#1953 - Hoe politici en media het vertrouwen knakken

Terwijl in Den Haag vandaag het feest van de democratie wordt gevierd, blijkt uit onderzoek dat kiezers somber zijn over de politiek. Slechts drie op tien Nederlanders hebben vertrouwen in de politiek. Een veel grotere groep van bijna 70% heeft weinig of heel weinig vertrouwen. Renske Leijten en Ron Fresen liepen als respectievelijk Tweede Kamerlid voor de SP en als parlementair verslaggever van de NOS jarenlang mee in Den Haag en herkennen dat gevoel, vertellen ze in deze podcast. 'Hoe meer ik afstand neem van de Haagse wereld en hoe meer ik als gewone burger naar de politiek kijk, hoe cynischer ik word,' zegt Leijten. En ook Fresen ziet nu naar eigen zeggen beter wat er mis gaat.  Ze reflecteren op de vraag wat politici en media (en misschien kiezers ook zelf wel) kunnen doen om het vertrouwen te herstellen. En steken daarbij ook hand in eigen boezem. 'Ook ik vond dat politiek moest gaan over de verschillen en over de strijd.' Reageren? Mail [email protected] Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: IJsbrand Terpstra

Een waarschuwing vooraf: in deze podcast zijn geluidsfragmenten te horen van het ernstige geweld tussen jeugdgroepen in Noord-Holland. In Beverwijk en omstreken hebben online video's van jongeren die elkaar mishandelen en vernederen, die met een vuurwapen schieten en dreigen met geweld, geleid tot angst onder jongeren én hun ouders. Een typisch voorbeeld van zogenoemd 'hybride geweld', vertelt criminoloog Shanna Mehlbaum in deze podcast. Daarbij komen online en offline geweld samen.  Door de online-dynamieken wordt het geweld verlengd en versterkt, zegt Mehlbaum, soms met grotere psychische schade dan de oorspronkelijke mishandeling. Ze deed er in opdracht van Politie en Wetenschap uitgebreid onderzoek naar. Opvallend is dat  jongeren vaak betrokken zijn als dader, slachtoffer, filmer én toeschouwer en dat die rollen ook regelmatig wisselen. Dit gebeurt vaak uit eigen lijfsbehoud.  Loïs Iglesias is verslaggever bij NH Nieuws en komt zelf uit Beverwijk. Zij vertelt over de angst die onder jongeren in de omgeving is ontstaan en over wat er nu bekend is over hoe dit zo uit de hand heeft kunnen lopen.  Reageren? Mail [email protected] Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Lisa Konings

De moord op de conservatieve influencer Charlie Kirk verdeelt de Verenigde Staten. De reacties aan zowel Republikeinse als Democratische kant zijn fel. Politieke verschillen worden uitvergroot, ook door de Amerikaanse president Trump. In een speech niet lang na de dood van Kirk wijst hij naar links, die zouden aanstichter zijn van deze moord. Amerikaanse media zijn het erover eens dat Amerika een tijd van politiek geweld ingaat, als die tijd niet al aangebroken is. Verslaggever Simone Tukker schetst in podcast De Dag hoe politieke aanslagen toenemen sinds de Capitoolbestorming op 6 januari 2021 aan beide kanten van het spectrum. Geweld is meer en meer een optie om politieke verschillen te beslechten, blijkt uit onderzoek onder Amerikanen. Reageren? Mail [email protected] (mailto:[email protected]) Presentatie en montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Ulrike Nagel

Volgens de Poolse premier Tusk was Polen het dichtst bij een gewapend conflict sinds de Tweede Wereldoorlog, toen Russische drones gisternacht de grens overkwamen. Voor een deel zijn ze door Nederlandse F35's uit de lucht gehaald, onder vlag van de NAVO. Europese leiders zeggen stuk voor stuk dat opzet in het spel is, maar hoe zeker is dat? Defensiespecialist aan het Haags Centrum voor Strategische Studies Peter Wijninga is er niet zeker van. In Podcast De Dag schetst hij wat we nu weten. Het aantal drones dat de grens over kwam kan duiden op opzet, tegelijkertijd is de reactie van de NAVO alles wat Poetin niet wil. Eenheid en escalatie. Dus waarom zou hij? Rusland zou het bondgenootschap kunnen testen met dit soort speldenprikken, die steeds vaker voorkomen. Daarmee moet de NAVO, of het nou opzet is of niet, reageren volgens Wijninga. Want de risico's zijn te groot. Wat zijn de opties om te escaleren? Reageren? Mail [email protected] (mailto:[email protected]) Presentatie en montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Judith van de Hulsbeek

Het populaire RTL-programma B&B Vol Liefde blijkt een bron van inspiratie voor andere makers. In deze podcast vertellen verschillende makers wat zij zo leuk vinden aan het programma, aan het nationale gesprek dat ieder seizoen over de deelnemers ontstaat, over hoe dit hen zelf inspireert, en: wat levert ze dat zelf ook op? Theatermaker Diederik Ensink maakt grappige liedjes en video's over B&B Vol Liefde, die online massaal gedeeld worden. Een uit de hand gelopen grap waar hij inmiddels een dagtaak aan heeft, vertelt hij in deze podcast. Zijn liedjes zijn zo populair dat deelnemers van B&B hem zelf benaderen. En hoewel hij het puur voor zijn eigen plezier doet, is een bijkomstigheid van zijn online zichtbaarheid dat theaterbezoekers hem ook beter weten te vinden.  Timo Harmelink en Dook van Dijck maken de podcast Realitycheck, een podcast waarin dagelijks de laatste aflevering van B&B wordt besproken. 'Timo maakt ook nog veel inhoudelijke podcasts,' vertelt Dook, 'ikzelf maak theatervoorstellingen en documentaires, maar waar we vooral aan herkend worden is deze podcast.' Ze vertellen hoe zij naar B&B kijken en wat dit televisieprogramma volgens hen nou zo geschikt maakt voor het schijnbaar onuitputtelijke meta-gesprek over de Petra's, Illya's, Jean Pauls en Dicks van deze wereld.  Reageren? Mail [email protected] Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie IJsbrand Terpstra & Ulrike Nagel

Frankrijk kent een lange traditie van slechte begrotingsdiscipline en van maatschappelijk protest zodra er bezuinigingen worden voorgesteld. Maar door een giftige mix aan omstandigheden, lijkt de crisis nu dieper dan ooit.  Het Franse parlement stuurde gisteren premier Bayrou naar huis. Hij was de tweede premier die president Macron had aangesteld in negen maanden tijd en de vierde in twee jaar tijd. Problemen met de begroting zijn de oorzaak. Frankrijk heeft een gigantische staatsschuld en het hoogste begrotingstekort van de eurozone. Maar pogingen om de begroting beter op orde te krijgen met hervormingen en bezuinigingen, leiden telkens tot politieke crisis en maatschappelijk protest.  De Franse afkeer van bezuinigen, legt universitair docent Franse geschiedenis Niek Pas uit, kent een lange, hardnekkige geschiedenis. In deze podcast loopt hij met grote stappen door de geschiedenis, beginnend bij het 'open sluizen-beleid' van Mitterand in de jaren '80, via Sarkozy ('de schatkist is leeg'), de gele hesjes-protesten en Macrons worstelingen tijdens de pandemie ( 'we helpen, wat het ook moge kosten'), tot de porblemen van nu.  Morgen staan grote maatschappelijke protesten op stapel, volgende week volgen de vakbonden, komende donderdag wordt mogelijk de kredietwaardigheid van Frankrijk verlaagd en de politieke situatie is meer dan instabiel. Hoe diep is deze nieuwste crisis in Frankrijk?  Reageren? Mail [email protected] Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: IJsbrand Terpstra

Het CDA koerst af op een van de spectaculairste comebacks uit de parlementaire geschiedenis. Met een verhaal dat juist géén spektakel belooft. 'Rust, reinheid en regelmaat,' zei partijleider Henri Bontebal in zijn toespraak op het partijcongres dit weekend.   Bontenbal presenteert zijn partij als een middenpartij die niet naar links en niet naar rechts buigt. Tegelijk staan in het programma wel opmerkelijke nieuwe standpunten. Weten kiezers eigenlijk wel waar de partij inhoudelijk voor staat? En is die positionering als middenpartij vol te houden?  'Het CDA heeft een aantal keuzes gemaakt waarvan ze van te voren wisten dat er kritiek op zou komen,' zegt parlementair verslaggever en CDA-watcher Roel Bolsius in deze podcast. Nu de campagne echt van start gaat zul je volgens hem zien dat de handschoenen uit gaan en dat het 'met z'n allen schieten op Bontenbal' wordt.  Reageren? Mail [email protected] Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Lisa Konings en Ulrike Nagel

Vijftien jaar geleden was het nog een uitzondering als je er een tegenkwam, een rode Amerikaanse rivierkreeft. Maar inmiddels zwemmen er volgens experts miljarden rond in Nederlandse wateren. En dat is een probleem want ze vreten de oevers kapot, verdringen inheemse soorten en verstoren hele ecosystemen. Een Nederlands bedrijf probeert die problemen op te lossen door de kreeften te vangen. Volgens hen zorgt het ervoor dat sloten van een boer bij Woerden weer terugveren. En er is groeiende vraag naar de rivierkreeften op het bord, dus daar helpt het ook bij. Maar experts denken dat er meer nodig is. Reageren? Mail naar [email protected] Presentatie & montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Judith van de Hulsbeek & Rosanne Sies

Praatprogramma’s domineren onze avonden, maar bepalen ze ook hoe wij in Nederland met elkaar praten? In deze aflevering van De Dag duiken we in de wereld van de talkshowtafels. Zijn ze vooral bedoeld als amusement, of vormen ze het kloppend hart van het publieke debat? In deze podcast Tina Nijkamp, kijkcijferanalist en dé kenner van wat scoort op tv, en Jonasz Dekkers, tv-recensent van NRC en auteur over het publieke debat. Wat is er nodig om de talkshows van morgen nog beter te maken?     Reageren? Mail [email protected] Presentatie en montage: Jeroen de Jager Redactie: Ulrike Nagel & Judith van de Hulsbeek

Verschillende nieuwsorganisaties eisen in een kort geding dat demissionair landbouwminister Wiersma uitstootcijfers van boerenbedrijven openbaar maakt. Ondanks een eerdere uitspraak van de rechter blokkeert zij dat. Morgen is de uitspraak in het kort geding. Eerder stapten wetenschappers naar voren omdat Wiersma in de media blijft zeggen dat kennisinstellingen haar stikstofplannen goed vinden. Zij spreken dat zelf tegen. In deze podcast legt politiek verslaggever Lars Geerts uit hoe het kan dat er zoveel tegenstrijdige geluiden te horen zijn in Wiersma's dossier en waarom er onduidelijkheid heerst over cijfers en wetenschappelijke analyses - onder meer over het aanpassen van de rekenkundige ondergrens voor de stikstofuitstoot. Reageren? Mail [email protected] Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Ulrike Nagel