Olga Drenda: Wspólnota śmiechu. O wywrotowej sile humoru i ciemnych stronach żartu

Czy istnieje przepis na Nagrodę Nobla (i za co się ją otrzymuje)? Czym jest literatura środka? I jaką wizję literatury ma Olga Tokarczuk? Tym razem opowiadam Wam o polskiej noblistce z 2018 roku, przyglądając się kolejnym etapom jej twórczości - szczytowych latach 90./00., prywatnych i lokalnych mitach lat 10. oraz gatunkowych rozszczelnieniach po Noblu i manifeście zawartym w "Czułym narratorze". - Co pisarce wychodzi najlepiej, a co nie wypada najzręczniej? - W jaki sposób odbywało się orientalizowanie Europy Wschodniej? - Skąd wzięły się zarzuty o zawłaszczenie kulturowe? - I dlaczego adaptacja powieści Olgi Tokarczuk ("Pokot", reż. A. Holland) ociera się o kicz i osłabia wydźwięk książki? I jak zwykle - ale nie tylko :) Odcinek podcastu powstał po prelekcji wygłoszonej w ramach działalności stowarzyszenia Local Girls Movement, w związku z realizacją projektu „Art, woman, changes”, dofinansowanego ze środków budżetowych miasta Poznania. #poznanwspiera ___ Moja audycja powstaje dzięki Wam - Jeśli masz ochotę wesprzeć moją pracę, możesz zdecydować się na dowolną wpłatę w serwisie Patronite i dołączyć do naszej społeczności https://patronite.pl/raportzliteratury

Czym jest kolektywna autobiografia? I dlaczego tak trudno jednoznacznie przypisać twórczość francuskiej noblistki, Annie Ernaux, do radykalnego feminizmu? A w końcu - jak rysuje się tradycja współczesnych opowieści autobiogaficznych? Posłuchajcie o odkrywaniu korzeni osobistej pamięci i jej powiązaniach z szerszymi strukturami społecznymi. O czym jeszcze usłyszycie tym razem? klasa a płeć, czyli co napędza pisanie w tym gatunku? wielka historia w oczach jednostki - o spleceniu publicznego i prywatnego i fenomenie "Lat" wolności Maja 1968 roku i nowe pęknięciach społeczne życie w czyjejś biografii, czyli odnajdowanie się w śmierci najbliższych doświadczenia graniczne, czyli jak pamiętamy traumy ciała i czy kiedykolwiek jesteśmy w stanie się z nimi w pełni zmierzyć? nowy bowaryzm autobiografie a problem prawdy i etyki Pierre Bourdieu i telegraficzny skrót podstaw socjologii literatury :) Odcinek podcastu powstał po prelekcji wygłoszonej w ramach działalności stowarzyszenia Local Girls Movement, w związku z realizacją projektu „Art, woman, changes”, dofinansowanego ze środków budżetowych miasta Poznania. #poznanwspiera

Jakie miejsce we współczesnych społeczeństwach zajmuje dzisiaj starość? Czy awans społeczny i intelektualny wiąże się wyłącznie z ruchem w górę? Kiedy konsekwencją awansu jest alienacja i zerwanie związków rodzinnych? Sądzę, bez kokietowania, że to jedna z najważniejszych rozmów, które do tej pory ukazały się w Raporcie. Razem z dr Pauliną Małochleb rozmawiamy o narracjach o awansie: najnowszym eseju Didiera Eribona "Życie, starość i śmierć kobiety z ludu" (tłum. J. Giszczak) oraz "Hance. Opowieści o awansie" Macieja Jakubowiaka. Mówimy o: - odrywaniu się języka teorii od codziennego doświadczenia i o tym, kiedy humanistyka ponosi fiasko - męskich autofikcjach i problemach na linii matka-syn - lewicowym poszukiwaniu korzeni - mechanizmach awansu i płynących z nich wykluczeniach - nieodpłatnej pracy opiekuńczej kobiet i postulatach troski. Bardzo zachęcam Was do odsłuchania najnowszego odcinka i włączenia się do ledwie rozpoczętej przez nas dyskusji. ___ Moja audycja powstaje dzięki Wam - Jeśli masz ochotę wesprzeć moją pracę, możesz zdecydować się na dowolną wpłatę w serwisie Patronite i dołączyć do naszej społeczności https://patronite.pl/raportzliteratury

W jaki sposób odzyskać herstorię? Jak poradzić sobie z białymi plamami w biografiach, których nie da się już uzupełnić? Razem z Klaudią Hartung-Wójciak oraz Barbarą Piórkowską rozmawiamy o twórczym dotwarzaniu. O czym mówimy? Lista poniżej: Czym różnią się historyczne narracje męskocentryczne i performatywne próby herstoryczne?  Zwrot ku relacyjności i małym narracjom Kobiece niedoreprezentowanie i narracje o wyczerpania - i co z tym zrobić? Dlaczego gdańszczanie w XIX wieku hodowali ananasy? W jaki sposób upamiętniać kobiety? Czyli stanowcze "dziękuję" pomnikom i tablicom And last but not least - czym jest performans haptyczny? Tym razem, z okazji spotkania performatywnego "Serce pochłania mi tajfun języków miłości", czyli rzeczywistego podwieczorka typu 5 o'clock na Długiej 35 w Gdańsku Mieście Literatury (8. czerwca) na podstawie życia i twórczości Johanny Schopenhauer, Luise Gottsched, Therese Focking, Marie Sansgêne i sióstr Breyne - rozmawiamy o pamięci, skandalach, wielkich przyrodniczkach, pisarkach, filozofkach i organizatorkach salonów literackich. Wielkich, po których zostały tylko ledwie wyraźne ślady. Odcinek powstał we współpracy z projektem Gdańsk Miasto Literatury i jest również zaproszeniem na nadchodzącą premierę performatywnego czytania -spektaklu ⁠"Serce pochłania mi tajfun języków miłości"

Czy pani Bovary to Flaubert? I czym jest dziś nowy bowaryzm? Razem z prof. Piotrem Śniedziewskim, literaturoznawcą, tłumaczem, specjalistą od literatury XIX wieku rozmawiamy o niezwykle silnej mocy rażenia pewnego arcydzieła: "Pani Bovary" Gustave'a Flauberta. O czym posłuchacie tym razem? Męskie oko o kobiecej perspektywie, czyli o pożądaniu, nudzie i marzeniu oraz pytaniu, czy mężczyzna może opisać kobiece doświadczenie? Powieść bez pręgierza, czyli literacki proces sądowy przeciw obrazie moralności: czyli co się stanie, gdy powieść nie oskarża kobiety? Studium melancholii i apologia nudy: czyli o dwóch możliwych biegunach nowoczesności. Jak zamienić najbanalniejszy temat w światowe arcydzieło? Czyli o wewnętrznej sile stylu. Od Flauberta do współczesnych autofikcji i ciągów dalszych: francuskie narracje emancypacyjne - od Annie Ernaux przez Didiera Eribona i Eduarda Louisa Wszyscyśmy z Emmy, czyli nowy bowaryzm dnia najnowszego - o zmediatyzowanym doświadczania świata: social media i pokolenie Facebooka Co uwiera w wychodzeniu z pochodzenia? Czyli historie o awansie społecznym i fiasku  𝐌𝐢𝐧𝐢𝐜𝐲𝐤𝐥 𝐊𝐀𝐍𝐎𝐍 𝐎𝐃 𝐍𝐎𝐖𝐀 𝐱 Raport z Literatury :) Odcinek powstał w ramach partnerstwa z poznańskim Festiwalem Fabuły, nad którym objęłam również matronat. 👉21.05 g. 13 FF 2024 | KANON OD NOWA „Wariacje na temat Pani Bovary Gustave’a Flauberta

Jakie recepty na przyszłość zostawiła nam Ursula LeGuin? Która forma wspólnotowości jest najmniej krzywdząca? I co z nadzieją? Razem z profesor Agnieszką Gajewską (UAM) rozmawiamy o twórczości i wizjach Ursuli Le Guin - pisarką już dla wielu po prostu ikoniczną. O czym dyskutujemy? Dlaczego Le Guin postawiła na fantasy? Jaką funkcję społeczną pełni science ficiton? Lektury z końca świata, czyli dokąd doprowadzi nas dalsza degradacja środowiska? Le Guin - Morrison - Atwood - czyli co łączy trójkę pisarek? Obsesja mapy vs jej brak - co różni Gwiezdne Wojny od światów Le Guin? Kolejna trójka i LeGuin, czyli pomiędzy Borgesem - Lemem - Dickiem: wielką czwórcą sci-fi&fantasy Co jest w stanie wykoleić i definitywnie wywrócić stosunki społeczne? I co, gdyby człowiek miał ruję? O formach zrzeszania się, tożsamości płciowej, taoizmie, anarchii i komunizmie. Ale jak zwykle - nie tylko :) 𝐌𝐢𝐧𝐢𝐜𝐲𝐤𝐥 𝐊𝐀𝐍𝐎𝐍 𝐎𝐃 𝐍𝐎𝐖𝐀 𝐱 Raport z Literatury :) Odcinek powstał w ramach partnerstwa z poznańskim Festiwalem Fabuły, nad którym objęłam również matronat. 👉22.05 g. 13 FF 2024 | A. Gajewska: „Przyszłe wspólnoty, czyli recepty Ursuli K. Le Guin na żałobę klimatyczną"

Co tak naprawdę wiemy o współczesnym dramatopisarstwie? Ja - niezbyt wiele. Dlatego razem z profesorem Piotrem Dobrowolskim (UAM) rozmawiamy o sprawach zupełnie podstawowych i tych, które wcale nie są intuicyjne. Stąd i lista wielu pytań, które w finale złożyły się na dyskuję o problemach, potrzebach i kondycji dramatopisania - wypchniętego z literatury, wepchniętego do teatru; nadającego z ziemi niczyjej. Jak traktować dramat? Czy istnieje poza sceną? Czyli słów kilka o teatralnej teorii dramatu Kto dziś zajmuje się dramatem? I dlaczego to decyzja polityczna? Kim jest dramaturg, a kim dramatopisarz? Dramat vs narracja - czym się różnią? Jak rozkładają punkty ciężkości? I czym jest węzeł dramatyczny? Czy spektakl teatralny musi mieć za podstawę tekst dramatyczny? Czy da się wyobrazić szeroko zakrojone protesty w obronie wolności sztuki bez teatru? Wydawcy a dramat, czyli krótka historia "Żywota Hersha Libkina" Ishbel Szatrawskiej oraz Wydawnictwa Cyranka I co zrobić z nagrodami? Wydzielać nowe kategorie w nagrodach literackich czy fundować nagrody osobne, tylko i wyłącznie dla dramatu? Mówimy nie tylko o tematach, wokół których krąży współczesne dramatopisarstwo, ale podążamy również śladem tropów - jednym z nich jest „Muzykant” Charlesa Reznikoffa, czyli powieść, która krzyczy dramatem i pozostaje łudząco bliska wyobraźnią książce Ishbel Szatrawskiej. Rozmawiamy o niezwykłych tekstach Anny Wakulik, które z precyzją ostrza noża odnoszą się do polskiej tożsamości, a także o wyczulonej na detal twórczości Maliny Prześlugi-Delimaty. A poza tym, wpadamy w błędne koło paradoksu - dlaczego dziś możemy wyliczyć na palcach jednej ręki współczesne dramaty, które przebiły się do świadomości czytelniczej? Czyli fakty, ludzie, pieniądze i lista autorów i autorek, którym warto poświęcić więcej uwagi. 𝐌𝐢𝐧𝐢𝐜𝐲𝐤𝐥 𝐊𝐀𝐍𝐎𝐍 𝐎𝐃 𝐍𝐎𝐖𝐀 𝐱 Raport z Literatury :) Odcinek powstał w ramach partnerstwa z poznańskim Festiwalem Fabuły, nad którym objęłam również matronat. Zapraszamy serdecznie na spotkanie 👉23.05 g. 18:30 FF 2024 | DRAMAT TO NIE LITERATURA? Malina Prześluga, Ishbel Szatrawska, Anna Wakulik; prowadzenie: Piotr Dobrowolski

W jaki sposób przejąć moment, w którym kończy się język?Kim lub czym jest współczesny wampir? I jak czytać dziś myśl ostatniej wielkiej humanistki, Marii Janion? Na te i inne pytanie próbujemy odpowiedzieć z Agnieszką Wolny-Hamkało, poetką, autorką powieści i sztuk teatralnych, członkinią zespołu badawczego Archiwum Kobiet IBL PAN. O czym rozmawiamy? Czym jest kamp? I dlaczego pojawia się w pracach i myśli Marii Janion? Wampiryczne AI i wampiryczny kapitalizm, czyli o zasysaniu zasobów, żywieniu się myślą Między sobowtórem i wampirem, czyli o dwóch figurach psychoanalizy, atawistycznym lęku i strachem przed cieniem i zatartą granicą Próbujemy odpowiedzieć na pytanie o to, czego się boimy? I czym jest abiekt?  A w końcu dyskutujemy o Wielkich Wampirach: Marii Janion, Andrzeju Żuławskim oraz mobbingu - czyli o etyce, problematycznym dziedzictwie Wielkich Mistrzów, Wielkich Mistrzyń i (wampirycznych), przekraczaniu granic drugiego człowieka konsekwencjach tych działań dla sztuki&nauki Odcinek powstał we współpracy z projektem Gdańsk Miasto Literatury i jest również zaproszeniem na nadchodzącą premierę performatywnego czytania -spektaklu ⁠Niech zmarli nie czują urazy. Janion / Żuławski⁠. Agnieszka Wolny-Hamkało: ur. w 1979 poetka, autorka powieści i sztuk teatralnych. Ostatnio wydała „Wiersze o pojęciach”. Autorka antologii opowiadań, kuratorka Międzynarodowego Festiwalu Opowiadania. Nominowana do Nagrody Literackiej Gdynia za „Spamy miłosne”, laureatka nagrody PS IBBY za „Lato Adeli” (Książka Roku 2019). Nominowana do nagrody Literacka Podróż Hestii za powieść „Po śladach”. Redaktorka czeskich „Sąsiadek”. Tłumaczka ukraińskiej poetki Hanny Osadko (wyd. Pogranicze). Redaktorka i współzałożycielka społeczno-poetyckiego pisma „Zakład”. Redaktorka„Notatnika Literackiego”. Jej sztuki były wystawiane m.in. w Teatrze Polskim, Teatrze Dramatycznymim. Szaniawskiego, Teatrze Dramatycznym w Warszawie, Teatrze Muzycznym Capitol, TeatrzeGrotowskiego (w ramach MFO). „Dzień dobry wszyscy umrzemy” zekranizowano w cyklu Teatroteka. Doktorantka IBL PAN. Członkini zespołu badawczego Archiwum Kobiet IBL PAN. Od trzech lat prowadzi interdyscyplinarne seminaria humanistyczne we Wrocławiu. Naukowo zajmuje się kampem w nowej poezji polskiej.

Wydawcy jej nienawidzą [zobacz memy] Tym razem, z Olgą Drendą, rozmawiamy o stereotypach i granicach: bo czy rzeczywiście „wielka” literatura rodzi się tylko z traumy? I czy żartować można ze wszystkiego? No i jak wyglądałby kanon śmiesznej kultury?  A poza tym: Dyskutujemy o bardzo długiej europejskiej tradycji humoru, terapeutycznym działaniu żartu i wyścigu państw o palmę narzekackiego pierwszeństwa.  Zadajemy sobie pytanie, dlaczego tak bardzo potrzebujemy dziś błaznów? Czyli o balansującym na granicy norm społecznych tricksterze, Stonodze i Testovironie.   Kiedy śmiech staje się etycznie podejrzany? I dlaczego buduje nas cudza krzywda? Mówimy o patostreamach, Krzysztofie Kononowiczu i najczarniejszym żarcie, który wyzwala najniższe instynkty. Skoro humor bada granice i normy, to jak zmieniliśmy się jako społeczeństwo w ciągu ostatnich 15. lat? Tysiące twarzy, setki miraży, czyli różne oblicza i rodowody śmiechu: o absurdzie, surrealizmie, nostalgii, ironii, cynizmie. No i last, but not least, o krzepiącym humorze jako strategii oporu.

TOVE JANSSON WHO? Nie tylko Muminki. Czyli jak zostać artystką i zamienić życie w sztukę. Choć Jansson była Finką, pisała głównie po szwedzku. Jej życie rozciągało się niemal na cały XX wiek - od zawieruch wojennych, prez depenalizację homoseksualizmu (1971) niemalże po legalizację związków partnerskich na północy Europy. Była skrupulatna i uważna na detale - jej notatki i zeszyty potrafiły w całości opisywać schemat działania maszyny, o której tylko wspomniała w tekście. Tove Jansson zaczynała jako malarka, choć pragnęła zostać rzeźbiarką. Jako nastolatka miała za sobą już pierwsze publikacje i wystawy ilustracji. Jak sztuka wpłynęła na jej późniejsze historie i postacie (bo jest o odkrywać)? II wojna światowa była dla Jansson czasem próby i inspiracji. Jej antywojenne przekonania często przewijały się w jej ilustracjach i komiksach, czyniąc z niej odważną komentatorkę polityczną. Muminki, choć na pierwszy rzut oka wydają się postaciami dla dzieci, w rzeczywistości poruszają głębokie, filozoficzne tematy i są próbą powrotu do własnego dzieciństwa. Ale Muminki to tylko etap w twórczości pisarki. Czy wiecie, że Jansson tworzyła również powieści, zbiory opowiadań, a niemal całe swoje życie zapisywała w pamiętnikach?Tove Jansson żyła również w długoletnim związku z Tuulikki Pietilä. Jej osobiste doświadczenia pozostawały nie bez znaczenia w jej twórczości - zwłaszcza w perspektywie queerowości. I jak zwykle - ale nie tylko! Moja audycja powstaje dzięki Wam - Jeśli masz ochotę wesprzeć moją pracę, możesz zdecydować się na dowolną wpłatę w serwisie Patronite i dołączyć do naszej społeczności :) https://patronite.pl/raportzliteratury