Συνεξάρτηση: Η τραγωδία του να ζει κανείς για τις ανάγκες του άλλου

Στο παρόν επεισόδιο αναλύεται η συνεξαρτηση, το προφίλ του συνεξαρτητικού ατόμου και η δυναμική με την οποία αντιλαμβάνεται τις ανθρώπινες σχέσεις. Θα επιχειρήσω να παρουσιάσω πώς η ύπαρξη του συνεξαρτητικού ανθρώπου οργανώνεται γύρω από τις ανάγκες και τα συναισθήματα του άλλου, με αποτέλεσμα την απώλεια της ατομικότητας και της αυτονομίας. Η συνεξάρτηση παρουσιάζεται όχι απλώς ως ένα μοτίβο συμπεριφοράς, αλλά ως μια βαθύτερη ψυχολογική κατάσταση που συνδέεται με την αιτιολογία της, κυρίως το να μεγαλώνει κανείς με σημαντικούς άλλους οι οποίοι αντιμετώπισαν τον άνθρωπο ως προέκταση του εαυτού τους και φορέα ικανοποίησης των δικών τους επιθυμιών.

Η Οριακή Διαταραχή Προσωπικότητας (Borderline Personality Disorder - BPD) αποτελεί μία από τις πιο σύνθετες και πολύπλοκες διαταραχές προσωπικότητας. Σε παρόν επεισόδιο, επιχειρώ να περιγράψω με όσο το δυνατότερο κατανοητό τρόπο τα δυναμικά της Οριακής Διαταραχής Προσωπικότητας. Πιο συγκεκριμένα, θα μιλήσω για το πώς οργανώνεται ο ψυχισμός ενός ατόμου με ΟΔΠ, περιγράφοντας το πώς βιώνει τον εαυτό του, τους άλλους, καθώς και την και τον κόσμο στον οποίο ζει μέσα από ένα πρίσμα αστάθειας, έντονων συναισθημάτων και φόβου. Στο επεισόδιο περιγράφονται οι τρόποι με τους οποίους το άτομο σχετίζεται με τους άλλους (όπως και με τον θεραπευτή), οι οποίοι περιλαμβάνουν έντονη αμφιθυμία και φόβο εγκατάλειψης. Αναλύονται τα κυρίαρχα άγχη που βιώνει ένα άνθρωπος με ΟΔΠ καθώς και οι ρίζες του άγχους αυτού.Το επεισόδιο ολοκληρώνεται με συζήτηση γύρω από την αιτιολογία της ΟΔΠ, στον παρανομαστή της οποίας βρίσκεται η εγκατάλειψη, η παραμέληση και το τραύμα.

00:28 Τραύματα από τη μητέρα 02:46 Πώς ξεφεύγουμε από τη συνεξάρτηση 05:12 Ο ρόλος των ορίων στο παιδί 09:07 Αρχές που διέπουν τη ζωή 10:36 Κατάλληλη ηλικία για ψυχανάλυση 12:04 Πώς βοηθάμε κάποιον με κατάθλιψη 13:41 Βιβλία ψυχολογίας & φιλοσοφίας 15:02 Η αύξηση του ναρκισσισμού 16:53 Κατάθλιψη και σώμα 18:24 Τι είναι στοματική επιθετικότητα 19:54 PTSD από ναρκισσιστική σχέση 21:47 Μαζοχιστική έξαψη και παθολογία 24:55 Αντιμετώπιση μεγάλων αδικιών 27:09 Πορεία για να γίνεις ψυχαναλυτής 30:05 Εμμονή με ιερόδουλες 32:20 Δυσκολία με εποικοδομητική κριτική 34:52 Μητρικές & πατρικές λειτουργίες 36:43 Βρεφονηπιακοί σταθμοί από 3 μηνών 38:55 Ρόλος της διαδυκτικής σχέσης 42:37 Ψυχοδυναμική και υπαρξιακή προσέγγιση 45:23 Όταν ο θεραπευόμενος δεν μιλά 48:23 Θεραπεία με διαφορετικούς θεραπευτές 50:03 Αστοχίες της ψυχανάλυσης 54:24 Αυθεντία ή σιωπή στον θεραπευτή; 57:10 Ισορροπία ενδοσκόπησης και αυθορμητισμού 1:00:55 Διάρκεια ψυχαναλυτικής θεραπείας 1:03:45 Είναι η καλύτερη μορφή θεραπείας; 1:05:45 Ποια θεραπεία ταιριάζει σε τι; 1:07:12 Υπερβολικός χρόνος με το μωρό 1:08:57 Πόνοι ως κρίσεις πανικού; 1:10:57 Η αξία του "δεν ξέρω" 1:12:48 Σύγχρονα βιβλία ψυχολογίας & φιλοσοφίας 1:13:27 Υπερανάλυση και απραξία 1:15:12 Ένας γονιός και οι δύο ρόλοι 1:16:31 Στωική φιλοσοφία και ατομικισμός 1:20:52 Φιλοσοφικές ρίζες της ψυχοθεραπείας 1:23:04 Πώς διαχειριζόμαστε την κοινωνική αδικία 1:26:05 Το "πολύ ενδιαφέρον" στην αρχή 1:28:19 Αντιμετώπιση του φόβου της φθοράς 1:31:22 Ψυχολογία και μυθολογία

Αγαπητές φίλες και Την επόμενη εβδομάδα θα δημοσιεύσω ένα επεισόδιο Q & A. Παρακαλώ μη διστάσετε να γράψετε τις ερωτήσεις σας στην ενότητα των σχολίων κάτω από το βίντεο . Οι ερωτήσεις μπορεί να αφορούν θεματικές της ψυχολογίας, της ψυχαναλυτικής σκέψης, της φιλοσοφίας, της καθημερινής εμπειρίας ή/και ζητήματα που αναδύονται από τα προηγούμενα επεισόδια του podcast.Θα προσπαθήσω να απαντήσω σε όλες τις ερωτήσεις. Με εκτίμηση,Θοδωρής Παπαγαθονίκου

Το παρόν επεισόδιο εστιάζει στις παθολογικές μορφές μητρικής λειτουργίας και στην επίδρασή τους στην ψυχική ανάπτυξη του ανθρώπου. Μέσα από τη μελέτη τριών κεντρικών τύπων — της νεκρής, της νεκροζώντανης και της ναρκισσιστικής μητέρας — επιχειρείται μια ψυχαναλυτική προσέγγιση της δυσλειτουργικής μητρότητας ως τραυματικής εμπειρίας. Πώς επηρεάζει η μητρική απουσία ή υπερεμπλοκή τη συγκρότηση του εαυτού; Ποιες είναι οι μακροχρόνιες συνέπειες στη συναισθηματική ωρίμανση, στις σχέσεις και στη δυνατότητα του ατόμου να αγαπήσει και να αγαπηθεί;Με αναφορές στη σύγχρονη ψυχοδυναμική θεωρία το επεισόδιο φωτίζει τον τρόπο με τον οποίο η μητέρα, ακόμη και από την απουσία της, μπορεί να σημαδέψει βαθιά την αναπτυξιακή πορεία του ανθρώπου.

Το παρόν με επεισόδιο αφορά ένα ιδιαίτερα πολύπλοκο, πολυσύνθετο και πολυπαραγοντικό φαινόμενο, το οποίο ονομάζουμε νεανική παραβατικότητα. Καλεσμένη μου είναι η Δρ. Αγγελική Καρδαρά* με την οποία θα αναλύσουμε το πολύ σημαντικό αυτό φαινόμενο. Το επεισόδιο χωρίζεται σε τρεις ενότητες. Η πρώτη ενότητα συζητάμε το τι ορίζεται ως νεανική παραβατικότητα. Στο δεύτερο μέρος αναδεικνύονται οι σημαντικότερες αιτίες του φαινομένου και ιδιαίτερα ο ρόλος του σχολείου και της οικογένειας. Στο τρίτο και τελευταίο μέρος παρουσιάζονται ορισμένες σκέψεις γύρω από το πως και αν η νεανική παραβατικότητα μπορεί να προληφθεί. *Αγγελική Καρδαρά είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας. Είναι Διδάκτωρ του Τμήματος Επικοινωνίας & ΜΜΕ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, με θέμα διδακτορικής διατριβής «Φυλακή και Γλώσσα: η γλωσσική επικοινωνία των κρατουμένων ως κρίσιμο και αναπόσπαστο στοιχείο της δομής των φυλακών» και φιλόλογος, με εξειδίκευση στη μεσαιωνική και νεοελληνική φιλολογία. Από το Τμήμα της Ελληνικής Φιλολογίας αποφοίτησε με «άριστα» και έλαβε τιμητική διάκριση που είχε απονεμηθεί στους αριστεύσαντες πτυχιούχους του έτους της. Εργάζεται στον συναρπαστικό χώρο της εκπαίδευσης. Είναι Εισηγήτρια-Συγγραφέας και Εκπαιδεύτρια στο Πρόγραμμα Συμπληρωματικής εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (E-Learning) του Κέντρου Επιμόρφωσης και Δια Βίου Μάθησης (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Στο πλαίσιο των επιμορφωτικών εξ αποστάσεως προγραμμάτων του ΕΚΠΑ πραγματοποιεί παράλληλα διαδικτυακές διαλέξεις (livestreaming εκπαιδεύσεις). Έχει επάρκεια και άδεια διδασκαλίας τριών ξένων γλωσσών (αγγλικών, γαλλικών και ισπανικών), με τις οποίες επίσης ασχολείται επαγγελματικά.Έχει οργανώσει πολλά σεμιναριακά μαθήματα και δίνει διαλέξεις στο αντικείμενο εξειδίκευσής της «Έγκλημα και ΜΜΕ» και ειδικότερα σε θέματα, όπως: γυναικεία εγκληματικότητα και γυναικεία θυματοποίηση, εγκλήματα με δράστες και θύματα ανήλικα άτομα, σχολικός εκφοβισμός, φυλακή και ιδιαίτερος γλωσσικός κώδικας επικοινωνίας του έγκλειστου πληθυσμού, απεικονίσεις στα ΜΜΕ υποθέσεων μεγάλου εγκληματολογικού ενδιαφέροντος. Ασχολείται επίσης με την επιστημονική έρευνα και έχει αναλάβει έρευνες εγκληματολογικού και δημοσιογραφικού ενδιαφέροντος. Είναι Τακτική Επιστημονική Συνεργάτιδα Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος (ΚΕ.Μ.Ε.) και Επιστημονική Υπεύθυνη του Crime & Media Lab του Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος, που αποτελεί Ομάδα Εργασίας για το Έγκλημα και την Απεικόνισή του στα ΜΜΕ.Παρουσία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης:Προσωπικό Ιστολόγιο στο οποίο μπορείτε να βρείτε όλη την συγγραφική δραστηριότητα της Δρ Αγγελική Καρδαρά: https://aggelikikardara.wordpress.com/LinkedIn:Aggeliki Kardara |

Το τραγικό γεγονός της σταύρωσης και του μαρτυρικού θανάτου του Ιησού Χριστού αποτελεί, κατά την άποψη μου, το κορυφαίο αρχέτυπο τραγωδίας στον Δυτικό πολιτισμό. Mε το παρόν επεισόδιο θα επιχειρήσω να παραθέσω ορισμένες σκέψεις σχετικά με την συμβολική σημασία της μεγάλης εβδομάδος. Θα προσπαθήσω να ερμηνεύσω τα γεγονότα κάθε μέρας μέσα από την ψυχολογική και ψυχαναλυτική σκοπιά και να εξετάσω το νόημα τους, το οποίο πιστεύω ότι εκτείνεται πέρα από την θεολογική τους διάσταση.

Με το παρόν επεισόδιο επιθυμώ να εκφράσω ορισμένες σκέψεις αναφορικά με την σειρά του Netflix, «Adolescence». Ήδη από τις πρώτες ημέρες μετά την εμφάνισή της στην πλατφόρμα, η τηλεθέαση της σειράς εκτοξεύτηκε στα ύψη καθιστώντας την ενδεχομένως μία από τις πιο δημοφιλείς και πολυσυζητημένες σειρές. Η συζήτηση γύρω από το Adolescence, ωστόσο, δεν περιορίστηκε γύρω από το σενάριο και την σκηνοθεσία, αλλά επεκτάθηκε στην εφηβική παραβατικότητα, την αιτιοπαθογένεια αυτής, καθώς τον ρόλο των γονέων και των διαφόρων θεσμών στην πρόληψη της. Λόγω της εκτεταμένης συζήτησης που λάβανε τα ζητήματα αυτά, τόσο με αφορμή, όσο και με παρανομαστή την εν λόγω σειρά, ο σκοπός του παρόντος επεισοδίου είναι να αναδείξει ορισμένες από τις υπεραπλουστεύσεις και γενικεύσεις που διατυπώθηκαν τις τελευταίες ημέρες και οι οποίες, κατά την άποψη μου, είναι επικίνδυνες, μα περισσότερο από όλα είναι αντιεπιστημονικές.

Με το παρόν επεισόδιο θα επιχειρήσω να πω μερικά πράγματα για ένα πολυσύνθετο φαινόμενο το οποίο εμφανίζεται συχνά στην ψυχοθεραπευτική εργασία, το οποίο ονομάζεται ερωτική μεταβίβαση. Η ερωτική μεταβίβαση είναι  από τα λίγα ζητήματα που προβηματίζουν ενδεχομένως στον ίδιο βαθμό τόσο τους θεραπευτές, όσο και τους θεραπευόμενους. Ο στόχος του επεισοδίου είναι να πω μερικά πράγματα για τι είναι  η ερωτική μεταβίβαση, ποια είναι η καταγωγή του φαινομένου αυτού, καθώς και να μοιραστώ ορισμένες σκέψεις για το τι είναι βοηθητικό να συμβαίνει όταν η ερωτική μεταβίβαση εμφανίζεται στην θεραπεία. Στην προσπάθεια μου να σκιαγραφήσω όσο το δυνατόν γλαφυρότερα τα δυναμικά της ερωτικής μεταβίβασης, θα αναφερθώ o   σε μία σκηνή του Πλατωνικού Συμποσίου: στην σκηνή όπου ο Αλκιβιάδης προσπαθεί να σαγηνεύσει τον Σωκράτη. Η σκηνή αυτή, κατά την άποψη μου, σκιαγραφεί με ιδιαίτερα γλαφυρό τρόπο τα δυναμικά της ερωτικής μεταβίβασης και ταυτόχρονα δίνει και πολύ σημαντικές πληροφορίες για το πως η μεταβίβαση αυτή χρειάζεται να εμπεριεχθεί από τον θεραπευτή.

Το παρόν επεισόδιο αφορά τις συνέπειες που έχει η απουσία του πατέρα στην ψυχική και συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού και τις επιπτώσεις στην ζωή του αργότερα ως ενήλικα. Θα προσπαθήσω να παρουσιάσω τις συνέπειες αυτές μέσα από ένα χωριό της πρώτης ραψωδίας της Οδύσσειας του Ομήρου, παρομοιάζοντας την αναζήτησή του Οδυσσέα από τον γιο του Τηλέμαχο με την αναζήτησή του συμβολικού πατέρα και το άνοιγμα στην ενός ανθρώπου στην ζωή. Αποτελεί πεποίθηση μου ότι είναι η μητέρα που φέρνει ένα παιδί στον κόσμο, αλλά ο πατέρας αυτός που εισάγει το παιδί μέσα σε αυτόν τον κόσμο. Ο άνθρωπος που έχει εσωτερικεύσει έναν "αρκετά καλό" πατέρα, νιώθει αυτό εκτίμηση, κουράγιο και θάρρος να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες της ζωής. Αντιθέτως, όταν ο πατέρας είναι απών, ο ψυχισμός του ανθρώπου αδειάζει από το ψυχικό σθένος και κουράγιο και ο άνθρωπος βιώνει την τύχη του Τηλέμαχου: παγιδευμένος στο παλάτι της ζωής και ανίσχυρος να το υπερασπιστεί από τους διάφορους "μνηστήρες - εισβολείς" που το λυμαίνονται.