Prawda czasu i prawda ekranu

Drugi sezon antologicznego serialu platformy Netflix pt. "Potwory" przybliża historię jednego z najgłośniejszych morderstw przełomu lat 80. i 90. Produkcja przedstawia makabryczne okoliczności zabicia Jose i Kitty Menendezów przez ich synów Lyle'a i Erika, włączając w to rzekome molestowanie seksualne, jakiego wobec braci dopuścił się ich ojciec. Ale czy wszystko, co widzimy na ekranie jest prawdą? Odpowiadamy na 10 pytań, które najprawdopodobniej zadaliście sobie podczas seansu.

O tym filmie sam ubiegający się o fotel prezydencki Donald Trump napisał: "To smutne, że szumowiny takie jak ludzie zaangażowani w to - miejmy nadzieję - nieudane przedsięwzięcie mogą mówić i robić, co chcą, aby zaszkodzić ruchowi politycznemu, który jest znacznie większy niż ktokolwiek z nas". "Wybraniec" w reżyserii Alego Abbasiego i wg scenariusza Gabe’a Shermana, z popisowymi rolami Sebastiana Stana (Donald Trump), Jeremy’ego Stronga (Roy Cohn) i Marii Bakalovej (Ivana Trump) ukazuje początki kariery politycznej Trumpa. Co jest w filmie fikcją, a co prawdą? Czy uczciwie przedstawia Donalda Trumpa? Czy może okazać się czynnikiem, który zmieni układ sił w walce o Biały Dom? Odpowiada amerykanista dr hab. Tomasz Płudowski z Akademii Ekonomiczno-Humanistycznej.

Jest jedynym polskim bokserem, który zdobył złote medale olimpijskie na dwóch kolejnych igrzyskach. Jerzy Kulej, bo o nim mowa, stoczył 348 pojedynków bokserskich i ani razu nie leżał na deskach. Ale to też człowiek o barwnym, choć nie zawsze szczęśliwym, życiu prywatnym. I właśnie na tej prywatnej sferze biografii mistrza i jego żony - Heleny - skupia się film Xawerego Żuławskiego "Kulej. Dwie strony medalu". To jednak nie dokument i rozbieżności z prawdziwymi wydarzeniami jest w filmie sporo. Zaprasza Bartłomiej Makowski

Uniwersum Batmana ma już 85 lat i nadal jest żywotne, o czym świadczy chociażby to, że na ekranach kin obejrzeć możemy właśnie film „Joker: Folie à deux”, a w serwisach streamingowych króluje serial "Pingwin". Ekranizacje przygód Mrocznego Rycerza powstają już od ponad 80 lat, a twórcy zdają sobie sprawę, że dzięki postaci zakapturzonego mściciela z Gotham City można sporo powiedzieć o kondycji społeczeństwa Stanów Zjednoczonych. O tym, co ekranizacje przygód Mrocznego Rycerza mówią o czasach, w których powstały opowiada Michał Chudoliński, autor książki "Mroczny Rycerz Gotham. Szkice z kultury popularnej", współautor bloga "Gotham w deszczu" i podcastu o tym samym tytule, a także współprowadzący kanału FilmoTok.

Bitwa rozegrana między garstką spartańskich wojowników pod wodzą króla Leonidasa,  a olbrzymią armią perskiego króla królów Kserksesa na kolejne stulecia stała się symbolem beznadziejnej, ale heroicznej walki ze znacznie potężniejszym wrogiem. Do mitu bitwy pod Termopilami, rozegranej w 480 roku p.n.e., nawiązuje film "300", będący jednocześnie ekranizacją komiksu Franka Millera. Obraz zyskał status kultowego i zapewnił reżyserowi Zachowi Snyderowi pozycję jednego ze złotych dzieci kina. Co komiksowo-filmowa wizja mówi o historii starożytnej Grecji? Wyjaśnienia prof. Marek Węcowski, historyk, autor książki "Tu jest Grecja! Antyk na nasze czasy". Zaprasza Bartłomiej Makowski.

"1920 Bitwa warszawska" Jerzego Hoffmana to twór, który spokojnie możemy nazwać typowym polskim filmem historycznym: w tle dzieją się wielkie wydarzenia, ale na pierwszym planie musi znaleźć się historia miłosna. Twórcy filmu zadbali jednak o to, by w obrazie pojawiło się wiele historycznych elementów związanych z 18. decydującą bitwą świata. Nie wszystkie są jednak przedstawione zgodnie z tym, jak rzeczywiście przebiegała bitwa warszawska.

Serial "Those About to Die" zabiera widzów do starożytnego Rzymu - do świata brutalnego sportu i brutalnej polityki. Zaglądamy do pałacu cesarza Wespazjana (Anthony Hopkins), w którym rywalizują jego synowie - Tytus i Domicjan. Schodzimy też do mrocznych zaułków, gdzie rządzi Tenax (Iwan Rheon). Co z tego, co zobaczymy na ekranie jest prawdą, a co fikcją? Na to pytanie odpowiada historyk starożytności dr Michał Jacek Baranowski.

"Zabierz mnie na Księżyc" ze Scarlett Johansson i Chaningiem Tatumem w rolach głównych to całkiem zabawna komedia romantyczna. Pod względem gatunkowym wszystko się tutaj zgadza: mamy dwoje atrakcyjnych ludzi, którzy przezwyciężają konflikt osobowości w drodze do osiągnięcia wspólnego celu, po drodze pojawia się rzecz jasna perypetia, która wystawi na próbę ich rodzące się uczucie,  ale w finale dochodzi do happy endu. To, co wyróżnia produkcję to tło historii miłosnej – a są nim przygotowania do wysłania człowieka na Srebrny Glob. Co jest prawdą, a co fikcją w filmie "Zabierz mnie na Księżyc" mówi Karol Wójcicki, popularyzator nauki, autor bloga "Z głową w gwiazdach".

Film "Krzyżacy" Aleksandra Forda z 1960 roku, na podstawie prozy Henryka Sienkiewicza, to pierwsza powojenna polska superprodukcja. 15-minutowa sekwencja batalistyczna, z udziałem 1000 statystów i 350 koni nadal robi wrażenie. Ale na ile ekranowa bitwa odpowiada temu, co o walkach pod Grunwaldem wiemy dziś, a w tej materii, co ciekawe, sporo przez lata się zmieniało. Opowiadają o tym prof. Marek Andrzej Janicki, historyk z Uniwersytetu Warszawskiego, i Robert Szatecki, popularyzator walk rycerskich, założycielem Centrum Dawnych Sztuk Walki.

Na pierwszy rzut oka wydaje się, że z serialem "Tatuażysta z Auschwitz" wszystko powinno być w porządku. Przecież mamy do czynienia z relacją ocalałego z Holokaustu. Ale nie mniej istotne jest to, kto zasiada po drugiej stronie, kto słucha, spisuje, a później ekranizuje tę relację. W serialu sporo jest wydarzeń, które nie mogły mieć miejsca i które są niekiedy skandalicznymi kłamstwami. O nich rozmawiamy z dr Wandą Witek-Malicką z Muzeum Auschwitz-Birkenau, autorką historycznej recenzji serialu ( https://viewer.joomag.com/memoria-pl-nr-80/0479984001716803371). W nagraniu wykorzystano fragmenty serialu "Tatuażysta z Auschwitz" - Peacock / SKY Studios / Synchronicity Films/ SkyShowtime