middenmoot," zegt Van der Gaag. De Coninck tekent daarbij aan dat niettemin het tempo omhoog moet, willen we met Europa in 2050 klimaatneutraal zijn. Bovendien wordt steeds duidelijker dat de weg daarheen heel complex is - voor elke maatschappelijke sector – en betrokkenheid vergt van iedereen.Dit vereist van Europa en van Nederland een duidelijke visie. De Coninck ziet bijvoorbeeld hoe de landbouwsector door de vele problemen daar nauwelijks toekomt aan de energietransitie en tegelijkertijd begint te beseffen dat doorgaan op de oude voet geen toekomstperspectief meer heeft.Bij zo'n visie hoort ook een concrete know how wat moet en wat kan. Zo kunnen we energiegebruik verduurzamen en deze ook als geheel verminderen. Dat versnelt de transitie en beperkt de kosten voor burgers en bedrijven. Met – bijvoorbeeld - een planmatige aanpak van buurten met slecht geïsoleerde woningen kun je zo'n visie praktisch heel concreet maken.Omdat het energievraagstuk complex is, moet je elke kans op slimme oplossingen stevig onderzoeken en tegelijkertijd waken voor simplismen van 'quick fixes' vanuit één technisch gedreven oplossingsrichting. Heleen de Coninck laat dit zien bij het idee van 'solar radiation modification': het verminderen van het opwarmingseffect van zonnestralen met spiegels en deeltjes in de lucht. Dat klinkt bijna magisch, maar misschien is de oplossing erger dan de kwaal. Vergelijkbare - vaak ideologisch getoonzette - discussies worden gevoerd over biomassa en kernenergie. Zulke discussies helpen maar weinig.Nederland kan als Europees partner zijn inhaalslag versnellen door lessen te trekken uit wat elders goed gaat. Van Denemarken bij warmtenetten bijvoorbeeld. Maar ook in eigen land lukken sommige dingen verrassend goed – zoals met wind op zee.Overal in de wereld bezorgt het klimaatprobleem hoofdbrekens. De Coninck schetst een beeld van pluspunten maar ook fikse uitdagingen in grote naties als India en China en zeker ook in Afrika. Daarbij moeten westerse landen als Nederland scherp opletten dat zij - bijvoorbeeld bij groene waterstof - niet terugvallen op oude, bijna koloniale handelswijzen.Voor een nieuw kabinet zien Heleen de Coninck en Olof van der Gaag een duidelijke en zelfs aantrekkelijke opdracht. Zorg voor een maximale nadruk op 'concreet leveren'. Meer doen met wat we al in gang hebben gezet en dat ook waar maken. Vermijd daarbij ideologische disputen en neem iedereen mee.***Verder lezenBrief Klimaatraad aan de informateursAdvies Klimaatraad voor het KlimaatplanOverzicht EU verkiezingsprogramma’s klimaat- & energie-paragrafen***Verder luisteren389 - De lange en hobbelige weg naar een klimaatneutraal Nederland369 - Rob Jetten wil een ideeënstrijd rond het midden en een lossere verhouding tussen Kamer en kabinet358 - Ligt het ambitieuze klimaat- en energiebeleid op koers? Gesprek met Henri Bontenbal (CDA)338 - Hoe de stikstofcrisis de energietransitie vertraagt. En: wat intussen wél met sprongen vooruitgaat244 - Frans Timmermans over klimaatbeleid, geopolitiek en weerbare democratie106 - Diederik Samsom over het Europese klimaatbeleid en het crisisherstelplan324 - Nederland loopt vast door tekort aan jongeren met technische opleiding, hoe lossen we dit op?306 - De gevoelige geopolitieke relatie met China262 - Waarom India - ook voor Nederland - steeds belangrijker wordt***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:22:20 – Deel 200:49:04 – Deel 301:15:00 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Sóms is een militaire coup een zegen voor een land. Dit uitzonderlijke feit deed zich - nu precies 50 jaar geleden - voor in Portugal. De ‘Revolução dos Cravos’ in 1974 schreef niet alleen Europese geschiedenis, maar werkte door op wereldschaal van Afrika tot in het Kremlin. Bovendien zijn de gebeurtenissen van toen verrassend actueel, want veel wat in Portugal tijdens en na de Anjerrevolutie op zijn grondvesten deed schudden herkennen wij in het Europa en de wereld van nu.  ***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar [email protected] en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Het Eurovisie Songfestival van 1974 - Abba won met Waterloo - was ook het stiekeme begin van de rebellie. Jonge officieren en hun manschappen smeedden een complot om de gruwelijke koloniale oorlogen in Afrika én het fascistisch-militair bewind in één klap te beëindigen. Twee liedjes op de radio waren voor de 'Movimento das Forças Armadas', de Beweging van de Strijdkrachten, het signaal om toe te slaan.Jaap Jansen en PG Kroeger vertellen hoe dat plan mislukte doordat hun perfect geheimgehouden coup geheel onverwacht uitmondde in een wekenlang volksfeest en nationale roes van de 'Liberdade!' Het verkalkte militair bewind zeeg binnen enkele uren in elkaar. De jonge rebellen stonden plotsklaps voor de uitdaging het bevrijde, jubelende land te moeten regeren. De twee jaar die volgden blijven ook nu nog leerzaam. Je zag hoe een 'junta' probeerde een democratie te vestigen en onderling verscheurd werd. Militairen zijn zelden begaafde politici en polderaars. Een tegencoup van ultrarechts leidde tot een communistische opstand en tegencoup van ultralinks. Uiteindelijk won een zelfbewust Europeesgezind 'midden' en sloeg Portugal de weg definitief in naar democratie, rechtsstaat en de EU. Inderdaad, zeer leerzaam voor het Europa van nu.Niettemin waren ze in Brussel bij de NAVO en in Washington in paniek. Hier dreigde een trouwe bondgenoot in de handen van het Kremlin te vallen. Jaap vertelt over opgewonden gesprekken tussen Henry Kissinger en NAVO-chef Joseph Luns.PG duikt in de memoires van Amerikaanse ambassademedewerkers die bijna wanhopig probeerden ‘Henry’ ervan te overtuigen dat de rebellen geen bloeddorstige communisten waren en Portugal een braaf land was, dat Washington vooral onder de arm moest nemen. Hoe dat afliep is heel leerzaam voor slimme, empathische diplomatie en nuchtere geopolitiek van vandaag.Het politieke en Europese icoon in deze revolutie werd Mário Soares, de aanvoerder in ballingschap van de sociaaldemocraten. Hij gidste behendig en koersvast zijn land door coups en chaos uiteindelijk zelfs in hoog tempo de EU in. PG vertelt daarover uit directe, persoonlijke gesprekken dankzij zijn jarenlange vriendschap met Soares' echtgenote, María de Jesus Barroso Soares. Haar leven was minstens zo kleurrijk: van gevierd filmactrice, rebel in een concentratiekamp, balling in Parijs tot activistische en geliefde First Lady van haar vaderland.De bloedeloze, feestelijke Anjerrevolutie werd model en voorbeeld voor veel politieke omwentelingen in die jaren en daarna. Zowel in Griekenland, Spanje als in Frankrijk is directe impact merkbaar. Lissabon 1974 doet daarbij denken aan Oost-Berlijn en Praag in 1989 en het Maidan-plein in Kyiv in 2014.***Verder kijken1974 | De staatsgreep in Portugal | In Europa (2007-2009)Andere Tijden - Koerier voor Portugal***Verder luisteren158 - Portugal: aan zee is een land nooit klein37 - Iconische Europarlementariërs (zoals Mário Soares)236 – Václav Havel, de dissident die president werd163 - De ondergang van de Sovjet-Unie: hoe een wereldmacht verdampte355 - Modern en succesvol Spanje404 - 75 jaar NAVO: in 1949 veranderde de internationale positie van Nederland voorgoed359 - Nederland en de slavernij, 150 jaar na de afschaffing385 - Jan de Koning en het verschil tussen een greppel en de laatste gracht***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:16:00 – Deel 200:32:35 – Deel 301:10:49 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.