787. Globalna Europa czyli my wobec wyzwań światowych / Jerzy Marek Nowakowski i Piotr Szczepański

Wykład Elisabeth de Bièvre, Muzeum Narodowe w Warszawie, 8 września https://wszechnica.org.pl/wyklad/akt-w-miescie-niderlandy-1500-1650-wyklad-elisabeth-de-bievre/ Elisabeth de Bièvre, autorka książki "Dutch Art And Urban Cultures. 1200-1700", opisuje różnice w przedstawieniach nagości w dziełach malarskich w Harlemie, Utrechcie i Amsterdamie. Badaczka wskazuje wpływ, jaki wywarły na sztukę odmienności historyczne i kulturowe w poszczególnych ośrodkach miejskich, wynikłe z ich różnorodnego usytowania geograficznego. W trakcie swojego wykładu Elisabeth de Bièvre analizuje m.in. dzieła Jana Gossaerta ("Neptun i Amfitryda"), Anthonie van Blocklandta ("Afrodyta Rozbraja Erosa"), Abrahama Bloemaerta ("Śmierć dzieci Niobe"), Maartena van Heemskercka ("Adam i Ewa"), Cornelisa van Haarlema ("Rzeź niewiniątek"), Rembrandta ("Straż nocna", "Diana z Akteonem i Kallisto", "Danae", "Batszeba z listem króla Dawida") i Pietera Lastmana ("Zuzanna i starcy"). Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/ #sztuka #kultura #niderlandy #muzeumnarodowe #malarstwo

Wykład prof. dr. hab. Mirosława Duchowskiego. Muzeum Narodowe w Warszawie, 8 października 2015 r. https://wszechnica.org.pl/wyklad/w-przestrzeni-publicznej-czyli-gdzie-i-u-kogo/ Przestrzeń publiczna jest podstawową wartością dzisiejszej architektury. Wyznacznikiem tego, jaka ma być – mówił prof. Mirosław Duchowski, malarz i projektant przestrzeni publicznych, kierownik Ośrodka Badań Przestrzeni Publicznej, wykładowca warszawskiej ASP i Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej. Wykład profesora poświęcony temu zagadnieniu towarzyszył wystawie „Trasa Muzeum – Zalew Zegrzyński. Estrada Sztuki Nowoczesnej” w Muzeum Narodowym w Warszawie. Przestrzeń publiczna funkcjonuje w opozycji do przestrzeni prywatnej, mówił prelegent. Przestrzeń prywatna to nasze miejsce zamieszkania. Możemy ją zamknąć i wyznaczyć zasady jej naruszania. Przestrzeń publiczna jest dostępna dla wszystkich. Jest miejscem współpracy, ale też sporów, wynikających z naturalnego konfliktu interesów. Przestrzeń publiczna jest ściśle powiązana z miastem, jako skupiskiem ludzkim i przestrzenią urbanistyczną. Ma charakter w pełni demokratyczny. Artysta funkcjonuje w niej na równi z innymi ludźmi. Umieszczając w niej sztukę, musi prosić społeczeństwo o akceptację. Odróżnia to przestrzeń publiczną od galerii, gdzie artysta jest władcą. W przestrzeni publicznej społeczeństwo ma prawo zażądać usunięcia dzieła sztuki, nawet jeśli reprezentuje wysoką wartość artystyczną. Jak przypomniał profesor, stało się tak w Nowym Jorku z rzeźbą Richarda Serra, którą uznano za depresyjną. Dzieło sztuki w przestrzeni publicznej funkcjonuje na innych zasadach niż w galerii. Tam widzowie posiadają narzędzia pozwalające na odczytanie intencji artysty. W przestrzeni publicznej dzieło sztuki pełni natomiast rolę znaku orientacyjnego, niepowiązanego w powszechnej świadomości z jego pierwotnym sensem. Ludzie mogą umawiać się pod jakimś pomnikiem, nie mając wiedzy o jego treści i twórcy. Prelegent przywołał badania, według których jedynie 2 proc. warszawiaków znało intencje Joanny Rejkowskiej, która umieściła palmę na środkuronda de Gaulle’a. Organizacja przestrzeni publicznej podnosi wartość marketingową metropolii. Sztuka w przestrzeni publicznej ma zaś do odegrania istotną rolę. Podnosi jej wartość, stwarza relacje społeczne, buduje niezbędne napięcia, podkreślał profesor. Prelegent przywołał dwie pozycje bibliograficzne, które przemodelowały modernistyczne myślenie o przestrzeni publicznej. Jan Gell, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Kopenhadze, w książce „Życie między budynkami” (1971) zwrócił uwagę, że architektura powinna odpowiadać na potrzeby społeczne. Jej twórcy powinni więc prowadzić dialog ze społeczeństwem, aby zrozumieć jego potrzeby. Wielcy moderniści jak Le Corbusier czy Frank Lloyd Right również stawiali sobie za cel maksymalną funkcjonalność, ale usiłowali do niej dojsć na podstawie matematycznych wyliczeń (Le Corbusier oparł się na założeniu, że wzorcowy człowiek ma 1,80 m wzrostu!). Jak zauważyła inna autorka, amerykanka Jane Jacobs („Śmierć i życie wielkich miast Ameryki”, 1961), człowiek nie był dla nich interesujący. Na koniec swojego wykładu prelegent przypomniał historię High Line na Manhattanie. Dziewiętnastowieczna estakada linii kolejowej miała zostać rozebrana decyzją władz miasta. Aktywiści społeczni zwrócili jednak uwagę, że jest ona ostoją dzikiej roślinności i ptactwa. Udało im się przeforsować zmianę decyzji o rozbiórce, dzięki czemu bez jakiejkolwiek ingerencji w strukturę miasta udało się uzyskać dodatkowe 160 hektarów przestrzeni zielonej, którą oddano do użytku mieszkańcom. Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/ #muzeumnarodowe #sztuka #kultura #trasamz

Debata inaugurująca XIX Festiwal Nauki w Warszawie z udziałem prof. dr hab. Ireny Kotowskiej, prof. dr. hab. Marka Góry, prof. dr. hab. Tomasza Szlendaka oraz prof. dr. hab. Janusza Czapińskiego. Wstęp wygłosili prof. dr hab. Andrzej Mencwel, dr Zuzanna Toeplitz i prorektor UW prof. dr hab. Alojzy Nowak, Aula Starej Biblioteki Uniwersyteckiej, 19 września 2015 r. [2h06min] https://wszechnica.org.pl/wyklad/znikajacy-polak-debata-inaugurujaca-xix-festiwal-nauki-w-warszawie/ – Brak inwestycji w naukę to inwestycja w ignorancję – to główne hasło Festiwalu Nauki powtórzyli podczas otwarcia tegorocznej imprezy jej dyrektor dr Zuzanna Toeplitz oraz przewodniczący Rady Programowej prof. dr hab. Andrzej Mencwel. Tematem inauguracyjnej debaty festiwalowej z udziałem prof. dr. hab. Janusza Czapińskiego, prof. dr hab. Ireny Kotowskiej, prof. dr. hab. Marka Góry oraz prof. dr. hab. Marka Szlendaka były przyczyny oraz konsekwencje postępującego wyludnienia w Polsce. Zanim przystąpiono do dyskusji zgromadzonych w Auli Starej Biblioteki Uniwersyteckiej powitał prorektor Uniwersytetu Warszawskiego prof. dr hab. Alojzy Nowak. – Bardzo się cieszę i dziękuję dzisiejszym prelegentom oraz wszystkim tym z państwa, którzy przyszli, którzy zabiorą głos, którzy będą tylko słuchać, po prostu za to, że państwo tu jesteście, że interesujecie się tym, co dzieje się w nauce, że chcecie ją wspierać, rozwijać i po prostu być z nami i wymieniać poglądy. Następnie Emilia Tomalska, rzecznik prasowy PNGiG Obrót Detaliczny – sponsora głównego Festiwalu, odczytała list od prezesa Tomasz Bukowskiego skierowany do organizatorów i uczestników imprezy. Zasadniczą część debaty rozpoczął prof. Czapiński, jej pomysłodawca. Psycholog społeczny przedstawił prognozy, według których ludność Polski zmniejszy się do 2050 roku o 13 proc. Jednocześnie zmieni się na niekorzyść proporcja osób w wieku produkcyjnym do osób w wieku nieprodukcyjnym. Przy założeniu, że wskaźnik zatrudnienia będzie wynosił 70 proc. (o 10 proc. więcej niż obecnie), to na każde 100 osób w wieku produkcyjnym będzie przypadało 100 osób w wieku nieprodukcyjnym (dzieci, młodzież, emeryci) oraz 30 osób niepracujących w wieku produkcyjnym. Jako przyczynę takiego stanu rzeczy prof. Czapiński wskazał spadającą liczbę urodzeń. Pytanie postawione do prelegentów brzmiało: Co zrobić, aby Polki zaczęły rodzić więcej dzieci? Prof. Kotowska zwróciła uwagę, że problemem nie jest sama w sobie spadająca liczba ludności w Polsce. Niepokojąca jest natomiast zmiana struktury wieku wynikająca ze spadku liczby urodzeń, emigracji oraz wydłużenia życia. Kurczy się przez to liczba rąk do pracy, co jest poważnym wyzwaniem społecznym i ekonomicznym. Prof. Góra, który następnie zabrał głos, odniósł się do malejącej liczby nowych Polaków. Ekonomista zaapelował, aby szukając źródeł tego problemu, unikać prostych interpretacji ekonomicznych. Uczony wskazał, że Niemki rodzą znacznie mniej dzieci od Francuzek, choć poziom bogactwa obu państw jest podobny. Przyczyna niechęci do posiadania dzieci leży zdaniem prof. Góry w modelu kulturowym. Francuzka po urodzeniu dziecka nie jest wykluczona z aktywnego społeczeństwa, w przeciwieństwie do Niemki. Zdaniem ekonomisty model polski podobny jest do niemieckiego, stąd malejąca liczba urodzeń. Prof. Czapiński spytał, dlaczego zatem problem ten nie był widoczny w czasach komunizmu. Prof. Góra odpowiedział, że wtedy nie istniał rynek. Jego zdaniem praca nie stanowiła wówczas dla ludzi wartości, stąd nie istniała też wówczas presja na robienie kariery. Wątek ten kontynuował prof. Szlendak. Socjolog zauważył, że najwięcej dzieci przychodzi na świat w krajach o niskich rozpiętościach dochodów. Najmniej zaś w państwach o wysokich nierównościach społecznych. Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/ #festiwalnauki #polak #społeczeństwo

Wykład Magdaleny Anny Nowak i Łukasza Strzelczyka, kuratorów wystawy "Trasa Muzeum – Zalew Zegrzyński. Estrada sztuki nowoczesnej", Muzeum Narodowe w Warszawie, 10 września 2015 https://wszechnica.org.pl/wyklad/jak-sztuka-opuscila-muzeum-czyli-dzialalnosc-animatorska-mariana-bogusza/ Magdalena Anna Nowak i Łukasz Strzelczyk, kuratorzy wystawy "Trasa Muzeum – Zalew Zegrzyński. Estrada sztuki nowoczesnej", przybliżyli postać Mariana Bogusza, pomysłodawcy projektu zagospodarowania plastycznego trasy wiodącej spod głównej siedziby Muzeum Narodowego w Warszawie nad Zalew Zegrzyński. Oboje prelegenci podkreślali, że był on ważną postacią nie tylko jako autor pomysłu z 1971 roku, ale też organizator wielu innych inicjatyw artystycznych w całej Polsce. Magdalena Anna Nowak opowiedziała o początkach działalności artystycznej Mariana Bogusza. Rozpoczęła się ona w niemieckim obozie koncentracyjnym w Mauthausen, gdzie trafił jako młody chłopak. Był tam organizatorem konspiracyjnych wystaw, do których malował plakaty. Zdradził też wówczas zainteresowanie scenografią i architekturą. Kuratorka wystawy "Trasa M-Z" przybliżyła też działalność Bogusza w końcu lat 40. i 50. We wspomnieniach z tamtego okresu jest on określany jako "człowiek czołg", który potrafił wychodzić sobie pozwolenia i pieniądze na realizację swoich pomysłów. Był twórcą warszawskiego Klubu Młodych Artystów i Naukowców (1947-1949). Współorganizował I Wystawę Sztuki Nowoczesnej w Krakowie (1948-1949), gdzie dał się już poznać jako postać o znaczeniu ogólnopolskim. Magdalena Anna Nowak opowiedziała też o działalności stołecznej Grupy 55, której Bogusz był jednym z trzech współzałożycieli. Opisała także jego zaangażowanie w Klubie Krzywego Koła, gdzie prowadził galerię. Łukasz Strzelczyk kontynuował opowieść o życiu Mariana Bogusza, opisując inicjatywy, w które był zaangażowany w latach 60. i 70. Przyświecała im nie tylko idea prezentacji sztuki w przestrzeni publicznej, ale też jej artystycznego zagospodarowania. Kurator wystawy "Trasa M-Z" mówił m.in. o I Biennale Form Przestrzennych w Elblągu (1965), Sympozjum Form Przestrzennych Ustce (1972) oraz projektach Plastyka i Wisłostrada (1973) i Projekty dla Warszawy (1973). Marian Bogusz jako artysta i organizator pozostał aktywny aż do śmierci w 1980 roku. Trasa M–Z Trasa Muzeum – Zalew Zegrzyński. Estrada sztuki nowoczesnej 3 września 2015 – 18 października 2015 Projekt realizowany we współpracy Muzeum Narodowego w Warszawie ze Stowarzyszeniem Inicjatyw Twórczych „Trzecia Fala” Kuratorzy: Magdalena Nowak (MNW), Łukasz Strzelczyk (STF) Nową ekspozycją Muzeum Narodowe w Warszawie włącza się w aktualną dyskusję o roli instytucji kultury w życiu lokalnych społeczności i estetyki przestrzeni publicznej. Dokumentuje ona dzieje i założenia na poły utopijnej warszawskiej inicjatywy podjętej na fali gierkowskiego entuzjazmu w 1971 roku – „Trasy M-Z“, projektu opracowania plastycznego trasy prowadzącej spod głównej siedziby MNW nad Zalew Zegrzyński. Wystawa, przygotowana we współpracy ze Stowarzyszeniem Inicjatyw Twórczych „Trzecia Fala”, skłania również do namysłu nad uproszczonymi ocenami kulturalnego dziedzictwa PRL. Ekspozycja w MNW będzie dostępna dla publiczności od 3 września do 18 października 2015 roku. Fiat 126p dla każdej rodziny, wczasy w FWP, jeansy z Pewexu i mieszkanie w „wielkiej płycie“ (obowiązkowo z meblościanką) – oto najpopularniejsze emblematy epoki zwanej „dekadą Gierka“. Okres tak zwanego socjalizmu konsumpcyjnego, będący dziś przedmiotem dziedziczonej nostalgii z jednej strony i radykalnej demitologizacji z drugiej, pozostawił po sobie pomniki, takie jak Trasa Łazienkowska, Wisłostrada czy Dworzec Centralny. Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/ #muzeumnarodowe #muzeum #trasamz #marianbogusz

Wykład prof. Wiktora Osiatyńskiego, Kawiarnia Naukowa 1a, 10 września 2015 https://wszechnica.org.pl/wyklad/wolnosc-od-panstwa-od-innych-i-od-siebie-czy-maja-ze-soba-cos-wspolnego/ - Najlepiej wiemy, czym jest wolność, kiedy ją tracimy - powiedział prof. Wiktor Osiatyński, otwierając swój wykład w Kawiarnii Naukowej 1a. Prawnik, pisarz i wykładowca podczas swojego wystąpienia mówił o dwóch wymiarach wolnośći: społecznym i osobistym. Próbował także określić czynniki, które tę dwojako rozumianą sferę wolności mogą ograniczać. Prelegent rozpoczął swój wywód od zdefiniowania, czym według niego jest wolność. To swoboda wyboru, działania oraz realizacji celów. Na użytek swojego wystąpienia dokonał też rozgraniczenia na wolność zewnętrzną i wewnętrzną. Pierwsza z nich to wolność rozumiana w sensie społecznym - jako brak przymusu zewnętrznego. - Mamy więcej wolności w systemie, kiedy ktoś nam mówi, czego nie możemy zrobić, niż wtedy kiedy ktoś nam mówi, co mamy zrobić - stwierdził prof. Osiatyński. Wolność rozumiana w sensie społecznym wiąże się z pojęciem prawa i praw człowieka. Prawo w postaci kodeksu cywilnego i karnego określa sferę wolności wyboru i zachowania jednostki. W modelowym systemie państwo stoi na straży prawa. Aby je egzekwować, może stosować przymus. Rodzi to zagrożenie dla swobody jednostki. - Władza państwowa jest wyposażona w miecz, i tym mieczem może nawywijać - jak ujął to metaforycznie prelegent. Aby uchronić człowieka przed nadużyciami ze strony państwa, od późnego średniowiecza kształtowała się koncepcja praw jako ochrony wolności, która współcześnie przybrała formę praw człowieka - mówił prof. Osiatyński. Tak definiowane prawa opierają się na pięciu filarach: każda władza jest ograniczona (istnieją sfery, nad którymi nie panuje), rządzeni dysponują obszarem autonomiii, którego nie może naruszyć władza (ustalone formalnie, a nie np. wynikłe z tradycji religijnej), istnieją procedury ograniczające władzę oraz chroniące swobody rządzonych (dające możliwość dochodzenia swoich praw na drodze formalnej), rządzeni mają prawo podejmowania decyzji (co czyni ich obywatelami), władza ma nie tylko przywileje, ale też obowiązki wobec rządzonych (ochrona socjalna itp.). W latach 60. i 70. XX wieku do pięciu wyżej wymienionych filarów doszedł szósty - prawa przynależne są wszystkim, niezależnie od płci, rasy, wyznania itp. Było to związane z procesem dekolonizacji. Wcześniej mocarstwa kolonialne nie były zainteresowane przyznaniem jednakowych praw obywatelom metropolii i mieszkańcom kolonii. Prawa człowieka stały się odtąd elementem walki politycznej pomiędzy Zachodem a ZSRR. Prelegent zwrócił uwagę, że tak zdefiniowane prawa człowieka chroniły nas przed dyktaturą. Obecnie zagrożeniem dla wolności człowieka nie jest już przeważnie państwo, ale podmioty pozapaństwowe. Organizacje terrorystyczne, pracodawcy, monopoliści rynkowi. Państwo powinno starać się panować nad ich działalnością, ale nie robi tego, bo albo nie ma ku temu siły, albo jest z nimi powiązane. Prof. Wiktor Osiatyński podjął też problem "wolności od samego siebie", czyli wolności wewnętrznej. Odwołując sie do swoich osobistych doświadczeń z alkoholizmem, zwrócił uwagę, że człowiek może łatwo zostać zniewolony przez własne uzależnienia, popędy i emocje. Powinien nas przed nimi chronić rozum, ale wobec wymienionych zagrożeń bywa on bezsilny. Co gorsza, w przeciwieństwie do utraty wolności zewnętrznej człowiek utraty wolności wewnętrznej nie jest w stanie samodzielnie dostrzec. Może to dopiero stwierdzić, gdy zaobserwuje konsekwencje swoich działań. Prelegent zaznaczył, że odzyskanie wewnętrznej wolności jest rzeczą bardzo trudną. Wymaga ogromnej siły woli i uczciwej oceny własnych poczynań. Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/ #kawiarnianaukowa #wolność #państwo #społeczeństwo

Rozmowa Piotra Szczepańskiego z Jerzym markiem Nowakowskim w ramach cyklu #rozmowyWszechnicy [19 czerwca 2024 r.] Tym razem spróbujemy przedyskutować rezultaty trzech spotkań jakie odbyły się w ostatnich dniach. Chodzi o nieformalne spotkanie przywódców państw Unii Europejskiej, spotkanie grupy G-7 we Włoszech oraz konferencję pokojową w Szwajcarii. Przypomnijmy, tydzień temu zadaliśmy w tytule spotkania pytanie, czy Meloni z Tuskiem będą rządzić Unią Europejską, czy spotkanie w Brukseli przyniosło jakąś odpowiedź? Państwa G-7, jak się wydaje, są zdecydowane nadal wspierać Ukrainę i osłabiać Rosję, czyli Zachód nadal trwa? I w końcu Szwajcaria. Rosja i Ukraina przedstawiły swoje plany pokojowe. Udział 90 państw na 120 to raczej sukces ale... przedyskutujemy kto nie wziął udziału i kto nie podpisał komunikatu końcowego. Jeśli chcesz wspierać Wszechnicę w dalszym tworzeniu treści, organizowaniu kolejnych #rozmówWszechnicy, możesz: 1. Zostać Patronem Wszechnicy FWW w serwisie https://patronite.pl/wszechnicafww Przez portal Patronite możesz wesprzeć tworzenie cyklu #rozmowyWszechnicy nie tylko dobrym słowem, ale i finansowo. Będąc Patronką/Patronem wpłacasz regularne, comiesięczne kwoty na konto Wszechnicy, a my dzięki Twojemu wsparciu możemy dalej rozwijać naszą działalność. W ramach podziękowania mamy dla Was drobne nagrody. 2. Możesz wspierać nas, robiąc zakupy za pomocą serwisu Fanimani.pl - https://tiny.pl/wkwpk Jeżeli robisz zakupy w internecie, możesz nas bezpłatnie wspierać. Z każdego Twojego zakupu średnio 2,5% jego wartości trafi do Wszechnicy, jeśli zaczniesz korzystać z serwisu FaniMani.pl Ty nic nie dopłacasz! 3. Możesz przekazać nam darowiznę na cele statutowe tradycyjnym przelewem Darowizny dla Fundacji Wspomagania Wsi można przekazywać na konto nr: 33 1600 1462 1808 7033 4000 0001 Fundacja Wspomagania Wsi Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/ #rozmowywszechnicy #polityka #politykazagraniczna #g7

prof. dr hab. Janusz Czapiński - Wykluczenie społeczne w Polsce niejedno ma imię, Centrum prof. Bronisława Geremka, 21 marca 2012 https://wszechnica.org.pl/wyklad/wykluczenie-spoleczne-w-polsce-niejedno-ma-imie/ W ostatnich kilkunastu latach nastąpiło w Unii Europejskiej, zarówno w wymiarze intelektualnym, jak i politycznym oraz praktycznym, radykalne przesunięcie akcentów z problematyki ubóstwa na ogólniejsze zjawisko wykluczenia społecznego – stwierdził prof. Janusz Czapiński, otwierając swój wykład w Fundacji Centrum Profesora Bronisława Geremka. 21 marca 2012 r., w siedzibie Fundacji, odbył się wykład prof. Janusza Czapińskiego. Było to już trzecie spotkanie w ramach cyklu „Człowiek wykluczenia”. Prelegent – wybitny polski psycholog społeczny, zawodowo związany z Katedrą Psychologii Społecznej na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego – przedstawił częściową analizę wyników badań panelowych Diagnoza Społeczna, którymi kieruje od wielu lat. Ten otwarty i publiczny projekt – wszystkie wyniki, łącznie z bazami danych są dostępne nieodpłatnie – obejmuje określone grupy wskaźników społecznych, do których należą, m.in.: struktura demograficzno-społeczna gospodarstw domowych, warunki życia gospodarstw domowych związane z ich kondycją materialną, dostępem do rynku pracy, świadczeń medycznych, kultury i wypoczynku, edukacja i nowoczesne technologie komunikacyjne, jakość i styl życia oraz cechy indywidualne obywateli. Na podstawie specjalistycznych analiz badacze uzyskują wgląd zarówno w aktualny obraz polskiego społeczeństwa, jak również w proces jego przemiany w okresie ponad dziesięciu lat. Z tego punktu widzenie szczególnie istotne, a zarazem interesujące okazują się wskaźniki zjawiska tzw. „wykluczenia społecznego”. Jak stwierdził prof. Janusz Czapiński: „Pojęcie wykluczenia społecznego jest od początku kontrowersyjne, a wraz z rosnącą popularnością w środowisku badaczy i polityków staje się coraz mniej jednoznaczne. Według czołowych badaczy jest to zjawisko wielowymiarowe, dynamiczne i relacyjne”. Złożony charakter owego problemu potwierdzają polskie badania, w tym właśnie Diagnoza Społeczna. Na ich podstawie stwierdzić można, że wykluczenie społeczne to zjawisko wielowymiarowe, ponieważ ubóstwo czy bezrobocie są tylko możliwymi, ale wcale nie koniecznymi, ani wystarczającymi warunkami wykluczenia. Ponadto jest to z pewnością problem dynamiczny a nie statyczny (dla obywateli ważniejsze są np. perspektywy zdobycia pracy niż aktualny stan bezrobocia) oraz relacyjny a nie strukturalny (uczestnictwo, motywacja, zaangażowanie, relacje społeczne a nie statystyczna wysokość dochodu czy koszyk dóbr podstawowych). Można więc wyróżnić cztery niezależne typy wykluczenia: fizyczne (związane z wiekiem i niepełnosprawnością), strukturalne (związane z niskim kapitałem kulturowym i niskim wykształceniem), normatywne (związane z uzależnieniami i konfliktem z prawem) oraz materialne (związane z ubóstwem i bezrobociem). Wyniki Diagnozy Społecznej uświadamiają zróżnicowany zakres wykluczenia oraz zagrożenia wykluczeniem w obrębie wskazanych wyżej grup. Współcześnie w Polsce największy zakres obejmuje wykluczenie z powodów materialnych, jednak najwyższy poziom zagrożenia odnotować można w grupie wykluczenia strukturalnego i fizycznego. Jacek Głażewski www.geremek.pl - strona Fundacji Centrum prof. Bronisława Geremka Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/#socjologia #społeczeństwo #wykluczenie

Emocje po powodzi. Jak sobie z nimi radzić? - Wykład Marzeny Łotys, Wilków, 12 kwietnia 2015 r. https://wszechnica.org.pl/wyklad/emocje-po-powodzi-jak-sobie-z-nimi-radzic-wyklad-marzeny-lotys/ Marzena Łotys w ramach projektu "Przygotujmy się razem" rozmawiała z mieszkańcami miejscowości z gminy Wilków, poszkodowanej przez powódź w 2010 roku. Podzielili się oni z psycholożką i trenerką swoimi emocjami z tym związanymi. Podczas prezentowanego wykładu Marzena Łotys opisuje te emocje oraz radzi, w jakich sposób je oswajać. Rady przekazane przez trenerkę są cenne nie tylko dla powodzian, ale też wszystkich osób, które doświadczyły traumatycznych przeżyć. dr Marzena Łotys – absolwentka Wydziału Psychologii UW, doktorat z zakresu psychologii społecznej, wieloletni trener i konsultant dla biznesu i organizacji pozarządowych w obszarze komunikacji społecznej, w szczególności zarządzania projektami. „Przygotujmy się razem! Społeczne konsultacje zarządzania ryzykiem powodziowy” to wspólny projekt Fundacji Wspomagania Wsi i Fundacji NA DOBRE, prowadzony na terenie gminy Wilków (woj. lubelskie) poszkodowanej w powodzi w 2010r. Celem projektu jest przygotowanie mieszkańców i samorządu, do uczestniczenia w wymaganych Dyrektywą Powodziową konsultacjach społecznych prowadzonych podczas tworzenia planów zarządzania ryzykiem powodziowym. Więcej na przygotujmysierazem.pl Projekt dofinansowany z dotacji przyznanej w ramach programu Obywatele dla Demokracji, prowadzonego przez Fundację im. Stefana Batorego we współpracy z Polską Fundacją Dzieci i Młodzieży, finansowanego ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (tzw. Funduszy EOG). Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/ #woda #powódź #emocje #psychologia #bezpieczeństwo #zagrożenie

Wykład prof. Stanisława Jaworskiego, Muzeum Narodowe w Warszawie, 30 sierpnia 2015 https://wszechnica.org.pl/wyklad/w-poszukiwaniu-nowych-drog-wyklad-prof-stanislawa-jaworskiego/ Prof. Stanisław Jaworski podczas wykładu finisażowego wystawy "Tadeusz Peiper. Papież awangardy" opisuje zmiany cywilizacyjne, które wpłynęły na powstanie awangardy artystycznej. Zlożyl się na nie rozwój przemysłu w drugiej połowie XIX w., który wpłynął na zmianę struktury społecznej, a następnie powstanie rewolucyjnych idei społecznych. Wynalazki przełomu wieków - radio, telefon, samochód, samolot - zmieniły postrzeganie świata. Rewolucja w komunikacji przemodelowała myślenie o architekturze. Stare ulice miast stały się zbyt wąskie, by umożliwić ruch samochodowy. Jednocześnie wzrosła liczba ich mieszkańców. Środowiskiem twórczym poety przestał być wiejski dworek, zastąpiła go wielkomiejska kamienica. Artyści zaczęli skłaniać się ku twórczności zaangażowanej społecznie, albo awangardowej. Prelegent wplata w swoją opowieść obrazki z życia Tadeusza Peipera. W drugiej części wykładu analizuje też wiersze Peipera: "Rano", "Powojenne wezwania", "Rozstanie z żukiem", "Naga". Wystawa "Papież awangardy. Tadeusz Peiper w Hiszpanii, Polsce, Europie" prezentuje artystyczne relacje awangardowej sztuki i literatury początków XX wieku, za punkt odniesienia przyjmując twórczość Tadeusza Peipera, wybitnego poety, krytyka i teoretyka sztuki. Przygotowana wspólnie z hiszpańskim środowiskiem kulturalnym, w którym niegdyś aktywnie działał Peiper, podkreśli artystyczne i kulturalne związki obu krajów. Tadeusz Peiper znany jest w Polsce jako najbardziej prominentna postać środkowoeuropejskiej awangardy i założyciel „Zwrotnicy” (1922). Niewiele osób wie o jego związkach ze środowiskiem awangardy hiszpańskiej i hiszpańskojęzycznej. Lata 1915-1920 spędził Peiper w Madrycie, w otoczeniu silnie związanym z hiszpańskim ultraizmem. W tym czasie w stolicy Hiszpanii przebywali Robert i Sonia Delaunay, Guillermo de Torre, Vicente Huidobro, rodzeństwo Jorge Luis i Norah Borges, Rafael Barradas, a także Polacy – Józef Pankiewicz, Jan Wacław Zawadowski i związani z ultraistami Władyslaw Jahl oraz Marian Paszkiewicz. Peiper – debiutujący jako autor szkiców literackich i dziennikarz wiodących czasopism (El Sol, La Lectura, España i La Publicidad) – utrzymywał także kontakty z Manuelem Azañą czy José Ortegą y Gassetem. Autorzy wystawy poprowadzą widza przez Paryż 1914 roku, kosmopolityczne, artystyczno-literackie środowisko Madrytu lat 1915-21, poprzez formistyczny i futurystyczny Kraków ku awangardowym utopiom artystycznym i cywilizacyjnym lat 1920-tych aż po ich kres i narastanie katastrofizmów poprzedzający wybuch II wojny światowej. Pokażemy towarzyszący tym procesom żywiołowy rozwój komunikacji i kultury masowej. Chcemy unaocznić artystyczne alianse i efekty współpracy Peipera z wybitnymi twórcami awangardowymi. W „Zwrotnicy” publikowali Władysław Strzemiński i Kazimierz Malewicz; książki i poezje Peipera ilustrowali Juan Gris, Mojżesz Kisling, Fernand Léger i inni. Pokażemy obrazy, grafiki, rzeźby twórców europejskiej awangardy: obok prac wspomnianych już Malewicza, Grisa, Légera, Strzemińskiego – dzieła Vytautasa Kairiūkštisa, Francisco Boresa, Alberta Gleizesa, Louisa Marcoussisa, Leona Chwistka, Tytusa Czyżewskiego, Tymona Niesiołowskiego, Leona Dołżyckiego, Henryka Stażewskiego, Katarzyny Kobro, Marka Włodarskiego, Mieczysława Bermana. Towarzyszyć im będzie prezentacja awangardowych wydawnictw i filmów. Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/ #muzeumnarodowe #tadeuszpeiper #peiper #sztuka #kultura

Zdolni mimo wszystko - dlaczego szkoła nie sprzyja rozwojowi? - wykład Marii Mach, Kawiarnia Naukowa Festiwalu Nauki, 15 czerwca 2015 r. https://wszechnica.org.pl/wyklad/zdolni-mimo-wszystko-dlaczego-szkola-nie-sprzyja-rozwojowi-wyklad-marii-mach/ Krajowi Fundusz na rzecz Dzieci od początku lat 80. pomaga uzdolnionym młodym ludziom rozwinąć skrzydła. O pracy Funduszu oraz jego doświadczeniach, które mogą zostać wykorzystane w powszechnej edukacji, opowiedziała w Kawiarni Naukowej Festiwalu Nauki Maria Mach, dyrektorka Biura Funduszu i jego była stypendystka. - Czasem będę przesadzać, ale będę przesadzać z powodów retorycznych, to znaczy - żeby pewne zjawiska wyjaskrawić, uczynić wyraźnymi. I to nie znaczy, że naprawdę tak myślę, ale to znaczy, że uważam, że warto się czasem przyjrzeć sytuacji, tak jakby ona już była taka, nawet jeśli np. nie jest taka zła - zastrzegła prelegentka. Maria Mach opowieść o działalności Funduszu rozpoczęła od stwierdzenia, że za niefortunne uważa sformułowanie, że zajmuje się on wspieraniem dzieci "wybitnie uzdolnionych". Po pierwsze, większość podopiecznych organizacji to licealiści. Po drugie stwierdzenie "wybitnie uzdolnieni" jej zdaniem niepotrzebnie nadaje im piętno. Dyrektora Biura Funduszu woli mówić, że szuka on ludzi z pasją i ciekawością, dla których bodźców do rozwoju nie dostarczają już dom ani szkoła. Jak zaznaczyła, inicjatywa musi tu wyjść od samego młodego człowieka, który musi pokazać, dlaczego potrzebuje wsparcia. Fundusz od dawna nie przyznaje już swoim podopiecznym finansowych stypendiów. Organizuje dla nich natomiast warsztaty i interdyscyplinarne obozy. Na tych pierwszych młodzi ludzie mają możliwościach poznać od środka laboratoria naukowe PAN. - Idea jest taka, żeby oni nie przychodzili tam jako widzowie, jako goście - w takich muzealnych kapciach, żeby się rozejrzeć, z szacunkiem przyjrzeć pracy naukowca i wycofać. Tylko idea jest taka, żeby oni tam przyszli i współpracowali - wyjaśniła Maria Mach. Na obozach z kolei młodzi ludzie są zachęcani do uczestnictwa także w zajęciach z dziedzin, które na co dzień nie budzą ich szczególnego zainteresowania. Pasjonaci nauk ścisłych mają okazję wziąć udział w zajęciach z przedmiotów humanistycznych i vice versa. - Czasem pytanie zadane z punktu widzenia informatyka jest fascynujące dla osoby, które opracowuje korespondencję Mickiewicza od 30 lat i dopiero teraz wpadła, że na przykład można by na to spojrzeć pod innym kątem - wyjaśniała sens takich interdyscyplinarnych zderzeń prelegentka. Dyrektorka Biura Funduszu podkreśliła, że nie istniałby on bez swoich absolwentów. Doktorzy i profesorowie prowadzący zajęcia mają doskonały kontakt z młodzieżą, bo sami byli kiedyś po drugiej stronie. Motorem działania zarówno wykładowców, jak ich słuchaczy są ciekawość siebie i ciekawość świata. A to z kolei zdaniem Marii Mach rzeczy, które nie istnieją w ramach powszechnego systemu edukacji. Szkoła według prelegentki funkcjonuje w taki sposób, aby zabijać indywidualną ciekawość. Zadaniem uczniów jest słuchać, a nauczycieli odpytywać - to znaczy zadawać pytania o rzeczy, na które znają już odpowiedź. Przypomina więzienie lub koszary. Kontroluje i ogranicza indywidualność. Oczekuje, że wszyscy wyniosą z niej jednakową ilość wiedzy. Tymczasem zdaniem Marii Mach uczniowie powinni zdobywać w szkole wiedzę na maksymalną miarę możliwości. Zadaniem nauczyciela powinna być tych możliwości ocena. Dyrektorka Biura Funduszu wyjaśniła, gdzie ma źródło przekonanie, że wszyscy muszą posiadać jednakową wiedzę. Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/ #kawiarnianaukowa #rozwój #edukacja #dzieci #młodzież #dziecko #szkoła #wychowanie #nauka #psychologia