120# Ilu chińskich inżynierów potrzeba, by wyprodukować iPhone'a? A ilu amerykańskich?

Wojna celna rozpętana przez Donalda Trumpa dotyka już (niemal) każdej dziedziny życia. A na pewno technologii. Spółki technologiczne już odrabiają astronomiczne straty giełdowe z pierwszych dni kwietnia, a Donald Trump ugiął się pod lobbingiem zwłaszcza Apple'a, Della i Microsoftu i rzutem na taśmę zawiesił cła na import elektroniki z Chin. Na długo? Na zawsze? Tego nie wie chyba nikt. Nic zatem dziwnego, że Amerykanie zaczęli stać w kolejkach przed sklepami Apple, byle tylko kupić sprzęt po starych cenach. Tym bardziej że prezydent Trump wciąż napomina, że krytyczne technologie nie mogą być produkowane w Chinach. A ile kosztowałoby przeniesienie produkcji elektroniki z Chin do USA? Eksperci są rozbieżni w szacunkach, zgadzają się tylko, że "miliardy dolarów". I o ile przeniesienie linii produkcyjnych byłoby w miarę łatwe, tak Chiny mają nad Stanami jedną poważną przewagę: mają więcej inżynierów narzędziowych, czyli osób, które są w stanie zaprojektować precyzyjne narzędzia do składania elektroniki. Mamy pierwsze konsekwencje tego, że dzieci na Zachodzie chcą być influencerami, a w Chinach inżynierami? Wojna celna ma też ciekawy odprysk w postaci kolejnego dramatu Temu i Shein. Serwisy te dostały od Trumpa pewien "prezent". Za to w Polsce Temu zdetronizowało Allegro. Czy na długo i czy Europa w końcu zabierze się za regulacje chińskiego e-commerce? I w końcu - USA chcą zbadać, czy przejęcia Instagrama i WhatsAppa przez Metę doprowadziło do stworzenia monopolu na rynku serwisów społecznościowych. Właśnie tymi tematami zajmujemy się w tym odcinku podcastu Techstorie z cyklu Light. NA SKRÓTY: 03:05 Wojna handlowa 18:22 Temu, Allegro i mijanka 24:30 Meta i proces antymonopolowy ŹRÓDŁA: - Ile kosztowałaby produkcja iPhone'a w USA: https://www.wsj.com/tech/personal-tech/apple-iphone-us-manufacturing-f730c39c - Raport europejskiego urzędu patentowego o szkodach z piractwa: https://euipo.europa.eu/tunnel-web/secure/webdav/guest/document_library/observatory/documents/reports/2024_Clothing_Cosmetics_Toys/2024_Economic_Impact_of_counterfeiting_in_clothing_cosmetics_toys_FullR_en.pdfSee omnystudio.com/listener for privacy information.

W samym sercu Unii Europejskiej wybuchła ogromna afera korupcyjna. W jej centrum jest 15 europosłów oraz chiński Huawei, który ponoć miał wręczać łapówki i różne korzyści majątkowe europejskim urzędnikom - w zamian za popieranie korzystnych dla niego zmian w prawie. Takiej afery Bruksela nie widziała przynajmniej od czasów niesławnej QatarGate. O co poszło? Oczywiście o technologię 5G, w której Huawei wciąż ma najwięcej patentów, jego rozwiązania są bardzo nowoczesne i przystępne cenowo. Ale ze względu na chiński rodowód firmy, operatorzy coraz rzadziej sięgają po jego produkty. W tle całego zamieszania są też oczywiście Chiny, które ze względów ideologicznych i po prostu gospodarczych za wszelką cenę starają się nie pozwolić na "krzywdzenie" swojego czempiona. Dlatego w tym odcinku podcastu "Techstorie" opowiadamy o tym, dlaczego chińskie pochodzenie Huawei jest dziś dla niego brzemieniem i co do tego ma chińskie prawo, o tym jak korupcja i działania korupcjopochodne przewijają się w działaniach chińskich firm i w końcu - jak w Parlamencie Europejskim działa tabun lobbystów technologicznych, którzy starają się zza kulis pociągać za sznurki. A dodatkowo - w tej historii pojawia się też "polski łącznik"! GOŚCIE ODCINKA: Michał Bogusz, główny specjalista od Chin w Ośrodku Studiów Wschodnich; Alexander Fanta, dziennikarz śledczy z holenderskiego serwisu Follow The Money. NA SKRÓTY: 02:24 Wstęp 08:05 Huawei - chińska perła w koronie 20:05 Huawei na celowniku 24:20 Polskie szpiegostwo 27:40 Unia a Huawei 38:25 Krajowy System Cyberbezpieczeństwa 44:47 HuaweiGate 54:14 Chińska korupcja 01:04:17 Skutki HuaweiGate ŹRÓDŁA: - "House of Huawei: Inside the Secret World of China's Most Powerful Company", Eva Dou, Wyd. Abacus, 2025, - "Chińczycy trzymają nas mocno" Sylwia Czubkowska, Znak 2022 - "Fact Check: 10 Myths That Drive Huawei's Media Narrative", Strand Consult - O HuaweiGate w Follow The Money: https://www.ftm.eu/articles/huaweis-eu-bribery-scheme-exposed https://www.ftm.eu/articles/how-huawei-lobbying-campaign-in-europe-went-rogue - O oskarżeniach w HuaweiGate: https://www.politico.eu/article/huawei-corruption-probe-charges-money-laundering-criminal-organization-lobbying/ - O włoskich wątkach i nakazie aresztowania asystentki europosła: https://napoli.repubblica.it/cronaca/2025/03/22/news/caso_huawei_sotto_la_lente_emendamenti_e_lettere_di_fulvio_martusciello-424078627/ - O planach operatorów na 5G: https://www.gsma.com/newsroom/press-release/european-mobile-data-traffic-will-triple-in-next-five-years-driving-continued-pressure-on-network-investment-new-gsma-report-predicts/ - O tym, jak Chiny groziły Niemcom: https://www.telecoms.com/5g-6g/china-threatens-germany-over-huawei - I jak groziły Danii: https://www.berlingske.dk/internationalt/banned-recording-reveals-china-ambassador-threatened-faroese-leader - O lobbingu w PE: https://x.com/HuaweiEU/status/1207340053334233089 - O opieszałości mechanizmów antykorupcyjnych: https://europeanconservative.com/articles/news/eus-anti-fraud-office-will-not-investigate-huaweigate/ - List do przewodniczącej PE: https://danielfreund.eu/wp-content/uploads/2025/03/Letter-ACI-Huawei-to-Roberta-Metsola.pdfSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Czy wy też zghiblizowaliście swoje zdjęcia w aplikacji ChatGPT? To niewątpliwie największy trend ostatnich dni. Tyle, że idący wbrew wartościom wyznawanym przez japońskie Studio Ghibli, założone przez legendarnego reżysera i rysownika Hayao Miyazakiego. Moda na ghiblizację tak bardzo się spodobała, że odbija się to czkawką samemu OpenAI. Sam Altman alarmował, że "palą im się procesory graficzne", więc tymczasowo trzeba będzie wprowadzić ograniczenia. OpenAI i tak jest największym wygranym tego trendu - dzięki ładnym filtrom dostępnym za darmo firma zdobyła tysiące zdjęć, w tym prywatnych - z wakacji, fotografii dzieci, miejsc pracy, wydarzeń publicznych. Ale tam, gdzie amerykański big tech zyskuje, amerykańska administracja traci. Najpierw przez USA przetoczyła się SignalGate, gdy okazało się, że wysocy rangą urzędnicy planują atak militarny na buntowników Huti w Jemenie w... komercyjnie dostępnym komunikatorze. Co więcej, do tajnego czatu, na którym omawiano szczegóły ataku, rodzaje broni i harmonogram, dodano dziennikarza, redaktora naczelnego magazynu "The Atlantic". To on ujawnił niefrasobliwe podejście administracji Trumpa do tajemnic państwowych. I fakt, że niektórzy z nich atak komentowali przez emoji. Do tego spadające notowania Elona Muska przebiły już poziom podłogi. Jego zaangażowanie w politykę jest oceniane negatywnie przez zdecydowaną większość mieszkańców USA. Przez Stany przetoczyła się zresztą kolejna fala protestów przeciwko miliarderowi i jego DOGE. Całą tę niechęć widać w wynikach biznesowych. Akcje Tesli są o połowę tańsze niż w grudniu, a jej salony są atakowane. Sam Musk wchodzi właśnie w spór z drugim najbogatszym Europejczykiem o ziemię kluczową do dalszego rozwoju biznesu. To właśnie tematy, które omawiamy w tym odcinku Techstorii Light. NA SKRÓTY: 02:00 Problemy Muska oraz jego Tesli 13:55 SignalGate 26:37 Ghiblizacja Chata GPT ŹRÓDŁA: O badaniu opinii na temat Muska: https://www.newsweek.com/elon-musk-approval-rating-polls-2049947 O protestach wobec Tesli: https://edition.cnn.com/2025/03/29/business/tesla-takedown-elon-musk-doge/index.html Elon Musk o przejęciu X przez xAI: https://x.com/elonmusk/status/1905731750275510312 Komunikat o zablokowaniu Signala w Rosji: https://www.rbc.ru/technology_and_media/09/08/2024/66b63e2b9a79473edea67c18 "Ghiblioteka. Nieoficjalny przewodnik po świecie filmów studia Ghibli", Michael Leader, Wydawnictwo WABSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Na świecie tylko jedno miejsce rozpala wyobraźnię każdego, kto w sercu ma krzem zamiast krwi. To Dolina Krzemowa - miejsce, które wyniosło lub pogrzebało marzenia tysięcy osób. I które wciąż fascynuje. A właśnie wyszły trzy polskie tłumaczenia książek, których motywem wspólnym są relacje i prowadzenie biznesów w tym bardzo specyficznym miejscu, dlatego w tym odcinku podcastu "Techstorie" z cyklu Bibliotecha nurkujemy do świata wielkich pieniędzy, wielkich ambicji, wielkiej konkurencji i wielkich nazwisk. Wybrałyśmy trzy tytuły, które będą naszymi przewodnikami po Dolinie Krzemowej. W tym odcinku omawiamy: 06:47 “Założyciele. Historia PayPala i przedsiębiorców, którzy tworzyli Dolinę Krzemową”, Jimmi Soni, tłum. Magda Witkowska, Wydawnictwo Sine Qua Non. 17:07 “Supremacja”, Parma Olson, tłum. Violetta Dobosz, Wydawnictwo Post Factum 22:39 “Burn Book. Technologia i ja: historia miłosna”, Kara Swisher, tłum. Michał Strąkow, Wydawnictwo InsignisSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Donald Trump, Elon Musk i J.D. Vance, czyli trzy najpotężniejsze osoby świata wyraźnie dały znać Europie, że skończyło się rumakowanie. Rozkręcająca się wojna handlowa z UE, połajanki i podważanie sensowności NATO płynące od liderów USA wyraźnie dały Staremu Kontynentowi impuls do zmian. Na pierwszy ogień idzie oczywiście bezpieczeństwo: militarne i komunikacyjne. A czy da się uniezależnić od amerykańskich rozwiązań technologicznych? I przede wszystkim: czy warto? Właśnie o tym opowiadamy w tym odcinku podcastu "Techstorie". Sprawdzimy, czym jest "efekt Trumpa", jakie Europa ma szanse i bolączki technologiczne i pokażemy, że jesteśmy świadkami nowego, nieoczekiwanego "drenażu mózgów". GOŚCIE ODCINKA: Sebastian Płóciennik, dyrektor Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej i profesor ekonomii w Instytucie Ekonomii Akademii Finansów i Biznesu Vistula Zuzanna Warso, wieloletnia ekspertka w Komisji Europejskiej i szefowa badań w Open Future Foundation Alex Krasodomski, dyrektor programowy brytyjskiego think tanku Chatnam House. NA SKRÓTY: 03:18 Technologiczne przebudzenie Europy 24:10 Militaria 27:00 Starlinki 31:13 Czy tylko Starlinki? 33:18 Chmura 37:58 Sztuczna inteligencja 40:35 Start-upy 46:55 Przeregulowanie 55:10 Naukowcy uciekają z USA ŹRÓDŁA: Wpis Elona Muska o Carlosie Simsie https://x.com/elonmusk/status/1882301283090190520 Musk o Kanadzie https://www.cbc.ca/news/politics/elon-musk-canadian-citizenship-1.7468330 O postulatach Sarah Knafo https://www.euractiv.pl/section/nowe-technologie/news/europa-na-cyfrowym-rozdrozu-suwerennosc-technologiczna-czy-amerykanska-dominacja/ Polecamy też inne odcinki "Techstorii" - zwłaszcza te z numerami 112 i 113.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Donald Trump i wielka polityka wyniosły surowce, najważniejszy towar świata technologii, na salony. "Umowa surowcowa" rozgrzewa dyskusje w Europie i za oceanem. Ale co w zasadzie składa się na te pożądane bogactwa? Dlaczego świat zwrócił na nie uwagę akurat teraz? Które są obarczone pracą niewolniczą i splamione krwią? Do kogo należy większość cennych złóż i kto szantażuje świat dostępem do swoich bogactw? Czym są metale ziem rzadkich i do czego się ich używa? To pytania, na które odpowiadamy w tym odcinku podcastu "Techstorie".  GOŚCIE ODCINKA: prof. Krzysztof Szamałek, dyrektor Państwowego Instytutu Geologicznego, były Główny Geolog Kraju dr Domnik Kopiński starszy doradca w Zespole Gospodarki Światowej w Polskim Instytucie Ekonomicznym NA SKRÓTY: 02:38 Czym są metale ziem rzadkich, a czym surowce krytyczne? 13:07 Jakie surowce naprawdę ma Ukraina? A co ma Rosja? 26:50 Trójkąt litowy w Ameryce Południowej 36:10 Co cennego jest pod powierzchnią Grenlandii? 40:05 Chiny, surowcowy potentat 49:08 Co na to wszystko Europa? ŹRÓDŁA: Książka o problemach z wodą: Szymon Opryszek "Woda. Historia pewnego porwania"  Raport PISM na temat popytu na lit https://www.pism.pl/publikacje/potencjal-latynoamerykanskiego-sektora-litu-i-jego-znaczenie-dla-ue O złożach surowców w Ukrainie: https://wiadomosci.onet.pl/swiat/zachod-nie-moze-pozwolic-by-ukrainskie-surowce-wpadly-w-rece-putina/pl3vfdt O boliwijskich zasobach litu: https://wyborcza.pl/7,177851,28080671,the-new-york-times-w-pogoni-za-zielona-energia-po-boliwijski.html O suszy w Chile: https://wyborcza.pl/7,177851,28341463,chile-wprowadzi-racjonowanie-wody-w-stolicy-gdzie-mieszka-prawie.html O zasobach Argentyny: https://forsal.pl/gospodarka/artykuly/8425499,zloza-litu-argentyna-wielkie-zasoby-elektromobilnosc.htmlSee omnystudio.com/listener for privacy information.

W tym odcinku (niemal) nie ma Elona Muska! Nie ma, bo skupiamy się na Polsce i polskich badaniach i eksperymentach z cyfryzacją. A są to eksperymenty ministerialne - tym razem pokazujemy, jak kulisy polskich politycznych przepychanek wpływają na wielkie spotkania na szczycie i na dość ryzykowne inicjatywy. Opowiadamy, jak rywalizacja resortów cyfryzacji i finansów wpływa na współpracę z big techami, ale też na duże polskie inwestycje. Jest też szansa, że polscy politycy zajmą się też tematem, który wymaga mniejszych nakładów niż choćby polskie AI: dziećmi. A konkretnie ochroną najmłodszych, którzy korzystają z komunikatorów i serwisów społecznościowych, choć są na to jeszcze za młodzi. Co zadziwiające - do tej pory takich danych nie mieliśmy. Ale raport “Internet dzieci. Raport z monitoringu obecności dzieci i młodzieży w internecie” autorstwa Fundacji "Instytut Cyfrowego Obywatelstwa" i Państwowej Komisji do spraw Przeciwdziałania Wykorzystaniu Seksualnemu Małoletnich poniżej lat 15 po raz pierwszy wziął to zagadnienie na tapet. Wnioski: dzieci w wieku 7-12 lat, które korzystają z serwisów społecznościowych, mogłyby zaludnić duże miasto!See omnystudio.com/listener for privacy information.

Na Ziemi sytuacja polityczna jest ponura, wiosny wciąż nie ma, dlatego w tym odcinku podcastu "Techstorie" lecimy w kosmos. Termin ma znaczenie: to właśnie 2025 r. zdecyduje o tym, w jakim kierunku będzie rozwijać się eksploracja kosmosu. Polecimy na Księżyc, czy na Marsa? I kto jako pierwszy zatknie swoją flagę na Srebrnym lub Czerwonym Globie? Drugi wyścig kosmiczny trwa już w pełni, biorą w nim udział największe mocarstwa, ale oczywiście najważniejsze jest kosmiczne starcie USA i Chin. W obu przypadkach mamy wielkie budżety i wielkie ambicje. Ale tylko po jednej stronie stoi Elon Musk. GOŚCIE ODCINKA: Piotr Cieśliński, dziennikarz naukowy “Gazety Wyborczej” Alicja Musiał, inżynierka systemowa w branży kosmicznej z firmy KPLabs i polityczka bo jest radną krajową w Partii Razem. Damian Jabłeka, astronom, wicedyrektor w Planetarium Śląskim, prowadzi też fanpage Dotknij Nieba oraz Michał Szwajewski, prezes Space Entrepreneurship Institute, twórca obiektów badających przestrzeń kosmiczną i planetarną. NA SKRÓTY: Program Artemis 09:00 Chiny, Chang'e i długi marsz 15:10 Nie Księżyc, lecz Mars 22:14 Europa i Polska 37:24 Bałagan z POLSĄ 54:35 Starlinki i bezpieczeństwo 01:03:25 ŹRÓDŁA: O współpracy Muska i Putina https://wyborcza.biz/biznes/7,177151,31713921,putin-uzgadniamy-z-muskiem-wspolprace-w-kosmosie.html O sankcjach na rosyjski przemysł kosmiczny https://space24.pl/polityka-kosmiczna/swiat/rosja-liczy-straty-upadek-przemyslu-kosmicznego O zwolnieniach w Boeingu https://www.space.com/boeing-layoffs-nasa-space-launch-system-moon-rocket O Kanadzie odcinającej Starlinki https://mobilesyrup.com/2025/02/20/what-happens-starlink-canceled-canada/ Raport NIK na temat działań rządu w sprawie sektora kosmicznego https://www.nik.gov.pl/najnowsze-informacje-o-wynikach-kontroli/polska-strategia-kosmiczna.htmlSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Najważniejsi politycy świata zjechali do Paryża dyskutować o przyszłości AI - o tym, jak będzie wpływać na społeczeństwo, demokrację, pracę. Ton konferencji nadało przemówienie wiceprezydenta USA J.D. Vance'a, który łajał Europę za próby ograniczania amerykańskich technologii i wskazywał, że nie należy tłamsić AI w zarodku. Czyli kurs na deregulacje ustawia się już pełną parą. Tymczasem za oceanem Elon Musk coraz śmielej sobie poczyna w amerykańskiej administracji. Do tej pory zwolnił 75 tys. osób, czyli ok. 3 proc. urzędników. I końca nie widać. A Polska, choć też przymierza się do deregulacji, to ostatnie tygodnie świętowała. W ciągu kilku dni z premierem spotkali się prezes Google Sundar Pichai i wiceprezes Microsoftu Brad Smith, by ogłosić przeznaczone dla naszego kraju inwestycje. Co z nich wyniknie i kto na nich zyska? To właśnie tematy, nad którymi zastanawiamy się w tym odcinku. NA SKRÓTY: 02:25 Wielka polityka o AI 14:02 Elon Musk się rozkręca 29:19 Polski rząd rozmawia z big techamiSee omnystudio.com/listener for privacy information.

DeepSeek pojawił się na Zachodzie znienacka i od razu zachwiał systemem. Odkąd w styczniu doprowadził do poważnych zawirowań na giełdzie, mediom udało się wyjaśnić wiele półprawd i przeinaczeń na temat tego modelu AI. Ale i tak, żeby zrozumieć fenomen DeepSeeka, trzeba zajrzeć za kurtynę oddzielającą Chiny od reszty świata. A dzieje się tam całkiem dużo - przede wszystkim trwa walka 200 modeli (językowych). Chiny zapowiadają kolejne, gigantyczne inwestycje w sektor AI. A i same innowacje zastosowane w DeepSeeku pokazują, że Chińczycy nie powiedzieli jeszcze ostatniego słowa. Dlatego w tym odcinku podcastu "Techstorie" zaglądamy głęboko pod maskę DeepSeeka, sprawdzamy, w którym kierunku będzie rozwijać się chińska AI i czy wciąż musi być dobrym komunistą. GOŚCIE ODCINKA: Alicja Bachulska, starsza analityczka ds. Polityki – Azja i Chiny, Europejska Rada Spraw Zagranicznych - Maciej Rudziński, badacz AI i specjalista od neurokognitywistyki, - Jakub Jakóbowski, specjalista ds. Chin i wiceszef Ośrodka Studiów Wschodnich. NA SKRÓTY: 03:30 Wojna setek modeli 22:09 DeepSeek - prawdy i mity 34:45 Czy DeepSeek jest lepszy niż inne modele? 57:35 Sześć tygrysów AI 1:06:00 Marksistowska AI 1:22:02 Wojna kulturowa ŹRÓDŁA: O chińskich inwestycjach w AI https://finance.yahoo.com/news/chinas-ai-industry-could-see-093000369.html O głównych konkurentach AI https://time.com/7210521/deepseek-chinese-ai-models/ Uwagi Anthropica o DeepSeeku https://darioamodei.com/on-deepseek-and-export-controls POWIĄZANE ODCINKI: 108# O ograniczeniach USA w eksporcie chipów 45# O podstawach budowy AI w Chinach 46# i 47# O kulisach przejęcia Techlandu przez TencentSee omnystudio.com/listener for privacy information.