#1513 - De column van Ellen Ombre

Elke week bespreken we historische boeken met afwisselend Nadia Bouras, Wim Berkelaar, Bart Funnekotter, Sanne Frequin, en Fresco Sam-Sin. Deze week is de beurt aan Wim Berkelaar. Hij bespreekt een historisch boek en een tentoonstelling: - Verzetsvrouwen - Agnes Cremers en Mark Bergsma - Ik ben gewoon hier – Centraal Museum Utrecht

‘De ondergedoken camera’ heten ze: het netwerk van fotografen dat in het geniep de laatste maanden van de bezetting fotografeerde. Na de oorlog werden de foto’s die zij maakten bepalend voor ons beeld van de Tweede Wereldoorlog in Nederland. Een foto van de graatmagere Henkie bijvoorbeeld, die in februari ’45 met een lepel in zijn hand de geleden honger in het Westen van Nederland aantoonde. Sommigen van de fotografen werden beroemd, maar nooit was duidelijk hoe de groep opereerde. Tot nu, met het boek De ondergedoken camera. De auteurs, foto-historici bij het NIOD Eric Somers en René Kok zijn te gast, ook vanwege de gelijknamige tentoonstelling die deze week opende in FOAM.

Afgelopen dinsdag beleefde Trump de befaamde 100 dagen, het moment waarop iedere president wordt afgerekend op zijn prestaties. Die waren volgens Trump zelf weergaloos. Maar in de commentaren was ook een ander geluid te horen: chaos tekende de eerste dagen van zijn beleid, zo was in serieuze kranten te lezen. En juist die chaos is typerend voor Trump, net als het in de eerste eeuw na Chr. kenmerkend was voor Caligula. Zo meent filosoof en sociaal antropoloog Henri van Nispen, die onlangs promoveerde op de adhocratie oftewel de politieke stijl van de Romeinse keizer. Maar wat is een adhocraat en in hoeverre spiegelt de ogenschijnlijk onvoorspelbare handel en wandel van Trump zich in het leven van de even beruchte als wrede keizer? Oftewel: kunnen we door Caligula te analyseren Trump beter begrijpen? Van Nispen is te gast.

Het was het gesprek van de dag deze week bij onze buren: de AfD kreeg het predicaat extreemrechts van de Duitse inlichtingendienst: het Bundesamt für Verfassungsschutz. De vraag is hoe deze kwalificatie past in de omgang met neo-nazistische en aanverwante partijen in ons buurland; en wat de mogelijke gevolgen zijn voor de tweede grootste partij van het land. We vragen het aan journalist en Nederland-correspondent voor Duitsland Annette Birschel.

In de zomer van 1941 werd midden in de Wilhelmina Catharinaschool in Amsterdam-Centrum een muur opgetrokken. Joodse basisschoolleerlingen kregen voortaan aan de achterkant les en steeds verdwijnt er eentje. Niet-Joodse leerlingen begrijpen niet waarom volwassenen hier niets tegen doen en komen in opstand: ze richten een kinderverzetsgroep op. Mirjam Elias schreef er in 2003 het jeugdboek Het verlaten hotel over. Nu is er aanvullend lesmateriaal. Elias is te gast.

Elke week bespreken we historische boeken met afwisselend Nadia Bouras, Wim Berkelaar, Bart Funnekotter, Sanne Frequin, en Fresco Sam-Sin. Deze week is de beurt aan Bart Funnekotter. Hij bespreekt een historisch boek en een tentoonstelling: - Elselina - Marja Verbraak - De wereld van Johan de Witt - Dordrechts Museum

De inname van Den Briel in 1572, het Leids Ontzet in 1574 en de moord op Willem van Oranje in 1584. Bij de Tachtigjarige Oorlog denken we aan Holland. Daar zou de strijd tegen Spanje gestreden zijn. Toch opende deze week het Nationaal Museum Tachtigjarige Oorlog in hartje Achterhoek in Groenlo. En de conservator van het museum, Godfried Nijs is te gast.

Burgemeester Femke Halsema heeft namens de Gemeente Amsterdam excuses aangeboden voor de rol van de gemeente tijdens Jodenvervolging. Wat is er bekend over de Jodenvervolging in de hoofdstad tijdens de Tweede Wereldoorlog? Hoe werd er vlak na de oorlog naar gekeken, en wanneer is de verandering in het denken over de rol van de gemeente begonnen? Historicus en oud-directeur van het Joods Historisch Museum Judith Belinfante is te gast.

De collectie van Jean-Marcel Humbert, egyptoloog en verzamelaar, barstte zo uit zijn voegen dat Humbert een tweede appartement moest huren om de parafenalia onder te brengen. Hij verzamelde duizenden objecten geïnspireerd op het oude Egypte, zoals klokken, speelgoed, servies en posters. Sinds eind vorig jaar is de collectie ondergebracht bij het Rijksmuseum van Oudheden en sinds kort is de tentoonstelling Dromen van Egypte in het museum te zien. Wat is het belang van deze collectie? En wanneer begint de Egyptomanie? Daniel Soliman, egyptoloog en conservator van het Rijksmuseum van Oudheden is te gast.