#3 - Ik heb levenslang: ‘Noem het beestje bij de naam: femicide, vrouwenmoord’ (S04)

In de laatste aflevering van de podcastserie 'Ik heb levenslang' voeren de makers een politiek gesprek met staatssecretaris Teun Struycken. Hij heeft in de zomer een visiestuk geschreven, dat de basis vormt voor het slachtofferbeleid de komende jaren. Struycken kondigt een landelijke publiekscampagne aan om aandacht te vragen voor femicide.  Update: Een dag na ons interview stappen alle NSC-bewindspersonen, waaronder Teun Struycken, uit het demissionaire kabinet. De uitspraken van Struycken in dit interview blijven op dit moment staand beleid, blijkt na contact met het ministerie van Justitie en Veiligheid.

Jolanda verliest haar zoon door messengeweld, maar blijft met zoveel vragen aan de dader achter. Via Perspectief Herstelbemiddeling komt ze met de dader en zijn ouders in contact. Jolanda bezoekt hem in de jeugdgevangenis. Voor deze podcast gaat ze in gesprek met vader Dave, ze komen erachter dat ze veel met elkaar gemeen hebben. Iris Schut bezoekt haar ouders. Ze vertellen over de impact van de rechtszaak, hoe het nu met hen gaat en hoe ze als familie met elkaar proberen verder te leven. Suus Joosten is heel lang boos geweest op misdaadverslaggever Paul Vugts, om zijn artikelen over haar dochter Esther Paul in het Parool. Ze gaan er samen over in gesprek. En na zes afleveringen maken Pointer-journalisten Tom Veldhuijzen en Wil van der Schans de balans op: is de positie van slachtoffers en nabestaanden in Nederland goed geregeld?

Sanne valt op jonge leeftijd in handen van mensenhandelaren. Op een zorgboerderij maakt een hulpverlener misbruik van zijn positie. Samen met haar hulphond Teun probeert ze zich nu staande te houden. Iva Bicanic, klinisch psycholoog, gespecialiseerd in de behandeling van slachtoffers legt de levenslange gevolgen uit van zedenmisdrijven. Iris Schut bezoekt haar ouders. Ze vertellen over de impact van de rechtszaak en hoe het nu met hen gaat. De rechter doet uitspraak tegen twee Servische broers, die verdacht worden van een viervoudige moord. En welke impact heeft media op slachtoffers en nabestaanden?

In Zwolle begint het hoger beroep tegen twee Servische broers die verdacht worden van een viervoudige moord in Enschede. Het OM eist levenslang. De nabestaanden maken op indrukwekkende wijze gebruik van hun spreekrecht. Met de uitbreiding van het spreekrecht en het recht op schadevorderingen is er de afgelopen twintig jaar veel verbeterd voor slachtoffers. Maar strafrechtadvocaat Richard Korver vindt dat we er nog lang niet zijn.

Iedere acht dagen komt er in Nederland een vrouw door geweld om het leven. Vier keer zo vaak als een criminele afrekening, ‘maar daar is veel meer aandacht voor’, ziet rechtbankverslaggever Saskia Belleman. De familie Hertgers rijdt met een oranje vrachtwagen door het land om aandacht te vragen voor vrouwenmoord. Hun geliefde Sanne Hertgers werd door haar ex-partner om het leven gebracht. Er ligt een plan van aanpak tegen femicide in de Tweede Kamer, maar is dat voldoende?

Rond het terrein van de Haagse GGZ-instelling Parnassia treft de politie in korte tijd vier lichamen aan. Alle vier worden ze gevonden in een ondiepe sloot. Van alle vier de slachtoffers wordt de dader nooit gevonden. Nabestaanden willen antwoorden, maar lopen tegen privacywetten en het medisch beroepsgeheim aan. Suus Joosten vindt op haar zolder twee koffers met spullen van haar dochter.

Nabestaande Saskia Wolters vindt dat er onvoldoende oog is voor de slachtoffers en nabestaanden. Ze vindt dat de samenleving én de media te veel gericht is op de daders. Bij de herdenkingsdag voor geweldsslachtoffers in Dordrecht komen nabestaanden van moord en doodslag samen. Tom en Wil ontmoeten er Suus Joosten, haar dochter werd acht jaar geleden vermoord. De zaak is nooit opgelost, net als bijna 1700 andere cold cases.

'De dader krijgt X jaar, maar ik heb levenslang': een veelgehoorde zin onder nabestaanden en slachtoffers van ernstige misdrijven. Op papier is er veel geregeld: er is spreekrecht in rechtszaken, schadevorderingen voor slachtoffers en slachtofferhulp. Maar de praktijk blijkt een stuk weerbarstiger. Slachtoffers voelen zich vaak in de kou gezet, in de steek gelaten, alleen met hun verschrikkelijke herinneringen en verdriet. In de podcastserie ‘Ik heb levenslang’ onderzoeken journalisten Wil van der Schans en Tom Veldhuijzen de positie van slachtoffers en nabestaanden. De samenleving geniet volop van true crime series, daders in tbs-klinieken krijgen een tweede kans, maar is er wel voldoende oog voor de nabestaanden en de slachtoffers?

Live vanuit Tivoli spelen tbs-patiënten uit de Utrechtse Van der Hoevenkliniek scènes na uit hun roerige leven en over hun behandeling. Podcastmaker Tom Veldhuijzen gaat in gesprek met behandelaren, therapeuten en de patiënten zelf. Ook het publiek doet mee met de discussie en stelt vragen. Met dank aan het NPO Luisterevent, De Forensische Zorgspecialisten en de KRO-NCRV.

De Groningse Van Mesdagkliniek heeft twee afdelingen waar tbs-patiënten verblijven die Ongewenst Vreemdeling zijn verklaard en terug moeten naar het land van herkomst. Maar hier botst het strafrecht met het vreemdelingenrecht. Niet iedere patiënt kan of wil terug en dan is de situatie behoorlijk uitzichtloos. In Den Haag ligt er ondertussen een uitgebreid advies hoe om te gaan met de vreemdelingen in de tbs, maar daar is tot op heden nog niks mee gedaan. Aan bod komt het verhaal van Dancho, die op zijn tweede uit Bulgarije naar Nederland is gekomen. Door een veroordeling voor mensenhandel en psychiatrische stoornissen zit hij nu in de tbs. Ooit moet hij naar zijn geboorteland. In de aflevering vertellen ook behandelaren en hulpverleners over de groep vreemdelingen in de tbs. Interviews: Tom Veldhuijzen Muziek en audiobewerking: Hens Zimmer Graphic design: Cheryl Brouwers Met dank aan FPC Dr. S. van Mesdag en TBS Nederland.