#981 - Hoe corona de aids-epidemie ondersneeuwde

Conservatieve denkers, activisten en politici verzamelen zich dezer dagen in Boedapest voor de CPAC-conferentie. Gastheer is de Hongaarse premier Victor Orbán. Eregast is PVV-leider Geert Wilders. Niet welkom zijn journalisten, zoals correspondent Tijn Sadee. Wat duidelijk is wat er achter die gesloten deuren gebeurt, is volgens Sadee, dat Orbán vrienden probeert te maken om Brussel op z'n kop te zetten en te hervormen. In podcast de Dag vertelt hij hoe de blik van Orbán op de EU een ommezwaai heeft gemaakt. Correspondent Tijn Sadee schreef het boek 'De Clan van Orbán' dat deze vrijdag uitkomt. Reageren? Mail naar [email protected]. Presentatie: Marco Geijtenbeek Redactie: Rosa Juffer & Lieke Loman

Het jaarverslag van inlichtingendienst AIVD schetst een grimmig beeld: er zijn nu uitzonderlijk veel dreigingen voor onze veiligheid. Buitenlandse dreiging is vooral afkomstig uit China en Rusland. Die landen proberen door middel van spionage en computer-hacks hun positie in de wereld te verbeteren. Nederland was en blijft daarbij een belangrijk doelwit, zegt de AIVD. Rusland en China richten zich ook op de Europese instellingen. Daar kunnen ze invloed uitoefenen en gevoelige informatie vergaren. De vrees is zelfs dat de Europese verkiezingen worden beïnvloed. In de podcast vertelt NOS-correspondent Charlotte Waaijers over de Russische en Chinese spionageschandalen die de afgelopen maanden in Duitsland en Oostenrijk aan het licht kwamen. VVD-Europarlementariër Bart Groothuis waarschuwt al jaren voor deze dreigingen. Hij vertelt over zijn ervaringen met buitenlandse inmenging in het Europarlement, en wat er wel en niet gedaan kan worden om buitenlandse inmenging tegen te gaan. Reageren? Mail [email protected] Presentatie en montage: Mattijs van de Wiel Redactie: Rosa Juffer

Als de eerste wolven zich na meer dan 130 jaar weer melden in Nederland, is de opwinding voelbaar, vooral bij natuurbeschermers. Maar zes jaar later neemt het draagvlak voor de wolf in Nederland af. Uit onderzoek van het kabinet deze maand blijkt dat nog maar 42 procent van de Nederlanders blij is met de terugkeer van de wolf. Vier jaar geleden was dat nog 57 procent. Vijftig jaar geleden werd de wolf in Europa een beschermd dier. Juridisch adviseur natuurbeschermingsrecht Luuk Boerema legt in deze podcast uit wat de gevolgen zijn van die afspraak, en ook dat er in Europa stemmen opgaan die beschermde status te verkleinen. De roep van schapenboeren is in ieder geval duidelijk: doe iets, voordat nog meer van onze dieren ten prooi vallen aan de wolf. Ook vanavond komen ze weer bij elkaar om hun zorgen te bespreken met het Drents provinciebestuur.

Dit weekeinde kwam de VS met meer steun voor Oekraïne. 61 Miljard dollar extra gaat er naar Oekraïne ter ondersteuning van de oorlog met Rusland. Oekraïense troepen hebben een groot tekort aan munitie en het luchtafweersysteem staat onder druk, waardoor Russische raketten steeds vaker doel treffen. We spreken met journalist Michiel Driebergen over de laatste stand van zaken in Oekraïne. En defensie-expert van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies, Peter Wijninga legt uit wat het steunpakket van de VS voor Oekraïne kan betekenen?

De financiële situatie bij Vitesse is zo nijpend dat de een-na-oudste club van Nederland failliet dreigt te gaan. Het was zelfs spannend of het elftal dit seizoen zou kunnen afmaken. Er is nu een noodplan bedacht om dat veilig te stellen, maar daarmee is de club uit Arnhem is nog lang niet uit de problemen. Vitesse had jarenlang een Russische eigenaar die de tekorten dichtte, maar sinds de inval in Oekraïne niet meer. In de podcast vertelt Vitesse-watcher van de NOS Sander Maassen van den Brink hoe spannend het nu is voor de club in geel en zwart, en hoe supporters en spelers deze tijd doorstaan. Quote-hoofdredacteur Paul van Riessen legt uit hoe en waarom de Russische investeringen de toekomst van Vitesse gingen bepalen. Reageren? Mail [email protected] Presentatie en montage: Mattijs van de Wiel Redactie: Lieke Loman en Rosa Juffer

Ze ontdekten wat er was gebeurd met vlucht MH17: de leden van Bellingcat. In de tien jaar dat het onderzoekscollectief bestaat, haalden zij over allerlei gebeurtenissen over de hele wereld informatie naar boven - van het gebruik van chemische wapens in Syrie, tot de bestorming van het Amerikaanse Capitool en de vergiftiging van Alexei Navalny. Oprichter Eliot Higgins krijgt vandaag de Vrede van Nijmegen Penning - een prijs voor mensen die zich inzetten voor Europa. Volgens de organisatie van de prijs levert Higgins een vernieuwende bijdrage aan vrede en mensenrechten. Maar hoe doe je dat in de praktijk, die vernieuwende bijdrage leveren? Dat weet Annique Mossou, één van de ongeveer dertig medewerkers van Bellingcat. De organisatie, die eerst op vrijwilligers draaide, is professioneler geworden en heeft nu mensen in meerdere landen in dienst. En die buigen zich achter hun computers niet alleen over grote internationale kwesties - soms duiken ze ook de geschiedenis in, om te kijken waar bijzondere amateurfoto's zijn gemaakt.  Reageren? Mail [email protected] Presentatie en montage: Dieuwke Teertstra Redactie: Anouk Kantelberg

De formatie loopt stroef. Maar: de vier formerende partijen, het is al zo vaak geconstateerd, zijn op elkaar aangewezen. Het moment van de waarheid in de onderhandelingen nadert en alle vier de partijen zullen nu de afweging maken wat schadelijker is: inleveren of uitstappen. In de vorige formatieronde was het Pieter Omtzigt die van tafel stapte, nu blijft hij vooralsnog zitten, al lijkt samenwerken met de PVV nog altijd geen uitgemaakte zaak.  Eerder maakten we een podcast waarin we PVV-stemmers vroegen of ze vinden dat Geert Wilders te veel weggeeft in de formatiegesprekken. Vandaag hoor je NSC-stemmers: wat vinden zij van hoe Pieter Omtzigt het doet? En politiek verslaggever Nouschka van der Meijden vertelt over het ongemak dat vooral tussen Omtzigt en Wilders blijft overheersen. Reageren? Mail [email protected] Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Rosanne Sies en Rosa Juffer

Boeren hebben hun mest lang 'het bruine goud' genoemd: een waardevol goedje waardoor grasland of gewassen beter groeien. Tegenwoordig is mest vooral een probleem, sinds er veel minder van uitgereden mag worden en boeren juist goud geld betálen om het af te voeren. Terwijl daar vandaag in Brussel tegen wordt geprotesteerd, in deze podcast een keukentafelgesprek met melkveehouder Marije Klever die 120 koeien houdt, en met haar vriend Hessel van der Meer, die mest bij boeren ophaalt, vervoert en over het land uitrijdt. Hij spreekt dagelijks wanhopige boeren die door die mest vrij letterlijk in de shit zitten: ze kunnen hun rekeningen niet meer betalen en dreigen failliet te gaan. Wachten op een nieuw kabinet of respijt uit Brussel - daarvoor is voor sommigen simpelweg geen tijd. Reageren? Mail [email protected] Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Rosa Juffer

Na de directe aanval van Iran op Israël wordt alles in het werk gesteld om te de-escaleren. Maar laten Israël en Iran zich door andere landen iets zeggen? Er zijn mensen die zeggen; het zat er al sinds 1979 aan te komen, en nu is het gebeurd. Dat Iran de Rubicon is overgestoken. Anderen zeggen; Netanyahu heeft bewust een reactie van Iran uitgelokt om zich zeker te stellen van Westerse steun. Weer anderen; dat dit mogelijk het begin is van een veel groter conflict, mogelijk zelfs een derde wereldoorlog. Of juist: dat er gecalculeerd en beheerst is geëscaleerd en dat het gelukkig meevalt. Analyses zijn er volop, kortom, na de eerste rechtstreekse aanval van Iran op Israël. Alom klinkt ook de roep om de-escalatie. Maar naar wie luisteren Israël en Iran? Daarover hoor je in deze podcast voormalig Israël-correspondent Inez Polak en arabist Leo Kwarten. Reageren? Mail [email protected] Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Lars Hulshof

In Myanmar woedt al drie jaar een burgeroorlog die nauwelijks internationale aandacht krijgt. Verzetsgroepen vechten samen tegen het regeringsleger, dat in 2021 met een staatsgreep een einde maakte aan de prille democratie in het land. Als gevolg van de strijd zijn 2,6 miljoen mensen op de vlucht geslagen. Ze krijgen weinig hulp, en ook in de vluchtelingenkampen is het niet veilig. NOS-correspondent Mustafa Marghadi reisde naar Myanmar, onder begeleiding van één van de verzetslegers. Hij zag hoe dit leger terrein wint op de regeringstroepen, maar ook wat de verwoestende gevolgen zijn van de strijd. Mustafa hield een audiodagboek bij voor podcast De Dag. Daarin vertelt hij over de permanente dreiging van luchtaanvallen, over bijzondere ontmoetingen en werken als journalist in een burgeroorlog. Reageren? Mail [email protected] Presentatie en montage: Mattijs van de Wiel Redactie: Rosa Juffer