ترور ناصرالدین شاه؛ سرآغازِ دورانی تازه

در بخشِ دوّم از قسمتِ دوّم دربارۀ اوج و شکوهِ تعزیه در دورانِ ناصرالدین‌شاه قاجار، تکیۀ دولت و دلایلِ افولِ این نمایشِ ایرانی صحبت کردیم و چند گزارش از اروپایی‌ها و خاطراتی از ایرانی‌ها هم دربارۀ تعزیه مرور شده‌است. در تهیه و تدوینِ بخشِ دوّم از قسمتِ دوّم منابعِ زیر مورد استفاده قرار گرفته‌است: ‌ «پژوهشی در تعزیه و تعزیه‌خوانی» - «عنایت‌الله شهیدی» - نشرِ «دفتر پژوهش‌های فرهنگی» «نمایش در دورۀ قاجار» - «یعقوب آژند» - نشرِ «مولی» «تشنه در میقاتگه» - «حسین اسماعیلی» - نشرِ «معین» «تعزیه: آیین و نمایش در ایران» - «پیتر جی. چلکووسکی» - برگردانِ «داود حاتمی» - نشرِ «سمت» «سفرنامۀ جیمز موریه» - جلدِ نخست - برگردانِ «ابوالقاسم سرّی» - نشرِ «توس» «خاطراتِ لیدی شیل» - برگردانِ «حسین ابوترابیان» - نشرِ «نو» «سفرنامۀ کارلاسرنا» - برگردانِ «علی‌اصغر سعیدی» - نشرِ «زوّار» «چادر کردیم رفتیم تماشا» - سفرنامۀ «عالیه‌خانم شیرازی» - نشرِ «اطراف» «روزنامۀ خاطراتِ اعتمادالسلطنه» - به‌کوششِ «ایرج افشار» - نشرِ «امیرکبیر» «شرحِ زندگانی من» - جلدِ نخست - «عبدلله مستوفی» - نشرِ «هرمس» -------------------- موسیقی آغازین و پایانی این قسمت قطعۀ «رقصِ مردگان» از «کامی سن‌-سانس» آهنگ‌سازِ فرانسوی‌ست. ‌ در این قسمت، به ترتیب از؛ صدای فیلم‌ِ «روزِ واقعه» به نویسندگی «بهرام بیضایی» و‌ کارگردانی «شهرام اسدی» محصولِ سالِ ۱۳۷۳ خورشیدی و صدای مجلسِ تعزیۀ «بازارِ شام»؛ «پیش‌درآمدِ ایلچی» اجرا شده در حسینیۀ «چشمه‌ای‌های تهران» به‌سالِ ۱۳۹۸ خورشیدی و صدایِ تعزیه‌ای اجرا شده در سریالِ «شبِ دهم» به نویسندگی و کارگردانی «حسن فتحی» محصولِ سالِ ۱۳۸۱ خورشیدی استفاده شده‌است. ‌ همچنین قطعاتِ موسیقی زیر به ترتیب به‌کار رفته‌اند: ‌ Nohe Khan: I.«Lento - Allegro » - «Alexander Rahbari» ‌ «The Annoucement» - «Ibrahim Maalouf»

در قسمتِ دوّم از فصلِ دوّم دربارۀ «تعزیه» به‌عنوان یکی از پدیده‌های مهمِ اجتماعی و فرهنگی در دورانِ «ناصرالدین‌شاه قاجار» صحبت کردیم. این قسمت، به دلیلِ مفصل بودن، در دو بخش منتشر می‌شه. بخشِ اوّل، به عنوانِ مقدّمه، دربارۀ ریشه‌ها و خاستگاه تعزیه در قبل و بعد از اسلام و روندِ شکل‌گیری‌ش تا دورانِ محمدشاه قاجاره؛ در بخشِ دوّم ‌هم به‌سراغِ تعزیه در دورانِ ناصرالدین‌شاه و اوج و افولش خواهیم‌رفت. در تهیه و تدوینِ بخشِ اوّل از قسمتِ دوّم منابعِ زیر مورد استفاده قرار گرفته‌است: ‌ «نمایش در ایران» - «بهرام بیضایی» - نشرِ «روشنگران» «زمینه‌های اجتماعی تعزیه و تئاتر در ایران» - «جلال ستّاری» - نشرِ «مرکز» «پژوهشی در تعزیه و تعزیه‌خوانی» - «عنایت‌الله شهیدی» - نشرِ «دفتر پژوهش‌های فرهنگی» «نمایش در دورۀ صفوی» - «یعقوب آژند» - نشرِ «فرهنگستانِ هنر» «سوگِ سیاوش» - «شاهرخ مسکوب» - نشرِ «خوارزمی» «یادگار زریران» - برگردانِ «ژاله آموزگار» - نشرِ «معین» «یادگارِ زریران» - برگردانِ «ماهیار نوّابی» - نشرِ «اساطیر» «تعزیه: آیین و نمایش در ایران» - «پیتر جی. چلکووسکی» - برگردانِ «داود حاتمی» - نشرِ «سمت» «تماشا در عهدِ صفوی» - «ژان کالمار» - برگردانِ «یدلله آقاعباسی» - نشرِ «نمایش» سفرنامۀ «پیترو دلاواله» - برگردانِ «شعاع‌الدین شفاء» - نشرِ «علمی و فرهنگی» سفرنامۀ «آدام اولئاریوس» - برگردانِ «احمد بهپور» - نشرِ «ابتکار» سفرنامۀ «تاورنیه» - برگردان « سعید ارباب‌شیرانی» - نشرِ نیلوفر سفرنامۀ «کارستن نیبور» - برگردانِ «پرویز رجبی» - نشرِ «ایران‌شناسی» «مشاهدات سفر از بنگال به ایران» - «ویلیام فرانکلین» - برگردانِ «محسن جاویدان» - نشرِ «بنیاد فرهنگ و هنر ایران» -------------------- موسیقی آغازین و پایانی این قسمت قطعۀ «رقصِ مردگان» از «کامی سن‌-سانس» آهنگ‌سازِ فرانسوی‌ست. ‌ در این قسمت، به ترتیب از؛ صدای فیلم‌ِ «مرگِ یزدگرد» به نویسندگی و‌ کارگردانی «بهرام بیضایی» محصولِ سالِ ۱۳۶۰ خورشیدی و صدایِ فیلمِ «سفیر» به نویسندگی و کارگردانی «فریبرز صالح» محصولِ سالِ ۱۳۶۱ خورشیدی استفاده شده‌است. ‌ همچنین قطعاتِ موسیقی زیر به ترتیب به‌کار رفته‌اند: ‌ The Fateful Day: 1.«Arousi» - «Majid Entezami» ‌ The Alchemist's Symphony: «Interlude 3» - «Walter Taieb»

فصلِ دوّم «تاریک‌خانۀ تاریخ» رو هدفمندتر و منسجم‌تر از فصلِ گذشته شروع کردیم. در این فصل قراره فقط دربارۀ اتفاق‌های مهم و شخصیت‌های تأثیر گذار عصرِ ناصری و دورۀ مشروطه صحبت کنیم و به همین دلیل قسمتِ اوّل رو راجع به یکی از مهم‌ترین اتفاق‌های تاریخِ معاصر، «ترورِ ناصرالدین‌شاه»، کار کردیم. تروری که حرف و حدیث‌های زیادی درباره‌ش وجود داشته و به اعتقاد خیلی‌ها از جرقه‌های انقلاب مشروطه بود. در تهیه و تولیدِ این قسمت از منابعِ زیر استفاده شده‌است: یادداشت‌هایی از زندگانی خصوصی ناصرالدین‌شاه - دوستعلی‌خان معیرالممالک - نشرِ «تاریخِ ایران» شرحِ زندگانی من - عبدالله مستوفی - جلدِ نخست - نشرِ «هرمس» تاریخِ بیداری ایرانیان - ناظم‌الاسلام کرمانی - به کوششِ «سعیدی سیرجانی» - نشرِ «پیکان» روزنامۀ خاطراتِ «اعتمادالسلطنه» - به‌کوششِ «ایرج افشار» - نشرِ امیرکبیر روزنامۀ خاطراتِ «عین‌السلطنه» - به‌کوششِ «مسعود سالور» و «ایرج افشار» - جلدِ نخست - نشرِ «اساطیر» روزنامۀ خاطراتِ «عزیزالسلطان؛ ملیجکِ ثانی» - به‌کوششِ «محسن میرزایی» - جلدِ نخست - نشرِ «زریاب» خاطراتِ «تاج‌السلطنه» - به‌کوششِ «منصوره نظام‌مافی» - نشرِ «تاریخِ ایران» خاطراتِ «مونس‌الدوله» - به‌کوششِ «سیروس سعدوندیان» - نشرِ «زرّین» تهران به روایت تاریخ - مسعود نوربخش - جلدِ دوّم - نشرِ «علم» قبلۀ عالم - عبّاس امانت - برگردانِ «حسن کامشاد» - نشرِ «کارنامه» موسیقی آغازین و پایانی قطعۀ «Danse Macabre» اثرِ «Camille Saint-Saëns» است و در میانۀ پادکست از صدای سکانسِ ترورِ شاه در «سلطانِ صاحبقران» اثرِ زنده‌نام «علی حاتمی» استفاده شده‌است. همچنین در این قسمت قطعاتِ موسیقی زیر به‌کار رفته‌اند: «The Carnival of the Animals»: 1.Introduction and Royal March of the Lion - «Camille Saint-Saëns» «Othello Symphonic Suite»: 3.Desdemona in Lovel - «Loris Tjeknavorian» «Requiem In D Minor»: Lacrimosa - «Mozart»

حمایت از پادکست تاریکخانه تاریخ : https://hamibash.com/ttarikh در بیست و سومین قسمت از پادکست تاریکخانه تاریخ از علی اکبر داور صحبت کردیم. بنیانگذار دادگستری نوین در ایران ویکی از اضلاع به قدرت رسیدن رضاشاه و روی کار اومدن سلسله پهلوی. اما داور که وزیر عدلیه و مالیه در دوران پهلوی اول بود قربانی ترس و واهمه‌ای شد که اقدامات رضاخان به جونش انداخت موسیقی متن : از آلبوم آن و آن استاد حسین علیزاده و پژمان حدادی تصنیف پایانی از همای

حمایت از پادکست تاریکخانه تاریخ : https://hamibash.com/ttarikh در بیست و دومین قسمت از پادکست تاریکخانه تاریخ از سید جعفر پیشه‌وری صحبت میکنیم. سید جعفر جوادزاده مشهور به سید جعفر پیشه‌وری (۱۲۷۲–۱۳۲۶) سیاستمدار، روزنامه‌نگار و انقلابی کمونیست ایرانی که نخست‌وزیر حکومت خودمختار آذربایجان و مؤسس فرقه دموکرات آذربایجان بود صفحه اینستاگرام و توئیتر مرکز حفاظت فوک خزری : https://instagram.com/caspian_seal_rescue https://twitter.com/caspianseals موسیقی متن از آکیف صادیق‌اف و آهنگ پایانی پادکست از رشید بهبودف است

حمایت از پادکست تاریکخانه تاریخ : https://hamibash.com/ttarikh در بیست و یکمین قسمت از پادکست تاریکخانه تاریخ از حسین فردوست صحبت میکنیم تیمسار حسین فردوست از مشاهیر ایران و رجال دوره پهلوی و یکی از نزدیکترین دوستان محمد رضا شاه پهلوی بود که ریاست بازرسی دفتر شاه رو هم بر عهده داشت. اون تو دوره‌ای به عنوان قائم مقام ساواک انتخاب شد و تا زمان انقلاب هر دو تا مسئولیت رو بر عهده داشت. اون از جمله مقامات عالیرتبه ایران بود که بعد از انقلاب مثل امیر عباس هویدا از ایران نرفت. هویدا اعدام شد و فردوست دستگیر کانال اینستاگرام کتابهای خوش‌شانس : https://www.instagram.com/lucky.books/

حمایت از پادکست تاریکخانه تاریخ : https://hamibash.com/ttarikh در بیستمین قسمت از پادکست تاریکخانه تاریخ از شخصیتی که خدمات زیادی برای توسعه سیاسی در ایران داشته صحبت میکنم: محمد مصدق سیاستمدار، حقوقدان، نماینده هشت دوره مجلس شورای ملی، استاندار، وزیر و دو دوره نخست‌وزیر ایران ادیت صوتی این پادکست رو مرضیه عزیز از پادکست دراما انجام داده که اگه فایل صوتی برای ادیت داشتید میتونید از این دو طریق باهاش ارتباط برقرار کنید : توییتر : @marzieh_m17 اینستاگرام : mohamadzade_official برای سفارش قهوه و چای با این آیدی در توییتر ارتباط برقرار کنید : kazimoto350 تلگرام : kmoto صداهای مستندی که در این پادکست استفاده شده متعلق به این افراد هستند: نهاوندی ، مجید تفرشی ، یروند آبراهامیان ، دکتر محمد مصدق ، عباس میلانی ، کوروش زعیم ، محمد صتفت و جلال متینی تصنیف پایان پادکست : شعر و دکلمه از اخوان ثالث، آهنگ از مجید درخشانی و خواننده پوریا اخواص

در نوزدهمین قسمت از پادکست تاریکخانه تاریخ از ستارخان صحبت می‌کنیم. مجاهد و مبارز دوران مشروطه که به سردار ملی معروف هست. ستارخان از دلاوران رشید ایرانه که مردانه در برابر قوای منظم دولتی ایستادگی کرد و با شهامت عجیبی که در تاریخ صد ساله اخیر ایران کم نظیره یازده ماه با مخالفین جنگید و با رشادتش دفاع از آزادی رو برای ما به یادگار گذاشت موسیقی متن : رامیز قلی‌یف موسیقی انتهای پادکست : "ای وطن" از ودود موذن‌زاده کد تخفیف شنوتو پلاس : tarikh اینستاگرام آکادمی پادکست : podcast.academy

در هجدهمین قسمت از پادکست تاریکخانه تاریخ قسمت به سراغ میرزا محمد سمسارزاده یزدی معروف به فرخی یزدی رفتیم تا از شخصیتی بگیم که شاعر و روزنامه نگار آزادی خواه و دموکرات صدر مشروطیت بود. فرخی به دستور جلادان وقت جونش رو از دست داد ولی فرخی و اندیشه ضد استبدادی اش جاودانه شد وجایگاه خاصی رو تو قلب ها برای سالها به خودش اختصاص داده. اما مستبدان و جلادانی که جون فرخی رو گرفتن یا بی نام و نشون موندند و یا اگه یادی هم ازشون میشه جز به پلشتی نیست. بقول فرخی زنده‌یاد: فرخــــی را نـــام جاویــــدان شـــود/ کــــاخ استبـــــدادیان ویـــــران شـــود

در هفدهمین قسمت از پادکست تاریکخانه تاریخ به سراغ ابوالحسن ابتهاج رفتیم. پایه گذار اصلی برنامه ریزی توسعه در ایران که در فاصله سالهای 1333 تا 1337 شمسی، مدیرعامل سازمان برنامه کشور بود سیاست‌‌های روزمرگی، تصمیمات شتابزده و نبود یک استراتژی منسجم باعث شد که خیلی زود فکر برنامه‌ریزی در ایران هم شکل بگیره. یکی از اولین کسایی که تو این مورد دست به اقدام عملی زد ابوالحسن ابتهاج، دولتمرد بنام سال‌‌های اولیه حکومت پهلوی دوم بود. ابتهاج به مدت 8 سال یعنی از سال 1321 تا 1329 شمسی ریاست بانک ملی ایران که عملا وظایف بانک مرکزی رو انجام می‌‌داد برعهده داشت