Europese kijk op de verkiezingen & EU in de schaduw van Xi en Trump

Nu de stad El-Fasher in Soedan is ingenomen door de RSF-rebellen, komen berichten binnen over doelgerichte uithongering, moordpartijen en verkrachtingen. Onderzoeksinstituten waarschuwen dat er sprake is van een nieuwe genocide, terwijl de internationale gemeenschap opvallend stil blijft. Wat is er nodig om dit geweld te stoppen? Hierover Soedan-kenner Annette Hoffmann van Instituut Clingendael. (10:34) Bondskanselier Merz onder druk  Bij zijn aantreden beloofde de Duitse bondskanselier Friedrich Merz dat hij de economie uit het slop zou trekken. Daar lijkt nu, een halfjaar later, nog niet veel van terecht te komen. Intussen worstelt Merz met de vraag hoe om te gaan met de extreemrechtse Alternative für Deutschland en deed hij uitspraken over migranten die veel burgers in het verkeerde keelgat schoten. Met Marja Verburg van het Duitsland Instituut maken we de balans op van een halfjaar Merz.  Presentatie: Sophie Derkzen

Terwijl de laatste stemmen worden geteld, tekent een verkiezingsuitslag zich af met D66 en de PVV als grootste partijen: een uitgesproken pro- en een uitgesproken anti-Europese partij. Hoe wordt er in Brussel naar deze uitslag gekeken? Daarover correspondent Tijn Sadee en hoogleraar Europese politiek Theresa Kuhn.    (15:48): De EU in de schaduw van Xi en Trump Afgelopen nacht werden er belangrijke afspraken gemaakt tussen president Trump en president Xi Jinping over de handel in zeldzame aardmetalen. Niet alleen de VS, maar ook de EU maakt zich zorgen en wil in gesprek met China. Daarom wordt er vandaag ook onderhandeld in Brussel. Maar wordt de EU door China wel als gelijkwaardige gesprekspartner gezien? Daarover sinoloog aan de KU Leuven, Dorien Emmers.   Presentatie: Sophie Derkzen

Niet alleen Nederland gaat naar de stembus: volgende week vinden er verkiezingen in New York plaats, de grootste stad van de VS. Favoriet voor het burgemeesterschap is de charismatische 33-jarige Zohran Mamdani. Met een uitgesproken progressieve campagne waarin hij kinderopvang en bussen gratis wil maken, weet Mamdani een jong en breed publiek aan te spreken. Verslaggever Karlijn van Houwelingen zocht de ‘hot moms for Mamdani’ op, een groep moeders die zijn campagne steunt, en maakte daarover een reportage. Volgens tegenkandidaat Andrew Cuomo is Mamdani veel te ambitieus en radicaal. Is Mamdani te idealistisch of juist precies wat New York nodig heeft? (13:04) Bestand Gaza lijkt broos Israëlische gevechtsvliegtuigen hebben volgens lokale autoriteiten en ooggetuigen luchtaanvallen uitgevoerd op de Gazastrook. De aanvallen, met tientallen doden tot gevolg, komen kort nadat premier Benjamin Netanyahu “onmiddellijke, krachtige” vergeldingsacties aankondigde na aanvallen op Israëlische soldaten. Temidden van het oplaaiende geweld rijst de vraag: zal het bestand houden? Daarover onderzoeker Peter Malcontent. Presentatie: Laila Frank

De Rapid Support Forces (RSF) hebben de Soedanese stad El Fasher in handen, de laatste stad in Darfur die nog niet onder hun controle stond. Volgens lokale bronnen worden vooral mannen die in de stad zijn achtergebleven massaal tegengehouden. Maar onafhankelijke informatie uit het gebied is nauwelijks meer beschikbaar, omdat communicatienetwerken zijn uitgevallen en journalisten worden opgepakt. Journalist Klaas van Dijken van Ligthouse Reports vertelt over de penibele situatie in de stad. (9:24) Frontlinie: Soldaten voor Israël In een nieuwe aflevering van Frontlinie is VPRO-collega en journalist Bram Vermeulen héél dicht bij Gaza gekomen. Daar wordt het internationale netwerk zichtbaar dat het Israëlische leger steunt, ondanks de oorlogsmisdaden die het pleegt in de Gazastrook. Hij kreeg uitzonderlijke toegang tot soldaten van het Israëlische leger, sprak spijtoptanten én ontmoette christenen die zich juist in willen zetten voor het lot van de Palestijnen. Presentatie: Laila Frank

(00:33) Na ruim 500 dagen belegering zegt de paramilitaire strijdgroep RSF de grootste legerbasis in El-Fasher ingenomen te hebben. Door deze inname heeft de RSF de hele regio Darfur in handen, die bekend staat om het vele goud in de bodem. Collega-redacteur Noëlle Habraken volgt de oorlog in Soedan op de voet. Dreigt een splitsing van het land, nu het regeringsleger uit het hele westen is verjaagd?   (09:27) Wint China de handelsoorlog van de VS? Al maanden zijn de twee economische reuzen op het wereldtoneel verwikkeld in een diepgaand handelsconflict. Maar vandaag spreken handelsdelegaties van beide landen elkaar en lijkt er een deal in de maak. Dit vormt de opmaat voor een geplande ontmoeting tussen Donald Trump en Xi Jinping later deze week in Zuid-Korea. Daarbij lijkt China economisch de beste troeven in handen te hebben. Hierover Garrie van Pinxteren, oud-correspondent China en Amerikanner Paul Verhagen.   Presentatie: Nadia Moussaid.

Meer grip op migratie: dat beloven alle partijen in Den Haag die woensdag meedoen aan de verkiezingen. Maar hoe pakken de maatregelen die zij voorstellen uit in de praktijk? Die vraag stellen we aan Journalist Romy van Baarsen, die langs de buitengrenzen van Fort Europa in beeld brengt waar al die Haagse plannen toe leiden. En migratieprofessor Leo Lucassen nam voor ons alle verkiezingsprogramma’s door en benoemt de zin en onzin van de plannen. Presentatie: Bram Vermeulen

Een belangrijke Europese wet, die bedrijven zou verplichten om misstanden in de productieketen te voorkomen, staat op de tocht. De VS en Qatar waarschuwen de EU dat, als die wet wordt doorgezet en de EU zo op mensenrechten blijft hameren, de energiezekerheid in gevaar komt. Europa is, sinds het geen Russische olie en gas meer wil afnemen, sterk afhankelijk van de VS en Qatar voor vloeibaar aardgas (LNG). Gerben-Jan Gerbrandy, Europarlementariër van D66, werkte mee aan de Europese wet. Oekraïne wacht moeilijkste seizoen sinds begin oorlog Terwijl de oorlog verder woedt, zetten de Russen volop in op het uitschakelen van de Oekraïense energievoorzieningen. Zelfs kerncentrale Tsjernobyl kwam tijdelijk zonder stroom te zitten en dat vormt een groot gevaar voor de nabijgelegen gebieden. Met de winter op komst maakt Oekraïne zich op voor “het moeilijkste seizoen sinds het begin van de oorlog.” Daarover Oekraïne verslaggever Michiel Driebergen.  Presentatie: Nadia Moussaid

(00:47) Vandaag is de nationale herdenkingsdag in Hongarije, maar ook het moment van politiek optreden. Viktor Orbán organiseert de ‘vredesmars’, terwijl de oppositieleider Péter Magyar met zijn rivaliserende partij TISZA met de ‘nationale mars’ door de straten van Boedapest marcheert. Voeren deze twee partijen een nek-aan-nek race? Europacorrespondent en Hongarijekenner Tijn Sadée over de strijd tussen Orbán en Magyar. (09:39) De buitenlandplannen van de rechtse partijen De afgelopen weken voerden wij gesprekken met Nederlandse politici over hun buitenlandse plannen. Van de zes partijen die bovenaan in de peilingen staan, wilden er drie niet komen: de PVV, VVD en JA21. Daarom nemen wij vandaag hun ideeën door met politiek journalist Sheila Sitalsing en Michel Kerres, geopolitiek redacteur en columnist voor NRC.    Presentatie: Nadia Moussaid.

Nu de ontmoeting tussen Trump en Zelensky is geklapt, bundelen Europa en Oekraïne de krachten samen. In aanloop naar de top morgen in Brussel komt de EU met een vredesvoorstel voor Oekraïne. Europese landen lijken nu ook op handen om de bevroren Russische tegoeden in te zetten als steun voor Oekraïne. Intussen vliegt NAVO-secretaris-generaal Rutte naar Washington in een poging om Trump weer in het kamp van Oekraïne te krijgen. Daarover defensie-expert aan de universiteit Gent Michelle Haas. (09:13) Loopt D66 vooruit op de Europese troepen?            In onze verkiezingsserie bespreken we de buitenlandse plannen van onze binnenlandse partijen. Vandaag is Jan Paternotte te gast, woordvoerder buitenland en Europa van D66. Zijn partij wil op alle fronten méér Europa. Maar tegen welke prijs?  Presentatie: Nadia Moussaid

En verder: hoe China, Rusland en de VS de VN naar hun hand zetten (00:37)Japans nieuwe premier voor het eerst in de geschiedenis heeft Japan een vrouwelijke premier: Sanae Takaichi. Ze staat bekend als conservatief en behoort tot de uiterst rechtse vleugel van de Japanse politiek. Toch spreekt ze opvallend openlijk over thema’s als vrouwenwelzijn en gezondheid. Wat betekent haar premierschap voor Japan, en welke koers kunnen we verwachten onder haar leiderschap? We bespreken het met Japanoloog Casper Wits. (09:28)Op pad met Servische studenten In Servië wordt door studenten al bijna een jaar gedemonstreerd tegen president Vučić. Een groep van die activistische studenten trekt nu langs verschillende dorpen in het land, in de hoop ook mensen op het platteland te overtuigen zich aan te sluiten bij hun protest. Want vooral buiten de grote steden is de aanhang van de demonstranten nog klein. Een reportage van Max Smedes, die met de studenten meeging. (20:06)Hoe China, Rusland en de VS de VN naar hun hand zetten Het machtige trio: China, Rusland en de VS, zet het van de Verenigde Naties onder druk. Daarmee komt de mensenrechtenorganisatie International Service for Human Rights vandaag met een nieuw rapport. De grote druk van deze drie landen, zorgt niet alleen dat de VN moet bezuinigen, maar ook de koers van de VN moet anders. Daarover journalist Eva Rammeloo.  Presentatie: Laila Frank