Eρωτική μεταβίβαση: Όταν ο θεραπευόμενος ερωτεύεται τον θεραπευτή

Το τραγικό γεγονός της σταύρωσης και του μαρτυρικού θανάτου του Ιησού Χριστού αποτελεί, κατά την άποψη μου, το κορυφαίο αρχέτυπο τραγωδίας στον Δυτικό πολιτισμό. Mε το παρόν επεισόδιο θα επιχειρήσω να παραθέσω ορισμένες σκέψεις σχετικά με την συμβολική σημασία της μεγάλης εβδομάδος. Θα προσπαθήσω να ερμηνεύσω τα γεγονότα κάθε μέρας μέσα από την ψυχολογική και ψυχαναλυτική σκοπιά και να εξετάσω το νόημα τους, το οποίο πιστεύω ότι εκτείνεται πέρα από την θεολογική τους διάσταση.

Με το παρόν επεισόδιο επιθυμώ να εκφράσω ορισμένες σκέψεις αναφορικά με την σειρά του Netflix, «Adolescence». Ήδη από τις πρώτες ημέρες μετά την εμφάνισή της στην πλατφόρμα, η τηλεθέαση της σειράς εκτοξεύτηκε στα ύψη καθιστώντας την ενδεχομένως μία από τις πιο δημοφιλείς και πολυσυζητημένες σειρές. Η συζήτηση γύρω από το Adolescence, ωστόσο, δεν περιορίστηκε γύρω από το σενάριο και την σκηνοθεσία, αλλά επεκτάθηκε στην εφηβική παραβατικότητα, την αιτιοπαθογένεια αυτής, καθώς τον ρόλο των γονέων και των διαφόρων θεσμών στην πρόληψη της. Λόγω της εκτεταμένης συζήτησης που λάβανε τα ζητήματα αυτά, τόσο με αφορμή, όσο και με παρανομαστή την εν λόγω σειρά, ο σκοπός του παρόντος επεισοδίου είναι να αναδείξει ορισμένες από τις υπεραπλουστεύσεις και γενικεύσεις που διατυπώθηκαν τις τελευταίες ημέρες και οι οποίες, κατά την άποψη μου, είναι επικίνδυνες, μα περισσότερο από όλα είναι αντιεπιστημονικές.

Με το παρόν επεισόδιο θα επιχειρήσω να πω μερικά πράγματα για ένα πολυσύνθετο φαινόμενο το οποίο εμφανίζεται συχνά στην ψυχοθεραπευτική εργασία, το οποίο ονομάζεται ερωτική μεταβίβαση. Η ερωτική μεταβίβαση είναι  από τα λίγα ζητήματα που προβηματίζουν ενδεχομένως στον ίδιο βαθμό τόσο τους θεραπευτές, όσο και τους θεραπευόμενους. Ο στόχος του επεισοδίου είναι να πω μερικά πράγματα για τι είναι  η ερωτική μεταβίβαση, ποια είναι η καταγωγή του φαινομένου αυτού, καθώς και να μοιραστώ ορισμένες σκέψεις για το τι είναι βοηθητικό να συμβαίνει όταν η ερωτική μεταβίβαση εμφανίζεται στην θεραπεία. Στην προσπάθεια μου να σκιαγραφήσω όσο το δυνατόν γλαφυρότερα τα δυναμικά της ερωτικής μεταβίβασης, θα αναφερθώ o   σε μία σκηνή του Πλατωνικού Συμποσίου: στην σκηνή όπου ο Αλκιβιάδης προσπαθεί να σαγηνεύσει τον Σωκράτη. Η σκηνή αυτή, κατά την άποψη μου, σκιαγραφεί με ιδιαίτερα γλαφυρό τρόπο τα δυναμικά της ερωτικής μεταβίβασης και ταυτόχρονα δίνει και πολύ σημαντικές πληροφορίες για το πως η μεταβίβαση αυτή χρειάζεται να εμπεριεχθεί από τον θεραπευτή.

Το παρόν επεισόδιο αφορά τις συνέπειες που έχει η απουσία του πατέρα στην ψυχική και συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού και τις επιπτώσεις στην ζωή του αργότερα ως ενήλικα. Θα προσπαθήσω να παρουσιάσω τις συνέπειες αυτές μέσα από ένα χωριό της πρώτης ραψωδίας της Οδύσσειας του Ομήρου, παρομοιάζοντας την αναζήτησή του Οδυσσέα από τον γιο του Τηλέμαχο με την αναζήτησή του συμβολικού πατέρα και το άνοιγμα στην ενός ανθρώπου στην ζωή. Αποτελεί πεποίθηση μου ότι είναι η μητέρα που φέρνει ένα παιδί στον κόσμο, αλλά ο πατέρας αυτός που εισάγει το παιδί μέσα σε αυτόν τον κόσμο. Ο άνθρωπος που έχει εσωτερικεύσει έναν "αρκετά καλό" πατέρα, νιώθει αυτό εκτίμηση, κουράγιο και θάρρος να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες της ζωής. Αντιθέτως, όταν ο πατέρας είναι απών, ο ψυχισμός του ανθρώπου αδειάζει από το ψυχικό σθένος και κουράγιο και ο άνθρωπος βιώνει την τύχη του Τηλέμαχου: παγιδευμένος στο παλάτι της ζωής και ανίσχυρος να το υπερασπιστεί από τους διάφορους "μνηστήρες - εισβολείς" που το λυμαίνονται.

Στο παρόν επεισόδιο επιχειρώ να σκιαγραφίσω το ψυχολογικό προφίλ μίας ναρκισσιστικής προσωπικότητας. Μέσα από την παρουσίαση και ανάλυση της ιστορικής και σοβαρά ναρκισσιστικής προσωπικότητας του Αλκιβιάδη, θα προσπαθήσω να περιγράψω τα δομικά χαρακτηριστικά της ναρκισσιστικής διαταραχής προσωπικότητας. Η ναρκισσιστική οργάνωση προσωπικότητας χαρακτηρίζεται από έλλειψη ενσυναίσθησης και ενοχής, καθώς και απουσία της ικανότητα για αμοιβαία σύνδεση με τους άλλους. Ο ναρκισσιστής χαρακτηρίζεται από φθόνο, στοματική επιθετικότητα και ορισμένες φορές από απουσία ελέγχου παρορμήσεων. Η ανάγκη του ναρκισσιστικά οργανωμένου ανθρώπου να προσπαθεί να υποκαταστήσει την απουσία εσωτερικής αξίας με εξωτερικά επιτεύγματα μετατρέπει την ζωή του σε τραγωδία.

Με το παρόν ολιγόλεπτο βίντεο επιθυμώ να εκφράσω την ειλικρινή μου ευγνωμοσύνη μου σε όλους τους ανθρώπους που στήριξαν το podcast την τελευταία τριετία και να πω μερικά πράγματα για την κατεύθυνση του στο μέλλον.  

To παρόν επεισόδιο αφορά τους ανθρώπους που νιώθουν παγιδευμένοι σε μία ανυπόφορη πραγματικότητα, μια πραγματικότητα από την οποία επιθυμούν να απεγκλωβιστούν αλλά δεν τα καταφέρνουν. Το επεισόδιο είναι επηρεασμένο από την έλευση της νέας χρονιάς, η οποία φέρνει κάθε άνθρωπο σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό αντιμέτωπο με αυτό που είναι αυτή την στιγμή και αυτό που θα ήθελε να είναι στο μέλλον. Κατά αυτόν τον τρόπο, η άφιξη του νέου χρόνου φουντώνει μία γνώριμη και συνάμα μυστηριώδη σύγκρουση που φωλιάζει στην ψυχή του κάθε ανθρώπου: την σύγκρουση μεταξύ του «είναι» και του «γίγνεσθαι». Χρησιμοποιώντας ως αφετηρία τον μύθο του Προμηθέα, επιχειρώ να πω μερικά πράγματα για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο άνθρωπος που νιώθει δεσμώτης της ίδιας του της ύπαρξης, αλλά και να αναδείξω ατοπήματα τα οποία κάνει και τα οποία ενδεχομένως εντείνουν το μαρτύριο του κάνοντας την ζωή του αχρείαστα πιο επώδυνη. Το επεισόδιο κλείνει με μερικές σκέψεις για το πως ένας άνθρωπος μπορεί να βγει από το μαρτυρικό «είναι» της ζωής του και να ανοιχτεί σε ένα πιο δημιουργικό «γίγνεσθαι».

Q & AΑγαπητές φίλες και φίλοι,Παρακαλώ βρείτε το επεισόδιο Q & A.Με εκτίμηση,Θοδωρής Παπαγαθονίκου 1. 1. 1:05 - 4:26 : Μπορεί κανείς να γίνει υγιής ψυχικά με την ψυχοθεραπεία;2. 2. 4:27- 6:22 Μπορεί η ψυχοθεραπεία ενός ατόμου να κάνει κάποιον να φέρεται ή και να του βγάλει ναρκισσιστικό χαρακτήρα;3. 3. 6:22 - 09:40: Ποια η γνώμη σας για τον νευρογλωσσικό προγραμματισμό;4. 4. 09:40- 12:33: Γιατί οι άνθρωποι κάνουν ghosting;5. 5. 12:33-14:30: Πώς επιλέγει ένας θεραπευτής να εργαστεί με έναν θεραπευόμενο; Τι κοιτάζει εκεί ο θεραπευτής δεδομένου ότι δεν ταιριάζουν όλοι με όλους;6. 6. 14:30-16:58: Μπορεί να γίνει κανείς ψυχωτικός ξαφνικά;7. 7. 16:58-19:00: Θα ήθελα να ακούσω την άποψή σας για το θέμα της ύπνωσης.8. 8. 19:00- 22:45: Πώς μπορούμε οι άνθρωποι να απαλύνουμε τις ενοχές ότι δεν είμαστε/ήμασταν αρκετά βοηθητικοί ή ότι δεν πράξαμε όσο καλύτερα μπορούσαμε, ώστε να προχωράμε στη ζωή λίγο πιο αβίαστα; 9. 9. 22:45-26:34: Πόσο φυσιολογικό και ανθρώπινο είναι να θρηνείς κάθε μέρα την ίδια τη ζωή γνωρίζοντας ότι το ρολόι μετράει αντίστροφα ; Να απολαμβάνεις κάθε τι τριγύρω σου με θλίψη όμως και όχι με χαρά. 10. 10. 26:34-30:00: Θα ήθελα να ρωτήσω είναι αν μπορεί να υπάρξει κάποια συνθήκη όπου οι μηχανισμοί άμυνας δεν υπάρχουν, άρονται. Και αν ναι, θα μπορούσατε να δώσετε ένα παράδειγμα κάποιας συνθήκης; Και επιπλέον, θα μπορούσε να συμβεί κάτι τέτοιο στην ψυχοθεραπεία;11. 11. 30:00 -32:00: Σε περίπτωση που μείνει αθεράπευτη η ΙΔΨ κλιμακώνεται ; 12. 12. 32:00-34:27: Είμαι σε διαδικασία εύρεσης φορέα για να εκπαιδευτώ σε προσέγγιση , ποιες είναι οι προϋποθέσεις που πρέπει να πληροί ο φορέας ώστε να είναι αξιόλογος;13. 13. 34:30- 37:08: Κάνετε συχνά αναφορές στην θρησκεία και χρησιμοποιείται θρησκευτικές παραβολές. Θα ήθελα να ρωτήσω αν είστε θρησκευόμενος και αν ένας ψυχοθεραπευτής μπορεί να είναι ταυτόχρονα θρησκευόμενος;14. 14. 37:11-39:19: Σε ποιο βαθμό γεγονότα στην ενήλικη ζωή μας διαμορφώνουν το χαρακτήρα μας είτε θετικά είτε αρνητικά; 15. 15. 39.20-41.54: Γιατί ένας άνθρωπος επιμένει να προσπαθεί να με προσεγγίσει αφού διέκοψα για 3η φορά τη σχέση-κι εύχομαι τελευταία!Γιατί συνεχίζει;Τι αναζητά ; 16. 16. 41.55- 45:07: Μπορείτε να δώσετε κάποιο παράδειγμα ενός ανθρώπου με σκοπό στην ζωή του;17. 17. 45:08- 47:50: Πώς θα μπορούσε ένας νάρκισσος να καταλάβει για τον ίδιο του τον εαυτό ότι είναι νάρκισσος;18. 18. 47:50-50:16: Ήθελα να ρωτήσω πότε ο ψυχοθεραπευτής αποφεύγει να δώσει ανατροφοδοτιση για την πορεία της θεραπευτικής διαδικασίας όταν του το ζητάει ο θεραπευομενος ; Επίσης τι μπορεί να σημαίνει η πρόταση του ψ για 2 συνεδρίες εβδομαδιαίες (αντι για 1 που είθισται ) στην αρχική συνάντηση γνωριμίας; Τι είναι αυτό που βλέπει σε έναν υποψήφιο θεραπευομενο;19. 19. 50:16- 52:38: Οι οικονομικές απολαβές ενος ψυχολόγου σε τι αριθμούς κυμαίνονται στην Ελλάδα.μ;20. 20. 52:40 - 56:10: Θα ήθελα να σας ρωτήσω τι υπάρχει πίσω από τη ζήλια και την αντιμετώπιση άλλων γυναικών ως απειλή, ακόμα κι αν ο σύντροφος δεν δίνει κάποιες τέτοιες αφορμές.21. 21. 56:11-56:49: Πόση ώραπρέπει , τουλάχιστον να διαρκεί μία συνεδρία ψυχαναλυτικής ψυχοθεραπείας ;22. 22. 56:50-58.20: Σε ποιο βαθμό γεγονότα στην ενήλικη ζωή μας διαμορφώνουν το χαρακτήρα μας είτε θετικά είτε αρνητικά; 23. 23. 58:21- 1:00:17: Τι εννοείτε λέγοντας πως "ανοίγουν ψυχώσεις αν κάποιος ωθηθεί βίαια στην επεξεργασία του τραύματος";24. 24. 1:00:17 - 1:04:05: 26. Πώς ένας ενήλικας μπορεί να εδραιώσει μια βαθιά και ουσιαστική αυτοπεποίθηση; 25. 25. 1:04:05 - 1:06:38: 27. Ποια η φύση της ζήλιας; Ποιος είναι ένας ωφέλιμος τρόπος να επεξεργαστούμε αυτό το συναίσθημα; 26. 26. 1:06:38-1:09:19: Πώς αντιμετωπίζουμε μεγάλες απώλειες, χωρίς να μας παραλύει η ματαίωση; 27. 27. 1:09:20-1:11:55: Πότε είναι «καλό» να επιστρέφει η μαμα στην εργασία μετα τη γέννα28. 28. 1:11:56- 1:16:23: Όταν φροντίζουν το παιδί πολλοί, ποιος θεωρείτε βασικός φροντιστής;29. 29. 1:16:23 - 1:23:12: (Παρακαλώ ανατρέξετε στο βίντεο λόγω του μεγέθους της ερώτησης)

Αγαπητές φίλες και φιλοι, Θα ήθελα αρχικά να σας ευχαριστήσω για όλα τα ερωτήματα που μου έχετε θέσει τον τελευταίο καιρό, τόσο μέσω email, όσο και μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καθώς και του YouTube & Spotify. Έχω συγκεντρώσει τις ερωτήσεις σας και τις οποίες φιλοδοξώ να απαντήσω με ένα νέο επεισόδιο Q & A, το οποίο θα δημοσιευτεί την επόμενη εβδομάδα. Το επεισόδιο δεν θα έχει συγκεκριμένη διάρκεια, συνεπώς θα ήθελα να σας ενθαρρύνω να μου αποστείλετε τυχόν ερωτήματα με τα οποία θέλετε να καταπιαστώ είτε σε προσωπικό μήνυμά, είτε παραθέτοντας τα στα σχόλια παρακάτω.  Με εκτίμηση, Θοδωρής Παπαγαθονίκου

Με το παρόν επεισόδιο επιχειρώ παρουσιάσω ορισμένα από τα χαρακτηριστικά και τις ιδιότητες που χρειάζεται να έχει ένας ψυχαναλυτικός ψυχοθεραπευτής. Εν αντιθέσει με την πεποίθηση που κυριαρχεί στην συλλογική συνείδηση, θεωρώ ότι η ψυχοθεραπεία δεν είναι "ομιλητική" θεραπεία, αλλά κυρίως μία "ακουστική" θεραπεία. Η συνειδητοποίηση αυτή οδηγεί στο βασικότερο χαρακτηριστικό που χρειάζεται να έχει ένας θεραπευτής: την ικανότητα να ακούει. Στο επεισόδιο παρουσιάζονται διάφορες άλλες σημαντικές ιδιότητες που είναι βοηθητικό να έχει ένας θεραπευτής, όπως επί παραδείγματι η ικανότητα να αντέχει ότι δεν γνωρίζει, καθώς και η δυνατότητα να χωράει μέσα του άβολες και επώδυνες αλήθειες. Στο τέλος του επεισοδίου παρουσιάζω συνοπτικά ορισμένες πληροφορίες σχετικά με την εκπαίδευση που ακολουθεί ένας θεραπευτής καθώς και κάποια πράγματα που χρειάζεται να έχουν οι άνθρωποι στον νου τους όταν καλούνται να επιλέξουν θεραπευτή.