'In een oorlogseconomie stuurt overheid alles aan, ook lonen, prijzen en winsten'

De strijd om de miljarden is nu al losgebarsten in Brussel. Pas over twee jaar heeft de Europese Unie een nieuwe begroting nodig, maar de inleidende beschietingen zijn al begonnen. Robbert Ophorst en Martin Visser praten erover in Kwestie van Centen met correspondent Alexander Bakker. Ondertussen fileerde de Europese Rekenkamer het coronaherstelfonds. „Daarover was in Brussel geen enkele ophef.” Niemand lijkt het een probleem te vinden dat Europa steeds meer schulden maakt.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Door de handelsoorlog is er extreem veel onzekerheid in de financiële wereld: beurzen schieten alle kanten op, spaarrentes dalen. Robbert Ophorst en Martin Visser bespreken in Kwestie van Centen de ontwikkelingen. „De banken volgen met hun spaarrente de dalende ECB-rente wel héél snel.” Centrale banken staan voor een groot dilemma: steunen ze de economie met een lagere rente of voorkomen ze stijgende inflatie met een hogere rente? En waarom is de Fed-president een ’major loser’?See omnystudio.com/listener for privacy information.

Binnen het kabinet woedt een richtingenstrijd of we niet structureel té streng begroten. Volgens minister Heinen van Financiën worden met de voorjaarsnota in ieder geval geen rekeningen doorgeschoven naar volgende generaties. Toch lijkt het uit de mode om zuinig te zijn, bespreken Martin Visser en Robbert Ophorst in een nieuwe aflevering van Kwestie van Centen. Zelfs Duitsland haalt de voet van de rem en wil honderden miljarden lenen. “De schulden zijn wereldwijd nog nooit zo hoog geweest.” Zitten we op een financiële tijdbom?See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wie van achtbanen houdt, kwam deze week op de beurs aan zijn trekken. Het was een dolle rit voor beleggers door alle tumult rond de handelsoorlog. „De draai van Trump van woensdag zagen we niet aankomen.” Robbert Ophorst en Martin Visser bespreken in Kwestie van Centen wat de gevolgen zijn van de importtarieven voor de economie en de portemonnee. En wat de consequenties zijn van de heftige beursreacties. „Voor pensioenfondsen is dit geen goed nieuws, zeker niet omdat ze net in een overgangsfase zitten naar een nieuw pensioenstelsel.” De rust lijkt nu enigszins weergekeerd, maar de vraag is hoe Europa moet reageren en welke deal er eventueel te sluiten valt met Washington. „Wat moeten we bieden om een einde te maken aan dit conflict?”See omnystudio.com/listener for privacy information.

Met verbijstering is gereageerd op de handelsoorlog die Donald Trump woensdag ontketende. „Dit doet denken aan de jaren dertig toen Amerika de industrie tijdens de grote depressie ook wilde beschermen.” Robbert Ophorst en Martin Visser bespreken in Kwestie van Centen de logica van de Amerikaanse president en de gevolgen voor Nederland. „Als dit escaleert gaan de prijzen verder omhoog. Dat is slecht voor onze koopkracht.”See omnystudio.com/listener for privacy information.

In stilte werkte het vorige kabinet aan de ’operatie Beethoven’, een investeringsplan om ASML voor Nederland te behouden. Robbert Ophorst en Martin Visser bespreken in Kwestie van Centen met Vian Schouten hoe het staat met de ambities om voor €2,5 miljard de economische regio rond Eindhoven te versterken. „Ik ging er onbevangen in, maar werd somber van wat ik hoorde van de hoofdrolspelers.” Ondanks alle goede bedoelingen kampt ’Beethoven’ met landelijke problemen rond stikstof en netcongestie.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het regent brandbrieven vanuit bedrijfsleven en lokale politiek: de industrie staat op omvallen. Robbert Ophorst en Martin Visser bespreken in Kwestie van Centen waarom Nederland zich moet bekeren tot de industriepolitiek. „Onze energierekening is veel hoger dan in Duitsland en Frankrijk.” Sinds het omvallen van scheepsbouwer RSV heeft onze politiek een trauma overgehouden aan steunoperaties aan bedrijven. „Dat ging toen heel ver, met sturing vanuit de overheid.”See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het stroomnet loopt vast doordat we massaal overstappen op zonnepanelen, warmtepompen en elektrische auto’s. Robbert Ophorst en Martin Visser bespreken in Kwestie van Centen met Theo Besteman wat er moet gebeuren om het net weer op orde te krijgen. Volgens ambtenaren kost het €192 miljard om het net uit te breiden. Nu zitten steeds meer ondernemers zonder stroom en kunnen nieuwe woonwijken soms niet worden aangesloten.See omnystudio.com/listener for privacy information.

In de spanningen tussen Amerika en Europa lopen politiek, defensie en economie door elkaar heen. Robbert Ophorst en Martin Visser bespreken in Kwestie van Centen de handelsoorlog die Trump ontketent, de defensie-impuls vanuit Europa en de pogingen van Brussel om de industrie te steunen. „Hoe kun je nou de industrie versterken en tegelijkertijd de energietransitie versnellen?” Om aan een miljardeninvestering voor defensie te komen goochelt Brussel ondertussen met miljarden.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wat betekent het dat we ons moeten voorbereiden op een oorlogseconomie? Robbert Ophorst en Martin Visser bespreken dat in Kwestie van Centen. „Defensie brengt met het bedrijfsleven in kaart welke ondernemingen ingezet kunnen worden ten behoeve van de krijgsmacht in geval van oorlog.” Maar ligt er al een concreet plan? „Ik ben bang van niet.” Duidelijk is dat ook transportbedrijven, telecom, industrie, energiebedrijven en tal van andere bedrijven kunnen worden ingezet in crisistijd.See omnystudio.com/listener for privacy information.