776. O największym w przedwojennej Polsce ośrodku kamieniarki ludowej w nieistniejącej wsi Brusno Stare - dr Olga Solarz

Wykład Renaty Higersberger, kuratora warszawskiej edycji wystawy „Olga Boznańska (1865–1940)”, kustosza w Zbiorach Polskiej Sztuki do 1914 roku w Muzeum Narodowym w Warszawie. Warszawa, 1 marca 2015 r. [1h38min] https://wszechnica.org.pl/wyklad/mademoiselle-de-boznanska-w-swoim-atelier/ Obrazy moje wspaniale wyglądają, bo są prawdą, są uczciwe, pańskie, nie ma w nich małostkowości, nie ma maniery, nie ma blagi. Są ciche i żywe i jak gdyby je lekka zasłona od patrzących dzieliła. Są w swojej własnej atmosferze… – pisała Olga Boznańska. Jaka była – jako artystka i jako kobieta, skąd czerpała inspirację i jakie tematy podejmowała najchętniej? Przypadająca 15 kwietnia 2015 roku 150. rocznica urodzin Olgi Boznańskiej stała się inspiracją do zaprezentowania twórczości jednej z najbardziej cenionych polskich malarek, zaliczanych do ścisłego grona najwybitniejszych artystek europejskich. Wystawa pod honorowym patronatem Małżonki Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Anny Komorowskiej. Wystawa zorganizowana przez Muzeum Narodowe w Krakowie we współpracy z Muzeum Narodowym w Warszawie, ze specjalnym udziałem Musée d’Orsay. Muzeum Narodowe w Warszawie zaprasza do zapoznania się z pełnym programem wydarzeń towarzyszących wystawie a także z pokazem tematycznym poświęconym ekspozycji w serwisie CMNW. *** Olga Boznańska (1865–1940) jest jedną z najbardziej oryginalnych i cenionych w świecie polskich artystek. Jej prace reprezentują polską sztukę na wielu wystawach w kraju i za granicą. Córka Francuzki i Polaka, urodzona w Krakowie, tutaj też odebrała wstępne wykształcenie artystyczne. Naukę malarstwa kontynuowała w Monachium. Zachęcona sukcesami odniesionymi w świecie, osiadła w 1898 roku w Paryżu – stolicy ówczesnego artystycznego świata. Tam rozwinęła się jej kariera międzynarodowej portrecistki. *** Ona była malarką stuprocentową – to zdanie Józefa Czapskiego o Oldze Boznańskiej jest mottem programu wydarzeń towarzyszących wystawie artystki w Muzeum Narodowym w Warszawie, w którym znajduje się zbiór 57 obrazów Boznańskiej, w tym takie arcydzieła jak W oranżerii, Portret chłopca w gimnazjalnym mundurku, Pracownia artystki, Imieniny babuni czy Portret Anny Saryusz Zaleskiej, a także szkicowniki i fotografie. Duży zespół obrazów artystki jest zawsze obecny w kolejnych odsłonach stałej Galerii Malarstwa Polskiego a jej obrazy niezmiennie pokazywane są na wystawach sztuki polskiej, organizowanych przez warszawskie Muzeum Narodowe za granicą. Miejsce Boznańskiej w polskiej sztuce określił Wiesław Juszczak w błyskotliwej syntezie Modernizm z 1977 roku. Na przekór wszystkim, którzy pisali, że stylistyczna klasyfikacja malarstwa Boznańskiej jest niemożliwa, Juszczak powiada, iż stosując środki i technikę impresjonistyczną artystka osiąga ostateczny efekt napięcia emocjonalnego i drapieżnej ekspresji. Zauważa, że już w okresie monachijskim Boznańska odnalazła własną „przestrzenną formułę”: jej bezkonturowe postaci na niedookreślonych tłach już to się w nie wtapiają, już to się z nich wyłaniają, co daje poczucie niepokojącego pulsowania. „I od zasugerowania takiej przestrzeni »cerebralnej«, odrealnionej, rozpoczyna się tutaj przenikliwa, bezlitosna nierzadko opowieść o ludzkiej duszy”. Juszczak porównuje wibrujące plamy Boznańskiej do linii Wyspiańskiego: pozwalają one na przekroczenie wolumenu materii, by tym silniej wyrazić psychikę zjawisk i duszę artystki. W specyficznej polskiej recepcji kierunków zachodnich impresjonizm – powiada Juszczak – wiąże się z ekspresjonistycznym gruntem. Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/ #muzeumnarodowe #olgaboznańska #boznanska #sztuka #kultura #malarstwo

Rozmowa Piotra Szczepańskiego z Jerzym Markiem Nowakowskim w ramach cyklu #rozmowyWszechnicy [15 maja 2024 r.] Putin zamierza osiągnąć swoje cele nie bacząc na straty. Ma za sobą Rosjan i rozkręcającą się gospodarkę wojenną. Prognozy nie są dla nas dobre. Stajemy przed kolejnym wyzwaniem dla być albo nie być Polski. Tymczasem odpuściliśmy Ukrainę, rosyjscy agenci robią u nas co chcą, ludzie chcą mieć święty spokój i bawić się przy grillowaniu... I będzie koniec marzeń. Jerzy Marek Nowakowski - historyk, dziennikarz, publicysta i polityk, podsekretarz stanu w KPRM, ambasador RP na Łotwie i w Armenii. Jeśli chcesz wspierać Wszechnicę w dalszym tworzeniu treści, organizowaniu kolejnych #rozmówWszechnicy, możesz: 1. Zostać Patronem Wszechnicy FWW w serwisie https://patronite.pl/wszechnicafww Przez portal Patronite możesz wesprzeć tworzenie cyklu #rozmowyWszechnicy nie tylko dobrym słowem, ale i finansowo. Będąc Patronką/Patronem wpłacasz regularne, comiesięczne kwoty na konto Wszechnicy, a my dzięki Twojemu wsparciu możemy dalej rozwijać naszą działalność. W ramach podziękowania mamy dla Was drobne nagrody. 2. Możesz wspierać nas, robiąc zakupy za pomocą serwisu Fanimani.pl - https://tiny.pl/wkwpk Jeżeli robisz zakupy w internecie, możesz nas bezpłatnie wspierać. Z każdego Twojego zakupu średnio 2,5% jego wartości trafi do Wszechnicy, jeśli zaczniesz korzystać z serwisu FaniMani.pl Ty nic nie dopłacasz! 3. Możesz przekazać nam darowiznę na cele statutowe tradycyjnym przelewem Darowizny dla Fundacji Wspomagania Wsi można przekazywać na konto nr: 33 1600 1462 1808 7033 4000 0001 Fundacja Wspomagania Wsi Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/ #rozmowywszechnicy #wojna #politykazagraniczna #polityka

Wykład dr hab. Kaliny Wojciechowskiej wygłoszony został w Muzeum Narodowym w Warszawie. Towarzyszył wystawie dzieł Guercina. Styczeń 2014 r. [1h15min] https://wszechnica.org.pl/wyklad/pokusa-zdrada-i-skrzywdzona-niewinnosc-bohaterki-biblijne-guercina/ Podczas wykładu dr Kalina Wojciechowska prezentuje kilka interesujących refleksji na temat biblijnych bohaterek obrazów Guercina. Niektóre z wytycznych soboru trydenckiego (lata 1545-1563) dotyczące malarstwa: – obrazy Chrystusa, Bożej Rodzicielki oraz innych świętych należy posiadać i oddawać im należną cześć; – sztuka ma pełnić funkcję edukacyjną, dlatego wszystkie święte obrazy przynoszą wielkie korzyści; – biskupi mają stać na straży ortodoksji w sztuce malarskiej; – obraz nie mogą być zdobione bezwstydnym powabem. Kardynał Robert Bellarmine podkreślał rolę edukacyjną malarstwa sakralnego, twierdząc, że niekiedy obraz uczy więcej niż pismo. Obrazy powinny przedstawiać całe historie, a nie jedynie pojedyncze postacie. Są one kompendium wiedzy o świętych, których czcimy i wielbimy. W ten sposób dajemy świadectwo tego, że potrzebujemy ich wiary, nauki i świętej moralności. Cechy malarstwa barokowego: – malarstwo wyraża triumfalizm kościoła nad herezjami; – radykalny imperializm obrazu – króluje obraz. Słowo nie jest elementem dominującym; – obraz jest „milczącym kazaniem”; – sztuka nie jest sztuką samodzielną, powinien czemuś służyć; – malarz powinien być „niemym teologiem”, czyli pokazywać obrazy, które czemuś służą: motywy maryjne, hagiograficzne, motywy dewocyjne; – zasada imitatio Christi, czyli naśladowania Chrystusa. Obrazy muszą oddziaływać na niewykształconych, prostych odbiorców, bazując na ich emocjach poprzez połączenie patosu i pospolitości. Przedstawione postacie wyglądają jak zwykli ludzie w codziennych sytuacjach. Dbano, aby obraz przemawiał do indywidualnego odbiorcy. Niezmiernie ważne było ukazywanie istoty ludzkiego działania w jednej scenie oraz teatralizacja przedstawień – przedstawienia statyczne i dynamiczne. Podczas wykładu dr hab. Kalina Wojciechowska pokazuje, jak ta teoria została przeniesiona na obrazy Guercina, które przedstawiają kobiety, bohaterki biblijne. *** Dr hab. Kalina Wojciechowska – polska teolożka i biblistka ewangelicka, pracowniczka naukowo-dydaktyczna Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie oraz wykładowczyni Ewangelikalnej Wyższej Szkoły Teologicznej we Wrocławiu. Absolwentka Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej z 1997 r., studiowała również w Instytucie Filologii Klasycznej Uniwersytetu Warszawskiego oraz na Ewangelickim Fakultecie Teologicznym (Evangelisch – Theologische Fakultät) Uniwersytetu Fryderyka Wilhelma w Bonn. W 1999 r. obroniła w ChAT pracę doktorską z zakresu biblistyki, a w 2008 r. uzyskała stopień doktora habilitowanego nauk teologicznych w zakresie teologii biblijnej. Od 1999 r. adiunkt, a od 2008 r. profesor nadzwyczajny w katedrze Wiedzy Nowotestamentowej i Języka Greckiego ChAT. W 2011 roku została wybrana na członka Komitetu Nauk Teologicznych Polskiej Akademii Nauk. Od 2012 roku jest członkinią Zespołu Języka Religijnego Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN. Muzeum Narodowe w Warszawie od 20 września 2013 do 2 lutego 2014 roku prezentowało wystawę dzieł Guercina, jednego z najwybitniejszych malarzy włoskiego baroku. Wśród eksponowanych płócien znalazły się najsłynniejsze kompozycje pochodzące z kolekcji włoskich – pinakoteki oraz kościołów i pałaców Cento, rodzinnego miasta malarza, a także ze zbiorów słynnej rzymskiej Galleria Nazionale d’Arte Antica di Palazzo Barberini (Galerii Barberinich). Publiczność miała wyjątkową okazję zobaczyć jedno z najbardziej intrygujących i zagadkowych dzieł w historii nowożytnego malarstwa Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/ #muzeumnarodowe #sztuka #kultura #guercino #barok #malarstwo

Debata Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia zorganizowana 18 lutego 2015 r. w Centrum Konferencyjnym Zielna w Warszawie [1h56min] - język rosyjski https://wszechnica.org.pl/wyklad/debata-rosja-ukraina-jak-budowac-mosty/ Debata "Rosja - Ukraina. Jak budować mosty?" zorganizowana przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia, której gośćmi byli: Ajder Mużdabajew, zastępca zastępca redaktora naczelnego dziennika „Moskiewski Komsomolec” i Witalij Portnikow, ukraiński dziennikarz i publicysta. Debatę poprowadził Łukasz Adamski z Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia. Tematem spotkania był stan relacji społecznych miedzy Ukraińcami a Rosjanami w obliczu obecnie toczącego się konfliktu. Czy i jak wojna zmieniła stan relacji zwykłych obywateli? Czy obecnie możliwa jest jakakolwiek forma dialogu między narodami. Czy w ogóle jest pożądana? Jaką rolę mogą pełnić Polacy w dialogu rosyjsko-ukraińskim, czy mają doświadczenie, którym mogą się podzielić? Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/ #rosja #polska #ukraina #politykazagraniczna

Debata Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia zorganizowana 18 lutego 2015 r. w Centrum Konferencyjnym Zielna w Warszawie [1h56min] https://wszechnica.org.pl/wyklad/debata-rosja-ukraina-jak-budowac-mosty/ Debata "Rosja - Ukraina. Jak budować mosty?" zorganizowana przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia, której gośćmi byli: Ajder Mużdabajew, zastępca zastępca redaktora naczelnego dziennika „Moskiewski Komsomolec” i Witalij Portnikow, ukraiński dziennikarz i publicysta. Debatę poprowadził Łukasz Adamski z Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia. Tematem spotkania był stan relacji społecznych miedzy Ukraińcami a Rosjanami w obliczu obecnie toczącego się konfliktu. Czy i jak wojna zmieniła stan relacji zwykłych obywateli? Czy obecnie możliwa jest jakakolwiek forma dialogu między narodami. Czy w ogóle jest pożądana? Jaką rolę mogą pełnić Polacy w dialogu rosyjsko-ukraińskim, czy mają doświadczenie, którym mogą się podzielić? Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/ #rosja #polska #ukraina #politykazagraniczna

Wystąpienie Kazimierza Wyczarskiego, Prezesa Towarzystwa Przyjaciół Markowej. Konferencja „Dziedzictwo kulturowe wsi podkarpackiej i małopolskiej", panel "Nowe życie pod starymi dachami". Bóbrka, 10-11 października 2014 r. https://wszechnica.org.pl/wyklad/skansen-zagroda-muzeum-towarzystwa-przyjaciol-markowej/ W roku 1979 powołano do życia Towarzystwo Przyjaciół Markowej. Nadrzędną ideą działalności Stowarzyszenia stało się udokumentowanie przeszłości rodzinnej wsi, a cel postanowiono zrealizować przez zachowanie dla potomnych tradycyjnej zagrody chłopskiej. Grupa działaczy społecznych na czele z ówczesnym prezesem Tadeuszem Rutem, własnymi siłami, przy niewielkim wsparciu merytorycznym doprowadziła w roku 1985 do udostępnienia dla społeczeństwa Zagrody - Muzeum złożonej z chałupy, stajni i wiatraka. To niewielkie muzeum na wolnym powietrzu w założeniu miało reprezentować dawne życie markowian na przełomie XIX i XX wieku, kiedy można jeszcze było mówić o tradycyjnej kulturze ludowej na wsi galicyjskiej. Koncepcja ochrony ludowej architektury z powodzeniem została poszerzona o ratowanie kultury materialnej i dokumentowanie przejawów kultury duchowej, obrzędowości i wiejskiej religijności. Efektem tych prac stały się wystawy tematyczne prezentujące markowskie rzemiosło i strój ludowy. (...) Z czasem na 34 arowej działce podarowanej Towarzystwu przez Urząd Gminy w Markowej zajęła miejsce stodoła, a w 1995 roku sołek - spichlerz na zboże. W drugiej połowie lat osiemdziesiątych przeniesiono na teren skansenu chałupę biedniacką z chlewikiem. W latach 1999 i 2002 dotychczasowa powierzchnia została powiększona o dodatkowe 11 arów. Na niej zrekonstruowano w roku 2000 kuźnię zrębową oraz postawiono stodołę dla ekspozycji sprzętu żniwnego. Ostatnim obiektem translokowanym na teren muzeum jest drewniany budynek szkoły ludowej. (...) Markowski skansen to muzeum wsi uwzględniające zabudowę i układ przestrzenny charakterystyczny dla tego terenu i typu osadnictwa w rejonie łańcucko-przeworskim. Prezentowane obiekty w sposób wierny odtwarzają układ zagrody kmiecej znamienny dla tej grupy społecznej na terenie Markowej. Ograniczona powierzchnia ekspozycyjna sprawiła, że usytuowanie budynków biedniackich z konieczności nastąpiło w bezpośredniej bliskości zabudowań kmiecych. W ogólnej ocenie zwiedzającego najważniejszy jest fakt lokalizowania w obrębie Muzeum zagród reprezentujących dwie skrajne grupy społeczne: bogaczy i biedaków. Zamiarem Towarzystwa jest utrzymanie i pielęgnacja dotychczasowego dorobku oraz stałe poszerzanie muzealnej ekspozycji o nowe nabytki ludowego budownictwa. Okazję ku temu czynią wyjątkowo w skali polskiej zachowane na terenie Markowej budowle przysłupowe. (...) W efekcie markowski skansen ma szansę stać się pierwszym i jedynym muzeum budownictwa przysłupowego w Europie. Źródło: Jacek Tejchma „ Wstęp" (fragmenty) do publikacji "Muzeum wsi Markowa", www.ckgm.pl Więcej na www.skansen-markowa.pl https://pl-pl.facebook.com/Skansen.Markowa Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/ #skansen #markowa #zabytki #dziedzictwokulturowe #dziedzictwo #kultura #muzeum

O ratowaniu dwóch zabytków: synagogi oraz cerkwi opowidział Tomasz Roga z Urzędu Miasta i Gminy Cieszanów. Konferencja „Dziedzictwo kulturowe wsi podkarpackiej i małopolskiej", Bóbrka, 10-11 października 2014 r. https://wszechnica.org.pl/wyklad/prace-konserwatorskie-przy-obiektach-sakralnych-w-cieszanowie-cerkiew-i-synagoga/ Synagoga w Cieszanowie jest jedną z trzech zachowanych żydowskich świątyń w powiecie lubaczowskim. Pozostałe znajdują się w Starym Dzikowie i Wielkich Oczach. Wybudowano ją z cegły w 1889 r. Władze gminy postanowiły wyremontować obiekt. Cieszanowski zabytek niszczał już podczas I wojny światowej za sprawą rosyjskich wojsk. Odbudowano go dzięki zaangażowaniu miejscowej gminy żydowskiej. Podczas II wojny światowej Niemcy ograbili i sprofanowali świątynię, a wokół niej utworzyli obóz pracy dla Żydów. Po wojnie obiekt zamieniono na magazyn. Było to początek postępującej dewastacji budynku. Gmina Cieszanów przejęła synagogę od państwa w 1990 roku, i niedawno zaangażowała się w jej remont. Dzięki wsparciu wojewody i podkarpackiego konserwatora zabytków odbudowano strop, a całość pokryto nowym dachem. Docelowo powstanie w niej dom kultury lub dom seniora. W ten sposób gmina chce wyjść naprzeciw starszemu społeczeństwu. Drugi zabytek ratowany w gminie Cieszanów to cerkiew św. Jerzego – murowana filialna świątynia greckokatolicka, wzniesiona w 1900 roku. Należała do greckokatolickiej parafii w Nowym Siole. Wewnątrz cerkwi (obecnie nie używanej) znajduje się cenna polichromia autorstwa kamieniarza Grzegorza Kuźniewicza, który urodził się w 1871 r. w Starym Bruśnie, a swój wielki talent rozwijał na studiach we Lwowie i we Włoszech, na które otrzymał stypendium państwowe. Tomasz Roga z Urzędu Miasta i Gminy Cieszanów przyznał, że dzięki opiece kilku rodzin z Cieszanowa wnętrze cerkwi nie zostało zniszczone lub zrabowane i do dziś można podziwiać niektóre z zabytków w jej wnętrzu. Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/ #dziedzictwo #dziedzictwokulturowe #kultura #cieszanów #bóbrka #synagoga #cerkiew #zabytki

Rozmowa Klary Maleckiej z Tomaszem Chmarzyńskim, sołtysem Lipienka w ramach cyklu #rozmowyWszechnicy [10 maja 2024 r.] https://wszechnica.org.pl/wyklad/lipienek/ "Każda wieś ma swój ciekawy budynek, drzewo..." mówi Tomasz Chmarzyński, sołtys Lipienka w województwie Kujawsko-Pomorskim. Lipienek ma poniatówki, które są dziedzictwem reformy rolnej realizowanej w II Rzeczpospolitej. Poniatówki to osady, które powstawały we wsiach Wielkopolski i Pomorza w latach 30-tych XX stulecia w ramach parcelacji majątków ziemskich. Osadnicy pochodzili z przeludnionych terenów Polski. Tomasz Chmarzyński opowie o Lipienku i lokalnej historii tego projektu, zainicjowanego przez ówczesnego ministra rolnictwa Juliusza Poniatowskiego. Rozmowę poprowadzi Klara Malecka z Fundacji Wspomagania Wsi Tomasz Chmarzyński - sołtys Lipienka w gminie Lisewo Jeśli chcesz wspierać Wszechnicę w dalszym tworzeniu treści, organizowaniu kolejnych #rozmówWszechnicy, możesz: 1. Zostać Patronem Wszechnicy FWW w serwisie https://patronite.pl/wszechnicafww Przez portal Patronite możesz wesprzeć tworzenie cyklu #rozmowyWszechnicy nie tylko dobrym słowem, ale i finansowo. Będąc Patronką/Patronem wpłacasz regularne, comiesięczne kwoty na konto Wszechnicy, a my dzięki Twojemu wsparciu możemy dalej rozwijać naszą działalność. W ramach podziękowania mamy dla Was drobne nagrody. 2. Możesz wspierać nas, robiąc zakupy za pomocą serwisu Fanimani.pl - https://tiny.pl/wkwpk Jeżeli robisz zakupy w internecie, możesz nas bezpłatnie wspierać. Z każdego Twojego zakupu średnio 2,5% jego wartości trafi do Wszechnicy, jeśli zaczniesz korzystać z serwisu FaniMani.pl Ty nic nie dopłacasz! 3. Możesz przekazać nam darowiznę na cele statutowe tradycyjnym przelewem Darowizny dla Fundacji Wspomagania Wsi można przekazywać na konto nr: 33 1600 1462 1808 7033 4000 0001 Fundacja Wspomagania Wsi Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/

Na cmentarzu czujesz, że żyjesz! - takie hasło przyświeca Stowarzyszeniu Magurycz. Wystapienie Szymona Modrzejewskiego. Konferencja „Dziedzictwo kulturowe wsi podkarpackiej i małopolskiej", panel "Nowe życie pod starymi dachami". Bóbrka, 10-11 października 2014 r. https://wszechnica.org.pl/wyklad/o-28-latach-dzialalnosci-remontowej-stowarzyszenia-magurycz-na-cmentarzach-malopolski-i-podkarpacia/ Historia Magurycza sięga roku 1986, kiedy Szymon Modrzejewski zaczął zajmować się greckokatolickim cmentarzem w Berehach Górnych (Bieszczady). Rok później Stanisław Kryciński zorganizował pierwszy obóz remontowy na cmentarzach w Bystrem i Michniowcu. Źródłem tego pomysłu była Akcja Opis trwająca od końca lat siedemdziesiątych, której celem było uchwycenie przeszłości w każdej dostępnej jeszcze formie. W pierwszym obozie założyciel "Magurycza", Szymon Modrzejewski, wziął udział jako uczestnik. Przedsięwzięcie to nosiło nazwę "Nadsanie" i było częścią działań Społecznej Komisji Opieki nad Zabytkami Sztuki Cerkiewnej przy Towarzystwie Opieki nad Zabytkami (rozwiązanej w 1999 roku), w której zarządzie obaj wymienieni zasiadali przez 10 lat. Od roku 1988 do 1996 Stanisław Kryciński i Szymon Modrzejewski organizowali obozy wspólnie. Od roku 1997 Szymon Modrzejewski prowadzi działalność samodzielnie ("Nadsanie" przestało istnieć). Cele przedsięwzięcia pozostały takie same i noszą nazwę obozów - warsztatów, do 2007 roku Nieformalnej Grupy Kamieniarzy "Magurycz", działającej głównie pod auspicjami Towarzystwa Karpackiego, od 2007 roku Stowarzyszenia Magurycz. Celem działalności Stowarzyszenia Magurycz jest ratowanie, inwentaryzacja i dokumentacja sztuki sepulkralnej, krzyży i kapliczek przydrożnych oraz wszelkich obiektów sztuki cerkiewnej pozostających bez opieki (chrzcielnic, krzyży ze zwieńczeń nie istniejących cerkwi, kostnic, kaplic, archiwaliów) na terenach zamieszkiwanych pierwotnie głównie przez Bojków i Łemków, ale także Żydów, Polaków, Cyganów i Niemców. Zachowanie tych elementów krajobrazu ma wpływ na współczesne postrzeganie regionu jako miejsca, w którym jeszcze nie tak dawno współistniały różne kultury i religie. Ich dzisiejszy stan zachowania pozostawia wiele do życzenia. Zdecydowana większość obiektów, która jest przedmiotem zainteresowania stowarzyszenia, została celowo zdewastowana. Kilkunastoletnie doświadczenie Magurycza wskazuje, że przywracanie dawnej świetności tym obiektom (tworzenie optymalnych warunków ekspozycji) ma istotny wpływ na możliwość ich zachowania, a tym samym kształtowanie postaw dalekich od nienawiści, ksenofobii czy zwyczajnego niezrozumienia, o krajobrazie kulturowym nie wspominając. Zazwyczaj Magurycz zajmuje się pozbawionymi opiekunów cmentarzami w nieistniejących już wsiach, wychodząc z założenia, że szanse na to, że ktokolwiek inny się nimi zajmie są znikome. Idea pracy na cmentarzach jest apolityczna, nie służy żadnej instytucji, kultowi, nie propaguje żadnej wizji historii, nie wynika też z inspiracji religijnej, a odwołuje się do wrażliwości i potrzeby służenia. Prace wykonywane podczas obozu mają charakter społeczny. Przyczyniają się one do rozwoju wrażliwości na sztukę mniejszości narodowych zarówno uczestników obozu, jak i społeczności obecnie zamieszkujących te tereny. Sprzyjają także szeroko pojętej tolerancji, bezinteresowności i zachowaniu cząstki ginącego krajobrazu kulturowego. Dokonania Grupy Kamieniarzy Magurycz nie pozostają bez echa wśród lokalnych społeczności. Wskazane konteksty nie są motywem działania grupy, a rodzą się samoistnie. Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/ #dziedzictwo #kultura #dziedzictwokulturowe #cmentarze #zabytki #kapliczki #magurycz

Dr Olga Solarz ze Stowarzyszenia Magurycz opowiada o odkrywaniu historii nieistniejącej już wsi Brusno, słynącej z kamieniarstwa. Konferencja „Dziedzictwo kulturowe wsi podkarpackiej i małopolskiej". Bóbrka, 11-12 października 2014 r. https://wszechnica.org.pl/wyklad/przywracanie-pamieci-w-najwiekszym-w-przedwojennej-polsce-osrodku-kamieniarki-ludowej-w-nieistniejacej-wsi-brusno-stare/ Ośrodek kamieniarski w Bruśnie obejmował nieistniejącą już dziś wieś Stare Brusno, która spalona została 21 września 1945 r. Część mieszkańców wysiedlono do ZSRR, a pozostałą część w 1947 r. podczas akcji "Wisła". Obecnie teren dawnej wsi porastają lasy i pola. W lesie znajduje się także stary bruśnieński cmentarz oraz miejsce po cerkwi. W przedwojennej Polsce Brusno było największym ośrodkiem kamieniarkskim w Polsce. Piękne dzieła bruśnieńkich kamieniarzy podziwiać można na starym cmentarzu (który niestety coraz częściej pada ofiarą rabunku). Olga Solarz ze Stowarzyszenia Magurycz przez wiele miesięcy badała i dociekała powojennych losów kamieniarzy z Brusna ale także przedwojennych historii ich rodzin. Odnalazła liczne archiwalne, nigdy nigdzie nie publikowane fotografie, wspomnienia kamieniarzy i ich rodzin, a nawet unikatowe szkice nagrobków czynione ich rękoma. W styczniu tego roku nakładem Stowarzyszenia Magurycz powstała publikacja „Brusno – (nie)istnienie w kamieniu”. Spis treści: Olga Solarz – „Losy wykute w kamieniach. Historie niektórych rodzin kamieniarskich ze Starego i Nowego Brusna”; Filip Modrzejewski – „Wiejskie cmentarze, podobne litery, galernicy cyrylicy”; Damian Nowak – „Hier ruht in Gott. Cmentarze osadników józefińskich na Lubaczowszczyźnie”; Mariusz Koper – „Inskrypcje nagrobne na cmentarzach greckokatolickich ziemi tomaszowskiej i lubaczowskiej”; Agnieszka Szokaluk-Gorczyca – „Nagrobki bruśnieńskie na terenie byłego zaboru rosyjskiego”; Szymon Modrzejewski – „Rzut oka na upamiętnienia roku 1848 na Roztoczu Wschodnim i w innych rejonach Galicji + fotografie (z opisem) 27 upamiętnień z Galicji (w tym 18 z Roztocza)”. Najważniejszy jest artykuł pierwszy – w nim zdjęcia kamieniarzy ze Starego Brusna, także przy pracy z lat 30. ale i 70. (sic!) XX w., zdjęcie cerkwi, zdjęcia szkiców nagrobków autorstwa Iwana Kuznewycza. Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/ #brusno #kamieniarstwo #wieś #polskawieś #historia #magurycz #dziedzictwo #podkarpacie